Los israelitas derrotan a los amorreos
1 Adonisédec, rey de Jerusalén, supo que Josué había conquistado y destruido totalmente a la ciudad de Ai y a su rey, tal como lo había hecho antes con Jericó y con su rey. También supo que los gabaonitas habían hecho un acuerdo de paz con los israelitas, y que vivían con ellos. 2 Esto le dio mucho miedo, porque Gabaón era una ciudad importante, más grande que Ai. Era como las otras ciudades que tenían rey, y además sus hombres eran muy valientes. 3 Así que Adonisédec envió un mensaje a los reyes Hoham, Piram, Jafía y Debir. Estos eran los reyes de Hebrón, Jarmut, Laquis y Eglón. El mensaje decía: 4 «Los gabaonitas han hecho un acuerdo de paz con Josué y los israelitas. Vengan y ayúdenme a atacarlos».
5 Estos cinco reyes se juntaron, rodearon la ciudad de Gabaón, y la atacaron. 6 Entonces los gabaonitas enviaron a decir a Josué, que estaba en el campamento en Guilgal: «¡Vengan enseguida a ayudarnos! Los reyes amorreos que viven en los cerros se han unido y nos están atacando. ¡No nos abandonen! ¡Sálvennos!»
7 Entonces Josué salió de Guilgal con todo su ejército, incluyendo sus mejores tropas. 8 Antes de salir, Dios le había dicho a Josué: «Vayan sin miedo, porque yo les daré la victoria. No quedará vivo ninguno de ellos».
9 Toda la noche Josué y sus tropas marcharon hacia Gabaón, y atacaron por sorpresa a los amorreos. 10 Dios les hizo sentir muchísimo miedo cuando vieron al ejército israelita en Gabaón. Y los israelitas mataron allí a muchos de ellos, y persiguieron a los demás por las montañas hasta Bet-horón, y aun hasta Azecá y Maquedá, en el sur. 11 Cuando bajaban los amorreos por la cuesta de Bet-horón para escapar de los israelitas, Dios dejó caer sobre ellos grandes piedras de granizo. Esto ocurrió por todo el camino hasta Azecá, y el granizo mató más hombres que el ejército israelita.
12 El día en que Dios les dio la victoria sobre los amorreos, Josué oró a Dios, y delante de todos los israelitas exclamó:

«Sol, no te muevas;
quédate en Gabaón.
Y tú, luna,
espera en el valle de Aialón.

13 »Y el sol se detuvo,
y la luna no se movió,
hasta que los israelitas
se vengaron de sus enemigos».

Esto ha quedado registrado así en el libro del Justo. El sol se quedó quieto en medio del cielo, y durante casi un día entero no se ocultó. 14 Jamás hubo ni habrá un día como este, en que Dios escuchó los ruegos de un hombre. ¡Y es que Dios peleaba por los israelitas! 15 Después de su victoria sobre los amorreos, Josué y su ejército regresaron al campamento en Guilgal.
Captura y muerte de los cinco reyes amorreos
16 Los cinco reyes amorreos lograron escapar y fueron a esconderse en una cueva, en Maquedá. 17 Sin embargo, alguien los encontró y Josué lo supo. 18 Entonces Josué ordenó: «Hagan rodar unas piedras grandes hasta la cueva, para cerrar la entrada, y pongan unos guardias. 19 Pero ustedes no se queden ahí. Sigan al enemigo. ¡Que nadie escape a sus ciudades! Nuestro Dios nos dará la victoria sobre el enemigo».
20 Josué y su ejército mataron a muchos amorreos, pero algunos de ellos pudieron escapar y se refugiaron en sus ciudades. 21 Todos los soldados de Josué volvieron sanos y salvos al campamento en Maquedá donde Josué estaba. Y nadie de los que allí vivían se atrevía a hablar mal de los israelitas.
22 Luego Josué ordenó que se abriera la entrada de la cueva y que llevaran ante él a los cinco reyes. 23-24 Entonces abrieron la cueva y le llevaron a los reyes de Jerusalén, Hebrón, Jarmut, Laquis y Eglón. Josué llamó a todo el ejército israelita y ordenó a sus oficiales: «Acérquense y pónganles el pie en el cuello a estos reyes».
Así lo hicieron, 25 y Josué les dijo: «¡Anímense! ¡Sean fuertes y no tengan miedo! Tengan confianza, porque esto es lo que Dios va a hacer con todos los enemigos de ustedes».
