Apvoyam Pablo tingma Corinto
1 Natamin appenescama alhta aplhinga Pablo. Aptipquic alhta tingma Atenas. Apyasquic alhta tingma Corinto. 2 Apvitangvocmec alhta lhama judío apvisay Aquila. Apquinyemayaclha alhta yoclhilhma Ponto. Yamquilhvoc apvoy alhta Aquila najan aptava Priscila. Yoclhilhma Italia alhta apquinyemac. Ayinyemaclha Claudio apvisqui co Roma alhta apquilantipquiscama aplhamoclhojo judíos. 3 Apquiltamjoc alhta Pablo elhojoc lhama Aquila, yoyam etnajamojoc lhama. Apnacmec alhta Pablo tingma pac Aquila, yoyam etnajam. Apquillanay carpa apava alhta aptomjac Pablo najan Aquila. 4 Apquillhicmosquic alhta mataa Pablo aclhamoclhojo acnim ninnayclha tingma apcaneyquiclhilha. Apquilyascasingvocmec alhta, yoyam colmoc apquilvalhoc amyaa judíos najan metnaja judíos.
5 Lhama alhta apquilvactamo Silas najan Timoteo. Yoclhilhma Macedonia alhta apquilinyemac. Apyinyovquic alhta Pablo moc aptamjaycam. Acvamlha apquillhicmoscama alhta aptomjaclha. Apquilyascasingvocmec alhta judíos actemaclha aplhenamap Jesús aptomja Cristo apanco. Apquiljalhanmec alhta mataa judíos, yoyam evac Cristo. 6 Yejemoc alhta apquilinmelhamcaa judíos. Apquilyamnam alhta. Yejemoc alhta appalhnilhcamcaa aptalhnama Pablo. Aptomjac alhta apquilanya:
—Quellhip ayinyema apquilsilhnanomap apanco. Am cotyemeje evalhoc. Pac oyacsic sat quilhvo nipyesicsa metnaja judíos, yoyam olhicmocsic mataa —alhta aptomjac.
7 Yejemoc alhta aptepa Pablo. Aptalhningvocmec alhta tingma pac enlhit apvisay Tito Justo. Enlhit apcayo mataa Dios Ingyapam alhta. Apyitnec alhta napocja apcaneyquiclhilha tingma pac. 8 Apquimja apmamyi apcaneyquiclhilha alhta apvisay Crispo. Am alhta eyascacmoc Visqui ingac as enlhit najan apmolhama. Am alhta najan elyascacmoc aplhamoclhojo co Corinto apquillinga tasic amyaa. Aptingyamquic alhta yapasquiscama yingmin. 9 Alhtaa alhta apvita Pablo malha ningaat ayinyema Visqui ingac. Aptomjac alhta apcanya Visqui ingac:
—Nongya nasa lhip. Nolvatesquim nasa apquiltimnascama tasic amyaa. 10 Actimec coo mataa siclhalhma lhip. Copvanquejec lhama enlhit, yoyam etvacsic lhip. Aplhamoclhojo enlhitaoc ajanco apnaycam as tingma —alhta aptomjac.
11 Apnacmec alhta Pablo tingma Corinto lhama año najan seis piltin. Apquillhicmosquic alhta mataa Dios appayvam nipyesicsa enlhitaoc.
12 Aptimec alhta apvisqui Galión yoclhilhma Acaya. Appasmacpec alhta Pablo. Judíos alhta apquilinmelham. Apquilyantamaclhec alhta ningyicpilcomalhquilha. 13 Apquiltomjac alhta apquilanya:
—Eyca as enlhit aptomja apquilsilhnanoncama mataa enlhitaoc. Apquilasquic mataa enlhitaoc elvajanamcoc, yoyam elavojo Dios Ingyapam actemaclha singanamaclha —alhta apquiltomjac.
14 Apquiltamjoc alhta ingyatingmojo Pablo. Yejemoc alhta aptomja apvisqui Galión apquilanya judíos:
—Quip elanojo. Apmapsom lhac ancoc as enlhit actemaclha aptamjaycam acmasom najan aptovascama ingmoc, altamjo inyicje ongvaylhojo actomjaclha apquilpayvam quellhip. 15 Aclingac coo acvamlha asoc allhenomalhca najan alvisay asoc singillhicmoscama najan apquilanem apanco quellhip. Am oltamjoc olyicpilcojo as asoc. Elyicpilcojo sat apanco quellhip.
