1 Casomcojoc sat asoc acmasis, ayinyema yapa apquitsepma congne alhancoc.

Comascoc sat actemaclha singayo, acyitna inlhojo acyeyjamelhma ingvalhoc.

2 Inlhenquic ingilvalhoc asoc actamila, acyitna inlhojo acyascamco ingvalhoc. Inlhenquic ingilvalhoc asoc acmasom, mepqui inlhojo acyascamco ingvalhoc.

3 Ningillhenalhquic mataa acyeyjamelhma ingvalhoc, ayinyema nintemaclha inganco.

4 Aplovquic sat ancoc visqui ningiltimesaycam, incaymalhquic ongiltamilsojo ingilvalhoc. Jingilasicjiclhojoc sat mocjam, apvita inlhojo actamilaycam ingvalhoc.

5 Acvitac coo moc asoc as nalhpop, mepqui acliclamo evalhoc, nipyesicsa apquilviscaa: 6 aptimesacpec apvisqui acyitna inlhojo acyeyjamelhma apvalhoc. Am eltomjac mayayo enlhit acyitna acyascamco apquilvalhoc. 7 Acvitac alhta enlhit apquilmomap apquillhingam nolhing apcapoc, yatapquilviscaa apquillhingam alhta nalhpop.

8 Etyamoc sat congne malhic, aptomja apmetam apanco.

Coticlhic sat acyeyva enlhit, aptomja apquilhpanquiscama mataymong apjalhtam tingma.

9 Eyimsasic sat apyimpejic enlhit, aptomja appalhcatma mataymong.

Incaymalhquic enlhit ingyavojoc tava, aptomja appalhcatma alhpongja.

10 Enlhit apmaycam tava pac mepqui ajamtic, eyampac sat naysicsa aptamjaycam. Colhyevavojoc sat aptamjaycam enlhit, acyitna inlhojo acyascamco apvalhoc.

11 Mepqui acyascamco apvalhoc enlhit apquiltamescama nimisma, actomja actaclheycaoc amamyi altamsomalhca.

12 Colhic ayaco enlhit apyascamco appayvam. Evenacpoc sat enlhit acyeyjamelhma apvalhoc. 13 Siclhoc acyeyjamelhma appayvam, natamin etnejic ayanem appayvam. 14 Enlhit aplhamasomap apvisay acyeyjamelhma apvalhoc.

Am eltimnasacpoc mataa, yavamlha cotnejic niptamin maa.

15 Avanjec mataa appayvam acyeyjamelhma enlhit, comopvan etajiclha tingma pac.

16 Enlhitaoc layi, aptomja apquitcoc mocjam apvisqui apancaoc. ¡Alhtoo aptoycaoc fiesta apancaoc yatapquilviscaa!

17 Apquilinyejemo enlhitaoc, aptomja mayayo apvisqui apancaoc. ¡Actamila apquiltemaclha aptoycaoc, mepqui anmin ataoc!

18 Enlhit coyoyam etnajam, cotyamoc sat appaclhanma apac. Enlhit mepqui aptamjaycam, eyaninic sat tingma apyovoclhojo.

19 Acpayjayclha ingilvalhoc ayinyema nintom pan najan ningyam uva ayingmenic. Incaymalhquic mataa solyayem, ongmoc as asoc.

20 Mongvanquejec ongvenam apvisqui rey, ontamilsojoc sat ingilvalhoc.

Mongvanquejec ongvenam enlhit acma apquilnatam, ontamilsojoc sat ingilvalhoc. Nintipquiscama apquilvisay colngasalhcac, coltimnasquiclhac sat maa nata ayitcoc.
1 El hedor de una mosca muerta
echa a perder el mejor perfume.

Pesa más la más leve tontería
que la sabiduría más respetable.

2 La mente del sabio se inclina al bien,
pero la del necio se inclina al mal.

3 El necio, en todo lo que hace,
muestra que le falta inteligencia,
y hace gala de necedad.

4 Si el que manda se enoja contigo,
nunca pierdas la cabeza;
el remedio para los grandes errores
es tomar las cosas con calma.

5 He visto un grave mal que se comete bajo el sol, y que tiene su origen en los propios gobernantes: 6 que al necio se le asigna un alto cargo, mientras que a la gente capaz se le asignan puestos inferiores. 7 He visto esclavos andar a caballo, y príncipes andar a pie como si fueran esclavos.

8 Quien cava un hoyo
en él se cae.

Quien derriba un muro
es mordido por una serpiente.

9 Quien talla piedras
se lastima con ellas.

Quien parte leña
corre el riesgo de cortarse.

10 Si el hacha pierde su filo
y no se la vuelve a afilar,
hay que golpear con más fuerza.

Vale más hacer todo bien y con sabiduría.

11 ¿De qué sirve un encantador,
si la serpiente lo muerde antes de ser encantada?

12 Las palabras del sabio le atraen simpatías,
pero las del necio son su propia ruina:
13 comienza diciendo puras tonterías,
y acaba afirmando las peores necedades.
14 ¡Al necio no le faltan las palabras!

¿Quién puede decir lo que va a suceder,
si nadie conoce el futuro?

15 Tanto se cansa el necio trabajando,
que ni sabe cómo ir a la ciudad.

16 ¡Ay del pueblo que tiene por rey a un chiquillo,
y cuyos príncipes amanecen en banquetes!

17 ¡Dichoso el pueblo que tiene un rey honorable,
y cuyos príncipes comen a la hora debida
para reponer sus fuerzas y no para emborracharse!

18 Al holgazán se le cae el techo;
al que no hace nada, toda la casa.

19 El pan es para disfrutarlo,
el vino para gozar de la vida,
¡y el dinero para obtenerlo todo!
20 No critiques al rey
ni siquiera con el pensamiento.
No hables mal del rico, aunque estés a solas,
porque las aves vuelan y pueden ir a contarlo.