26 Luego Josué mató a los cinco reyes, hizo que colgaran a cada uno de un árbol, y mandó que los dejaran allí hasta el anochecer. 27 Cuando el sol se puso, Josué mandó que bajaran los cuerpos y los echaran en la cueva donde habían estado escondidos. Luego se tapó la entrada con grandes piedras, que todavía están allí.
Josué conquista más territorio amorreo
28 Ese día Josué conquistó la ciudad de Maquedá y ordenó que mataran al rey y a todos los habitantes. Al rey de Maquedá le hizo lo mismo que al rey de Jericó. No se salvó ninguno.
29 De Maquedá, Josué y su ejército se fueron a Libná y la atacaron. 30 Dios también les concedió a los israelitas la victoria sobre esta ciudad y sobre su rey, y mataron a todos sus habitantes. Josué mató al rey de Libná, como lo había hecho con el rey de Jericó. No se salvó ninguno.
31 Luego Josué se fue a la ciudad de Laquis, y con su ejército la rodeó y la atacó. 32 Al segundo día de combate Dios les dio la victoria a los israelitas. Mataron a todos los que estaban en la ciudad, como lo habían hecho en Libná. 33 También derrotaron a Horam, rey de Guézer, que venía con su ejército para ayudar a Laquis. No se salvó ninguno.
34 De Laquis se fueron a Eglón. Sitiaron la ciudad y la atacaron. 35 Ese mismo día la tomaron y la destruyeron, matando a todos los que allí vivían, como lo habían hecho en Laquis.
36 Luego Josué y todo su ejército fueron a Hebrón, y atacaron la ciudad 37 y la tomaron. Mataron al rey y a todos los habitantes de esa ciudad y de otras ciudades vecinas. Josué mandó destruir totalmente la ciudad, como lo había hecho en Eglón. No se salvó ninguno.
38 Después se dirigieron a Debir, la atacaron, 39 y se apoderaron de esa ciudad y de su rey. También conquistaron las otras ciudades vecinas y mataron a todos los que vivían en ellas. Josué hizo en Debir lo mismo que en Hebrón y en Libná: ordenó matar al rey y a todos sus habitantes. No se salvó ninguno.
40-42 Así fue como Josué conquistó toda esa región. Peleó en las montañas, en los cerros del este y del oeste, y en el desierto del sur. Josué llevó a su ejército desde Cadés-barnea, en el sur, hasta Gaza, cerca de la costa. Recorrieron toda la región de Gosen, hasta Gabaón en el norte. Derrotaron a todos los reyes de la región, y mataron a toda su gente porque así lo había ordenado el Dios de Israel. No se salvó ninguno.
43 Después de eso, volvió Josué con todo el ejército israelita al campamento en Guilgal.
Amorreos apmenxenamap
1-2 Awanhek axta ektamheykha apwáxok apleg'a amya'a Adonisédec, wesse' apwányam nak Jerusalén, apma Josué m'a tegma apwányam Ai tén han apmasséssekmo, keñe han apteméssesakxa m'a tegma apwányam nak yetlo wesse' apwányam apagkok, ekhawo apteméssesakxa axta sekxók ma'a yókxexma nak Jericó yetlo wesse' apwányam apagkok, keñe han apleg'a amya'a ekmassa apmáheyo elnapakpok énxet'ák Israel ma'a énxet'ák nak Gabaón, keñe s'e kaxwo' nak apkelásekhákpoho tén han apkelweynchámeyncha'a m'a nepyeseksa nak. Awanhek axta apyegwakto apleg'a xa amya'a nak, hakte cham'a tegma nak Gabaón apteme axta xama tegma apwányam apagko', mexnawok ma'a tegma nak Ai, hawók ma'a ektémakxal'a apxegkesso aptamheykha xama wesse' apwányam, hakte meleygkehek axta han elmahagkok eyesagkexa m'a gabaonitas. 3 Axta keñamak apcháphássesa amya'a Adonisédec ma'a apkelwesse'e apkelwányam nak, cham'a Hoham, wesse' apwányam nak Hebrón, Piram, wesse' apwányam nak Jarmut, Jafía, wesse' apwányam nak Laquis tén han ma'a Debir, wesse' apwányam nak Eglón: 4 “Kólmeyenta sa' se'e hélpásegwata sa' yaqwayam alnapaxchek ko'o sélenmexma m'a énxet'ák nak Gabaón, hakte apkelpaqhetcháseykpók hek ma'a Josué keñe han ma'a énxet'ák nak Israel.” 5 Keñe axta xa cinco apkelwesse'e apkelwányam nak amorreos, cham'a apkeleñama nak Jerusalén, Hebrón, Jarmut, Laquis, tén han Eglón, apchaqnákxeyk axta keñe apkelxega yetlo sẽlpextétamo apagkok yaqwayam yekhegwók ma'a keto' nak yókxexma Gabaón, keñe han ektamagkok.