16 Apquilapajasquic alhta apvisqui, yoyam eltajiclha. 17 Yejemoc alhta apmacpo Sóstenes aptomja apquimja apmamyi apcaneyquiclhilha. Apquilyicpilhquetacpec alhta napato apvisqui. Am alhta cotnajam apvalhoc apvisqui Galión.
18 Acvoncaclho alhta apna Pablo maa. Appayvesamquic alhta apquilyalhinga, yoyam elhong. Apquinatvoclhec alhta barco. Apmiyaclhec alhta Pablo yoclhilhma Siria. Apquillhalhmaa alhta Priscila najan Aquila. Apyisem alhta aptingyac Pablo tingma Cencrea. Invocmec alhta aplhenquiscamaclha Pablo napato Dios Ingyapam. 19 Apquilvocmec alhta tingma Efeso. Apnam alhta maa Aquila najan aptava Priscila. Apyasquic alhta Pablo apcaneyquiclhilha judíos. Apquilpamejitsacpec alhta maa. 20 Apcanyacpec alhta Pablo elhic mocjam. Am alhta coyacmoc elhniclha. 21 Yejemoc alhta appayvesamco Pablo. Aptomjac alhta apquilanya:
—Incaymalhquic ovoclhac siclho tingma Jerusalén, yoyam opasmoc sat caya. Apquiltamjoc sat ancoc Dios, natamin ovotac sat mocjam nipyesicsa quellhip —alhta aptomjac.
Apquinatveclhec alhta barco tingma Efeso. Aplhinquic alhta Pablo.
Apvoycta Pablo tingma Antioquía Natqui apyascama Pablo aptimem soycam amyaa
22 Lhama alhta apvoclho tingma Cesarea Pablo. Yejemoc alhta apmiyaclho tingma Jerusalén. Apquilpayvasquic alhta Jesucristo apmolhama. Apmiyaclhec alhta mocjam Pablo tingma Antioquía. 23 Acyavataclhojo alhta apma. Apquimpaclhec alhta mocjam Pablo. Apquilyeycajaoclhec alhta yoclhilhma Galacia najan Frigia. Apquilyimnatescasquic alhta almam apquilvalhoc enlhitaoc melyasquiyam tasic amyaa.
Apquiltimnaycam Apolos tingma Efeso
24 Apmiyacmec alhta tingma Efeso lhama judío apvisay Apolos. Apquinyemayaclha alhta tingma Alejandría. Apmopvan alhta apquiltimnaycam tasic amyaa. Apyascamco alhta vaycajac Dios appayvam. 25 Apquillhicmosacpec alhta Apolos actemaclha mongyasquiyam. Apvascapquic alhta apquiltimnaycam. Inpeyvoc alhta mataa aplhanma apvisay Jesús. Apyasamcoc alhta acvamlha actemaclha apyapasquisaycaoc yingmin Juan. 26 Mepqui apcangvoyam alhta apquiltimnascama Apolos amyaa apcaneyquiclhilha judíos. Aplingac alhta apquiltimnaycam Aquila najan Priscila. Apmacpec alhta tacja Apolos. Apyantamaclhec alhta tingma pac Aquila. Apquillhicmosacpec alhta mocjam Apolos actemaclha Dios amay pac. 27 Apquiltamjoc alhta Apolos eyacsic yoclhilhma Acaya. Apquiltomjaclhojo alhta apquiltomjac apquilyalhinga. Apquilapajascasquic alhta vaycajac, yoyam elyipsitic enlhitaoc melyasquiyam tasic amyaa apnaycam Acaya. Elma sat tacja Apolos apvocmo sat —alhta intomjac aptalhescama. Lhama alhta apvocmo Apolos yoclhilhma Acaya. Apquilyimnatescasquic alhta almam apquilvalhoc enlhit melyasquiyam tasic amyaa. Dios apcamliyam alhta ayinyemaclha. 28 Apquillhicmosquic alhta Apolos napatavo aplhamoclhojo actemaclha apquillhinganyam judíos. Apyitcasquic alhta mataa actemaclha vaycajac Dios appayvam. Aplhenacpec alhta mataa Jesús aptomja Cristo apanco, aptomja apquiljalhanma yoyam evac sat.
