No juzguen a los demás
(Lc 6.37-38Lc 41-42)
1 »No se conviertan en jueces de los demás, y así Dios no los juzgará a ustedes. 2 Si son muy duros para juzgar a otras personas, Dios será igualmente duro con ustedes. Él los tratará como ustedes traten a los demás.
3 »¿Por qué te fijas en lo malo que hacen otros, y no te das cuenta de las muchas cosas malas que haces tú? Es como si te fijaras que en el ojo del otro hay una basurita, y no te dieras cuenta de que en tu ojo hay una rama. 4 ¿Cómo te atreves a decirle a otro: “Déjame sacarte la basurita que tienes en el ojo”, si en tu ojo tienes una rama? 5 ¡Hipócrita! Primero saca la rama que tienes en tu ojo, y así podrás ver bien para sacar la basurita que está en el ojo del otro.
6 »No den a los perros las cosas que pertenecen a Dios, ni echen delante de los cerdos lo que para ustedes es más valioso. Los cerdos no sabrán apreciar su valor, y los perros pueden morderlos a ustedes.
Pedir, buscar y llamar
(Lc 11.9-13Lc 6.31)
7 »Pidan a Dios, y él les dará. Hablen con Dios, y encontrarán lo que buscan. Llámenlo, y él los atenderá. 8 Porque el que confía en Dios recibe lo que pide, encuentra lo que busca y, si llama, es atendido.
9 »Nadie le da a su hijo una piedra, si él le pide pan. 10 Ni le da una serpiente, si le pide un pescado.
11 »Si ustedes, que son malos, saben dar cosas buenas a sus hijos, con mayor razón Dios, su Padre que está en el cielo, dará buenas cosas a quienes se las pidan.
12 »Traten a los demás como ustedes quieran ser tratados, porque eso nos enseña la Biblia.
La entrada estrecha
(Lc 13.24)
13 »Es muy fácil andar por el camino que lleva a la perdición, porque es un camino ancho. ¡Y mucha gente va por ese camino! 14 Pero es muy difícil andar por el camino que lleva a la vida, porque es un camino muy angosto. Por eso, son muy pocos los que lo encuentran.
El árbol y su fruto
(Lc 6.43-44)
15 »¡Cuídense de los profetas mentirosos, que dicen que hablan de parte de Dios! Se presentan ante ustedes tan inofensivos como una oveja, pero en realidad son tan peligrosos como un lobo feroz. 16 Ustedes los podrán reconocer, pues no hacen nada bueno. Son como las espinas, que solo te hieren. 17-18 El árbol bueno sólo produce frutos buenos y el árbol malo sólo produce frutos malos. 19 El árbol que no da buenos frutos se corta y se quema. 20 Así que ustedes reconocerán a esos mentirosos por el mal que hacen.
¡Cuidado!
(Lc 13.25-27)
21 »No todos los que dicen que yo soy su Señor y dueño entrarán en el reino de Dios. Eso no es suficiente; antes que nada deben obedecer los mandamientos de mi Padre, que está en el cielo. 22 Cuando llegue el día en que Dios juzgará a todo el mundo, muchos me dirán: “Señor y dueño nuestro, nosotros anunciamos de parte tuya el mensaje a otros. Y también usamos tu nombre para echar fuera demonios y para hacer milagros”. 23 Pero yo les diré: ¡Apártense de mí, gente malvada! ¡Yo no tengo nada que ver con ustedes!
Dos clases de personas
(Mc 1.22Lc 6.47-49)
24 »El que escucha lo que yo enseño y hace lo que yo digo, es como una persona precavida que construyó su casa sobre piedra firme. 25 Vino la lluvia, y el agua de los ríos subió mucho, y el viento sopló con fuerza contra la casa. Pero la casa no se cayó, porque estaba construida sobre piedra firme.
26 »Pero el que escucha lo que yo enseño y no hace lo que yo digo es como una persona tonta que construyó su casa sobre la arena. 27 Vino la lluvia, y el agua de los ríos subió mucho, y el viento sopló con fuerza contra la casa. Y la casa se cayó y quedó totalmente destruida.»