6 Tén ma'a énxet'ák apheykha nak yókxexma Gabaón, apcháphássesa han appeywa m'a Josué, aphakxa m'a apkelpakxeneykegkaxa nak yókxexma Guilgal: “Elyahakxoho sa' xeyep. Hempásegwata sa', hakte negko'o nentáha apkeláneykha. Hẽlmeyágwata sa', apchaqnákxeyk apyókxoho apkelámha apmonye'e amorreos, apkeleñama nak ma'a egkexe élwenaqte nak yaqwayam hegketámegma'.” 7 Keñe axta aptepa Josué m'a yókxexma nak Guilgal, yetlo m'a apyókxoho sẽlpextétamo apagkok megyeye nak elmahagkok eyesagkexa'. 8 Keñe axta Wesse' egegkok aptáha apcháneya s'e: “Nágye aqsa exchep ma'a, hakte ko'o sa' almések. Méko sa' xama énxet apwanchek yenmexekxak xép.”
9 Axta'a axta apxegak Josué apkeñama m'a yókxexma Guilgal, appelakkassek axta apketámeyak ma'a amorreos. 10 Wesse' egegkok axta apmeyásak ekyawe agko' apkelyegwakto amorreos apkelwet'a m'a énxet'ák nak Israel. Axta keñamak apkelnapa apxámokma apagko' énxet'ák Josué m'a Gabaón nak. Keñe axta apmenxena han ma'a ámay ekmahéyak nak Bet-horón. Apkelnápegkek axta amorreos ma'a ekweykmoho yókxexma nak Azecá tén han ma'a Maquedá. 11 Apkelántepók axta aqsa amorreos ma'a ekweyweykentamxa nak ma'a Bet-horón, neyseksa apmenxenma m'a énxet'ák Israel, keñe axta Wesse' egegkok apkexénto nepyeseksa yegmen élyennaqte élyawe agko', apxámok axta élnapa m'a amorreos, axta kaxnawok ekwánxa axta élnapma sókwenaqte apagkok ma'a énxet'ák nak Israel.
12 Cháxa ekhem nak apkelmallahanchesakxa axta Wesse' egegkok Israel apkelnapa m'a amorreos, tén axta Josué appaqhetchesa Wesse' egegkok nápaqta'awók ma'a énxet'ák nak. Aptáhak axta s'e:

“Ekhem,
nágkaltaqheykha aqsa
keytnamok néten Gabaón;
Pelten,
ná eltaqheykha aqsa
étnamok ma'a néten nak
ekyapwátegweykenxa
xapop ma'a Aialón.”

13 Keñe axta ekyetnakmo ekhem
tén han apyetnakmo m'a pelten
ekwokmoho apyaqmagkásekxo
apteméssesakxa israelitas ma'a
katnaha nak apnámakkok.

Cháxa ektémakxa ekxeyenma Weykcha'áhak apagkok Énxet Appéwomo xa. Yetnakmek axta ekhem ma'a neysekso nak néten, xegkessek axta kawomhok xama ekhem ekyetnayam. 14 Axta kótémaxchek katnehek ma'a nanók axta, megkatneheykekxohok makham se'e kaxwo' nak, cham'a apháxenmókxa axta appeywa Wesse' egegkok xama énxet, hakte Wesse' egegkok axta han apkelnápomákpok appasmoma m'a énxet'ák Israel.
