Aplhanma Pablo actemaclha singilyimjapma
1 Apquililtamjoc alhta elyasamcojo quellhip setalhesquisa vaycajac: ¿Intasi ya am colyimjapoc enlhit? —alhta apquiltomjac. 2 Actomjac coo silanya quellhip: Intasi inyicje, avanje eyca ayitsepma apnenyaoc actemaclha apquilanatama. Incaymalhquic moclhama enlhit colhic aptava najan moclhama quilvana elhic atava yoyam mesilhnanacpeje. 3 Incaymalhquic enlhit esavojo actemaclha apcanyomacpilha siclhoc anco etnejic acnaclha aptava. Incaymalhquic najan quilvana cosavojo ayanyomalhquilha siclhoc anco cotnejic apnaclha atava. 4 Elyasamcojo quellhip: Cotnaja ancoc anco acyovoclhojo quilvana. Atava eyca aptomja apancoc acyovoclhojo quilvana. Cotnaja apancoc apanco apyovoclhojo enlhit. Aptava eyca actomja ancoc apyovoclhojo enlhit. 5 Noyitnim nasa mocjay lhip. Nocoyitnim nasa mocjay lhiya. Apquiltamjoc sat ancoc etnejic acvoncaclhojo apquilmalhnancama, iltimnas sat aptava yoyam eytic aplhapco. Inquiltamjoc sat ancoc lhiya colmalhna acvoncaclhojo, coltimnas sat atava yoyam coytic inlhapco. Natamin iyitnatamojo sat mocjam lhama yoyam mesilhnanacpejec sat lhip najan colsilhnanalhqueje aptava. Ayinyemaclha yitnec mataa actemaclha ayitsepma ingnenyic ayinyema yavey Satanás yoyam jingilsilhnana.
6 Eycaso siclhanma lhac actomja actamila anco yoyam ongyiplovcasojo. Cotnaja sicpayvam silanya quellhip. 7 Altamjo inyicje coo elvajanamcoc aplhamoclhojo enlhit sictemaclha coo, mepqui etava. Am eyca colhnoc mataa moc actemaclha singaycaoc ayinyema Dios.
8 Aclhanma evalhoc inyicje mataa yoyam colyimjapamqueje mepqui apnatamcaa najan lhintampaa. Actamila anco sat cotnejic actema nac coo. 9 Am sat ancoc covanac coltamilsalhcojo anco, incaymalhquic yoyam colyimjapamcoc mepqui apnatamcaa najan colyimjapiclha mocjam lhintampaa. Actamila anco cotnejic colyimjapamcoc, am colhno actemaclha aplingaycamco ayitsepma apnenyic.
10 Yitnec singanamaclha actemaclha singilyimjapma. Eycaso ayinyema Visqui ingac, cotnaja sicpayvam ajanco. Covanquejec quilvana coyinyoc atava. 11 Inyinyovquic sat ancoc atava quilvana, covanqueje colyimjapiclha mocjam. Eyca actamila cotnejic ayasicjaclho inlhojo atava yoyam colhojoc sat mocjam lhama. Najan lha enlhit copvanquejec eyinyoc aptava.
12 Yitnec coo siclhanma ajanco, cotnaja ayinyema Visqui ingac. Apnec sat ancoc ingyalhing acma aptava mepqui acyanmonquiscama avalhoc. Am sat ancoc colhenac avalhoc quilvana coyinyoc atava, copvanquejec ingyalhing eyinyoc aptava. 13 Innec sat ancoc ingyalhing apma atava mepqui apyanmonquiscama apvalhoc. Am sat ancoc colhenac apvalhoc eyinyoc aptava, covanquejec ingyalhing coyinyoc atava. 14 Enlhit mepqui apyanmonquiscama apvalhoc aptomja apponquinomap ayinyema Dios, ayinyema apyipitcayo aptava actomja acyanmonquiscama avalhoc. Quilvana mepqui acyanmonquiscama avalhoc actomja acponquinomalhca ayinyema Dios, ayinyema acyipitcayo atava aptomja apyanmonquiscama apvalhoc. Colponquinalhcac sat najan apquitquic, malha mepqui acmasom napato Dios. 15 Apvanquic enlhit metnaja Jesucristo apmolhama eyinyoc aptava actomja ingyalhing. Avanquic najan quilvana cotnaja Jesucristo acmolhama coyinyoc atava aptomja ingyalhing. Cotnaja apsilhnanomap ingyalhing apyinyovmap, cotnaja acsilhnanomalhca ingyalhing acyinyovmalhca. Apquiltomjac Dios yoyam ongilyiplovcasojo actemaclha actamilaycam ingvalhoc. 16 Lhiya ingyalhing. Inmiyovquic sat ancoc atava metnaja Jesucristo apmolhama, ¿avanqui ya lhca covomsic tap atava? Lhip ingyalhing. Apmiyovquic sat ancoc aptava cotnaja Jesucristo acmolhama, ¿apvanqui ya lhquip evomsic tap aptava? Ayanayquic coo paj.