28 Cuando Jesús terminó de hablar, todos los que escuchaban quedaron admirados de sus enseñanzas, 29 porque Jesús hablaba con toda autoridad, y no como los maestros de la Ley.
Nágkólteme aqsa kélyekpelchémo aptémakxa kélmók
(Lc 6.37-38Lc 41-42)
1 “Nágkólteme aqsa kélyekpelchémo aptémakxa kélmók, yaqwayam enxoho melyekpelkók kéltémakxa kéxegkáxa m'a Dios. 2 Hakte sa' nahan exnéshok Dios apkelyekpelchémo kéxegke m'a kéltáhakxa enxoho kélyekpelchémo kélmók; sa' nahan exnéshok apkelyetsátéyak Dios kéltémakxa kéxegke m'a ektáhakxa enxoho kélyetsátéyak aptémakxa kélmók. 3 ¿Yaqsa ektáha kéllano nak kéxegke kélyáxeg ekyéxaqxo pa'at nekha? ¿Yaqsa ektáha megkaxéna kéxegkáxa kélwáxok ekyetna ekyéxaqxo yámet nekha ekyawe? 4 Yetneyk agkok kéxegke ekyéxaqxo yámet nekha ekyawe, ¿háxko katnehek kólewának kóltéhek kólának kélyáxeg se'e: ‘Heyho hana alekkesek xép pa'at nekha ekyéxaqxo nak?’ 5 ¡Kéxegke kélmeyókásamáxkoho nak kéltémakxa! Kóllek sekxo' kéxegke xa ekyéxaqxo ekyawe nak, keñe sa' kataqmelek kélwete yaqwayam kóllekkesek pa'at nekha ekyéxaqxo m'a kélyáxeg.
6 “Nágkólmés aqsa aqsok élpagkanamaxche semheg, kataqnawékxak katnehek kéxegke, kalyeptek nahan. Nágkólyenyaw nahan aqsok élmomnáwa kélagkok apkelyagqakxa yátapomap; elteyammaha katnehek.
Nélmaxnagko, negketamso tén han néltémo hẽllekkesek átog
(Lc 11.9-13Lc 6.31)
7 “Kólmaxna, egkések sa' Dios; kólchetam, kólwetekxak sa'; kólpaqméswom nekha átog, kólmeykessessek sa'. 8 Hakte cham'a apkelmaxnagko nak, exka'; keñe m'a apketamso nak, éteyekxa'; keñe m'a appaqméswayam nak nekha átog, kólmeykessesek.
9 “¿Kólmések enxeykel'a kéxegke kélketchek xama meteymog apkelmaxneya enxoho kelpasmaga? 10 ¿Yéwa enxeykel'a anhan kólmések apkelmaxneya enxoho xama kelasma? 11 Kélya'ásegkók agkok kéxegke kélmésso aqsok éltaqmela kélketchek, kéxegke kélteme nak ekmaso kéltémakxa ¡sa' eyke ekyágwánxa agkok elmésagkok aqsok éltaqmela Kélyáp apha nak néten ma'a ektáha nak chá'a apkelmaxnagko!
12 “Kólhésho chá'a mók ma'a kélámenyéxa enxoho kéxegke etnéssesek ma'a kélnámakkok; hakte cháxa éltémókxa nak antéhek segánamakxa xa, tén han ma'a apnaqtáxéséyak axta énxet'ák apkellegasso axta Dios appeywa.
Ektáhakxa nak ketsék átog
(Lc 13.24)
13 “Kólántex kéxegke m'a ektáhakxa nak ketsék átog, hakte awanhek átog ekmahéyak ma'a sẽlmassésseykenxa nak, awanhek nahan ámay, awanhek nahan exma, awanhek nahan ekpayhakxa, apxámok nahan énxet apkelyetleykekxa xa ámay nak; 14 keñe ketsék ma'a átog ekmahéyak nak ekyennaqtamakxa egnények, askehek nahan negyetlo, apqántawók nahan énxet apweteykekxa xa ámay nak.
