Profeta Eliseo najan Naamán
1 Singilpilhtetemo apvisqui ilhnic nat general Naamán. Apvisqui ilhnic nat yoclhilhma Siria, nipyesicsa singilpilhtetemo apancaoc. Apyimtalhnamo ilhnic nat general Naamán napato apvisqui co Siria. Apquilyimnatem nic nat co Siria naysicsa apquilnapomap cotnaja ingmoc. Dios aptomja apmasma enlhitaoc co Siria. Innec nic nat ayaco general Naamán. Ningmasquem lepra ilhnic nat incajac.
2 Innec nic nat tingma pac lhama quilvana ayitcoc acmomalhca. Co Siria ilhnic nat apquilmam naysicsa quimpocjay enlhitaoc Israel. Alancam nic nat quilvana ayitcoc Naamán aptava.
3 Intomjac nic nat quilvana ayitcoc ayanya avisqui ac: —Incaymalhquic lhiya atava eyoclhojoc profeta apna yoclhilhma Samaria. Etamilquiscomoc sat profeta — nic nat intomjac.
4 Yejemoc nic nat appamejitquisquiclho Naamán apvisqui pac. Aptomjac nic nat apcanya: —Aclingac lhac amyaa actemaclha aclhanma quilvana ayitcoc co Israel — nic nat aptomjac.
5 Apcatingmavoc nic nat apvisqui co Siria: —Iyas sat maa. Otalhocsic sat vaycajac esaclhesic lhip apvisqui yoclhilhma Israel — nic nat aptomjac.
Aplhinquic nic nat general Naamán. Apsovquic nic nat diez talentos plata asoc alyinmom, najan seis mil piezas oro asoc alyinmom, najan diez apava apquilantalhnama apquiltamila. 6 Apsovquic nic nat vaycajac ayinyema apvisqui yoyam elyipsitic apvisqui yoclhilhma Israel. Eycaso ilhnic nat aptalhescama apvisqui: —Ilyipsit sat lhip as vaycajac. Nasoc anco siyapajascama selancam Naaman. Altamjoc coo lhip etamilquiscomoc — nic nat intomjac vaycajac.
7 Apquilyipsatquic nic nat vaycajac apvisqui yoclhilhma Israel. Apyaptec nic nat aptalhnama ayinyema acpilapquiscama. Aptomjac nic nat apcanya: —Jave coo Dios. Paj coyitnac sicmovan yoyam otamilquiscomoc najan yoyam ongvajic. Apquiltamjoc maa otamilquiscomoc enlhit actimem ningmasquem lepra. Apquiltamjoc jesilhnana yoyam ongilnapalhca — nic nat aptomjac.
8 Aplingac nic nat profeta Eliseo Dios aplingascama actemaclha cotamilaycam apvalhoc acyiplomo apyaptama aptalhnama apvisqui. Apcapajasquic nic nat apquilancam profeta apnaclha apvisqui. Innec nic nat altimnasa apvisqui: —¿Soctomja apyapta nac aptalhnama? Ingyane sat jeyotac Naamán. Etac sat actomja nasoc anco pana profeta yoclhilhma Israel — nic nat intomjac amyaa.
9 Aplhinquic nic nat Naamán, carro apquinamtem, nolhing apquilyinyovascama. Apvoclhec nic nat profeta Eliseo tingma pac. Apquiningvocmec nic nat payjo atong.
10 Yejemoc nic nat apcapajasa apsovm amyaa apnaclha Naamán. Aptomjac nic nat apcanya: —Aptomjac lhac profeta: Iyas sat vatsam Jordán. Iyapas nic lhac yingmin. Itne ilhnic lhac siete apyapasayclho yingmin. Calhniclhac sat apyimpejic. Etamalvomoc sat lhip — lha aptomjac profeta — nic nat aptomjac.
