¡No tengan favoritos!
1 Hermanos míos, ustedes han confiado en nuestro poderoso Señor Jesucristo, así que no deben tratar a unas personas mejor que a otras. 2 Imagínense que un rico, vestido con ropa muy fina y con un anillo de oro, entra en donde ustedes se reúnen, y que al mismo tiempo entra un pobre, vestido con ropa muy gastada. 3 Si ustedes atienden mejor al rico y le dicen: «Ven, siéntate en el mejor lugar», pero al pobre le dicen: «Quédate allí de pie», o «Siéntate en el suelo», 4 serán como los malos jueces, que favorecen a unos más que a otros.
5 Escúchenme bien, hermanos queridos: Dios eligió a la gente pobre de este mundo para que la confianza en Dios sea su verdadera riqueza, y para que reciban el reino que él ha prometido a los que lo aman. 6 ¿Cómo se atreven ustedes a maltratar y despreciar a los pobres? ¿Acaso no son los ricos quienes los maltratan a ustedes y los meten en la cárcel? 7 ¿Acaso no son los ricos los que insultan a nuestro Señor?
8 Si ustedes obedecen el mandamiento más importante que Dios nos ha dado, harán muy bien. Ese mandamiento dice: «Recuerden que cada uno debe amar a su prójimo como se ama a sí mismo.» 9 Pero si ustedes les dan más importancia a unas personas, y las tratan mejor que a otras, están pecando y desobedeciendo la ley de Dios.
10 Si ustedes obedecen todas las leyes, menos una de ellas, es lo mismo que si desobedecieran todas. 11 Porque el mismo Dios que dijo: «No sean infieles en su matrimonio», también dijo: «No maten». Por eso, si tú eres fiel en el matrimonio, pero matas, eres culpable de haber desobedecido la ley de Dios.
12 En el día del juicio, Dios nos juzgará de acuerdo con la ley que nos libera del pecado. Por eso, debemos tener mucho cuidado en todo lo que hacemos y decimos. 13 Porque Dios no tendrá compasión de quienes no se compadecieron de otros. Pero los que tuvieron compasión de otros, saldrán bien del juicio.
Confianza y buenas acciones
14 Hermanos en Cristo, ¿de qué sirve que algunos de ustedes digan que son fieles a Dios, si no hacen nada bueno para demostrarlo? ¡Así no se van a salvar!
15 Si algún hermano o hermana de la iglesia no tiene ropa ni comida, 16 y tú no le das lo que necesita para abrigarse y comer bien, de nada le sirve que tú le digas «Que te vaya bien, abrígate y come hasta que te llenes». 17 Lo mismo pasa con la fidelidad a Dios: de nada nos sirve decir que le somos fieles, si no hacemos nada que lo demuestre. Esa clase de fidelidad está muerta.
18 A los que dicen que son fieles a Dios, pero no hacen lo bueno, yo les podría decir: «Tú dices que eres fiel a Dios, y yo hago lo que es bueno. Demuéstrame que es posible ser fiel a Dios sin tener que hacer lo bueno, y yo te demostraré que soy fiel a Dios por medio del bien que hago. 19 Tú crees que existe un solo Dios. ¡Muy bien! Pero hasta los demonios creen en él y tiemblan de miedo. 20 No seas tonto. Debes aceptar que de nada te sirve decir que eres fiel a Dios y confiar en él, si no haces lo bueno. 21 Nuestro antepasado Abraham agradó a Dios cuando puso a su hijo Isaac sobre el altar, para sacrificarlo. Y Dios lo aceptó por eso. 22 La confianza que Abraham tuvo en Dios se demostró con todo lo que hizo, y por medio de todo lo que hizo su confianza llegó a ser perfecta.»
23 Así se cumplió lo que dice en la Biblia: «Abraham confió en la promesa de Dios, y por eso Dios lo aceptó». Fue así como Abraham se hizo amigo de Dios.
24 Como pueden ver, Dios nos acepta por lo que hacemos, y no solo por lo que creemos.
25 Así le sucedió a Rahab, la prostituta. Dios la aceptó por haber recibido y escondido a los espías en su casa, y por ayudarlos también a escapar por otro camino.
