Saludo
1 Yo, Judas, estoy al servicio del Señor Jesucristo y soy hermano de Santiago. Escribo esta carta a todos los que Dios el Padre ama y ha elegido, y que Jesucristo también cuida. 2 Deseo que Dios los trate con mucha compasión y con abundante paz y amor.
Advertencia contra la mentira
3 Amados hermanos en Cristo, hace tiempo que he querido escribirles acerca de la salvación que Dios nos ha dado. Ahora les escribo para pedirles que luchen y defiendan la enseñanza que Dios ha dado para siempre a su pueblo elegido. 4 Estoy preocupado, pues hay algunos que se han colado entre ustedes, y que los han engañado. Ellos dicen que Jesucristo no es nuestro único Señor y dueño, y que por eso no debemos obedecerle. Piensan que, como Dios nos ama tanto, no nos castigará por todo lo malo que hacemos. Con razón, desde hace mucho tiempo se dice en la Biblia que Dios castigará a esa gente.
5 Aunque ustedes ya lo saben, quiero recordarles que Dios, después de sacar de Egipto al pueblo de Israel, destruyó a los que no creyeron en él. 6 Así pasó también con los ángeles que rechazaron y abandonaron el lugar de honor que Dios les había dado. Dios los tiene atados para siempre con cadenas, y están encerrados en lugares oscuros, hasta que llegue el gran día del juicio final.
7 Algo parecido les sucedió a los que vivían en Sodoma y Gomorra, y en las ciudades cercanas. Los que vivían allí pecaron y practicaron todo tipo de relaciones sexuales prohibidas. Por eso Dios los castigó y los arrojó al fuego que nunca se apaga, para que sufran allí. Que esto sirva de advertencia para todos nosotros.
8 Lo mismo les va a pasar a los malvados de quienes les estoy hablando. Porque con sus locas ideas dañan su cuerpo, rechazan la autoridad de Dios e insultan a los ángeles. 9 Ni siquiera Miguel, el jefe de los ángeles, se atrevió a hacer algo así. Cuando Miguel peleaba con el diablo para quitarle el cuerpo de Moisés, no lo insultó, sino que solo le dijo: «Que el Señor te castigue». 10 Sin embargo, esta gente insulta hasta lo que no conoce. Se comportan como los animales, que conocen las cosas pero no las entienden, y por eso terminan destruyéndose a sí mismos.
11 ¡Pobre gente! Se portan como Caín. Y por el afán de ganar dinero, cometen el mismo error que cometió Balaam. Son tan rebeldes que morirán como murió Coré.
12 Es una vergüenza que esas personas vayan a sus fiestas de amor, pues comen y beben sin ningún respeto. Son líderes que solo se preocupan de ellos mismos. Son como nubes sin agua, que el viento lleva de un lado a otro. Se parecen a los árboles que no dan fruto, pues han sido arrancados de raíz y están totalmente muertos. 13 Son gente violenta. Todos pueden ver lo malo que hacen, pues sus maldades son como la espuma de las violentas olas del mar. Son como estrellas perdidas, condenadas a viajar siempre en la más terrible oscuridad.
14 Hace ya mucho tiempo Enoc, que fue el séptimo hombre después de Adán, habló de esta gente y dijo: «Miren, Dios viene acompañado de miles y miles de sus ángeles. 15 Viene para castigar a todos los que hicieron el mal, y castigará a todos los pecadores que lo insultaron.»
16 Esta gente se queja de todo, y lo critica todo. Solo quiere que se cumplan sus deseos egoístas. Habla con orgullo, y cuando habla bien de los demás, lo hace solo para aprovecharse de ellos.
Algunos consejos
17 Pero ustedes, queridos hermanos, acuérdense de lo que ya les habían dicho los apóstoles de nuestro Señor Jesucristo. 18 Ellos les enseñaron que, en los últimos tiempos, habría gente burlona, que se dejaría controlar por sus malos deseos. 19 Es esta clase de gente la que los obliga a pelearse y a dividirse, pues hace lo que quiere y no tiene el Espíritu de Dios.
20 Pero ustedes, queridos hermanos, sigan confiando siempre en Dios. Esa confianza es muy especial. Cuando oren, dejen que el Espíritu Santo les diga lo que deben decir. 21 Confíen todo el tiempo en el amor de Dios, y esperen el día en que nuestro Señor Jesucristo nos dará la vida eterna, pues él también nos ama mucho.
22 Ayuden con amor a los que no están del todo seguros de su salvación. 23 Rescaten a los que necesitan salvarse del infierno, y tengan compasión de los que necesitan ser compadecidos. Pero tengan mucho cuidado de no hacer el mismo mal que ellos hacen.
Alabanza final a Dios
24 Dios puede cuidarlos para que no hagan el mal, y también tiene poder para que ustedes puedan presentarse ante él sin pecado. Se presentarán ante él llenos de alegría, y limpios y sin mancha, como un vestido nuevo.
25 Por eso, alaben a Dios nuestro Salvador. Por medio de nuestro Señor Jesucristo reconozcan su grandeza, poder y autoridad. Alabemos a Dios por todo esto ahora y siempre. Amén.
