Enseñanza sobre el divorcio
(Mc 10.1-12Lc 16.18)
1 Cuando Jesús terminó de enseñar, salió de la región de Galilea y se fue a la región de Judea, al este del río Jordán. 2 Mucha gente lo siguió, y allí sanó a todos los que estaban enfermos.
3 Algunos de los fariseos llegaron para tenderle una trampa. Entonces le preguntaron:

—¿Puede un hombre divorciarse de su esposa por cualquier razón?

4 Jesús les respondió:

—¿No recuerdan lo que dice la Biblia? En ella está escrito que, desde el principio, Dios hizo al hombre y a la mujer para que vivieran juntos. 5 Por eso Dios dijo: “El hombre tiene que dejar a su padre y a su madre, para casarse y vivir con su esposa. Los dos vivirán como si fueran una sola persona.” 6 De esta manera, los que se casan ya no viven como dos personas separadas, sino como si fueran una sola. Por tanto, si Dios ha unido a un hombre y a una mujer, nadie debe separarlos.

7 Los fariseos le preguntaron:

—Entonces, ¿por qué Moisés nos dejó una ley, que dice que el hombre puede separarse de su esposa dándole un certificado de divorcio?

8 Jesús les respondió:

—Moisés les permitió divorciarse porque ustedes son muy tercos y no quieren obedecer a Dios. Pero Dios, desde un principio, nunca ha querido que el hombre se separe de su esposa. 9 Y yo les digo que, si su esposa no ha cometido ningún pecado sexual, ustedes no deben divorciarse de ella ni casarse con otra mujer. Porque si lo hacen, serán castigados por ser infieles en el matrimonio.

10 Los discípulos le dijeron a Jesús:

—Si eso pasa entre el esposo y la esposa, lo mejor sería no casarse.

11 Jesús les contestó:

—Esta enseñanza solo la entienden las personas a quienes Dios les da como regalo el no casarse. 12 Es cierto que algunos no pueden casarse porque, desde antes de nacer, tienen algo que se lo impide. Otros no pueden casarse porque alguien les ha dañado el cuerpo. Pero también hay personas que no se casan, para dedicarse a trabajar solamente para el reino de Dios. Por eso, esta enseñanza es solo para quienes decidan vivir así.
Jesús bendice a los niños
(Mc 10.13-16Lc 18.15-17)
13 Algunas madres llevaron a sus niños para que Jesús pusiera sus manos sobre ellos y orara. Pero los discípulos las regañaron. 14 Entonces Jesús les dijo a sus discípulos: «Dejen que los niños se acerquen a mí. No se lo impidan; porque el reino de Dios es de los que son como ellos.»
15 Jesús puso su mano sobre la cabeza de cada uno de los niños, y luego se fue de aquel lugar.
El joven rico
(Mc 10.17-31Lc 18.18-30)
16 Un joven vino a ver a Jesús y le preguntó:

—Maestro, ¿qué cosa buena debo hacer para tener vida eterna?

17 Jesús le contestó:

—¿Por qué me preguntas qué cosa es buena? Solo Dios es bueno. Si quieres vivir de verdad, obedece los mandamientos.

18 El joven preguntó:

—¿Cuáles mandamientos?

Jesús le dijo:

—No mates; no seas infiel en tu matrimonio; no robes; no mientas para hacerle daño a otra persona; 19 obedece y cuida a tu padre y a tu madre; ama a los demás tanto como te amas a ti mismo.

20 Entonces el joven dijo:

—Todos esos mandamientos los he obedecido. ¿Qué más puedo hacer?

21 Jesús le dijo:

—Si quieres ser perfecto, vende todo lo que tienes y repártelo entre los pobres. Así, Dios te dará un gran premio en el cielo. Luego ven y conviértete en uno de mis seguidores.

22 Cuando el joven oyó eso, se fue muy triste, porque era muy rico.
23 Jesús entonces les dijo a sus discípulos:

—Les aseguro que es muy difícil que una persona rica entre en el reino de Dios. 24 En realidad, es más fácil para un camello pasar por el ojo de una aguja, que para una persona rica entrar en el reino de Dios.

25 Los discípulos se sorprendieron mucho al oír lo que Jesús dijo, y comentaban entre ellos:

—Entonces, ¿quién podrá salvarse?

26 Jesús los miró y les dijo:

—Para la gente, lograr eso es imposible; pero para Dios todo es posible.

27 Pedro le contestó:

—Recuerda que nosotros hemos dejado todo lo que teníamos, y te hemos seguido. ¿Qué premio vamos a recibir?

