La ley antigua ya no sirve
1 La ley de Moisés era solo una muestra de lo bueno que Dios nos iba a dar, y no lo que en verdad nos daría. Por eso, la ley nunca puede hacer perfectos a los que, cada año, van al santuario a ofrecer a Dios los mismos sacrificios de siempre. 2 Si en verdad la ley pudiera quitarles el pecado, no se sentirían culpables y dejarían de ofrecer sacrificios a Dios. 3 Pero sucede lo contrario. Cada año, cuando ofrecen esos sacrificios, lo único que logran es recordar sus pecados. 4 Porque la sangre de los toros y de los chivos que se sacrifican no puede quitar los pecados.
5-6 Por eso, cuando Cristo vino a este mundo, le dijo a Dios:

«Tú no pides sacrificios
a cambio de tu perdón;
por eso me has dado un cuerpo.

7 »Por eso te dije:
“Aquí me tienes,
para cumplir tu voluntad.
Así me lo enseña
la Ley de Moisés.”»

8 En primer lugar, este salmo dice que Dios no quiere, ni le gustan, los sacrificios y las ofrendas, ni los animales quemados sobre el altar, aunque la ley manda que sean presentados. 9 Después de eso, el salmo dice que Cristo vino a cumplir la voluntad de Dios. Es decir, Cristo quitó aquellos sacrificios antiguos, y estableció uno nuevo. 10 Dios nos eligió porque Jesucristo obedeció sus órdenes al morir en la cruz, y ofreció su cuerpo como sacrificio una sola vez y para siempre.
11 Aunque los sacrificios de animales no quitan el pecado, los sacerdotes judíos siguen ofreciéndolos muchas veces todos los días. 12 Pero Jesucristo le ofreció a Dios un solo sacrificio para siempre, y así nos perdonó nuestros pecados. Luego se sentó a la derecha del trono de Dios, 13 y allí estará esperando, hasta que Dios derrote a sus enemigos. 14 Porque, con un solo sacrificio, Jesucristo hizo que Dios hiciera perfectos a todos los que eligió para ser parte de su pueblo. 15 Así lo asegura el Espíritu Santo cuando dice:

16 «Por eso, este será mi nuevo pacto
con el pueblo de Israel:
haré que mis enseñanzas
las aprendan de memoria,
y que sean la guía de su vida.
17 Y nunca más me acordaré
de sus pecados y maldades.»

18 Por lo tanto, si nuestros pecados han sido perdonados, ya no es necesario darle a Dios más ofrendas para que nos perdone.
Amistad con Dios
19 Hermanos, la sangre que Jesús derramó al morir nos permite ahora tener amistad con Dios, y entrar con toda libertad en el lugar más santo. 20 Pues cuando Jesús murió, abrió la cortina que nos impedía el paso. Pero ahora Jesús está vivo, y por medio de él podemos acercarnos a Dios de un modo nuevo y distinto. 21 Él es nuestro gran sacerdote, encargado del santuario que está en el cielo. 22 Por eso, mantengamos una amistad sincera con Dios, teniendo la plena seguridad de que podemos confiar en él. Porque Cristo nos dejó limpios de pecado, como si nos hubiera lavado con agua pura, y ya estamos libres de culpa. 23 Sigamos confiando en que Dios nos salvará. No lo dudemos ni un instante, porque él cumplirá lo que prometió. 24 Tratemos de ayudarnos unos a otros, y de amarnos y hacer lo bueno. 25 No dejemos de reunirnos, como hacen algunos. Al contrario, animémonos cada vez más a seguir confiando en Dios, y más aún cuando ya vemos que se acerca el día en que el Señor juzgará a todo el mundo.
26 Si seguimos pecando después de haber conocido la verdadera enseñanza de Dios, ningún sacrificio podrá hacer que Dios nos perdone. 27 No nos quedaría más remedio que esperar, con un miedo terrible, el juicio final, que es cuando los enemigos de Dios serán destruidos con fuego ardiente.
28 Si en un juicio dos testigos afirman que alguien ha desobedecido la ley de Moisés, los jueces no le tienen compasión a esa persona y ordenan su muerte. 29 ¡Imagínense entonces el terrible castigo que recibirán los que desprecian al Hijo de Dios, y los que dicen que su muerte no sirve para nada! Los que hacen eso insultan al Espíritu de Dios, que los ama, y menosprecian la muerte de Cristo, es decir, el nuevo pacto por medio del cual Dios les perdona sus pecados. 30 Además, como todos sabemos, Dios dijo que él se vengará de sus enemigos, y que los castigará por todo lo malo que han hecho. También dijo que juzgará a su pueblo. 31 ¡Que terrible debe ser que el Dios de la vida tenga que castigarnos!
32 Recuerden todas las dificultades y los sufrimientos por los que ustedes pasaron al principio, cuando aceptaron la buena noticia. A pesar de eso, nunca dejaron de confiar. 33 A muchos de ustedes sus enemigos los insultaron y los maltrataron delante de la gente, y en otras ocasiones ustedes sufrieron con quienes eran tratados así. 34 También tuvieron ustedes compasión de los que estaban en la cárcel, y con alegría dejaron que las autoridades les quitaran sus pertenencias, porque sabían que en el cielo tienen algo mucho mejor y más duradero.
35 Por eso, no dejen de confiar en Dios, porque solo así recibirán un gran premio. 36 Sean fuertes, y por ningún motivo dejen de confiar en él cuando estén sufriendo, para que así puedan hacer lo que Dios quiere y reciban lo que él les ha prometido. 37 Pues Dios dice en la Biblia:

«Muy pronto llegará
el que tiene que venir.
¡Ya no tarda!

38 »Los que me son fieles en todo
y confían en mí
vivirán para siempre.

Pero si dejan de serme fieles,
no estaré contento con ellos.»

39 Gracias a Dios, nosotros no somos de los que dejan de ser fieles y acaban siendo castigados, sino que somos de los que reciben la salvación por confiar en Dios.
1 Wánxa axta ekyetchesamaxkoho Moisés segánamakxa apagkok naqta'a aqsa m'a aqsok éltaqmalma peya nak kalwa', háwe m'a negwetél'a ekmámnaqsoho. Ékeso éñamakxa, cháxa segánamakxa nak, megkamowagko nak katnéssesek ekpayhawo nak katnéssesek apkelpéwomo m'a énxet'ák apkelya'eykekxa nak chá'a Dios yókxoho apyeyam, yaqwayam enxoho egkések chá'a xa ektéma nak aqsok ektekyawa. 2 Naqsók axta agkok eyewagko káxñássásekxak melya'assáxma xa segánamakxa nak, megkaxének axta kaxwók apkelwáxok ekyetna apkelsexnánémap, kamaskok axta nahan elmések ma'a aqsok kélnaqtósso ektekyawa. 3 Élxénchesseykekxoho apkelwáxok melya'assáxma axta eyke chá'a yókxoho apyeyam xa kélnaqtósso ektekyawa nak. 4 Hakte yawanchek kamasseksek mólya'assáxma m'a weyke kennawók étkok éma agkok nak, tén han ma'a yát'ay apketkók éma apagkok nak.
5 Axta keñamak, apwaya axta Cristo keso náxop aptéma apkenagkama Dios se'e:
“Mopmenyeyk xép
kélnaqtósso ektekyawa,
tén han aqsok kélmésso
naqsa nak,
egkéssegkek axta ko'o
exchep se'e sekyókxa nak.
6 Megkalchek xép apwáxok
kélnaqtósso ektekyawa
élwatnamáxche,
tén han ma'a aqsok
kélmésso naqsa nak xép
yaqwayam nak
hegmasséssesek
mólya'assáxma.
7 Tén axta sektéma seyenagkama s'e:
‘Keso sekha ko'o s'e,
ekhawo ektémakxa nak ektáxésamaxche weykcha'áhak
sekxénamaxche',
yaqwayam enxoho alának ma'a
apmopmenyého nak xép, oh Dios.’”
8 Amonye' axta apxeyenmak Dios mopmenyeyk tén han megkalchek apwáxok ma'a aqsok ektekyawa nak tén han ma'a aqsok kélmésso naqsa nak chá'a kélnaqtósso, tén han ma'a kélnaqtósso élwatnamáxche nak yaqwayam kamasseksek mólya'assáxma, neyseksa eykhe ekxeyenma segánamakxa éltémo agmések. 9 Tén axta aptéma makham se'e: “Ekxegakmek ko'o yaqwayam alának ma'a apmopmenyého nak xép.” Cháxa apmassesa axta Dios ma'a aqsok kélnaqtósso ektekyawa axta nano', keñe apyaqmagkasa m'a kaxwe nak, cham'a apmatñà nak Cristo. 10 Enteméssessegkek negko'o nélpagkanamaxche Dios hakte apkeláneyak axta Jesucristo m'a apmopmenyého nak Dios, aptéma wánxa xama apmésso apyókxa yaqwayam emátog, meyke teyp.