17 Incaymalhquic nincoo naysicsa ningileyvam as nalhpop ongilyiplovcasojo actemaclha singmescama Visqui ingac najan actemaclha singanama Dios, malha singevoycam. Eycaso sicpayvam yoyam elyiplovcasojo aplhamoclhojo Jesucristo apmolhama apnaycam lhalhma anco. 18 Judío apanco sat ancoc ingyalhing, nongyane nasa etvacsic asoc monquinatquiscama apyimpejic. Metnaja judío sat ancoc ingyalhing, nongyane nasa etingya asoc monquinatquiscama apyimpejic. 19 Intasic cotnejic ac maa asoc monquinatquiscama ingyimpejic, intasic najan mepqui asoc monquinatquiscama ingyimpejic. Eyca actamila anco actomja ningilyajayquiclho singanamaclha Dios, am colhnoc moc asoc. 20 Incaymalhquic ongilinlhanmojo mataa nintemaclha, acno actemaclha siclhoc anco singilanem Dios, malha singilevoycam. 21 Lhip alhta aptomjac apquilancam apmomap naysicsa apcanama Dios. Ilinlhanmojo sat mataa aptimem apquilancam apmomap. Apvanquic sat ancoc etyapoc aptimem apquilancam, nolvates nasa lhip aptimem apquilancam. 22 Enlhit aptomja malha apquilancam apmomap naysicsa apyanmonquiscama apvalhoc. Eyca as etnejic apquilancam aptiyapma yoyam elanam Visqui ingac. Enlhit metnaja alhta apquilancam apmomap naysicsa apyanmonquiscama apvalhoc. Eyca as aptomja malha apmomap ayinyema Cristo. 23 Avanjec alhta apyanmonquiscama Dios acyanmongam quellhip. Noelojo nasa enlhit elmoc quellhip eltimjic malha apquilancam apquilmomap. 24 Incaymalhquic ongilinlhanmojo nintemaclha mataa nintamjaycam, acno actemaclha siclhoc anco singilanem Dios malha singilevoycam.
25 Am coyitnac moc singanamaclha Visqui ingac actema nac apquillhenamap mepqui apnatamcaa. Altamjoc oltimnacsic quellhip sicpayvam ajanco. Ayinyemaclha Visqui ingac aptomja seyasinaycam ayinyema seyimlaycmo yoyam melyascamejec sat quellhip. 26 Ayanayquic coo incaymalhquic enlhit meyinyovejec aptemaclha mepqui aptava. Ayinyemaclha yimtilhec as ningvamlha nac jay naysicsa ningileyvam. 27 Aptava sat ancoc innac lhip, noyinyov nasa. Mepqui aptava sat ancoc lhip, notingya nasa aptava. 28 Inquilyimjapquic sat ancoc lhip, metvacsejec sat nintemaclha, cotnaja mongilyascalhma. Inquilyimjapquic sat ancoc quilvana ayitcoc, cotvacsejec sat nintemaclha, cotnaja mongilyascalhma. Ellingamcoc sat eyca acyimtalhnama aptomja alyimjapeycaoc naysicsa apquileyvam. Am oltamjoc yoyam ellingamcojoc quellhip as asoc.
29 Quellhip elyalhinga. Actomjac coo silanya quellhip: Acyavataclhojo mocjam ningileyvam. Enlhit acma apnatamcaa: eltime sat malha mepqui apnatamcaa. 30 Enlhit apquiltomja apyipcalhem: eltime sat malha mepqui acyitnocjayo apquilvalhoc. Enlhit apquiltomja apquilitsovascama: eltime sat malha mepqui acpayjayclha apquilvalhoc. Enlhit apquiltomja apquilmam asoc: eltime sat malha cotnaja apancaoc asoc apquilmam. 31 Enlhit apquiltingyey asoc nalhpop: eltime sat malha cotnaja apancaoc asoc. Ayinyemaclha comasquingvomoc sat aclhamoclhojo asoc acnaycaoc lhalhma anco.