26 Así como un cuerpo sin alma está muerto, también la confianza en Dios está muerta si no va acompañada de buenas acciones.
Sẽlesso anteméssesek apyeykhamap pók anlanok egmók
1 Élyáxeg, kéxegke kélteme nak megkólya'ásseyam Wesse' egegkok Jesucristo ekha nak apcheymákpoho, nágkóltemésses aqsa chá'a apyeykhamap pók kóllanok kélnámakkok. 2 Aptaxnegwokmek agkok kélaqneykekxexa kéxegke énxet ekxákma nak aqsok apagkok, yetlo apketchesso apophék sawo ekyátekto ekmomnáwa, tén han apkeltaqmalma apkelnaqta, megkóltawasha nahan kóláhapmakha kóltéhek kólának se'e: “Exnata s'e, cham'a ektaqmelakxa enxoho”, 3 keñe kaqhohok nahan aptaxnegwánxa xama énxet meyke aqsok apagkok apkelnaqta aphopák enxoho, keñe kóltéhek kólának se'e: “Etnegwom xép á, essenhan exa xa náxop nak”, 4 cháxa kéltáha kéxegke apyeykhamap pók kóllanok kélmók kéltáha enxoho xa, tén han kélyekpelchémo kélmók yetlo ekmaso élchetamso kélwáxok.
5 Élyáxeg sélásekhayo, kóleyxho s'e: Apkelyéseykha Dios énxet'ák meyke nak aqsok apagkok keso náxop, yaqwayam enxoho kaxek aqsok apagkok ma'a melya'ásseyam, yaqwayam enxoho nahan elxewekxak ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios, apxeyenma axta egkések Dios ma'a ektáha nak apkelásekhayo; 6 mékoho eyke kéxegke kéltemessáseykekxak ma'a énxet'ák meyke nak aqsok apagkok. ¿Háweya ekxákma aqsok apagkok ma'a apnaqtawáseykegkoho nak chá'a kéxegke, apkelyégeykegkokxo nak chá'a apnaqleykekxo nápaqta'awók ma'a énxet'ák segyekpelchémo? 7 ¿Háweya apxeyenmól'a chá'a ekmaso m'a Cristo apwesey, kélxawáya axta kéxegke?
8 Tásek katnehek kéxegke kéltáhakxa eyámnaqsoho enxoho kéllana m'a segánamakxa ekyawakxa nak, ekhawo ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche s'e: “Kólásekhoho kélmók ekhawo ektémakxa nak kélásekhamaxchekxoho kélagko'.” 9 Kélteméssessek agkok kéxegke apyeykhamap pók kéllányo kélnámakkok, kéllanak megkólya'assáxma, kélsexnánémaxche kélagko' nahan kóltéhek, megkólyahakxók ma'a Dios segánamakxa apagkok. 10 Hakte apkelyahákxók agkok xama énxet ma'a ekyókxoho éltémókxa nak antéhek segánamakxa, keñe melana enxoho xama m'a negánémaxchexa nak antéhek, apsexnánémap apagko' etnehek, hakte máxa mesawhomo apkelane sa' etnehek ma'a ekyókxoho éltémókxa nak antéhek segánamakxa. 11 Hakte Dios axta m'a aptéma axta appeywa s'e: “Ná etwasagkoho aqsa aptáwa' elának mók”, axta aptemék nahan appeywa s'e: “Nágyaqha aqsa pók.” Agkok etwásegkohok aptáwa' xama énxet elának mók, yaqhek eyke m'a pók, melanak ma'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa. 12 Kéméxcheyk chá'a kéxegke kóltéhek kélpeywa tén han kóltéhek ma'a aptamheykegkaxal'a énxet'ák yaqwayam nak kólyekpelkohok eñama m'a segánamakxa segmallahanchessamól'a negmomaxche'. 13 Hakte énxet megkalmopyósa nak elanok apnámakkok, kólyekpelkohok sa' nahan meyke apkelmopyósa kóllano', keñe sa' ma'a énxet apkelmopyósa nak elanok apnámakkok, elmallánek sa' ma'a ekwokmo sa' ekhem nélyekpelchamáxchexa'.
