1 Jesús también les dijo:

—Les aseguro que algunos de los que están aquí no morirán hasta que vean llegar el reino de Dios con poder.
Jesús se transforma
(Mt 17.1-13Lc 9.28-36)
2 Seis días después, Jesús llevó a Pedro, a Santiago y a Juan hasta un cerro alto, para estar solos. Frente a ellos, Jesús se transformó: 3 su ropa se puso tan blanca y brillante, como jamás aquí en la tierra podría blanquearse. 4 Luego, los tres discípulos vieron aparecer al profeta Elías y a Moisés conversando con Jesús.
5 Entonces Pedro le dijo a Jesús: «Maestro, ¡qué bueno que estemos aquí! Vamos a hacer tres enramadas: una para ti, otra para Moisés y otra más para Elías.»
6 Los discípulos estaban muy asustados, y Pedro se puso a hablar sin pensar en lo que decía.
7 De pronto bajó una nube y se detuvo sobre ellos. Desde la nube se oyó una voz que decía: «Este es mi Hijo, yo lo amo mucho. Ustedes deben obedecerlo.»
8 Enseguida, miraron a su alrededor y ya no había nadie con ellos. Sólo estaba Jesús.
9 Mientras bajaban del cerro, Jesús les ordenó que no le contaran a nadie lo que habían visto hasta que él, el Hijo del hombre, resucitara. 10 Pedro, Santiago y Juan guardaron el secreto, pero se preguntaban qué significaba aquello de resucitar. 11 Entonces le preguntaron:

—¿Por qué dicen los maestros de la Ley que el profeta Elías va a venir antes que el Mesías?

12 Jesús les respondió:

—Eso es verdad. Elías viene primero a preparar todas las cosas. Aunque también es cierto que la Biblia dice que el Hijo del hombre debe sufrir mucho y ser despreciado. 13 Pero yo les aseguro que Elías ya vino, y muchos lo trataron muy mal. Así se anunciaba ya en la Biblia.
Jesús sana a un muchacho
(Mt 17.14-21Lc 9.37-43)
14 Cuando llegaron a donde estaban los otros discípulos, vieron que había mucha gente a su alrededor, y que los maestros de la Ley estaban discutiendo con ellos.
15 Al ver a Jesús, la gente se puso muy contenta, pues no esperaba verlo. Todos corrieron a saludarlo.
16 Jesús les preguntó:

—¿Qué es lo que discuten entre ustedes?

17 Uno de los que estaban allí le dijo:

—Maestro, te traje a mi hijo, pues tiene un espíritu malo que no lo deja hablar. 18 Cuando el espíritu entra en mi hijo, él se cae al suelo y empieza a echar espuma por la boca. Sus dientes empiezan a rechinar y él se queda rígido. Les pedí a tus discípulos que expulsaran de mi hijo a ese espíritu malo, pero no han podido.

19 Jesús les dijo:

—¿Por qué no han aprendido a confiar en Dios? ¿Acaso no pueden hacer nada sin mí? ¿Cuándo van a aprender? ¡Tráiganme aquí al muchacho!

20 Enseguida se lo llevaron. Cuando el espíritu malo vio a Jesús, empezó a sacudir al muchacho con gran fuerza. El joven cayó al suelo y empezó a echar espuma por la boca.
21 Jesús le preguntó al padre:

—¿Desde cuándo le pasa esto?

El padre respondió:

—Desde que era pequeño. 22 Desde entonces, el espíritu malo siempre ha querido matarlo, y lo arroja al fuego o al agua. Por favor, haz algo para ayudarnos. ¡Ten compasión de nosotros!

23 Jesús le preguntó:

—¿Puedes confiar en Dios? Para el que confía en él, todo es posible.

24 Enseguida el padre gritó:

—Sí, confío en Dios. ¡Ayúdame a confiar más en él!

25 Cuando Jesús vio que se estaba juntando mucha gente a su alrededor, reprendió al espíritu malo y le dijo:

—Espíritu malvado, que impides hablar a este joven, ¡te ordeno que salgas y no vuelvas a entrar en él!