15 Keñe axta Josué tén han ma'a énxet'ák Israel, apkelmeyákxo makham ma'a apkelpakxeneykegkaxa axta m'a yókxexma Guilgal, 16 keñe apkenyahágko m'a cinco apkelwesse'e nak. Axta apkelyexánegwokmok ma'a kañe' meteymog áxwa yókxexma nak Maquedá. 17 Yáma wenaqtémók axta eyke apkelwetákpekxo xa, cham'a kañe' meteymog áxwa nak, tén axta kéltennássekxo m'a Josué. 18 Tén axta Josué aptáha apkeláneya s'e: “Kólyegák sa' meteymog ekweykmoho m'a átog nak keñe sa' kólápekxa', tén sa' han kólának yaqnaha aptaqmelchesso m'a nentaxnamakxa nak yaqwayam elanha. 19 Nágkólchaqnaha aqsa kéxegke m'a. Kólemhagkokxa sa' ma'a katnaha nak kélnámakkok, apmonye'e sa' kóltégwagkokxak kólchetamagkok. Nágkólho aqsa elwakxak ma'a tegma apwányam apagkok nak, hakte appasmeyk kéxegke yaqwayam kólnápok ma'a Wesse' egegkok, Dios kélagkok nak.”
20 Apkenyahágkek axta apkelyexánegwákxo tegma apwányam apagkok amorreos ektáha axta metekyawa, natámen axta apkelnapma m'a Josué tén han ma'a énxet'ák Israel. Apxámok apagko' axta han apkelnapma. 21 Wánxa agkok ma'a énxet'ák nak Israel apkelwákxeyk axta aphakxa Josué, ekpayho nak apkelpakxeneykegkaxa m'a yókxexma Maquedá, méko axta ektamhágkaxa. Méko axta chá'a eyewagko kaxének ekmaso m'a énxet'ák nak Israel.
22 Keñe axta Josué aptáha s'e: “Kóllekwakxa sa' átog nentaxnamakxa nak ma'a meteymog áxwa, keñe sa' kólántekkesek ma'a cinco apkelwesse'e nak.” 23 Apkelyahákxók axta m'a énxet'ák nak Israel, apkelántekkessákxeyk axta kañe' meteymog áxwa m'a apkelwesse'e apkelwányam apkeleñama nak Jerusalén, Hebrón, Jarmut, Laquis tén han ma'a Eglón. 24 Kélnaqlánteyk axta aphakxa Josué keñe apkeláneyáncha'a apyókxoho énxet'ák Israel, aptáhak axta han apkeláneya m'a sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e ektáha nak apkelxegexma: “Kólyepetchegwatámho, kólteyágkas sa' chá'a apyespok xa apkelwesse'e nak.” Apkelyahákxók axta han xa énxet'ák nak, 25 keñe axta aptáha apkeláneya Josué s'e: “Nágkóle aqsa, nágkólyelqaxche han; kólwasqápekxoho aqsa tén han kólyennákxoho, hakte sa' kaxhok han apteméssesakxa Wesse' egegkok ma'a apyókxoho katnaha nak kélnámakkok kéxegke.”
26 Natámen apkelnapma axta Josué m'a apkelwesse'e nak, tén axta apkeltamho kólmakhésha chá'a xama m'a néten yámet. Axta kélchexakhagwomhok ma'a ekwokmoho ektaxnakmo. 27 Xama axta ekmako katxek ekhem, apkelaphássek axta makham Josué apkeltamho kólhexyawássekxak ma'a néten yámet, tén axta kélchexakhagweykxo m'a kañe' meteymog áxwa apkelyexánegweykenxa axta. Natámen axta apchápeykxoho han ma'a átog meteymog áxwa, cham'a meteymog élyawe agko' nak, makhemek makham ma'a.
Josué apkelma makham pók tegma apkelyawe
28 Cháxa ekhem nak apmakxa axta makham Josué m'a tegma apwányam nak Maquedá, keñe axta han apmasséssekmo apyókxoho m'a. Sókwenaqte axta chá'a apkelyetxeyk apkelnapa m'a apyókxoho apheykha nak ma'a, méko axta xama apcháyam enxoho. Axta aptemessásak wesse' apwányam nak Maquedá ekhawo apteméssessamakxa axta m'a wesse' apwányam nak Jericó.
29 Aptekkek axta makham Josué apkeñama m'a yókxexma Maquedá yetlo énxet'ák Israel apkelmahágko m'a tegma apwányam nak Libná, apketámegkek axta. 30 Apméssek axta han Wesse' egegkok ma'a tegma apwányam nak yetlo wesse' apwányam apagkok. Méko axta xama énxet apkeymomap ma'a, apheyásawók axta apteméssesakxa wesse' apwányam nak Libná m'a apteméssessamakxa axta han ma'a wesse' apwányam nak Jericó.