11 Apkeláneykegkek chá'a apkeltamheykha yókxoho ekhem ma'a judíos aptamhéyak nak chá'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, melwátesseykmok nahan chá'a apkelmésso ekhémo m'a aqsok ektekyawa nak chá'a, neyseksa eykhe megkamowána kamasseksek nentémakxa mólya'assáxma xa aqsok nak. 12 Xama apmeyásamap axta eyke aptemék Jesucristo apmatñà yaqwayam megkólyaqmagkásekxeyk mólya'assáxma, meyke teyp, tén axta apheykekxo m'a ekpayhókxa nak apkelya'assamakxa Dios. 13 Cha'a apheykekxexa nak apkeleyxweykekxo ekweykmoho apnegkenchesa Dios kóneg apmagkok ma'a apkelenmexma, 14 xama apmeyásamap naqsa axta keñamak apteméssessama ekpayhawo nak etnahagkok ma'a énxet'ák apkelpagkanchásamap nak ma'a Dios, meyke teyp. 15 Naqsók axta nahan apteméssessók Espíritu Santo, aptéma axta appeywa s'e:
16 “Keso yaqwánxa sa' katnehek
ekhémo mók
nélpaqhetchásamáxkoho
peya nak ko'o alanaksek énxet'ák
natámen sa' xa ekhem nak,
axta aptáhak Wesse' egegkok:
Apekkenchesek sa
segánamakxa ahagkok
apkelwáxok,
anaqtáxéssesagkok sa nahan
ma'a élchetámeykegkaxa nak
apkelwáxok,
17 megkaxénwakxók sa' chá'a
kaxwók ewáxok ma'a
melya'assáxma nak,
tén han ma'a apkeltémakxa
élmasagcha'a.”
18 Massék agkok kélyaqmagkásekxo m'a nentémakxa mólya'assáxma, megkólmenyeyk kaxwók ma'a aqsok kélmésso naqsa nak yaqwayam kamasseksek nentémakxa mólya'assáxma.
Negyepetchegweykekxa Dios
19 Élyáxeg, egwanchek kaxwo' ólántexek kañe' ekpagkanamaxchexa agko' nak, meyke sẽlya'áseykhaxma eñama m'a Jesús éma apagkok, 20 agyetlók ma'a ámay axnagkok megkamassegwayam nak, cham'a Jesús, segmeykessessama axta apyeykhaya m'a apáwa kélapma, apyamasma axta apyókxa. 21 Yetneyk negko'o xama apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, aphama nak ma'a ekpayhókxa nak Dios apxagkok ma'a néten; 22 Ékeso éñamakxa eyéméxko nak agyepetchegwakxohok Dios yetlo ekmámnaqsoho élchetamso egwáxok tén han ekyennaqte nenteme magya'ásseyam, meyke ekxénweykekxoho egwáxok ekyetno nensexnánémaxche, tén han sẽlyenyéssesso egyempehek ma'a yegmen ektaqmela agko' nak. 23 Ólwasqápekxohok sa', meyke negya'ásseyam, nélhaxneykha m'a ektémakxa nak segmésso magya'ásseyam nenxeyenma nak chá'a ekyetnama negko'o, hakte elának sa' Dios ma'a appeywa sempekkencháseykekxo axta. 24 Antegyaha sa' yaqwánxa chá'a antéhek ólpasmaxkoho', yaqwayam enxoho kayágwomhok nélásekhamaxkoho, tén han nenlánéyak aqsok ektaqmela. 25 Magyensemek sa' chá'a nélántaxnegweykekxa m'a negaqneykekxexa nak, aptamheykegko nak chá'a nápakha énxet'ák apkelyenseykmo apkelántaxnegweykekxa m'a apchaqneykekxexa', ólyáteyaxkohok sa' eyke chá'a negko'o; ekyágwánxa agkok negwet'a eyágketwokmo Wesse' egegkok ekhem apagkok.