26 El espíritu malo gritó, haciendo que el muchacho sufriera otro ataque. Luego salió y lo dejó como muerto. Mucha gente decía: «¡Está muerto!» 27 Pero Jesús tomó al joven por la mano y lo ayudó a levantarse.
28 Más tarde, cuando Jesús regresó a casa, los discípulos lo llevaron aparte y le preguntaron:

—¿Por qué nosotros no pudimos expulsar a ese espíritu?

29 Jesús les contestó:

—Esta clase de espíritu malo solo se puede expulsar por medio de la oración.
Jesús habla otra vez de su muerte
(Mt 17.22-23Lc 9.43-45)
30 Jesús y sus discípulos se fueron de ese lugar, y viajaron por la región de Galilea. En su camino, Jesús no quiso que la gente supiera que él pasaba por allí, 31 pues quería dedicarse a enseñar a sus discípulos. Les decía: «Yo, el Hijo del hombre, seré entregado en manos de los que me han de matar, pero tres días después resucitaré.»
32 Los discípulos no entendían lo que Jesús les quería decir, pero tenían miedo de preguntarle.
¿Quién es el más importante?
(Mt 18.1-5Lc 9.46-48)
33 Jesús y sus discípulos llegaron al pueblo de Cafarnaúm. Cuando ya estaban en la casa, él les preguntó: «¿De qué estaban hablando cuando venían por el camino?»
34 Los discípulos no contestaron nada, porque habían estado discutiendo cuál de ellos era el más importante.
35 Entonces Jesús se sentó, llamó a los doce discípulos y les dijo: «Si alguno de ustedes quiere ser el más importante, deberá ocupar el último lugar y ser el servidor de todos los demás.»
36 Luego llamó a un niño y lo puso frente a ellos. Lo tomó en sus brazos y les dijo: 37 «Si ustedes aceptan a un niño como este, me aceptan a mí. Y si me aceptan a mí, aceptan a Dios, que fue quien me envió.»
Los que están a favor de Jesús
(Mt 10.42Lc 9.49-50)
38 Juan, uno de los doce discípulos, le dijo a Jesús:

—Maestro, vimos a alguien que usaba tu nombre para sacar demonios de las personas, pero nosotros le dijimos que no lo hiciera, porque él no es de nuestro grupo.