32 Am oltamjoc coo yoyam coyimtilhojoc apquilvalhoc quellhip. Apvanquic enlhit mepqui aptava elanam Visqui ingac, yoyam eyispac mataa aptemaclha. 33 Enlhit acma aptava coyimtilhic sat mataa apvalhoc. Ayinyemaclha incaymalhquic etingya mataa aclhamoclhojo asoc yoyam coyispac sat mataa aptava. Cotnejic sat anit actemaclha aclhanma apvalhoc. 34 Avanquic quilvana mepqui atava najan quilvana ayitcoc colanam Visqui ingac yoyam eyispac mataa actemaclha. Inquiltamjoc mataa cotamilsalhcojo anco yoyam coyiplovcasojo acyovoclhojo anco najan avalhoc anco, colanam Visqui ingac. Quilvana acma atava coyimtilhic sat mataa avalhoc. Ayinyemaclha incaymalhquic cotingya mataa aclhamoclhojo asoc yoyam eyispac mataa atava.
35 Eycaso siclhanma, ayinyemaclha altamjoc opasmoc quellhip. Cotnaja sicpayvam yoyam coyimtilhic apquilvalhoc. Altamjoc coo yoyam eltamilsacpojoc apanco quellhip, yoyam elanam Visqui ingac mepqui moc aclhanma apquilvalhoc.
36 Apquiltamjoc sat ancoc enlhit yoyam colyimjapoc apquitca, ayinyema ayayo apnenyic cotnejic acvanyam mepqui atava. Apvanquic inyap etnejic apquiltamjoclha etnejic. Apquilyimjapcasquic sat ancoc apquitca, metvacseje nintemaclha, cotnaja mongilyascalhma. 37 Inlhenquic sat ancoc apvalhoc enlhit emyoc apquitca yoyam colyimjapeje. Am sat ancoc ingyajalhnoc actemaclha apquillhanma apnaymacoc. Apquilyajaclhoc acvamlha actemaclha aclhanma apvalhoc. Intasic najan yoyam emyoc. 38 Actamila anco aptemaclha enlhit apmasma apquitca, am colhno aptemaclha apquilyimjapquiscama. 39 Quilvana actomja acyipitcayo atava naysicsa aptiyascam as nalhpop. Covanquejec coyinyoc mocjam. Apquitsepquic sat ancoc atava, avanquic colyimjapiclha mocjam. Incaymalhquic quilhvo apmayclha etnejic apyanmonquiscama apvalhoc, actemaclha apmayjayoclha Visqui ingac. 40 Ayanayquic coo, am sat ancoc colyimjapiclhac mocjam tampeyi quilhva, coyangvomoc sat acpayjayclha avalhoc. Eycaso siclhanma ajanco. Yitne inyicje co lha evalhoc Espíritu apanco Dios.
Consejos sobre el matrimonio
1 En cuanto a las preguntas que ustedes me hicieron en su carta, sería preferible que tanto los varones como las mujeres se abstengan de tener relaciones sexuales. 2 Sin embargo, para evitar la inmoralidad sexual, es mejor que cada hombre tenga su propia esposa, y cada mujer su propio esposo. 3 Y tanto el esposo como la esposa deben cumplir con los deberes conyugales. 4 Ni la esposa es dueña de su propio cuerpo, puesto que pertenece a su esposo, ni el esposo es dueño de su propio cuerpo, puesto que pertenece a su esposa. 5 Por lo tanto, no se nieguen el uno al otro, a no ser que se pongan de acuerdo en no juntarse por algún tiempo para dedicarse a la oración. Después júntense de nuevo; no sea que, por falta de dominio propio, Satanás los ponga en tentación.
6 Todo esto lo digo más como concesión que como mandato. 7 Personalmente, quisiera que todos fueran como yo; pero Dios ha dado a cada uno diferentes dones, a unos de una clase y a otros de otra.
8 A los solteros y a las viudas les digo que es preferible quedarse sin casar, como yo. 9 Pero si no pueden controlarse a sí mismos, es mejor que se casen, pues más vale casarse que consumirse de pasión.
10 Pero a quienes ya están casados, les doy este mandato (que no es mío, sino del Señor): que la esposa no se separe de su esposo. 11 Ahora bien, en caso de que la esposa se separe de su esposo, deberá quedarse sin casar o reconciliarse con él. Tampoco el esposo debe separarse de su esposa.