11 Inlovquic nic nat apvalhoc Naamán, aptomja appametamcaa: —Ayinayc lhac coo, etyapoc sat profeta jemoc tacja coo. Epamejitsic sat Dios Apvisqui pac, elalhnacsic sat eyimpejic, comascoc sat ningmasquem lepra. 12 Yitnec payjoc tingma Damasco vatsam actamila anco acvisay Abana, moc najan vatsam actamila anco acvisay Farfar, am colhno acyovoclhojo vatsam yoclhilhma Israel. Evanqui inyicje oyapacsic eyimpejic maa, yoyam comascoc ningmasquem lepra — nic nat aptomjac appametamcaa. Aplhinquic nic nat naysicsa aclom apvalhoc Naamán.
13 Apquilinlhanacmec nic nat apquilancam, apquilpamejitsa: —Lhip visqui general. Apcanyacpec sat ancoc lhip ellana asoc acyimtalhnama, quilhvoc sat ellana lhip. Apcanyacpec lhac lhip eyapacsic yingmin apyimpejic, etniclhac sat lhip apjalhnancoc, mepqui ningmasquem lepra — nic nat apquiltamjoc.
14 Apmiyaclhec nic nat vatsam Jordán general Naamán, aplom congne yingmin acvaycmo siete veces, acno apcanama siclho profeta. Pilapcasquic nic nat apvita apyimpejic ayalhnayo, malha ilhnic nat apyimnanic apyimpejic. 15 Apquiltajavoc nic nat apyovoclhojo apnaclha profeta Eliseo.
Apyavectac nic nat Naamán, aptomja apcanya: —Acyasamcoc coo quilhvo nac jay, paj poc Dios lhalhma anco as nalhpop, apvamlha Dios Visqui apancaoc Israel. Ima sat tacja asoc sicmescama nasa lhip, sicvisay selancam lhip — nic nat aptomjac Naamán.
16 Apcatingmavoc nic nat profeta: —Aplingac sicpayvam Dios, sictomja silancam. Momeje coo simquescama nasa — nic nat aptomjac. Apquilinlhanacmec nic nat mocjam. Am nic nat coyacmoc emoc.
17 Aptomjac nic nat Naamán apcanya: —Cotnejic ac maa. Altamjoc lhip jimquecsic lhopactic acno acpatam anit yeyjaycoc. Olanac sat ningvatnamaclha tingma ajac, actemaclha ningmescama asoc Dios Visqui ingac acyanmongam mongilyascalhma. Mopayicsoyc sat mataa quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. 18 Altamjoc olmalhnac Dios Apyimtalhnamo lhama asoc yoyam mejetanovejec sat: Opasmoc sat visqui ajac aptalhningvocmo sat tingma acyitnaclha quilaycmasquiscama acvisay Rimón, yoyam epayicsojo. Apmec mataa ectong apvisqui naysicsa appayescamo quilaycmasquiscama. Apquilpolintac sat ancoc nalhpop visqui ajac, olpolintac sat coo lha. Altamjoc coo mejetanovejec sat mataa Dios — nic nat aptomjac Naamán.
19 Apcatingmavoc nic nat profeta: —Ilhing maa. Itamilsojo sat apvalhoc — nic nat aptomjac. Aplhinquic nic nat Naamán, malha media legua nic nat invocmoc.
20 Profeta Eliseo apquilancam nic nat apvisay Giezi. Aplingac nic nat Giezi. Intomjac nic nat apvalhoc: —Am lhac coyacmoc visqui ajac elhca asoc apsayquinta Naamán co Siria. Apvitac alhta Dios. Ongvimjamcoc sat Naamán. Ongvanic sat yoyam jelmecsic asoc — nic nat intomjac apvalhoc.
21 Apquimjaoclhec nic nat Giezi. Pilapcasquic nic nat Naamán apvita apquimjayquinta. Aptipquic nic nat carro pac yoyam elamyilhamcoc. Aptomjac nic nat apcanya: —¿Soc amyaa yi? — nic nat aptomjac.