39 Pero Jesús dijo:

—No se lo prohíban, porque nadie podría maldecirme después de haber hecho un milagro usando mi nombre. 40 Quien no está contra nosotros, realmente está a nuestro favor.
41 »Les aseguro que Dios no se olvidará de premiar a quien les dé un vaso de agua solo porque ustedes son míos.
Las tentaciones
(Mt 18.6-9Lc 17.1-2)
42 »Si alguien hace que uno de estos pequeños seguidores míos deje de confiar en mí, mejor le sería que le ataran al cuello una piedra enorme y lo tiraran al mar.
43-44 »Si lo que haces con tu mano te hace desobedecer a Dios, mejor córtatela. Es mejor quedarse para siempre sin una mano, que tener las dos manos y ser echado al infierno, donde el fuego nunca se apaga.
45-46 »Si lo que haces con tu pie te hace desobedecer a Dios, mejor córtatelo. Es mejor quedarse para siempre sin un pie, que tener los dos pies y ser echado al infierno.
47 »Si lo que ves con tu ojo te hace desobedecer a Dios, mejor sácatelo. Es mejor que entres al reino de Dios con un solo ojo, que tener los dos ojos y ser echado al infierno, 48 donde hay gusanos que nunca mueren, y donde el fuego nunca se apaga.
49 »Dios va a purificar a todos como cuando purificamos las cosas con la sal o con el fuego. 50 La sal es buena. Pero si deja de estar salada, ¿cómo podrán ustedes devolverle su sabor? Por eso, sean buenos como la sal: hagan el bien y vivan en paz con todos.
1 Axta aptemék nahan apkelanagkama Jesús se'e:
—Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke nápakha apheyncha'a nak se'e, meletsepek sa' ekwokmoho apkelwet'a kawak yetlo ekmowána m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
Jesús élyenmeykekxa apyókxa
(Mt 17.1-13Lc 9.28-36)
2 Seis ekhem axta entemék ekyeykhe, apkenátweykekxeyk axta Jesús xama egkexe netnók agko', Pedro axta aqsa nahan apyentamák tén han Santiago, tén han Juan. Cha'a ekyaqmagkasseykemxa axta han mók ektémakxa apyókxa Jesús nápaqta'awók ma'a. 3 Apkelyenma axta aptamheykekxak aptaxno tén han apmope apagko', axta exnawok ma'a apweykenxal'a kélmópeyáseykekxa kélagko' kólyenyeksek ma'a apáwa. 4 Apkelweteyak axta Elías tén han Moisés apkelpaqhetchásamákpoho m'a Jesús. 5 Axta aptemék Pedro apkenagkama Jesús se'e:
—Sẽlxekmósso, ¡ektaqmelakxoho agko' nak la'a nélwa'a negko'óxa s'e! Anlának sa' negko'o apqántánxo tegma apketkók: xama sa' apagkok xép, keñe sa' nahan ma'a Moisés, keñe sa' nahan xama m'a Elías.
6 Hakte apkelyegwaktegkek axta m'a Jesús apkeltáméséyak, keñe axta Pedro mey'áseykegko yaqweykenxa etnehek appeywa. 7 Yetlómók axta han ekweyweykenta yaphope, cháhapwayak axta pessesse agkok. Teyepmeyk axta nahan xama kélpeywa eñama m'a neyseksa yaphope nak, axta entemék se'e: “Keso hatte seyásekhayo nak ko'o s'e: kólyahakxoho sa' appeywa.” 8 Xama axta apsawheykencha'a exma nepyáwa xa énxet'ák nak, massegkek axta apkelwete xama énxet enxoho apkelxegexma'a m'a, apxakkók axta aqsa m'a Jesús.
9 Keñe axta neyseksa apkelánteyapma m'a néten egkexe, apkeltémók axta Jesús meltennasha xama énxet enxoho ektáhakxa apkelwete m'a apkeltáméséyak, ekwokmoho apxátekhágwokmo makham m'a apteme nak Apketche énxet. 10 Axta keñamak apkelwanmeyeykencha'a aqsa m'a, elmaxneyha axta eyke nahan chá'a pók yaqsak kexaha xa nennaqxétekhágwayam nak. 11 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a apkeltáméséyak se'e:
—¿Yaqsa ektéma apkelxeyenma nak chá'a apkelxekmósso nak ektémakxa segánamakxa ewak apmonye' m'a Elías?
