Los funcionarios de Salomón
1 Salomón fue rey de todo el pueblo de Israel.
2 Esta es la lista de sus funcionarios más importantes:

Azarías hijo de Sadoc: sacerdote principal.
3 Elihóref y Ahías hijos de Sisá: secretarios.
Josafat hijo de Ahihud: encargado de escribir la historia del reino.
4 Benaías hijo de Joiadá: general del ejército.
Sadoc y Abiatar: sacerdotes.
5 Azarías hijo de Natán: jefe de los gobernadores del reino.
Zabud hijo de Natán: sacerdote y consejero del rey.
6 Ahisar: encargado del palacio.
Adoniram hijo de Abdá: encargado de los trabajos forzados.

7 Salomón tenía doce gobernadores en todo Israel. Cada mes, uno de ellos tenía que proveer alimentos y todo lo necesario para el rey y su familia. 8 Esta es la lista de esos doce gobernadores:

Ben-hur: gobernador de la región montañosa de Efraín.
9 Ben-déquer: gobernador de Macás, Saalbim, Bet-semes, Elón y Bet-hanán.
10 Ben-hésed: gobernador de Arubot, Socó y toda la región de Héfer.
11 Ben-abinadab: gobernador de toda la provincia de Dor. Ben-abinadab era esposo de Tafat, la hija de Salomón.
12 Baaná hijo de Ahilud: gobernador de Taanac, Meguido y toda Bet-seán. Esta región está al lado de Saretán, al sur de Jezreel, y abarca desde Bet-seán hasta Abel-meholá, más allá de Jocmeam.
13 Ben-guéber: gobernador de Ramot y de los demás pueblos de la región de Galaad, que pertenecían a Jaír hijo de Manasés. También fue gobernador de Argob, en la región de Basán. Allí había sesenta ciudades grandes, rodeadas por murallas. Sus portones se cerraban con barras de bronce.
14 Ahinadab hijo de Idó: gobernador de Mahanaim.
15 Ahimaas: gobernador de la región de Neftalí. Ahimaas era esposo de Basemat hija de Salomón.
16 Baaná hijo de Husai: gobernador de las regiones de Aser y Zabulón.
17 Josafat hijo de Parúah: gobernador en la región de Isacar.
18 Simí hijo de Elá: gobernador en la región de Benjamín.
19 Guéber hijo de Urí: gobernador de la región de Gad, donde estaba el país de Sihón, que era el rey de los amorreos, y el reino de Og en Basán.

Además de estos doce gobernadores, había un jefe de gobernadores que gobernaba en todo el país.
Sabiduría y riqueza de Salomón
20 Los habitantes de Israel y Judá eran tantos como la arena del mar, que no se puede contar. Tenían comida y bebida de sobra, y eran muy felices. 21-24 21-24 (5.1-4) Por ejemplo, para Salomón y todos los empleados del reino se necesitaban, cada día, seis mil seiscientos kilos de harina fina, trece mil doscientos kilos de harina corriente, cien ovejas, diez toros de los más gordos, veinte toros alimentados con pasto, además de venados, gacelas, antílopes y aves bien gordas.
Salomón dominaba todos los reinos que había entre el río Éufrates y el país de los filisteos, hasta la frontera con Egipto. El reino de Salomón era muy grande. Abarcaba toda la región al oeste del río Éufrates, desde Tífsah hasta Gaza. Esos reinos le pagaban impuestos a Salomón y lo sirvieron durante toda su vida.
Fue así como Salomón dominó a todos los reyes de esta región, y logró la paz en todo el territorio de alrededor.
25 25 (5.5) Durante el reinado de Salomón todas las familias de Israel y Judá vivieron con tranquilidad, paz y seguridad, desde Dan hasta Beerseba. Cultivaban huertos, viñas e higueras. 26 26 (5.6) Además, Salomón tenía cuatro mil caballerizas. Allí guardaba los caballos de sus carros y de su caballería.
27 27 (5.7) Al rey y a sus invitados nunca les faltaba nada porque los doce gobernadores se ocupaban de llevarles todo lo necesario. Cada uno lo hacía en el mes que le correspondía, 28 28 (5.8) y a los caballos y a los animales de trabajo les llevaban cebada y paja.
29 29 (5.9) Dios le dio a Salomón sabiduría, inteligencia y gran capacidad para comprenderlo todo. 30-31 30-31 (5.10-11) Fue más sabio que todos los sabios de Mesopotamia y Egipto. Por ejemplo, fue más sabio que Etán, el de Zérah, y que los músicos Hemán, Calcol y Dardá. Era famoso en todas las regiones de alrededor. 32 32 (5.12) Escribió tres mil proverbios y mil cinco poemas. 33 33 (5.13) Habló acerca de los árboles, desde el cedro que crece en el Líbano hasta la hierba que crece en las paredes. También habló acerca de los animales, los pájaros, los reptiles y los peces. 34 34 (5.14) De todos los países de la tierra venían a escuchar lo sabio que era Salomón.