22 Apcatingmavoc nic nat Giezi: —Paj amyaa, tasi. Eyapajasquic lhac visqui ajac apnaclha lhip. Aptomjac lhac profeta: —Quip ingyeylhojo. Apquilvaac apcanit quilyimnanic profetas apquitcoc. Inquilhe Efraín apquilinyemac. Altamjoc lhip jimquecsic lhama talento solyayem acyivey najan apcanit apquilantalhnama apjalhnancoc — lha' aptomjac profeta — nic nat aptomjac Giezi.
23 Apcatingmavoc nic nat Naamán: —Pac omquecsic anit solyayem alyivey — nic nat aptomjac.
Am nic nat coyacmoc emoc siclho apquilancam. Apquilinlhanacmec nic nat Naamán yoyam emquecsic solyayem. Appilhquitquic nic nat apcanit najapa apquitcoc moclhama solyayem congne. Najan apcanit apquilantalhnama apjalhnancaoc. Apcanayquic nic nat Naamán apcanit singilpilhtetemo elsaclhesic apmamyi. 24 Apquilvoclhec nic nat netin inquilhe. Apmec nic nat asoc Giezi. Apposquic nic nat congne tingma pac. Apcanayquic nic nat eltajojoc mocjam singilpilhtetemo.
25 Apmiyaclhec nic nat apquilancam apnaclha profeta. Aptomjac nic nat profeta Eliseo apcanya: —Giezi, ¿jalhco apquinyicta? — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat: —Paj, am ovonquepó coo — nic nat aptomjac.
26 Aptomjac nic nat profeta apcanya: —Invitac lhac sicvanmoncama actemaclha aptiyapma netin carro lhama enlhit yoyam elamyilhamcoc lhip. Aplhocac lhac lhip solyayem najan apquilantalhnama. Emoc sat lhip ayimjaclha solyatictama najan ayimjaclha uva moyayit. Elmoc sat nipquesic najan vayqui yamquilvana najan apquiltimesaycam najan quilvana altimesaycam. 27 Cascoc sat lhip apyimpejic ayinyema Naamán apcajayclha lepra. Cascoc sat apyimpejic lepra aptovana lhip cotmongvoycamlha nelha — nic nat aptomjac profeta.
Aptipquic nic nat maa apquilancam. Acyiplomo ayajem lepra ningmasquem. Acmopoy nic nat apyimpejic, malha mataymong anic nic nat intomjac apyimpejic.
Namán es sanado de su lepra
1 Namán era general del ejército del rey de Siria, muy estimado y favorecido por su rey porque por medio de él había dado el Señor la victoria a Siria. Pero este valeroso y poderoso hombre tenía lepra.
2 En una de las correrías de los sirios contra los israelitas, una niña fue tomada cautiva y quedó al servicio de la mujer de Namán. 3 La niña le dijo a su ama:
—Si mi amo fuera a ver al profeta que está en Samaria, quedaría curado de su lepra.
4 Namán fue y le contó a su rey lo que había dicho aquella niña. 5 Y el rey de Siria le respondió:
—Está bien, ve, que yo mandaré una carta al rey de Israel.
Entonces Namán se fue. Tomó treinta mil monedas de plata, seis mil monedas de oro y diez mudas de ropa, 6 y le llevó al rey de Israel la carta, que decía: «Por medio de esta carta sabrás que estoy enviando a Namán, uno de mis oficiales, para que lo sanes de su lepra.»
7 Cuando el rey de Israel leyó la carta, se rasgó la ropa en señal de aflicción y dijo:
—¿Acaso soy Dios, que da la vida y la quita, para que este rey me mande un hombre a que lo cure de su lepra? ¡Como pueden ver, está buscando un pretexto para atacarme!
8 Cuando el profeta Eliseo se enteró de que el rey se había rasgado la ropa por causa de aquella carta, mandó a decirle: «¿Por qué te has rasgado la ropa? Que venga ese hombre a verme, y sabrá que en Israel hay un profeta.»