Pablo en Corinto
1 Después de esto, Pablo salió de Atenas y se fue a Corinto. 2 Allí se encontró con un judío llamado Aquila, natural de la región del Ponto. Aquila y su esposa Priscila habían llegado de Italia poco antes, de donde tuvieron que salir porque el emperador Claudio había ordenado que todos los judíos salieran de Roma. Pablo fue a visitarlos, 3 y se quedó con ellos para trabajar juntos, pues ellos eran, como él, fabricantes de tiendas de campaña. 4 Y cada sábado Pablo iba a la sinagoga y debatía con judíos y no judíos, para convencerlos.
5 Cuando Silas y Timoteo llegaron de Macedonia, Pablo se dedicó por completo a anunciar la palabra y a demostrar a los judíos que Jesús era el Mesías. 6 Pero ellos comenzaron a ponerse en su contra y a insultarlo; así que Pablo sacudió su ropa en señal de protesta, y les dijo: «De ustedes será la culpa de su propia perdición; yo no me hago responsable. De hoy en adelante me iré a los no judíos.»
7 Cuando Pablo salió de la sinagoga, se fue a casa de Ticio Justo, quien adoraba a Dios y vivía al lado de la sinagoga. 8 Y sucedió que Crispo, el jefe de la sinagoga, creyó en el Señor, y con él toda su familia. Y al oír el mensaje, no solo él sino también mucha gente de Corinto creyó y fue bautizada.
9 Una noche, el Señor le dijo a Pablo en una visión: «No tengas miedo; sigue anunciando el mensaje, y no calles. 10 Yo estoy contigo y nadie pondrá un dedo sobre ti para hacerte daño, pues en esta ciudad hay mucha gente que me pertenece.» 11 Entonces Pablo se quedó un año y medio en Corinto, y se dedicó a enseñar entre ellos la palabra de Dios.
12 Por el tiempo en que Galión era gobernador de Acaya, los judíos se confabularon contra Pablo y lo llevaron al tribunal, 13 y dijeron al gobernador:
«Este hombre, contrariando la ley, anda persuadiendo a la gente a que adore a Dios.»
14 Pablo ya iba a hablar, cuando Galión les dijo a los judíos:
«Si se tratara de algún delito o algún crimen grave, yo, por supuesto, me tomaría la molestia de oírlos a ustedes los judíos; 15 pero como se trata de palabras, de nombres y de la ley de ustedes, arréglenlo entre ustedes. Yo no quiero meterme en esos asuntos.»
16 Y los echó del tribunal. 17 Entonces todos agarraron a Sóstenes, que era el jefe de la sinagoga, y allí mismo, delante del tribunal, lo golpearon. Pero a Galión nada de eso le importó.
Pablo regresa a Antioquía
18 Pablo permaneció en Corinto muchos días más. Después se despidió de los hermanos y, junto con Priscila y Aquila, se embarcó para la región de Siria. En Cencrea, antes de embarcarse, se rapó la cabeza para cumplir una promesa que había hecho. 19 Cuando llegaron a Éfeso, Pablo se despidió de Priscila y Aquila y se fue a la sinagoga, donde habló con los judíos que allí se reunían. 20 Ellos le rogaron que se quedara más tiempo, pero él no quiso, 21 sino que se despidió de ellos y les dijo: «Si Dios quiere, volveré a visitarlos otra vez.»
Después Pablo se embarcó y se fue de Éfeso. 22 Cuando llegó a Cesarea, viajó a Jerusalén a saludar a los de la iglesia, y luego se dirigió a Antioquía.
Pablo recorre Galacia y Frigia
23 Al cabo de algún tiempo, salió de nuevo a recorrer uno por uno los lugares de Galacia y Frigia, para fortalecer a todos los discípulos.
Apolos predica en Éfeso
24 Por aquel tiempo llegó a Éfeso un judío llamado Apolos, natural de la ciudad de Alejandría. Era elocuente y conocía muy bien las Escrituras. 25 Estaba instruido en el camino del Señor y hablaba con mucho entusiasmo, y aunque solo conocía el bautismo de Juan, enseñaba con claridad acerca de Jesús. 26 Apolos se puso a hablar con toda libertad en la sinagoga, pero cuando Priscila y Aquila lo oyeron, lo llevaron aparte y le explicaron más exactamente el camino de Dios. 27 Cuando Apolos quiso pasar a la región de Acaya, los hermanos le dieron su apoyo, y escribieron una carta a los discípulos de allá para que lo recibieran bien. En Acaya, ayudó mucho a quienes, por la gracia de Dios, habían creído, 28 pues delante de todos contradecía a los judíos con argumentos irrefutables, y con base en las Escrituras demostraba que Jesús era el Mesías.