28 Jesús les respondió:

—Les aseguro que todos ustedes reinarán conmigo cuando yo, el Hijo del hombre, me siente en el trono de mi reino poderoso. Entonces Dios cambiará todas las cosas y las hará nuevas. Cada uno de ustedes gobernará a una de las doce tribus de Israel. 29 Y todos los que, por seguirme, hayan dejado a su esposa y a sus hijos, a sus hermanos o a sus hermanas, a su padre o a su madre, su casa o un terreno, recibirán cien veces más de lo que dejaron, y tendrán además vida eterna. 30 Pero muchas personas que ahora son importantes, serán las menos importantes, y muchos que ahora no son importantes, serán los más importantes.
Jesús apxeyenma énxet apmáheyo nak chá'a eyenyók aptáwa'
(Mc 10.1-12Lc 16.18)
1 Apxegeykekxeyk axta makham Jesús apkeñama Galilea natámen apxeyenma xa aqsok nak, apweykmek axta yókxexma Judea, ekyetnama nak ekpayho ekteyapmakxa ekhem ma'a neyp wátsam Jordán. 2 Apxámok axta nahan énxet apkelyetlo, cha'a apkeltaqmelchesseykemxa axta nahan apkelháxamap ma'a.
3 Nápakha fariseos axta nahan apya'áyekmok Jesús, axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a apmáheyo épkónek se'e:
—¿Kólhoya eyenyók aptáwa' énxet eñama ektawáseykha xama aqsok enxoho?
4 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—¿Yagkólyetseteyk kéxegke ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche ektáha axta apkelane kéxegke m'a sekxók axta, ‘apkeláneya m'a énxet tén han kelán'a’? 5 Axta aptemék nahan se'e: ‘Cháxa keñamak peya sa' chá'a eyenyók apyáp énxet, tén han egken, yaqwayam enxoho épetchak ma'a aptáwa', máxa xama sa' nahan katnekxak xa ánet nak.’ 6 Kamaskok sa' kaxwók katnehek ánet, xama sa' kaxwók katnekxa'. Cháxa keñamak megkeyméxko nak eyenyókasek mók énxet ma'a Dios nak apyepetchesso.
7 Keñe axta aptéma apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Yaqsa eyke ektéma apkeltémo axta Moisés egkések aptáwa' énxet ma'a weykcha'áhak ekxeyenma nak negyamasma entáwa', keñe yáphaksek?
8 Axta aptemék apkelanagkama Jesús se'e:
—Élyennaqte kélwáxok axta eyke keñamak kéxegke, apchahayo aqsa chá'a kólchexeygkok kélnaqteyegka'a m'a Moisés; axta eyke katneyk sekxók agko' axta xa ektáha nak. 9 Akke ektáhak ko'o séláneya kéxegke, kélxama apyamasma enxoho chá'a aptáwa', megkatnaha enxoho chá'a élánegwayam pók énxet, keñe emekxak mók, cháxa aptawásegkoho aptáwa' apkelana mók kelán'a xa.
10 Axta aptemék apkenagkama apkeltáméséyak se'e:
—Temék agkok chá'a apyepetcheykha aptáwa' énxet xa ektáha nak, tásek metegyék chá'a aptáwa'.
11 Keñe axta Jesús aptéma apchátegmoweykegko s'e:
—Háwe apyókxoho énxet apmopwána ey'asagkohok xa, wánxa m'a apmésso nak Dios yaqwayam elya'asagkoho'. 12 Xámók ektémakxa megkahayo nak etegyagkok apnaqteyegka'a énxet: yetneyk chá'a nápakha énxet megkalmopwancha'a nak etegyagkok apnaqteyegka'a eyeynamo m'a sekxók axta appalleykmo, yetneyk nahan nápakha m'a apteméssesso nak énxet'ák megkalmopwancha'a etegyagkok apnaqteyegka'a, yetneyk nahan nápakha énxet metegyéyak nak apnaqteyegka'a eñama apkelyetlo m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios. Énxet apmopwána enxoho ey'asagkohok xa, tásek ey'asagkoho'.
Jesús apkelmaxnéssesso aqsok éltaqmela sakcha'a létkók
(Mc 10.13-16Lc 18.15-17)
13 Kélnaqlókassegkek axta Jesús sakcha'a létkók, yaqwayam enxoho enegkenek apmék étseksa'ák elmaxnéssesek; keñe axta apkeltáméséyak apkelpaqhetchessama apnókáseykencha'a m'a ektáha axta apnaqlókasso. 14 Keñe axta Jesús aptéma apkelanagkama s'e:
—Kólho aqsa hey'áwak ko'o sakcha'a létkók, nágkólnókasha, hakte énxet apteme nak xa ektémakxa nak sakcha'a létkók, apteme apkeleñama m'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
15 Apnegkenmeyk axta apmék Jesús étseksa'ák sakcha'a létkók apkelmaxnéssessama, tén axta apxegeykekxo makham.
Xama wokma'ák ekxámokma aqsok apagkok appaqhetchesso Jesús
(Mc 10.17-31Lc 18.18-30)
16 Apya'áyekmek axta Jesús xama wokma'ák, axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—Sẽlxekmósso, ¿yaqsa aqsok ektaqmela eyéméxko ko'o alának yaqwayam ótak ekyennaqte egkenyek megkatnégwayam néxa?
17 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—¿Yaqsa ektáha sélmaxneyeyncha'a nak xép ma'a aqsok ektaqmela nak? Wánxa xama apyetna m'a aptaqmalma nak. Apmenyeyk agkok xép etxek ma'a ekyennaqtamakxa nak egnények, elyahakxoho m'a apkeltémókxa nak antéhek Dios.
18 —¿Háxko ekteme m'a? —axta aptemék apkelmaxneyeyncha'a m'a wokma'ák nak.
Keñe axta Jesús aptéma apkenagkama s'e:
—‘Nágyaqha pók, ná elána megkatnaha aptáwa', ná emenyex, ná etne apmopwána amya'a exének xama énxet enxoho, 19 etne apcháyo apyáp, tén han egken, yásekhoho pók ekhawo ektémakxa nak apchásekhamakpekxoho apagko'.’
20 —Éláneyak eyke ko'o ekyókxoho xa, —axta aptemék ma'a wokma'ák—. ¿Yaqsa eyéméxko ko'o kaxwo'?
21 Keñe axta Jesús aptéma apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Apmenyeyk agkok xép etnehek meyke agko' élpaxqamáxche aptémakxa, exeg, ekxeykxa ekha ekyánmaga aqsok apagkok ekyetna nak, elmésák sa' selyaqye m'a énxet'ák meyke nak aqsok apagkok. Keñe sa' kaxek aqsok apagkok ekxámokma m'a néten. Keñe sa' éxyók, hétlawha ko'o.
22 Xama axta aplegaya wokma'ák xa, yaqhápeykegkokxeyk axta apwáxok aptaqheykekxo, hakte xámok axta aqsok apagkok.
23 Keñe axta Jesús aptéma apkelanagkama apkeltáméséyak se'e:
—Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke askehek yaqwayam etxek énxet ekxámokma nak aqsok apagkok ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios. 24 Ektáhak ko'o makham séláneya kéxegke, yeskohok eyke etxek yányátnáxeg ma'a sókketáma aqtek nak, kaxnók yaqwayam etxek énxet ekxámokma nak aqsok apagkok ma'a aptémakxa nak Wesse' apwányam Dios.
25 Xama axta apkellegaya xa, yágweykmók axta aqsa apkelyegwakto apkellegaya m'a apkeltáméséyak. Axta aptemék apkelpaqmeyesma s'e:
—¿Yaqsa sa' kawának kawagkasaxchek teyp?
26 Apkelányók axta m'a Jesús, tén axta aptéma apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Askehek eyke m'a énxet'ák, yeskohok eyke m'a Dios.
27 Keñe axta Pedro aptéma apkenagkama s'e:
—Negnegkeneykekxeyk axta negko'o ekyókxoho aqsok egagkok, keñe negyetlama exchep. ¿Yaqsa sa' anxawak negko'o?
28 Axta aptemék apchátegmoweykegko Jesús se'e:
—Naqsók ko'o sektáha séláneya kéxegke ekwokmo sa' ekhem yaqwánxa katnekxak axnagcha'ák ekyókxoho aqsok, apha sa' néten aptaháno eyeymáxkoho m'a apteme nak Apketche énxet, kéxegke kélteme nak sélyetleykha kólhakha sa' nahan kéxegkáxa m'a doce taháno, yaqwayam enxoho kóltéhek kélyekpelchémo m'a doce pók aptémakxa nak énxet'ák Israel. 29 Kélyókxoho ektáhakxa enxoho kélyamasma kélxagkok, kélyáxeg'a, kélyáxeg'a kelwán'ák, kélyapmeyk, kélchána, kélketchek, essenhan xapop kélagkok eñama sélyetleykha ko'o, kayeykhágwomhok sa' kélxawéyak aqsok, kólxawak sa' nahan ma'a ekyennaqte kélnénya'ák megkatnégwayam néxa. 30 Apyókxoho aptamhéyak nak apmonye'e s'e kaxwo nak, axayók agko' sa' kóltemessásekxa'; apyókxoho aptamhéyak nak axayók agko' se'e kaxwo' nak, apmonye'e sa' kóltemessásekxa'.