Salomón apteme wesse' apwányam
1 Aptemegkek axta wesse' apwányam Salomón ma'a ekyókxoho Israel. 2 Keso apkeláneykha axta s'e: Azarías, apketche axta m'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok Sadoc; 3 Elihóref tén han Ahías, Sisá apketchek, apteme axta apnaqtáxéseyak chá'a weykcha'áhak; Josafat, Ahilud axta apketche, apteme axta chá'a appasmeykha aptamheykha wesse' apwányam; 4 Benaías, Joiadá axta apketche, apteme axta apkemha apmonye' sẽlpextétamo; Sadoc tén han Abiatar, aptamhéyak axta apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok; 5 Azarías, Natán axta apketche, apteme axta apkemha apmonye' apagkok apkeltaqmelchesso nak chá'a apkelókxa; Zabud, Natán axta apketche, apteme axta apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, apteme axta han appaqhetcháseykha chá'a m'a wesse' apwányam; 6 Ahisar, apteme axta apkeláneykha m'a tegma apyawe; Adoniram, Abdá axta apketche, apteme axta apkeláneykha chá'a m'a apmésso apkeltamheykha énxet'ák.
7 Doce axta apyókxoho apkeláneykha Salomón apkelámha apmonye'e apagkok axta chá'a m'a apkeltaqmelchesso nak apkelókxa ekyókxoho m'a kañe' nak Israel, apkelánémakpo axta chá'a elmések ekyókxoho aqsok wesse' apwányam, tén han ma'a apnámakkok. Xama axta han chá'a egkések ekyókxoho aqsok ekweykmoho xama pelten chá'a xama apyeyam. 8 Keso apkelwesey axta doce apkelámha apmonye'e s'e:
Ben-hur axta m'a
ekpayho nak egkexe Efraín;
9 Keñe axta Ben-déquer
ma'a ekpayho nak Macás,
Saalbim, Bet-semes, Elón
tén han ma'a Bet-hanán;
10 keñe axta Ben-hésed
ma'a ekpayho nak Arubot,
tén han Socó
tén han ma'a ekyókxoho
apchókxa nak Héfer;
11 keñe axta Ben-abinadab
ma'a ekyókxoho nak
yókxexma Dor;
Tafat axta
ekwesey aptáwa',
Salomón axta
apketche kelwána;
12 keñe axta Baaná,
Ahilud apketche m'a
ekpayho nak Taanac, Meguido
tén han ma'a ekyókxoho
nak Bet-seán,
ekyetnama nak ma'a
ekpayho nak Saretán,
ekpayho nak nepyeyam
ma'a Jezreel,
eyeynamo m'a Bet-seán
ekweykekxoho m'a Abel-meholá,
teyp nak ma'a Jocmeam;
13 keñe axta Ben-guéber
ma'a ekpayho nak Ramot Galaad,
apxawáya axta apkeláneykha m'a
tegma apketkok nak Galaad,
ektáha axta apagkok ma'a Jaír,
Manasés axta apketche,
tén axta han ma'a yókxexma Argob,
ekyetnama nak ma'a Basán,
apheykegkaxa axta
sesenta tegma apkelyawe
yetlo kélhaxtegkáseyak nepyáwa,
tén han kélápeykekxexa
chá'a atña'ák sawo ekyexwase;
14 keñe axta Ahinadab,
Idó axta apketche m'a
ekpayho nak Mahanaim;
15 keñe axta Ahimaas
ma'a ekpayho nak Neftalí,
apmoma axta aptéma
aptáwa' m'a Basemat,
Salomón axta
apketche kelwána;
16 keñe axta Baaná,
Husai axta apketche m'a
ekpayho nak Aser,
tén han Alot;
17 keñe axta Josafat,
Parúah axta apketche m'a
ekpayho nak Isacar;
18 keñe axta Simí,
Elá axta apketche m'a
ekpayho nak Benjamín;
19 keñe axta Guéber,
Urí axta apketche m'a
ekpayho nak yókxexma Gad,
Sihón axta apchókxa,
wesse' apwányam apagkok
axta m'a amorreos,
tén han Og,
wesse' apwányam
axta m'a Basán.
Yetneyk axta han xama apkemha apmonye' aptamheykha ekyókxoho apchókxa.
