La canción de Débora y Barac
1 Aquel día Débora y Barac cantaron esta canción:

2 «¡Den gracias a Dios, jefes israelitas!
¡Den gracias a Dios todos ustedes,
pues se dispusieron a luchar por él!

3 »¡Préstenme atención
reyes y gobernantes!
Mi canto y mi música
son para el verdadero Dios,
el Dios de Israel.

4 »Cuando tú, mi Dios,
te fuiste de Seír,
cuando te marchaste
de los campos de Edom,
la tierra tembló,
el cielo se estremeció,
y las nubes dejaron caer su lluvia.
5 El monte Sinaí
y todas las montañas
temblaron ante el Dios de Israel.

6 »En la época de Samgar y de Jael,
eran muy peligrosos los caminos,
la gente andaba por veredas angostas;
7 los campesinos no podían cultivar sus tierras.
Entonces yo, Débora,
me levanté para defender a Israel,
como defiende una madre a sus hijos.

8 »Dios mío,
cuando nos enviaste la guerra
por haber adorado a otros dioses,
de entre cuarenta mil soldados
no se levantó ningún valiente.

9 »Te doy gracias, Dios mío,
y felicito a los jefes de Israel,
a los pocos valientes
que se ofrecieron a luchar.

10 »¡Canten victoria todos ustedes,
los pobres y los ricos de Israel!
11 ¡En todo rincón de la ciudad
el pueblo celebra los triunfos de Dios,
y las victorias de su pueblo Israel!

12 »¡Arriba, Débora, vamos!
¡Canta una canción!
¡Vamos, Barac hijo de Abinóam!
¡Encierra a tus prisioneros!

13 »Los jefes israelitas bajaron,
y se unieron al pueblo de Dios
para luchar contra el poderoso enemigo.
14 De la tierra de los amalecitas
bajaron los de Efraín;
detrás de ti, Débora,
marcharon los de Benjamín.
Se te unieron los jefes de Maquir,
y los gobernantes de Zabulón.
15 Los jefes de Isacar te acompañaron,
y apoyaron a Barac
en la batalla del valle.
Pero los de la tribu de Rubén
16 prefirieron quedarse a cuidar las ovejas,
que acompañarte a la batalla.
17 Las tribus al otro lado del Jordán
se quedaron en sus tierras de Galaad.
Los de Dan y de Aser
se quedaron en los puertos,
cuidando sus barcos.
18 Pero los de Zabulón y Neftalí
arriesgaron sus vidas
en los campos de batalla.

19 »Luego, en Taanac,
junto al arroyo Meguido,
vinieron a pelear los reyes cananeos.
Pero volvieron con las manos vacías.
20 ¡Hasta las estrellas del cielo
lucharon contra Sísara!
21 El antiguo arroyo de Quisón
barrió con todos nuestros enemigos.

»¡Adelante, siempre adelante!
¡Yo, Débora, marcharé con poder!

22 »Los caballos de Sísara
salieron a galope tendido;
¡sus cascos retumbaban como relámpagos!
23 Y anunció el ángel de Dios:
“¡Que Dios castigue
a los habitantes de Meroz!
Porque no vinieron a ayudar
al ejército de Dios,
¡no quisieron luchar por él!”

24 »¡Bendita seas Jael,
esposa de Héber el quenita!
¡Bendita entre todas las mujeres de Israel!
25 Sísara te pidió agua y tú le diste leche
para hacerlo caer en un sueño profundo.
26 Con una mano tomaste una estaca,
y con la otra, un martillo.
De un golpe le aplastaste la cabeza.
27 Sísara se desplomó entre tus piernas.
¡Quedó tendido en el piso!

28 »La madre de Sísara, afligida,
se asoma por la ventana y pregunta:
“¿Por qué tarda tanto mi hijo?
¿Por qué no se oyen sus caballos?”
29 Las sirvientas más sabias le responden;
y ella misma se repite estas palabras:
30 “Seguramente se están repartiendo
lo que ganaron en la guerra:
Una o dos mujeres para cada capitán,
telas de muchos colores para Sísara,
uno o dos pañuelos bordados en colores
para adornarse el cuello…”.

