Ahab y el viñedo
1 En la ciudad de Jezreel, vivía un hombre llamado Nabot. Allí tenía una plantación de uvas al lado del palacio de Ahab, rey de Samaria. 2 El rey le dijo a Nabot:

—Quiero comprarte tu viñedo. Como está al lado de mi palacio, quiero sembrar allí verduras. Yo te daré un mejor lugar para cosechar uvas o, si lo prefieres, te pagaré con dinero.

3 Pero Nabot le contestó:

—¡Ni quiera Dios! No le daré a usted lo que mis padres me dejaron al morir.

4 Entonces Ahab se fue a su palacio enojado y triste. Después se acostó en su cama mirando hacia la pared y no quiso comer. 5 Su esposa Jezabel fue a verlo y le preguntó:

—¿Por qué estás tan triste y no quieres comer?

6 Ahab le respondió:

—Porque le pedí a Nabot que me vendiera su plantación de uvas. Le dije que se la iba a pagar o que si prefería le daría un lugar mejor. Pero él me respondió que no me la dará.

7 Su esposa Jezabel le dijo:

—¿Acaso no eres tú el que manda en Israel? Levántate, come y alégrate. Yo te voy a conseguir la plantación de Nabot.

8 Así que Jezabel escribió cartas de parte de Ahab y les puso el sello del rey. Después se las envió a los líderes del pueblo y a los jefes que vivían en la misma ciudad que Nabot. 9-13 En las cartas les decía:

«Ordénenle al pueblo que se ponga a ayunar. Luego llamen a reunión, y hagan sentar a Nabot delante de todos. También hagan sentar delante de él a dos testigos falsos que mientan diciendo que Nabot maldijo a Dios y al rey. Entonces saquen afuera a Nabot y mátenlo a pedradas».

Los líderes y los jefes hicieron lo que Jezabel les dijo. Cuando ya estaban todos reunidos, los dos testigos falsos hablaron en contra de Nabot ante todo el pueblo. Entonces lo sacaron de la ciudad y lo mataron a pedradas. 14 Luego le mandaron a decir a Jezabel: «Nabot está muerto».
15 Enseguida Jezabel llamó a Ahab y le dijo:

—Ve y toma el viñedo de Nabot, el que no te quiso vender, porque Nabot ya está muerto.

16 Tan pronto como Ahab escuchó que Nabot había muerto, se levantó y fue al viñedo para adueñarse de él. 17 Entonces Dios le dijo al profeta Elías:

18 «Ve a Samaria y busca a Ahab, el rey de Israel. Él fue a adueñarse del viñedo de Nabot. 19 Debes decirle que va a morir, pues mató a Nabot y se adueñó de su viñedo. Los perros van a lamer su sangre en el mismo lugar en que lamieron la de Nabot».

20 Cuando Elías encontró a Ahab, este le dijo a Elías:

—¡Vaya, mi enemigo Elías anda por aquí!

Elías le contestó:

—Sí, así es. Siempre haces lo que a Dios no le agrada, 21 y por eso él ahora te enviará una desgracia. Destruirá a tu familia; todos tus descendientes en Israel morirán. 22 Dios hará con tu familia lo mismo que hizo con la de Jeroboam hijo de Nabat, y con la de Baasá hijo de Ahías. Porque hiciste pecar a Israel, y eso ha enojado a Dios. 23 Los perros se comerán a Jezabel en los campos de Jezreel. 24 Cualquier familiar tuyo que muera en la ciudad será comido por los perros, y los buitres se comerán a los que mueran en el campo.