12 En cuanto a los demás, les digo (como cosa mía y no del Señor), que si la mujer de algún hermano no es creyente pero está de acuerdo en seguir viviendo con él, el hermano no debe separarse de ella. 13 Y si una mujer creyente está casada con un hombre no creyente que está de acuerdo en seguir viviendo con ella, tampoco deberá abandonarlo. 14 Pues el esposo no creyente queda santificado por su unión con una mujer creyente; y la mujer no creyente queda santificada por su unión con un esposo creyente. Si este no fuera el caso, los hijos de ustedes serían impuros; pero, de hecho, pertenecen al pueblo santo. 15 Ahora bien, si el esposo o la esposa no creyentes insisten en separarse, que lo hagan. En estos casos, el hermano o la hermana quedan en libertad, porque Dios los ha llamado a ustedes a vivir en paz. 16 Pues al fin de cuentas ¿cómo sabes tú, esposa, si acaso puedes salvar a tu esposo? ¿O cómo sabes tú, esposo, si acaso puedes salvar a tu esposa?
17 Como quiera que sea, cada uno debe vivir según los dones que el Señor le ha dado, y en la condición en que se encontraba cuando Dios lo llamó. Esta es la norma que doy a todas las iglesias. 18 Si Dios llama a alguno que ha sido circuncidado, no trate de disimular su circuncisión; y si llama a otro que no ha sido circuncidado, no se circuncide. 19 Porque lo que importa no es estar o no circuncidado, sino seguir los mandamientos de Dios. 20 Cada uno debe quedarse en la condición en que estaba cuando Dios lo llamó. 21 Si cuando fuiste llamado eras esclavo, no te preocupes; aunque si tienes oportunidad de conseguir tu libertad, debes aprovecharla. 22 Pues si eras esclavo cuando el Señor te llamó, ahora eres libre al servicio del Señor; de la misma manera, si eras libre cuando fuiste llamado, ahora eres esclavo de Cristo. 23 Dios los ha comprado a ustedes; no permitan que otras personas los hagan esclavos. 24 Así pues, hermanos, que cada uno de ustedes permanezca delante de Dios en la condición en que estaba cuando fue llamado.
25 En cuanto a las personas solteras, no tengo ningún mandato especial del Señor; pero doy mi opinión, como alguien digno de confianza gracias a la misericordia del Señor. 26 Pienso que, por causa de los tiempos difíciles en que vivimos, es preferible que cada uno se quede tal como está. 27 Si tienes mujer, no la abandones; y si no la tienes, no la busques. 28 Si te casas, no cometes pecado; y si una mujer soltera se casa, tampoco comete pecado. Pero sepan que, quienes se casan van a pasar por dificultades, y eso es lo que yo quisiera evitarles.
29 Hermanos, lo que les quiero decir es que el tiempo apremia. Por lo tanto, quienes están casados vivan como si no lo estuvieran; 30 quienes lloran, como si no lloraran; quienes están alegres, como si no se alegraran; quienes compran, como si no tuvieran nada. 31 Quienes disfrutan de las cosas de este mundo vivan como si no lo disfrutaran; porque este mundo, tal como lo vemos, pronto va a desaparecer.
32 Yo quisiera verlos libres de preocupaciones. El que está soltero se preocupa por las cosas del Señor, y por agradarle; 33 pero el que está casado se preocupa por las cosas del mundo y por agradar a su esposa, 34 de modo que su corazón está dividido en dos. Igualmente, la mujer que ya no tiene esposo y la joven soltera se preocupan por las cosas del Señor, y se dedican a él en cuerpo y espíritu; pero la casada se preocupa por las cosas del mundo y por agradar a su esposo.
35 Les digo esto, no para ponerles restricciones, sino por el bien de ustedes y para que vivan de una manera digna, sirviendo al Señor sin distracciones.
36 Si alguno cree que debe casarse con su prometida, porque ya está en edad de casarse, y si piensa que eso es lo más indicado, que haga lo que crea conveniente; cásese, pues no es pecado. 37 Pero si otro no siente la obligación de casarse con la joven, y actúa con toda libertad y decide en su corazón no casarse, hará bien. 38 Así que, si se casa con su prometida, hace bien; pero si no se casa, hace mejor.
39 La mujer casada está ligada a su esposo mientras este vive; pero si el esposo muere, ella queda libre para casarse con quien quiera, con tal de que sea un creyente. 40 Aunque creo que será más feliz si no vuelve a casarse. Esta es mi opinión, y creo que yo también tengo el Espíritu de Dios.