31 Apkelyeyk'ak axta yókxexma Libná m'a énxet'ák Israel yetlo Josué apkelmeyákxo m'a yókxexma nak Laquis, apkelpakxenwokmek axta m'a keto' nak tegma apwányam, tén han apketámegko. 32 Mók ekhem axta entáhak apmeyásekxo makham Wesse' egegkok ma'a yókxexma nak Laquis, ekhawo apteméssesakxa axta m'a Libná, sókwenaqte axta chá'a apkelyetxeyk énxet'ák Israel apkelnapa m'a apyókxoho énxet'ák nak, apkelnáhakkassek axta han ma'a aqsok apnaqtósso élleykencha'a axta m'a. 33 Yahamok axta han apkelanyexakmo m'a Horam, wesse' apwányam nak Guézer yetlo sẽlpextétamo apagkok, apmako elmeyók ma'a énxet'ák nak Laquis, apsawhawók axta eyke han apkelnapa Josué m'a énxet'ák nak, axta yeykmok xama enxoho.
34 Apkelyeyk'ak axta énxet'ák Israel ma'a yókxexma nak Laquis tén han Josué. Axta apkelmeyákxak ma'a tegma apwányam Eglón, apwakhegwokmek axta m'a tegma apwányam nak keñe apketámegko. 35 Cháxa ekhem nak apmakxa axta m'a tegma apwányam nak, keñe han apkelnapa m'a apyókxoho apheykha nak ma'a, sókwenaqte axta chá'a apkelyetxeyk. Apsawhawók axta apmasséssekmo m'a apyókxoho énxet'ák nak, ekhawo apteméssesakxa axta m'a Laquis.
36 Apkelyeyk'ak axta m'a Eglón apkelmahágko tegma apwányam nak Hebrón, keñe axta han apketámegko m'a. 37 Xama axta apma m'a tegma apwányam nak, apmasséssekmek axta ekyókxoho aqsok, sókwenaqte axta apkelyetxeyk apchaqha m'a wesse' apwányam apagkok nak, tén han ma'a apyókxoho énxet'ák, keñe han ma'a apnaqtósso élleykencha'a axta m'a, kenhan ma'a énxet'ák apheykha nak ketók apheykegkaxa, ekhawo apteméssessamakxa axta m'a Eglón.
38 Apkeltaqhegwokmek axta énxet'ák Israel tén han Josué, apkelmeyákxo m'a tegma apwányam nak Debir tén han apketámegko, 39 sókwenaqte axta apkelyetxeyk apchaqha m'a wesse' apwányam apagkok nak, tén han ma'a énxet'ák ektáha axta apheykha m'a keto' nak apheykegkaxa. Méko axta xama énxet apkeymomap ma'a yókxexma nak Debir; kélsawhawók axta apyókxoho, ekhawo kélteméssesakxa axta m'a yókxexma Hebrón, keñe han ma'a yókxexma nak Libná, yetlo apkelwesse'e apagkok.
40 Apkelmomchek axta Josué m'a ekyókxoho apheykegkaxa nak. Apmallanegkek axta apkelnapma m'a apkelwesse'e apheykencha'a axta neyseksa nak meteymog élekhahéyak, keñe han ma'a yókxexma nak Négueb, tén han ma'a ekpayhegweykenxa nak xapop, keñe han ma'a egkexe étkók neyáwa nak. Apmassésseykmek axta ekyókxoho aqsok, apkelnapmeyk axta han ma'a apyókxoho énxet'ák; méko axta apcháyam xama enxoho, méko axta han xama énxet apkeymomap, apkeltémókxa axta etnehek ma'a Dios Wesse' apagkok nak ma'a Israel. 41-42 Xama apketámeyak axta aptemék apkelnapma m'a apkelwesse'e nak, tén han apmoma m'a ekyókxoho xapop apagkok, cham'a Cadés-barnea, Gaza, tén han ma'a ekyókxoho apheykegkaxa nak ma'a Gosen, ekweykmoho m'a tegma apwányam nak Gabaón, hakte appasmomchek axta apkelnápomákpo m'a Dios Wesse' apagkok nak énxet'ák Israel. 43 Tén axta Josué apmeyákxo makham ma'a apkelpakxeneykegkaxa axta yókxexma nak Guilgal, yetlo m'a apyókxoho énxet'ák Israel.