12 Tén axta aptéma apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Naqsók apxénamakpo ewak apmonye' m'a Elías, tén han elánekxak ma'a ekyókxoho aqsok. ¿Yaqsa eyke ektéma ekxeyenma nak eknaqtáxésamaxche ekmáheyo eñegkohok ma'a aptáha nak Apketche énxet, tén han ekmáheyo etaqnaweykpok? 13 Éltennássek eyke ko'o kéxegke apwaya m'a Elías, tén han apteméssessama chá'a ekyókxoho m'a apmáheyókxa enxoho chá'a etnéssesek, ekhawo ektémakxa nak ekxeyenma eknaqtáxésamaxche yaqweykenxa katnehek.
Jesús aptaqmelchesseyam xama wokma'ák ekha axta apwáxok espíritu ekmaso
(Mt 17.14-21Lc 9.37-43)
14 Xama axta apkelweykekxo makham ma'a apheykegkaxa axta nápakha apkeltáméséyak, apkelwetágweykekxeyk axta apwakhaya énxet apxámokma, nápakha apkelxekmósso segánamakxa axta nahan chá'a apkelátegmómakpok ma'a. 15 Xama axta apkelweteya m'a Jesús, apyókxoho énxet axta apnaqtémeykegkok appeykesseykmo, hakte pelakkassamók agko' axta apwetamap. 16 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Yaqsa kélxéna kéxegke kélátegmoweyxko nak xa énxet'ák nak?
17 Tén axta xama, ektáha axta nahan apwayam ma'a aptéma apchátegmoweykegko s'e:
—Sẽlxekmósso, ekyentegkesakmek xeyk ko'o exchep se'e hatte nak, espíritu ekmaso eghak apwáxok, meyke appeywa teméssessók. 18 Kamok chá'a espíritu ekmaso m'a apmahágkaxa enxoho chá'a, kapexyawasha chá'a náxop; katyapok nahan chá'a ekyaqmope apwáxok; eltakxek nahan chá'a apma'ák, elyennák nahan chá'a. Éltamhók xeyk eykhe ko'o etekkessesek apkeltáméséyak xa espíritu ekmaso nak, mopwancha'ak xeyk eyke.
19 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—¡Énxet apkelya'ásseyam! ¿Háxko sa' ekwánxa ekhem kammok sekha ko'o kélnepyeseksa kéxegke? ¿Háxko sa' ekwánxa ekhem kammok sélenmáxamáxkoho kéltémakxa kéxegke? Kólyentementa wokma'ák se'e.
20 Tén axta kélya'assama wokma'ák ma'a apkenmeykegkaxa axta Jesús. Xama axta ekweteya Jesús ma'a espíritu ekmaso, temessáseykekxeyk axta makham, apyaqnenmeyk axta náxop apyettelegweykencha'a, teyepmeyk axta ekyaqmope apwáxok. 21 Axta aptemék Jesús apkelmaxneyeykencha'a wokma'ák apyáp se'e:
—¿Nanóya ekteme xa?
Tén axta aptéma apchátegmoweykegko wokma'ák apyáp se'e:
—Aptémakxa sakcha'a axta eyeynamo ekteme. 22 Hágkaxwe axta nahan chá'a kayaqnegkesek nátex xa espíritu ekmaso nak, tén han neygmen ekmáheyo kaqhek, apwanchek agkok xép elának xama aqsok, yepyósho henlanok negko'o, hempásem.
23 Axta aptemék apkenagkama Jesús se'e:
—¿Yaqsa ektáha aptáha nak seyáneya ‘apwanchek sa' agkok’? ¡Yeskohok elának ekyókxoho aqsok ma'a mey'ásseyam nak!
24 Tén axta wokma'ák apyáp aptéma apyennaqtéssamo appeywa s'e:
—May'ásseykmok ko'o. ¡Hepásem sa' yaqwayam kayágwomhok may'ásseyam!
25 Xama axta apweteya Jesús apxámagwaya apagko' énxet, axta aptemék apkenagkama espíritu ekmaso s'e:
—Espíritu meyke ekpeywa tén han meyke aheyk'ák, éltamhók ko'o exche' katyapok xa wokma'ák apwáxok nak, nágkataxnegwatámho aqsa chá'a.
26 Payheykha axta átog espíritu ekmaso, temessáseykekxeyk axta makham ma'a wokma'ák nak. Tén axta ekteyapma m'a apwáxok, máxa apketsapma axta teméssessók, apxámok axta han énxet apkelxeyenma apketsapma. 27 Keñe axta Jesús apmoma apmek apheyáseykekxo néten; apkenmeykha axta nahan ma'a wokma'ák nak.
28 Tén axta Jesús aptaxnegwokmo xama tegma, axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a apxakkók apkeltáméséyak se'e:
—¿Yaqsa ektáha magkegwagko exchek negko'o peya antekkesek xa espíritu ekmaso nak?
29 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—Nempeywa nélmaxnagko aqsa egwanchek antekkesek xa ektéma nak kelyekhama'.
Jesús apxéneykekxoho makham yaqwayam yetsapok
(Mt 17.22-23Lc 9.43-45)