Ekyexna aqsa keykpelchaxkohok ma'a yámet
(Lc 6.43-44)
15 “Kóláwho kéxegke énxet'ák apkelmopwána amya'a nak, apkelxeyenmól'a ektáha eñama Dios ma'a apkeltenneykha nak. Nepkések chá'a exnésakpohok ey'áwak kéxegke xa énxet'ák nak, aqsok nawha'ák éllo eyke. 16 Kélwanchek kéxegke kólyekpelkohok ektémakxa apkeltamheykha, hakte megkanakxamáxchek chá'a anmen yámet ekyexna ektekkesso m'a yámet ekha nak am'ák, keñe higo ekyexna megkanakxamáxko chá'a eñama aptekkesso m'a pegke. 17 Ekyókxoho yámet éltaqmela nak, katekkesek chá'a ekyexna éltaqmela, keñe m'a yámet ekmaso nak, asagkók nahan katnehek ekyexna. 18 Yawanchek kasók ekyexna m'a yámet ektaqmela nak, yawanchek nahan kataqmelek ekyexna m'a yámet ekmaso nak. 19 Kólyaqténhok nahan chá'a m'a ekyókxoho yámet ekmaso nak ekyexna, keñe kólchexák nátex. 20 Kélwanchek sa' kólyekpelkohok kéxegke xa énxet'ák nak eñama m'a aqsok apkeláneyak.
Énxet yaqwayam nak elántexek ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios
(Lc 13.25-27)
21 “Háwe sa' apyókxoho elántexek aptémakxa Wesse' apwányam Dios ma'a énxet'ák aptéma nak chá'a apkelpeywa hexének se'e: ‘Wesse', Wesse' ahagkok’, wánxa sa' elántexek ma'a énxet'ák apkelánéyak nak Táta apmopmenyého, cham'a apha nak néten. 22 Apxámok sa' énxet etnehek heyának xa ekhem nak: ‘Wesse', Wesse' ahagkok, néltenneykha axta chá'a negko'o apwesey exchep, nélántekkessegkek axta negko'o kelyekhama' eñama apwesey exchep, nenlánéyak axta nahan aqsok sempelakkasso nak agwetak eñama apwesey exchep.’ 23 Keñe sa' ko'o atnehek wátegmowagkok se'e: ‘Malyekpelchágweykmok ahagko' ko'o kéxegke; ¡Kólmohok ma'a teyp, kéxegke kélteme nak ekmaso kéltémakxa!’
Tegma apowhak ekmaso nak kélpekkenma tén han ma'a ektaqmalma nak kélpekkenma
(Mc 1.22Lc 6.47-49)
24 “Kéxegke ektáhakxa enxoho kélháxenmo sekpeywa keñe kóllának ma'a sektáhakxa enxoho sekpeywa, máxa kóltéhek ma'a énxet ekhal'a apya'áseykegkoho apkeláneya axta apxagkok néten meteymog. 25 Wakteyk axta mámeye, tekkek axta yegmen ma'a wátsam, tekkek axta anhan éxchahayam ekyennaqte agko' ekmako kategkesek xa tegma nak, axta eyke etyekmok, hakte yetneyk axta apowhak ekyennaqtésso néten meteymog xa tegma nak. 26 Keñe kéxegke kéltáha nak kélháxenmo aqsa sekpeywa keñe megkóllanyek ma'a sektáhakxa enxoho sekpeywa, máxa kóltéhek ma'a énxet mey'áseyak aqsok la'a, cham'a apkeláneya axta apxagkok néten yagkamex. 27 Wakteyk axta mámeye, tekkek axta yegmen ma'a wátsam, tekkek axta anhan éxchahayam ekyennaqte agko', apteyekmek axta xa tegma nak, apketsagchawók apagko' axta nahan.”
28 Xama axta appenchesa apteme appeywa Jesús xa, pelakkassek axta apwet'a énxet'ák ektáhakxa apkelxekmósso Jesús, 29 hakte apkeltennáha axta yetlo ekyawe agko' kélyaheykekxoho, axta kaxnawok ma'a ektémakxa axta apkelxekmósso m'a apkelxekmósso nak ektémakxa segánamakxa.