Magya'ásseyam ekwetamaxkoho nentamheykha
14 Élyáxeg, ¿háxko katnehek apxéna enxoho enxama ekyetna mey'ásseyam, cham'a megkóteyáxko enxoho aptamheykha ektaqmela? ¿Awanchek enxeykel'a kawagkasek teyp xa mey'ásseyam nak? 15 Agyetchásekxohok hana s'e, apyetneyk agkok xama egyáxeg, essenhan egyáxeg kelwána ektamhéyak meyke apáwa tén han meyke ektéyak yaqwayam kalmaha s'e ekhem nak; 16 aptemék agkok yának kélxama kéxegke s'e: “Tásek sa' katnehek ektáhakxa; kólántaxnekxa kélántaxno apkelyentaxno, kóltawák nahan kélto ekwokmoho kélyaqkanakmo”, keñe megkólméshek ma'a eyámenyéxa nak apyókxa, ¿kapasmoya kéltáha enxoho xa? 17 Cháxa ektémakxa nak han magya'ásseyam xa, axakkók agkok ma'a magya'ásseyam, megkóteyáxko enxoho m'a nentamheykha, mékoho agko' katnehek.
18 Apwanchek etnehek appeywa enxama s'e: “Yetneyk xép mey'ásseyam, keñe ko'o ekyetna sektamheykha.” Hexekmós ko'o ektémakxa mey'ásseyam xép meyke apkelane aptamheykha xama enxoho; keñe sa' ko'o axekmósek xép ektémakxa may'ásseyam yetlo sélane sektamheykha. 19 Mey'ásseykmok xép apyetnama wánxa xama Dios, cháxa keñamak ektaqmela nak aptáhakxa exchep xa; megkay'ásseykmok nahan ma'a kelyekhama', kalpexyennók nahan chá'a ke'. 20 Ná etne ekyéháxma', ey'asagkoho ekyetna enxoho enxama mey'ásseyam meyke apkelane aptamheykha xama enxoho, ekteme mékoho. 21 Apxeyenmeyk axta Dios apteme appéwomo Abraham, cham'a egyáp nanók axta negko'o, eñama m'a ektémakxa axta aqsok apkelane, memyágweykekxo axta apketche Isaac apmáheyo eykhe yaqhek yaqwayam egkések ma'a Dios. 22 Apweteyak xép ektémakxa axta mey'ásseyam ma'a Abraham yetlo ekwetamaxkoho m'a aqsok apkelane, aqsok apkelane axta keñamak aptéma ekpéwomo agko' mey'ásseyam. 23 Cháxa ektáhakxa axta ektáha m'a ektémakxa axta eknaqtáxésamaxche ektéma nak se'e: “Axta ey'ásseykmok Dios ma'a Abraham, ékeso éñamakxa apxeyenma axta Dios apteme appéwomo.” Dios apteme pók axta nahan apkeltamhomakpok ma'a Abraham.
24 Apxeyenmeyk nahan chá'a Dios apteme appéwomo énxet eñama ekwetamaxkoho m'a aqsok apkelane, háwe ekwánxa agkok ma'a mey'ásseyam nak, ekhawo ektáhakxa nak kélwet'a kéxegke. 25 Hawók nahan ektémakxa axta m'a Rahab, ekteme axta kelán'a ekma chá'a ekyánmaga ekpathetéyak énxet; apxeyenmeyk axta Dios ekteme ekpéwomo eñama m'a ektémakxa axta aqsok élane, hakte méssegkek axta yaqwánxa enaqtének ma'a énxet'ák ektáha axta kélápháseykha, pasmomchek axta anhan yaqwayam elántépok éltémo elmeyekxak mók ámay. 26 Cham'a ektémakxa nak negyókxa étsapma meyke espíritu, cháxa ektémakxa nak han kamassegwók ma'a magya'ásseyam megkeypetcha'a enxoho m'a nentamheykha nak.