26 Hakte nenlenxanakmók sa' agkok nenlane mólya'assáxma eñama negmáheyo egagko' anlána' natámen negya'ásegwayam ma'a amya'a ekmámnaqsoho nak, méko kaxwók aqsok negmésso yaqwayam hẽlmasséssesek mólya'assáxma 27 wánxa aqsa ekyetna kaxwók negko'o m'a sẽlyekpelchássessamo ekmaso agko' nak, tén han ma'a táxa ekwányam peya nak kamasséssók ma'a ektáha nak apkelenmexma Dios. 28 Axta agkok chá'a elyahákxohok xama énxet ma'a Moisés segánamakxa apagkok, apyetneyk axta agkok chá'a apqánet essenhan apqántánxo apkelxeyenma, kólának axta chá'a ematñekxak meyke apmopyósa kóllano'. 29 ¿Yaqsa aplegeykegkoho ekpayhawo exkak ma'a apwanyeykha nak chá'a Dios Apketche tén han aptaqnagko nak ma'a éma apagkok, tén han apyemneykha nak chá'a m'a Dios Espíritu apagkok, ektaqmeleykha nak chá'a apwáxok elanok ma'a Dios? Hakte cháxa éma ekteméssessama nak ekmámnaqsoho m'a ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho m'a Dios, cháxa ekteméssessama nak han apkelpagkanamap énxet xa. 30 Negya'ásegkók negko'o aptéma appeywa Wesse' egegkok se'e: “Ko'o payhawok axnéshok mók sélteméssessamakxa, ko'o sa' ayaqmagkásekxa'.” Aptemék nahan appeywa s'e: “Elyekpelkohok sa' Wesse' egegkok ma'a énxet'ák apagkok.” 31 ¡Negaye ekwányam katnehek ma'a segmà enxoho Dios memassegwayam!
32 Kaxénwakxoho kélwáxok kéxegke m'a nentámen axta, sekxók axta kélxaweykegko kéxegke élseyéxma, tén han kélenmáxamáxkoho axta yetlo kélwasqápeykekxoho m'a kéllegeykegkoho ekyentaxno nak. 33 Kélwanyeykha axta kélnápakha kéxegke nápaqta'awók énxet'ák, sagkek axta nahan chá'a kélteméssessamakxa, kélnápakha axta nahan appaxqeykekxak kéxegke ekteme axta kélnaqtawáseykegkoho xa ektáha nak. 34 Apyósekak axta kéllányo kéxegke m'a énxet'ák apheykha axta kañe' sẽlpextétamakxa, weykmók axta nahan élpayheykekxa kélwáxok kélhayo kélyementameykegko m'a aqsok kélagkok ekyetnakxa nak, hakte kélya'áseykegkók kéxegke ekyetnama aqsok kélagkok éltaqmalma agko' ma'a néten, ekteme nak han megkamassegwayam. 35 Nágkólyensem aqsa m'a ektémakxa nak megkólya'ásseyam kéxegke, hakte sa' kañék ekmésso kéxegke aqsok kélxawe naqsa ekyawe agko' xa. 36 Kéméxcheyk kéxegke keytek kélenmáxamáxkoho kéllegeykegkoho, yaqwayam enxoho kóllának ma'a apmopmenyého nak Dios, keñe kólxawak ma'a apkeltennassama axta egkések kéxegke. 37 Hakte temék eknaqtáxésamaxche s'e:
“Yahamók agko' sa' ewaták ma'a
peya nak ewata',
mewenaqtésagkek sa'.
38 Elweynchamha sa' eyke chá'a
eñama melya'ásseyam ma'a
énxet'ák ahagkok
ekpéwomo nak apkeltémakxa;
keñe sa' ma'a
apkeltaqhegwayam nak chá'a,
megkapayhekxeyk sa' ko'o
ewáxok alano'.”
39 Háwe negko'o m'a énxet'ák, apkeltaqhegweykmoho nak chá'a, tén han apkelmahéyak nak chá'a m'a yaqweykenxa kólmasséssók, akke negko'o m'a énxet'ák apkelwagkásamákpoho nak chá'a teyp hakte yetneyk melya'ásseyam.