31 »Y Débora y Barac
terminaron su canto así:
¡Dios mío,
que sean destruidos tus enemigos,
pero que tus amigos brillen
como el sol de mediodía!»

Después de eso hubo cuarenta años de paz en todo el territorio.
Débora ekmeneykmasso tén han Barac
1 Cháxa ekhem, Débora tén han Barac, apketche nak Abinóam, kelmeneykmássek axta s'e negmeneykmasso nak:

2 “Kóltemésses
sa' kélyókxoho
apcheymákpoho
Wesse' egegkok,
hakte apháha makham
Israel énxet'ák
appenchessamo
nak aptamhágkaxa
yaqwayam yempakha';
yetneyk makham
nepyeseksa énxet'ák
meltaqhessamo
nak kóláneyha
yaqwayam yempakha'.
3 ¡Kóleyxho sekpeywa
kéxegke kelwesse'e
apkelwányam nak!
¡Kóleyxho sekpeywa
kéxegke kéltaqmelchesso
nak kélókxa!
¡Anneykmássesek sa'
ko'o Wesse' egegkok!,
¡anneykmássesek sa' ma'a
Dios apagkok nak Israel!

4 “Wesse' egegkok,
xama axta apteyapma
exchep ma'a Seír;
xama axta apteyapma
m'a Edom,
yawheykha axta náxop,
tén han néten,
weyweykenteyk
axta ekmámeye
eñama m'a yaphope.
5 Kelyawheyha axta
egkexe nápaqtók xép
Wesse' egegkok,
yawheykha axta
egkexe Sinaí
nápaqtók xép
Dios nak Israel.
6 Massegkek axta
apkelyetleykekxa ámay,
apkelpéwomókxa axta
chá'a apkelxega m'a énxet'ák,
apyennaqtamakxa
axta m'a Samgar,
Anat axta apketche,
tén han apyennaqtamakxa
axta m'a Jael,
apkelyetleykekxeyk axta
aqsa chá'a m'a ámay
étkok éltaqhahéyak nak;
7 apkeltaqmópeykegkek
axta m'a tegma
apketkók nak Israel,
tén axta ko'o
sémpeykekxo néten,
¡ko'o, Débora,
sekteme nak sekho
egken ma'a énxet'ák Israel!

8 “Yetneyk axta chá'a
apkelyéseykha kaxwe
aqsok apcháyókxa,
neyseksa émpakhamaxche
m'a nekha atña'ák
nak tegma apwányam,
méko axta eyke xama
enxoho apmeykha
apcháhakkásamap
tén han sawhéwa
nepyeseksa m'a
cuarenta mil israelitas.

9 “¡Ekméssek ko'o
ekxeyenma ewáxok
ma'a apkelámha
apmonye'e apancha'awo
nak ma'a Israel,
tén han ma'a
sekhawóxama nak,
ektáha axta
apkelyeheykekxoho
kéláneyeykha,
yaqwayam yempakha'!
¡Kóltemésses
sa' kélyókxoho
apcheymákpoho
Wesse' egegkok!

10 “Kólteme sa' kéxegke
s'e kélchántamo nak chá'a
yámelyeheykok élmope;
keñe han kéxegke,
kélheykha nak chá'a
néten keltahanchesso;
tén han kélxega nak chá'a:
11 ¡kólxén segmallahanchesso
kempakhakma Wesse' egegkok
ma'a ekyeneykegkaxa nak
yegmen aqsok kélnaqtósso,
yetlo kélpáwasso m'a
aqsok élyaqye étkók
ekhól'a sokpayhe,
tén han
apkelmallahanchesso
m'a tegma apketkók
apagkok nak Israel!

12 “¡Kaxatakha', Débora,
kaxatakha' kanneykmés
xama negmeneykmasso!
¡Etnemekxa néten Barac,
Abinóam nak apketche,
enaqlakxa énxet'ák apkelma!

