El hombre que no podía caminar
(Mc 2.1-12Lc 5.17-26)
1 Después de esto, Jesús subió a una barca y cruzó al otro lado del lago para llegar al pueblo de Cafarnaúm, donde vivía. 2 Allí, algunas personas le llevaron a un hombre acostado en una camilla, pues no podía caminar. Al ver Jesús que estas personas confiaban en él, le dijo al hombre: «¡Ánimo, amigo! Te perdono tus pecados
3 Algunos de los maestros de la Ley, que estaban en aquel lugar, pensaron: «¿Qué se cree este? ¿Se imagina que es Dios? ¡Qué equivocado está!»
4 Pero Jesús se dio cuenta de lo que estaban pensando, así que les preguntó: «¿Por qué piensan algo tan malo? 5 Díganme: ¿qué es más fácil? ¿Perdonar a este enfermo, o sanarlo? 6 Pues voy a demostrarles que yo, el Hijo del hombre, tengo poder en la tierra para perdonar pecados.»
Entonces Jesús le dijo al que no podía caminar: «Levántate, toma tu camilla y vete a tu casa.»
7 El hombre se levantó y se fue a su casa. 8 Cuando la gente vio esto, quedó muy impresionada y alabó a Dios por haber dado ese poder a los seres humanos.
Jesús llama a Mateo
(Mc 2.13-17Lc 5.27-32)
9 Cuando Jesús salió de allí, vio a un hombre llamado Mateo, que estaba sentado cobrando impuestos para el gobierno de Roma. Entonces Jesús le dijo: «Sígueme».
Mateo se levantó y lo siguió.
10 Ese mismo día, Jesús y sus discípulos fueron a comer a casa de Mateo. Allí también estaban comiendo otros cobradores de impuestos y gente de mala fama. 11 Cuando algunos fariseos vieron a toda esa gente, les preguntaron a los discípulos:

—¿Por qué su maestro come con cobradores de impuestos y con pecadores?

12 Jesús oyó lo que decían los fariseos y les dijo:

—Los que necesitan del médico son los enfermos, no los que están sanos. 13 Mejor vayan y traten de averiguar lo que Dios quiso decir con estas palabras: “Prefiero que sean compasivos con la gente, y no que me traigan ofrendas”. Yo vine a invitar a los pecadores para que sean mis discípulos, no a los que se creen buenos.
Jesús enseña sobre el ayuno
(Mc 2.18-22Lc 5.33-39)
14 Los discípulos de Juan el Bautista fueron a ver a Jesús y le preguntaron:

—Nosotros y los fariseos ayunamos mucho. ¿Por qué tus discípulos no hacen lo mismo?

15 Jesús les respondió:

—En una boda, los invitados no están tristes mientras el novio está con ellos. Pero llegará el momento en que se lleven al novio. Entonces los invitados ayunarán.
16 »Si un vestido viejo se rompe, no se le pone un parche de tela nueva. Porque al lavarse el vestido viejo, la tela nueva se encoge y rompe todo el vestido; y entonces el daño es mayor.
17 »Tampoco se echa vino nuevo en recipientes viejos, porque cuando el vino nuevo fermenta, hace que se reviente el cuero viejo; así se pierde el vino nuevo, y se destruyen los recipientes. Por eso, hay que echar vino nuevo en recipientes de cuero nuevo. De ese modo, ni el vino ni los recipientes se pierden.
Una niña muerta y una mujer enferma
(Mc 5.21-43Lc 8.40-56)
18 Mientras Jesús hablaba, llegó un jefe de los judíos, se arrodilló delante de él y le dijo: «¡Mi hija acaba de morir! Pero si tú vienes y pones tu mano sobre ella, volverá a vivir.»
19 Jesús se levantó y se fue con él. Sus discípulos también lo acompañaron.
20-21 En el camino, pasaron por donde estaba una mujer que había estado enferma durante doce años. Su enfermedad le hacía perder mucha sangre. Al verlos pasar, la mujer pensó: «Si tan solo pudiera tocar el manto de Jesús, con eso quedaría sana.» Entonces se acercó a Jesús por detrás y tocó su manto. 22 Jesús se dio vuelta, vio a la mujer y le dijo: «Ya no te preocupes, tu confianza en Dios te ha sanado.»
Y desde ese momento la mujer quedó sana.
23 Jesús siguió su camino hasta la casa del jefe judío. Cuando llegó, vio a los músicos preparados para el entierro, y a mucha gente llorando a gritos. 24 Jesús les dijo: «Salgan de aquí. La niña no está muerta, sino dormida.»
La gente se rio de Jesús. 25 Pero una vez que sacaron a todos, Jesús entró, tomó de la mano a la niña, y ella se levantó.
26 Todos en esa región supieron lo que había pasado.
Jesús sana a dos ciegos
27 Cuando Jesús salió de allí, dos ciegos lo siguieron y comenzaron a gritarle:

—¡Jesús, tú que eres el Mesías, ten compasión de nosotros!
28 Los ciegos siguieron a Jesús hasta la casa. Y cuando ya estaban adentro, Jesús les preguntó:

—¿Creen ustedes que puedo sanarlos?