25-29 Cuando Ahab escuchó eso, se puso triste; por eso rompió su ropa, se puso ropas ásperas y ayunó. Entonces Dios le dijo a Elías: «¿Viste cómo se arrepintió Ahab por lo malo que hizo? Por eso no voy a castigar a su familia mientras él viva; esperaré a que su hijo sea rey».
Y es que antes de Ahab, nadie había desobedecido tanto a Dios como él. Su esposa Jezabel fue la que más lo animó a hacer lo malo. La peor maldad de Ahab fue adorar a los ídolos, como lo habían hecho los amorreos, antes de que Dios los expulsara del territorio israelita.
Ahab tén han Nabot apkeneykekxexa anmen yámet
1 Yetnegkek axta han apkeneykekxexa anmen yámet xama énxet apkeñama axta Jezreel, apwesey axta Nabot, cham'a nekha apxagkok apyawe axta m'a Ahab, wesse' apwányam nak Samaria. 2 Xama ekhem axta aptéma Ahab apkenagkama m'a Nabot:
—Hegkés ko'o apkeneykekxexa nak anmen yámet, yaqwayam sa' ko'o kaxek séneykekxexa aqsok, hakte yetnegkek nekhók ma'a exagkok apyawe. Agkések sa' ekyaqmageykekxa m'a séneykekxexa nak anmen yámet ektaqmalma; apmenyeyk agkok han agkések selyaqye ekyánmaga, agkések sa' ekwánxa enxoho ekyánmaga.
3 Apchátegmowágkek axta Nabot ma'a Ahab:
—Mowanchek ko'o agkések xép xapop segkeyáseykekxa axta ẽlyapmeyk nano'.
4 Aptaqhákxeyk axta apxagkok Ahab yetlo ekyaqhápeykegkokxa apwáxok, tén han aplo, eñama m'a aptáhakxa axta apchátegmowéyak Nabot, hakte apkeltennássek axta megkések ma'a xapop apmeyáseykekxa axta m'a apyapmeyk nano'. Apwákxeyk axta apxagkok keñe apyetna appayhawo nápakha tegma, axta han emakak apto. 5 Keñe axta ekya'aweykxo aptáwa' Jezabel ektáha eyáneya s'e:
—¿Yaqsa ektáha ekyaqhápencha'a nak apwáxok? ¿Yaqsa ektáha memaka nak apto?
6 Apchátegmowágkek axta Ahab:
—Élpaqhetchásexkók xeyk ko'o m'a Nabot, apha nak Jezreel, élmaxnakkek xeykhe séltamho hegkeyásekxak ekha ekyánmaga m'a apkeneykekxexa nak anmen yámet; essenhan apkepmenyého enxoho agkeyásekxak ekyaqmageykekxa m'a mók séneykekxexa nak anmen yámet, akke emakók hegkések.
7 Keñe axta ektáha eyátegmowágko m'a aptáwa' Jezabel:
—¡Xép neykhe wesse' apwányam Israel! Exnekxa néten, etaw apto, elánekxa apwáxok. ¡Agkések sa' ko'o exchep ma'a apkeneykekxexa nak anmen yámet ma'a Nabot!
8 Yetlókok axta ektáxésso weykcha'áhak ektáxéssesa appeywa m'a Ahab, yepetchessek axta han ma'a wesse' apwányam apkelqahasso; tén axta éláphássesa m'a apkelwányam nak, tén han ma'a apkelámha apmonye'e apheykencha'a axta aphakxa m'a Nabot. 9 Axta táhak weykcha'áhak kéltáxésso s'e: “Kólána sa' kalanaxchek manto nento, kólhés sa' han nápaqta'awók énxet'ák ma'a Nabot. 10 Kólnaqlógma sa' han apqánet énxet ekmasagcha'a apkeltémakxa, kólhésha sa' ma'a apmonye' nak, kólána sa' exének apxéneykencha'a ekmaso m'a Dios tén han wesse' apwányam. Keñe sa' kóltekkesek kólyetnak meteymog kólaqhek.”