30 Xama axta apkelxegeykekxo makham apkeleñama m'a, apkelyeykhágweykmek axta m'a Galilea. Axta eyke eltémók ey'asagkohok xama énxet enxoho m'a Jesús, 31 hakte apkeltáméséyak axta apkelxekmóssók. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Kólmések sa' énxet'ák ma'a ektáha nak Apketche énxet, yaqhek sa' nahan; keñe sa' ekwokmo enxoho ántánxo ekhem exátekhágwók makham.
32 Axta eyke elya'áseykegkok apkeltáméséyak ma'a aptémakxa axta apkelanagkama, apkeláyak axta nahan elmaxneyha.
¿Yaqsa ektáhakxa ekyawe agko' kéláyo?
(Mt 18.1-5Lc 9.46-48)
33 Apkelweykekxeyk axta m'a tegma apwányam Cafarnaúm. Axta aptemék Jesús apkelmaxneyeykencha'a neyseksa apheykha tegma s'e:
—¿Yaqsa exchek kélxéna kéxegke kéltennakmo exchek ámay?
34 Apkelwanmeyeykegkek axta eyke aqsa, hakte apkelátegmómakpek axta chá'a apkelxegeykemxa ámay, apkelxeyenma yaqsa ektáhakxa ekyawe kéláyo nepyeseksa. 35 Tén axta aphama m'a Jesús, apkelwóneykha axta m'a doce apkeltáméséyak. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Apmenyeyk agkok etnehek apmonye' kélxama kéxegke, kéméxcheyk etnehek axayók agko' nepyeseksa m'a apyókxoho énxet'ák, tén han etnehek chá'a apkelánesso aqsok ma'a apyókxoho nak.
36 Tén axta apkenegkáseykencha'a xama sakcha'a nepyeseksa m'a, axta aptemék apkelanagkama apcheynma s'e:
37 —Kélxama ektáhakxa enxoho kélmà takha' sakcha'a ekhawo nak se'e yetlo kélxeyenma sekwesey, hélmok takha' ko'o; keñe m'a semà nak takha' ko'o, háwe ekwánxa agkok ko'o sema takha', emok nahan takha' m'a ektáha axta ko'o seyáphasso.
Segwéhenayo ektáha nak mehenmexeykha negko'o
(Mt 10.42Lc 9.49-50)
38 Axta aptemék apkenagkama Juan se'e:
—Sẽlxekmósso, negweteyak axta negko'o xama énxet apkelántekkessama kelyekhama' yetlo apxeyenma apwesey exchep; axta eyke negko'o óghayo', hakte háwe axta nenxegexma.
39 Keñe axta Jesús aptéma apchátegmoweykegko s'e:
—Nágkólnókasha aqsa, hakte mopwanchek sa' ko'o hexénmakha ekmaso énxet natámen enxoho apkelane aqsok sempelakkasso nak agweta', eñama apxeyenma ko'o sekwesey. 40 Hegwéhenhok chá'a negko'o m'a mehenmexeykha nak. 41 Naqsók ko'o sekxéna peya exkak ekyánmaga m'a énxet apmésso nak chá'a kéxegke xama egheykok yegmen eñama kélteme kélyetlo Cristo.
Sẽlésso anlának mólya'assáxma
(Mt 18.6-9Lc 17.1-2)
42 “Kélxama ektáhakxa enxoho kéllánesso mey'assáxma aphawo nak se'e sakcha'a nak apteme nak ko'o mehey'ásseyam, tásek kólyenyók wátsam ekwányam yetlo kéltehetchesso apyespok ma'a meteymog ekyawe kéltekxekxamól'a aqsok aktek. 43 Kelánéssek sa' agkok megkólya'assáxma kélmek, kólyaqtén sa'; tásek kólántexek ekyennaqtamakxa nak egnények ekpense kélmek, kaxnók kólmahagkok ánet kélmék ma'a sẽlmassésseykenxa megkaspóneykxa nak ma'a táxa, 44 cham'a megkaletsapmakxa nak askok, tén han megkaspóneykxa nak táxa. 45 Kelánéssek sa' agkok megkólya'assáxma m'a kélmenek, kólyaqtén sa'; tásek kólántexek ekyennaqtamakxa nak egnények xama kélmenek, kaxnók kólchexeyxchek sẽlmassésseykenxa ánet kélmagkok, 46 cham'a megkaletsapmakxa nak askok, tén han megkaspóneykxa nak táxa. 47 Kelánéssek sa' agkok megkólya'assáxma kélaqtek, kóllek sa'; tásek kólántexek aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios xama kélaqtek, kaxnók kólchexeyxchek sẽlmassésseykenxa ánet kélaqta'ák, 48 cham'a megkaletsapmakxa nak askok, tén han megkaspóneykxa nak táxa.
49 “Hakte apyókxoho énxet sa' kóláxñassásekxak apyempe'ék ma'a táxa, ektémól'a kóltexnássesagkok apyempe'ék ma'a yásek. 50 Tásek negmeykha m'a yásek; keñe m'a ekmassa enxoho ekmáske; ¿háxko eyke kóltéhek kólmaha makham kéxegke m'a ekmassa enxoho ekmáske? Kayet chá'a kéxegke m'a yásek, kólteme nahan chá'a meyke ektáhakxa kélwáxok xamók kélnámakkok.”