Ekxeyenma egwáxok
1 Ko'o Judas, sekteme nak Jesucristo apkeláneykha, sekteme nak han Santiago apyáxeg, ektáxéssessek ko'o weykcha'áhak ma'a énxet'ák apkelásekhayókxa nak Dios Egyáp, cham'a ektáha axta anhan apkelwóneykha, cham'a apkeltaqmelchessama nak han Jesucristo. 2 Kólma kéxegke ekyawe segemleykekxoho eñama nak Dios, tén han ma'a meyke ektáhakxa egwáxok nak, tén han ma'a negásekhayo nak.
Énxet'ák megkamámnaqsoho nak apkelxekmósso
(2 Pe 2.1-7)
3 Élyáxeg sélásekhayo, awanhek axta ko'o sekmámenyého atáxéssesek kéxegke yaqwayam altennaksek ma'a ektémakxa nak nélwagkásamáxche teyp ekyetna nak kéxegke, tén han se'e ekyetna nak ko'óxa. Ekwet'ak eyke kaxwók eyéméxko atáxéssesek kéxegke, yaqwayam enxoho wának kólmeyók ma'a ektémakxa nak megkólya'ásseyam, kéltéma nak xama kélmeyáséyak meyke teyp ma'a Dios énxet'ák apagkok. 4 Apkelyexancháseykha keñamak apkelyexamakpoho appáxaqwaya kéxegke nápakha énxet apkelmopwancha'a amya'a nak, cham'a ekxeyenma nak eknaqtáxésamaxche nanók axta, yaqwayam kóllegássesagkohok xa énxet'ák nak. Sagcha'ak apkeltémakxa xa, apmeykha nahan chá'a m'a ektémakxa nak Dios segásekhayo apkeláneykegko m'a apkelyeykhásamákpoho nak apkeltémakxa ekmaso, mexeyenmak nahan chá'a apwesey m'a Jesucristo aptáha nak wánxa xama Wesse' egegkok.
5 Kélya'ásegkók eykhe kéxegke xa, émenyeyk eyke altennásekxohok kéxegke m'a apmassésseykmo axta Wesse' egegkok énxet'ák apteme axta apkelya'ásseyam, cham'a natámen axta apkelántekkesso énxet'ák Israel ma'a Egipto. 6 Keñe axta m'a Dios apkelásenneykha apkelyenseyam axta m'a ektémakxa axta apkelxawéyak apkeltamheykha, apkexakhama axta m'a apxanák, apkelmomchek axta Dios apxátama kañe' ekyaqtéssamakxa nak exma megkatnégwayam néxa apkeleyxchessama m'a ekhem ekyawe nélyekpelchamáxchexa sa'. 7 Hawók axta ektémakxa Sodoma tén han Gomorra, tén han tegma aphéyak axta nepyáwa tegma apwányam apkeltémakxa xa Dios apkelásenneykha nak, hakte apkeláneykegkek axta ekmaso nentémakxa mansexta, apchahayók axta élmoma apkelwáxok ma'a ekmaso nentémakxa énmexma nak negyókxa. Axta keñamak apkellegeykegkoho neyseksa táxa megkatnégwayam néxa xa, yaqwayam enxoho kalestéhegkesagkok ma'a apyókxoho énxet'ák.
8 Temegkek eykhe xa ektáha nak, aptamheykegkek eyke nahan ekmanyása apkeltémakxa xa énxet'ák, apkelwete nak chá'a aqsok ekxekmowásamáxkoho, aptaqnagkamchek chá'a m'a apkeltémókxa nak antéhek Wesse' egegkok, elwanyaha nahan chá'a m'a Dios apkelásenneykha ekha nak apkeleymákpoho. 9 Kelnawagkamchek axta epaqhetchesek ekmaso Miguel apkelnápomákpo axta kelyekhama', apmasma axta Moisés aphápak ekmáheyo kamok, cham'a Miguel apteme nak apkemha apmonye' Dios apchásenneykha. Axta aqsa aptemék apkenagkama s'e: “¡Wesse' egegkok sa' eñássesagkohok xeye'!” 10 Asagkók chá'a katnehek apkelxeyenma aqsok melya'áseyak xa énxet'ák nak; keñe m'a aqsok apkelya'áseykegkoho apancha'awo' nak apkelmeykencha'a chá'a apteméssessama yaqwayam kanaqtawasha, ekhawo ektémakxa nak élya'áseykegkoho aqsok ma'a aqsok nawha'ák neyseksa eykhe megkalya'áseyak.