Ellos respondieron:

—Sí, Señor; lo creemos.

29 Entonces Jesús les tocó los ojos y dijo:

—Por haber confiado en mí, serán sanados.

30 De inmediato, los ciegos pudieron volver a ver. Pero Jesús les ordenó:

—No le cuenten a nadie lo que pasó.

31 Sin embargo, ellos salieron y le contaron a toda la gente de aquella región lo que Jesús había hecho.
Jesús sana a un mudo
32 Después de que aquellos hombres salieron de la casa, unas personas le trajeron a Jesús un hombre que no podía hablar porque tenía un demonio. 33 Cuando Jesús expulsó al demonio, el hombre pudo hablar. La gente que estaba allí se quedó asombrada, y decía: «¡Nunca se había visto algo así en Israel!»
34 Pero los fariseos decían: «Si Jesús expulsa a los demonios, es porque el jefe mismo de todos los demonios le da ese poder.»
Jesús tiene compasión de la gente
35 Jesús recorría todos los pueblos y las ciudades. Enseñaba en las sinagogas, anunciaba las buenas noticias del reino de Dios, y sanaba a la gente que sufría de dolores y de enfermedades. 36 Y al ver la gran cantidad de gente que lo seguía, Jesús sintió mucha compasión, porque vio que era gente confundida, que no tenía quien la defendiera. ¡Parecían un rebaño de ovejas sin pastor!
37 Jesús les dijo a sus discípulos: «Son muchos los que necesitan entrar al reino de Dios, pero son muy pocos los discípulos para anunciarles las buenas noticias. 38 Por eso, pídanle a Dios que envíe más discípulos, para que compartan las buenas noticias con toda esa gente.»
Jesús aptaqmelchesseyam xama énxet megkamopwána eltaqheykha
(Mc 2.1-12Lc 5.17-26)
1 Apchánteyk axta Jesús yántakpayhe natámen xa, apyeykhákxeyk axta neyp wátsam ekpayhegwayam, apwákxeyk axta nátegma aphamakxa axta. 2 Kélsókassek axta énxet megkamopwána eltaqheykha m'a, taháno axta kélpekkenak kélsawa. Xama axta apwet'a Jesús ekyetna ekyawe melya'ásseyam xa énxet'ák nak, aptáhak axta apcháneya m'a énxet megkamopwána axta eltaqheykha:
—Hatte, ewasqápekxoho, megkólyaqmagkáseykxak xép aptémakxa mey'assáxma.
3 Keñe axta nápakha énxet'ák apteme axta apkelxekmósso ektémakxa segánamakxa ektáha élchetama apkelwáxok se'e: “Énmexma Dios aptáhakxa nak appeywa xa énxet nak.” 4 Apya'ásegkók axta eyke Jesús ektáhakxa élchetamso apkelwáxok xa énxet'ák nak. Aptáhak axta apkelmaxneyáncha'a s'e:
—¿Yaqsa ektáha eyesagko nak kéxegke élchetamso kélwáxok? 5 ¿Yaqsa eyke yeskohok antéhek agána': ‘Megkólyaqmagkáseykxak aptémakxa mey'assáxma exchep’, essenhan antéhek agának se'e: ‘Etnamha, exeg’? 6 Axekmósek sa' ko'o ekyetnama sekmowána mayaqmagkásekxeyk ektémakxa melya'assáxma énxet'ák keso náxop, ko'o sektáha nak Apketche énxet.
Keñe axta aptáha apcháneya énxet megkamopwána eltaqheykha s'e:
—Etnamha, emekxa aptaháno, emyekxa apxagkok.
7 Apkempákxeyk axta néten ma'a énxet megkamopwána axta eltaqheykha, apmeyákxeyk axta apxagkok. 8 Xama axta apwet'a énxet'ák xa, apkelakak axta, apkelteméssessek axta apcheymákpoho Dios eñama apmésso énxet'ák xa ektéma nak apmopwána.
Jesús apkeltémo étlawha Mateo
(Mc 2.13-17Lc 5.27-32)
9 Apxegákxeyk axta makham Jesús apkeñama m'a, apwetágwokmek axta xama énxet apwesey axta Mateo, apha m'a élmomaxchexa axta chá'a selyaqye, yaqwayam kólmések Roma. Aptáhak axta apcháneya Jesús se'e:
—Hétlógma'.
Keñe axta apkempákxo néten Mateo apyetlawa Jesús.
10 Aptáswokmek axta apto Jesús ma'a Mateo apxagkok, apxámok axta han énxet apkelmomo axta chá'a selyaqye yaqwayam kólmések wesse' Roma, apheyncha'a m'a nekha mésa, tén han ma'a ekmaso axta chá'a apkelxénamap, yetlo Jesús tén han apkeltáméséyak. 11 Xama axta apwet'a fariseos xa, aptáhak axta apkelmaxneyáncha'a Jesús apkeltáméséyak se'e:
—¿Yaqsa ektáha appasma nak aptéyak apkelmomo nak chá'a selyaqye yaqwayam kólsakxak Roma, tén han énxet'ák melya'assáxma m'a apkelxekmósso nak kéxegke?
12 Apleg'awók axta eyke Jesús xa, aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Mopmenyeyk pánaqte yáp ma'a énxet'ák meyke nak apkelháxamap, wánxa m'a apkelháxamap nak. 13 Kólxeg, kóltámesaxche ektémakxa nak ekxeyenma eknaqtáxésamaxche s'e: ‘Émenyeyk ko'o kóltéhek kéxegke apmopyósa kóllanok kélmók, mómenyeyk ko'o kólnápok aqsok nawha'ák yaqwayam hélmések ko'o. Axta ko'o aweyk yaqwayam alwónmakha m'a énxet'ák éltaqmela nak apkeltémakxa, wánxa m'a melya'assáxma nak.’
Ektémakxa manto nento nélpeykásawo enxoho Dios
(Mc 2.18-22Lc 5.33-39)
14 Apkelyo'ókmek axta Jesús nápakha énxet'ák Juan el Bautista axta apkeltáméséyak. Aptáhak axta apkelmaxneyáncha'a s'e:
—Mantawagkek chá'a negko'o nentéyak nélpeykásawo enxoho Dios, aptamheykegko nak han chá'a m'a fariseos. ¿Yaqsa eyke ektéma meláneykegko nak apkeltáméséyak xa ektéma nak manto nento?
15 Aptáhak axta apchátegmowágko Jesús se'e:
—¿Kalyaqháphoya chá'a apkelwáxok énxet'ák kéláneyeykha epásegwók élyamhopma, apha enxoho nepyeseksa m'a yaqwayam nak kalyamhápok? Kammok sa' ekhem yaqwánxa kólyentemekxak ma'a yaqwayam nak kalyamhápok, keñe sa' metawagkek aptéyak.
16 “Megkólwanchek kólyepetchesha apáwa aphápak ma'a apáwa nápakha aphaxnagkok nak, hakte ketchetsék etnekxak eleykesagkok, keñe elyeptakpok ma'a apáwa aphápak nak, eyánchesagkok han apkelyeptamap. 17 Megkólyetmehek nahan vino kaxwe élánamáxche m'a yempehek apák nak, hakte kalpaqxek chá'a m'a yempehek nak, keñe kalyegkenaxchek ma'a vino, kalesók han ma'a yempehek nak. Kólyátem chá'a vino kaxwe élánamáxche m'a yempehek axnagcha'ák nak, yaqwayam enxoho megkalesagkehek xa ánet nak.”
Kelán'a ekpaknegkesseyam Jesús apchaqlamap tén han Jairo apketche
(Mc 5.21-43Lc 8.40-56)
18 Apwokmek axta énxet'ák judíos apkemha apmonye' apagkok neyseksa apkeltenneykha Jesús, apkeltekxekwokmek axta aptapnák xóp apmonye' apkenmágkaxa Jesús. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—Kaxwo' ko'o ketsapak hatte kelwána, apmahágkek agkok xép, appekkenwokmek agkok nahan apmek ekyetnakxa, kaxátekhágwók sa'.
19 Apkempákxeyk axta néten Jesús, apyetlákxeyk axta yetlo apkeltáméséyak xa énxet nak. 20 Keñe axta ekyo'ókmo Jesús xama kelán'a ekweykmo axta doce apyeyam ekháxamáxche', axta kamassegweykmok ektépeykha éma agkok xa kelán'a nak, neptámen axta keñamak ekyo'ókmo, mássessakmek axta napwa'a apchaqlamap, 21 Hakte axta temék élchetamso awáxok se'e: “Apchaqlamap sa' eykhe apaknegkessamho', ataqmelwók sa' eyke.” 22 Appeynchákpók axta neptámen Jesús, apwet'ak axta kelán'a. Aptáhak axta apcháneya s'e:
—Hatte, kawasqápekxoho, megkay'ásseyam xeye' keñamak ektaqmelwokmo.
Yetlókók axta anhan ektaqmelwayam.
23 Xama axta apwokmo Jesús ma'a judíos apkemha apmonye' apagkok apxagkok, apwetágwokmek axta apkelánegkokxo aptamhágkaxa apkelpáwassamo axta chá'a nétsapma peya kólátawanyek kélhápak, tén han apkellekxagweyncha'a énxet'ák ekyennaqte agko'. 24 Aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Kólántép, megkatsapak se'e kelán'a étkok nak, tenche'.
Apkesméssek axta énxet'ák ma'a Jesús, 25 apkelántekkessek axta eyke Jesús xa énxet'ák nak; keñe axta aptaxna kañe', apmeyk axta ámek ma'a kelán'a étkok, keñe ekhákxo néten. 26 Sawhekxók axta nahan ekpayheykekxa amya'a ektáhakxa axta xa yókxexma nak.
Jesús apkeltaqmelchesseyam apqánet énxet meyke apaqta'ák
27 Xama axta aptepa Jesús ma'a, apkemhágkek axta apqánet énxet meyke apaqta'ák, aptáhak axta apkelyennaqtésawo apkelpeywa s'e:
—¡Yepyósho henlanok negko'o, David Apketche!
28 Xama axta aptaxnegwokmo Jesús kañe' tegma, apyo'ókmek axta énxet'ák meyke apaqta'ák, aptáhak axta Jesús apkelmaxneyáncha'a s'e:
—¿Yagkólya'ássekmok seyewagko ko'o altaqmelchessók kéxegke?
—Ehay, Wesse', —axta aptáhak apkelátegmowágko xa énxet'ák nak.
29 Keñe axta apkelpaknegkessekmoho apaqta'ák Jesús xa énxet'ák nak. Aptáhak axta apkeláneya s'e:
—Katnehek sa' xa ektáhakxa nak megkólya'ásseyam kéxegke.
30 Apkelwetákxeyk axta nahan exma xa énxet'ák nak. Aptáhak axta apkelpaqhetcháseykxoho Jesús meltamho agko' elxének se'e:
—Nágkóltennasha aqsa xama énxet.
31 Apkelántepók axta aqsa xa énxet'ák nak, ñohok axta apkeltenneyncha'a ekyókxoho yókxexma apteméssesakxa m'a Jesús.
Jesús apheyassáseykekxa appeywa xama énxet meyke appeywa
32 Xama axta apkelántepa xa énxet'ák kaxwe kéltaqmelchesseyam nak, nápakha énxet'ák axta anhan apyentegkesakmok Jesús xama énxet meyke appeywa, kelyekhama' axta ektawáseykha. 33 Xama axta aptekkesa Jesús kelyekhama' apwáxok xa énxet meyke appeywa nak, yetlókók axta ektépeykekxa appeywa. Pelakkásawók agko' axta apkelwet'a énxet'ák. Aptáhak axta apkelpaqmeta s'e:
—¡Megkótémaxchek makham nepyeseksa énxet'ák Israel ekhawo xa ektáhakxa nak!
34 Keñe axta fariseos aptáha apkelpaqmeta s'e:
—Kelyekhama' wesse' agkok nak ekmésso apmopwána elántekkesek kelyekhama' xa énxet nak.
Jesús apmopyósa elanok énxet'ák
35 Apweynchámeyha axta Jesús ekyókxoho nepyeseksa tegma apwányam, tén han ekyókxoho nátegma, apkelxekmóssegkek axta chá'a énxet'ák kañe' apchaqneykekxexa judíos ekyókxoho yókxexma. Aplegassegkek axta anhan amya'a ektaqmela ekxeyenma nak ma'a aptémakxa Wesse' apwányam Dios, apmasséssegkek axta anhan ma'a ekyókxoho ektémakxa nak negháxamáxche', tén han ma'a nenlegeykegkoho ekmáske nak. 36 Xama axta apwet'a Jesús xa énxet'ák nak, apyósekak axta apkelano, hakte kelyaqhakkassegkek axta apkelwáxok ekmaso apheykha, méko axta nahan ekpasmo, máxa axta aptamheykegkok ma'a nepkések meykel'a éltaqmelchesso. 37 Keñe axta aptáha Jesús apkeláneya apkeltáméséyak se'e:
—Xámo neyke agkok aqsok yaqwayam nak kanakxaxche', keñe apqántawók ma'a yaqwayam nak enakxek ekyexna. 38 Kólmaxna kéxegke ektáha nak Wesse' namyep, yaqwayam eláphaksek apkeltamheykha enakxagkok ma'a ekyexna nak.