9 Namán fue, con sus carros y sus caballos, y se detuvo a la puerta de la casa de Eliseo, 10 pero Eliseo envió a un mensajero a que le dijera: «Ve y lávate siete veces en el río Jordán, y tu cuerpo quedará limpio de la lepra.»
11 Namán se enfureció, y se fue diciendo:
—Yo pensé que iba a salir a recibirme, y que de pie iba a invocar al Señor su Dios, y que luego iba a mover su mano sobre la parte enferma, y me la sanaría. 12 ¡Los ríos Abana y Farfar en Damasco son cien veces mejores que todos los ríos de Israel juntos! ¿Acaso no podría yo haber ido a lavarme en ellos y quedar limpio?
Y salió de allí enfurecido. 13 Pero sus criados se acercaron a él y le dijeron:
—Señor, si el profeta le hubiera mandado hacer algo difícil, ¿acaso usted no lo habría hecho? Pues con mayor razón si solo le ha dicho a usted que se lave y quedará limpio.
14 Entonces Namán fue y se sumergió en el Jordán siete veces, tal y como el profeta se lo había ordenado, y su piel se volvió como la de un niño, y quedó sana. 15 De inmediato él y todos sus acompañantes regresaron a ver a Eliseo, y al llegar ante él Namán le dijo:
—¡Ahora estoy convencido de que en toda la tierra no hay Dios, sino solo en Israel! Por lo tanto, te ruego que aceptes un regalo de este servidor tuyo.
16 Pero Eliseo le contestó:
—Juro por el Señor, que me está viendo, que no lo aceptaré.
Y aunque Namán insistió, Eliseo se negó a aceptarlo. 17 Entonces Namán dijo:
—En ese caso, permítame usted llevar de aquí a Damasco tierra de Israel suficiente para cargar mis dos mulas; porque este servidor suyo no volverá a ofrecer sacrificios a otros dioses, sino solo al Señor. 18 Una cosa más le pido al Señor, y es que el Señor me perdone y no tome en cuenta si, cuando mi soberano vaya a adorar al templo de Rimón y se apoye en mi brazo, yo tenga que arrodillarme en ese templo.
19 Eliseo le respondió:
—Vete tranquilo.
Namán se fue de allí. Y cuando ya iba a cierta distancia, 20 Guejazí, el criado del profeta Eliseo, se dijo a sí mismo: «Mi amo ha dejado ir a Namán el sirio sin aceptar nada de lo que él trajo. ¡Juro por Dios que voy a seguirlo rápidamente, a ver qué puedo conseguir de él!»
21 Y Guejazí siguió a Namán, y cuando este vio que Guejazí se acercaba a él, se bajó de su carro para recibirlo, y le preguntó:
—¿Está todo bien?
22 —Sí, todo está bien —contestó Guejazí—. Mi amo me mandó a decirle que acaban de llegar dos profetas jóvenes, que vienen de los montes de Efraín, y le ruega que les dé tres mil monedas de plata y dos mudas de ropa.
23 Namán respondió:
—Por supuesto, toma seis mil monedas de plata.
Namán insistió en que las aceptara, y Guejazí las metió en dos sacos, junto con las dos mudas de ropa, y entregó todo eso a dos de sus criados para que lo llevaran por él. 24 Pero al llegar a la colina, Guejazí tomó la plata que llevaban los criados, la guardó en una casa y los despidió. 25 Luego fue y se presentó ante su amo, y Eliseo le preguntó:
—¿De dónde vienes, Guejazí?
—No he ido a ninguna parte —contestó Guejazí.
26 Pero Eliseo insistió:
—Cuando cierta persona se bajó de su carro para recibirte, yo estaba allí contigo, en el pensamiento. Pero este no es el momento de recibir dinero ni mudas de ropa, ni de comprar huertos, viñedos, ovejas, bueyes, criados y criadas. 27 Por lo tanto, la enfermedad de Namán se te pegará a ti y a tu descendencia para siempre.
Y cuando Guejazí se separó de Eliseo, su piel estaba tan llena de lepra que se veía blanca como la nieve.