11 Sagkók sa' katnehek kéllegassáseykegkoho xa énxet'ák nak, hakte apkelyetleykekxeyk ma'a aptémakxa axta Caín. Selyaqye apkelmopmenyého nahan keñamak apkelxegáneykmo, ektéma axta m'a Balaam, eletsapok sa' nahan eñama apkelenmexeykha apnámakkok xa énxet'ák nak, ektéma axta m'a Coré. 12 Hegmegqaksohok nahan chá'a negko'o xa énxet'ák nak, cham'a kélaqnákxexa enxoho chá'a kéxegke kóltawagkok kéltéyak xamók ma'a kélnámakkok kélásekhayo nak, hakte etawagkok aqsa aptéyak, tén han énagkok aqsa apyenéyak meyke élnawagko xama enxoho. Cháxa apteme nak wánxa apkeltaqmelchásamákpekxoho apancha'awók xa. Máxa m'a yaphope meyke ekmámeyél'a, élsól'a aqsa éxchahayam. Máxa anhan ma'a yámet megkeyxnól'a kawakxak ekhem ekyexnamakxa, étsapmo agko' la'a, ekweykmohol'a kepmenák kélpátekkesso. 13 Máxa m'a yegmen élyaqyahayam élyawe ekyennaqtél'a m'a wátsam ekwányam, apkelnextegkáseykhal'a apkeltémakxa ekmaso segmegqassamo ektémól'a yegmen ekyaqmope. Máxa anhan ma'a yaw'a apkelyetnakhágwayamla'a apkelxega, kélpagkanchessama nak han yaqwayam kólekhéssók ma'a ekyaqtéssamakxa agko' nak exma, megkatnégwayam néxa.
14 Apxeyenmeyk axta anhan Enoc, apteme axta apteyapma neptámen Adán aptáhakxa axta siete aptéyam axayo', cham'a apxeyenma axta amya'a eñama nak Dios, aptéma axta apxeyenma énxet'ák se'e: “Ekwet'ak axta ko'o Wesse' egegkok apxegakmo yetlo apxámokma apagko' apkelásenneykha, 15 yaqwayam etnehek apkelyekpelchémo apyókxoho énxet, tén han yának kóllegássesagkohok ma'a énxet'ák élmasagcha'a nak apkeltémakxa, eñama m'a ekyókxoho aqsok ekmaso apkeláneyak axta, tén han eñama m'a ekyókxoho apkelpeywa ekmaso apkelwanyeykha axta Dios, eñama apteme élmasagcha'a apkeltémakxa.” 16 Elpaqmésmakha chá'a megkalchek apkelwáxok ekyókxoho aqsok xa énxet'ák nak, ekyókxoho aqsok nahan chá'a exénmakha, wánxa aqsa apmenyeyk kalpeykessásekxak apkelwáxok ma'a apkelmopmenyého apancha'awo' nak. Kaleyxkohok nahan chá'a apkelpeywa, kaltaqmalmakha nahan chá'a apkelpeywa elának apnámakkok yaqwayam elmaxnak aqsok.
Kélésso énxet'ák melya'ásseyam nak
17 Élyáxeg sélásekhayo, kaxénwakxoho kélwáxok kéxegke m'a Jesucristo apkelápháseykha, 18 aptéma axta apkelanagkama s'e: “Etyapok sa' énxet sẽsmésso m'a eyágketwokmo sa' néxa ekhem, wánxa sa' elanagkok ma'a aqsok ekmaso apmaheyókxa apagko' nak chá'a elanagkok.” 19 Cháxa énxet'ák aptekkessamo nak chá'a néxpanchesamaxche xa; apkelyetleykekxeyk chá'a m'a apkeltémakxa apancha'awo' nak, mexmak nahan apkelwáxok ma'a Espíritu apkeñama nak Dios.
20 Kéxegke eyke élyáxeg sélásekhayo, kóllenxanmoho kélyennaqtéssamo m'a ektémakxa nak ekyetno megkólya'ásseyam ekpagkanamaxche. Kólmaxna chá'a yetlo appékessáseyak ma'a Espíritu Santo. 21 Kóltaqmelches ma'a segásekhayo eñama nak Dios, kólleyx nahan ma'a ekhem yaqwánxa nak hegmések ekyennaqte egnények megkatnégwayam néxa m'a Wesse' egegkok Jesucristo, eñama m'a ektémakxa nak ektaqmeleykha apwáxok henlano'.
22 Kapyósho chá'a kóllanok ma'a énxet'ák ekyetna nak makham ekya'ásseyam apkelwáxok. 23 Kólántekkessekxa nahan neyseksa táxa kólwagkasek teyp ma'a kélnápakha nak, kapyósho nahan chá'a kóllanok kélmók, eyke kóláwho sa', kawomho sa' kéltaqnawássesso m'a apkelnaqta ekpeysegkesso nak eñama ekmaso apkeltémakxa.
Ektemegwánxa néxa nélpeykessamo Dios
24-25 Wánxa xama Dios, Segwagkassamo nak teyp apmopwána eltaqmelchesek kéxegke, yaqwayam enxoho megkólpallegme', tén han yaqwayam enxoho enaqlakxak meyke ekyepetche xama aqsok, yetlo ekyawe élpayheykekxa kélwáxok ma'a aphakxa nak yetlo apcheymákpoho. Apcheymákpoho sa' chá'a kólteméssesek ma'a, tén han meyke ekhémo, ekha apmopwána, tén han ekha kélyaheykekxoho, eñama m'a Jesucristo Wesse' egegkok, eyeynamókxa m'a nano' axta, ekwokmoho s'e kaxwo' nak, megkamassegwomek sa' nahan chá'a. Katnahagkok sa'.