11 Apkelánegkek axta han ektáhakxa axta ektáxéssesso weykcha'áhak éltamhókxa etnahagkok Jezabel ma'a énxet'ák, apkeleñama axta m'a aphakxa nak Nabot, yetlo m'a apkelwányam tén han apkelámha apmonye'e. 12 Apkeltamhók axta kalanaxchek manto nento, aphéssek axta han Nabot nápaqta'awók énxet'ák. 13 Apkelwa'ak axta han apqánet énxet élmasagcha'a apkeltémakxa, apxénchek axta han aptémakxa Nabot nápaqta'awók apyókxoho énxet'ák apkelmopwancha'a amya'a, apxéna apxéneykencha'a chá'a ekmaso m'a Dios, tén han wesse' apwányam. Yetlókok axta han kéltekkesso tegma apwányam, keñe kélaqha kélyetna'a meteymog. 14 Keñe axta kéltamho kóltennássekxak Jezabel kélyetna'a meteymog apmatña m'a Nabot.
15 Xama axta ekleg'a amya'a Jezabel, keñe ektáha eyáneya m'a Ahab:
—Ema sa' kaxwók ma'a apkeneykekxexa nak anmen yámet Nabot, apha axta m'a Jezreel, memáheyo axta egkések. Méko kaxwók ma'a Nabot; apketsekke'.
16 Xama axta apleg'a amya'a Ahab apketsapa Nabot, apxegkek axta apma m'a apkeneykekxexa axta anmen yámet ma'a. 17 Keñe axta Wesse' egegkok appaqhetchesa Elías, apha axta m'a Tisbé, axta aptáhak apcháneya s'e: 18 “Epekhésha sa' ey'ókxak Ahab, wesse' apwányam nak Israel, apha nak Samaria. Apweynchámeyha kaxwók ma'a apkeneykekxexa axta anmen yámet ma'a Nabot, apmeykekxexa nak. 19 Sa' etnehek yának se'e: ‘Aptáhak Wesse' egegkok se'e: Apchaqhak xép ma'a Nabot, apyementegkek han ma'a ektáha axta apagkok, sa' kalyaqmalmakha exchepxa éma apagkok semheg ma'a élyaqmelágkaxa axta éma apagkok ma'a Nabot.’”
20 Apchátegmowágkek axta Ahab ma'a Elías:
—¿Sénmexma, éteyákxéya makham xép?
—Ekwetákxe' neykhe —axta aptáhak apchátegmowágko Elías—. Aqsok ekmaso aqsa chá'a exchep elának nápaqtók Wesse' egegkok. 21 Cháxa keñamak aptáha nak appeywa Wesse' egegkok se'e: ‘Wahak sa' ko'o exchep ekmaso apha, asawhaksohok sa' apyókxoho aptawán'ák neptámen; amasséssók sa' apyókxoho aptawán'ák neptámen apkelennay'a apheykha nak ma'a Israel. 22 Sa' atnéssesek han apnámakkok ma'a sekteméssessamakxa axta Jeroboam apnámakkok, Nabat axta apketche, tén han ma'a sekteméssessamakxa axta Baasá apnámakkok, Ahías axta apketche, eñama selókasso apkelánéseykegko melya'assáxma m'a énxet'ák nak Israel.’ 23 Keñe Jezabel aptáha apxéna Wesse' egegkok se'e: ‘Semheg sa' katawagkok ápak Jezabel ma'a yókxexma nak Jezreel.’ 24 Keñe sa' xép apnámakkok apkeletsapma nak ma'a tegma apwányam, katawagkok semheg; keñe ma'a apkeletsapma nak yókxexma, máma sa' chá'a etwok aphopák.
25 (Méko axta énxet enxoho aphémo Ahab ekyáteyeykegkoho axta aptáwa' Jezabel elának aqsok ekmaso nápaqtók Wesse' egegkok. 26 Asagko' agko' axta aptémakxa apkelpeykessamo m'a aqsok kéleykmássesso nak, apkeláneykegkoho axta chá'a m'a apyókxoho amorreos, apkelántekkessama axta Wesse' egegkok apmonye'e m'a israelitas.)
27 Xama axta apleg'a Ahab ekyókxoho xa amya'a nak, apkelyepteyk axta aptaxno, aptaxneykxeyk axta m'a apáwa sẽlwáxaqxamól'a keñe han metawa apto. Apténawok axta han xamo' xa apkelnaqta nak, yaqhápeyha axta apwáxok apweynchámeyncha'a. 28 Tén axta Wesse' egegkok aptáha apcháneya m'a Elías: 29 “¿Apwet'aya Ahab aptemessásekpoho mékoho nahaqtók ko'o? Magwahék sa' ko'o aqsok ekmaso apnámakkok ma'a apyennákxa nak makham, eñama aptemessásamap mékoho nahaqtók ko'o. Sa' eyke m'a apyennákxa enxoho makham ma'a apketche.”