Salomón apteme apya'áseykegkoho aqsok
20 Apxámok apagko' axta m'a énxet'ák Judá tén han Israel, aphawók axta m'a xapop ánek ekhéyak nak neyáwa wátsam ekwányam. Yetnegkek axta han ekxámokma nento, tén han negyá, yetnegkek axta m'a ekpayheykekxa egwáxok. 21 Salomón axta apkeláneykha ekyókxoho apkelókxa, eyeynmo m'a wátsam Éufrates, ekweykekxoho m'a filisteos apchókxa', tén han ma'a néxa xapop nak Egipto, apyánmagkassama axta chá'a selyaqye eknegkenamaxche', apkeláneykha axta han chá'a aptemék Salomón, neyseksa apha makham. 22 Seis mil seiscientos kilos hótáhap apaktek axta chá'a kólsantagkasek ekyókxoho ekhem ma'a Salomón, keñe axta trece mil doscientos kilos ma'a hótáhap, 23 diez weyke kelennay'awók kélnaqmelasso nak, veinte weyke kelennay'awók kéléyak nak chá'a pa'at, cien nepkések, keñe meyke kélyetsete ekwánxa m'a xenaq, tén han yátapopyet, yánxenaq tén han ma'a náta eknaqmele agko' nak, 24 hakte apsawheykekxók axta apkeláneykha Salomón ekyókxoho apchókxa ekpayho nak taxnegwánxa ekhem ma'a Éufrates, eyeynmo m'a Tífsah ekweykekxoho m'a Gaza, tén han nepyeseksa m'a apyókxoho apkelwesse'e apkelwányam nak apchókxa', meyke ektáhakxa apheykha axta han apteméssessók ekyókxoho apheykegkaxa ekhéyak nak nepyáwa'. 25 Méko axta ektémakxa apheykha énxet'ák Judá, tén han Israel, eyeynmo m'a Dan ekweykekxoho m'a Beerseba, apyennaqtamakxa axta m'a Salomón, tásek axta chá'a apheykha xama m'a kóneg anmen yámet apkeneykekxa, tén han higo yámet. 26 Yetneyk axta han Salomón cuatro mil apkelyáqkassamakxa yátnáxeg, yaqwayam elyáqkasek chá'a m'a apnaqtehetchesso nak chá'a apkelyenyawasso, keñe axta doce mil ma'a sẽlpextétamo apkelchánte nak yátnáxeg. 27 Elsanták axta chá'a aqsok eyeyméxchexa m'a apkelámha apmonye'e nak chá'a nepyeseksa apkeltaqmelchesso apkelókxa, ekwákxo enxoho chá'a pelten apkelseykekxéssamakxa m'a wesse' apwányam Salomón, tén han ma'a meyk'a apagkok nak, yaqwayam enxoho megkeymaxcheyk xama aqsok. 28 Kólsantagkasek axta chá'a m'a apho nak hótáhap tén han pa'at yaqwayam etawagkok yátnáxeg, tén han aqsok kélnaqtósso kélpátegkesso nak chá'a aqsok.
29 Apméssegkek axta Dios ekyawe agko' apya'áseyak aqsok ma'a Salomón tén han apmopwána, tén han apya'áseykegkoho ekyawe agko', ekweykenxal'a xapop ánek ekhéyak nak neyáwa wátsam ekwányam, 30 apyeykhásseykmók axta ektémakxa apya'áseyak aqsok Salomón ma'a énxet'ák Egipto, tén han ma'a apheykha nak ekteyapmakxa ekhem. 31 Apwanchek apagko' axta aqsok, axta exnawok xama énxet enxoho: apyeykhásseykmók axta ektémakxa apmopwána aqsok ma'a Etán, Zérah axta aptáwen neptámen, tén han ma'a Hemán, Calcol tén han Dardá, Mahol axta apketchek. Sawheykekxók axta apwesey m'a ekyókxoho apheykegkaxa nak pók énxet'ák nepyáwa'. 32 Apnaqtáxéssegkek axta tres mil amya'a segaqhássessamo nak senxeyenma, keñe mil cinco m'a amya'a ekmátsa nak. 33 Apxeyenmeyk axta ektémakxa m'a yenta'a keñe han ma'a aqsok kélcheneykekxa', eyeynmo m'a cedro yámet élaqnéyak nak Líbano, ekweykekxoho m'a pa'at élánteyapwayam nak nápakhaw'ék tegma; apxeyenmeyk axta han ma'a ektémakxa nak aqsok nawha'ák, náta, tén han ma'a aqsok élpexyaweykegkoho nak náxop kalxog, tén han ma'a kelasma. 34 Apkelye'eykekteyk axta apyókxoho énxet'ák apháxenweyktámho appeywa Salomón, eklegamaxchexa axta chá'a apxénamap ektémakxa apmopwána aqsok, apkeleñama m'a ekyókxoho apkelókxa nak keso náxop.