13 “Tén axta
apkelweywento
israelitas apheykha
axta m'a egkexe
yaqwayam elnapakpok
ma'a énxet'ák apkelyennaqte;
ey'aweykteyk axta ko'o
Wesse' egegkok
sẽlpextétamo apagkok
yaqwayam elnapakpok
ma'a kempakhakma
yapmeyk nak.
14 Nápakha Efraín
énxet'ák apagkok axta
apkelpéwók ma'a
ekyapwátegweykenxa
nak xapop,
apkelxegkek axta
neptámen ma'a
Benjamín énxet'ák apagkok.
Keñe axta apkeleñama nak
nepyeseksa Maquir
énxet'ák apagkok,
apkelxegakmo m'a
apkelámha apmonye'e
apagkok nak,
keñe m'a apkeleñama
nak nepyeseksa Zabulón
énxet'ák apagkok,
apkelxegakmo chá'a
m'a apkeltaqmelchesso
nak apkelókxa.
15 Apkelyetlókek
axta han Débora m'a
apkelámha apmonye'e
apagkok axta m'a Isacar;
appasmomchek axta
han Isacar ma'a Barac,
hakte apxegamchek
axta neptámen,
appéwomo m'a
ekyapwátegweykenxa
nak xapop.

“Naqsók agkok
appenchásegko
aptamhágkaxa
yaqwayam yempakhak
ma'a Rubén nak
sẽlpextétamo apagkok,
16 ¿yaqsa eyke ektáha
apháncha'a nak aqsa m'a
nepkések apxanák nak,
apkelleg'a apkelwóneykha
nepkések ma'a
apkeláneykha nak?
¡Apyapmók eykhe
m'a Rubén nak
sẽlpextétamo apagkok,
elmeneygkohok eyke!

17 “Axta apkekhegwa'ak
énxet'ák Galaad ma'a
neyp nak wátsam Jordán;
keñe axta énxet'ák Dan
apháncha'a aqsa m'a
ekhágkaxa axta yántakpayhe,
keñe axta Aser énxet'ák apagkok
apháncha'a m'a neyáwa wátsam.
Apháha axta aqsa
m'a ekheykegkaxa
nak yántakpayhe;
18 Keñe axta Zabulón
tén han Neftalí énxet'ák
apagkok megyeka apkeletsapma
m'a yókxexma egkexe
émpakháxchexa axta.

19 “Keñe axta
apkelxegakmo m'a
apkelwesse'e
apkeleñama m'a Taanac,
ekpayho nak ekyetnamakxa
yegmen ma'a Meguido;
apkelxegakmek axta m'a
apkelwesse'e nak cananeos
yaqwayam yempakha',
axta eyke elwet'ak ma'a selyaqye
tén han aqsok élmomnáwa.
20 Wokmók axta han
apkelnápomap yaw'a
m'a Sísara, cham'a
apheykegkaxa nak néten.
21 Sawhawók axta
élsawa m'a yegmen ényé,
cham'a nanók yegmen ényé
nak ma'a Quisón.
¡Xeyep sa' elteyágkasagkok
apyespa'ák ma'a ekha
nak apkelmopwancha'a!

22 “¡Kelpáwokmek
apmagkok yátnáxeg!
¡Apnaqtémokme',
apnaqtémokmek ma'a
yátnáxeg apkelyennaqte
apkeltaqmalma nak!
23 Keñe axta
Wesse' egegkok
apchásenneykha
aptáha appeywa s'e:
‘¡Káhapwak sa'
xama aqsok ekmaso
agko' ma'a énxet'ák
apheykha nak Meroz!’
Hakte axta elye'eykekták
yaqwayam epasmok
ma'a Wesse' egegkok,
aptamheykegko nak ma'a
énxet'ák apkelyennaqte nak.

24 “¡Éleñémo sa'
katnehek neyseksa
kelán'ák ma'a Jael,
aptáwa' nak ma'a Héber,
apteme nak quenita!
¡Éleñémo sa' katnehek
neyseksa m'a kelán'ák
ekheykha nak
apkelpakxeneykegkaxa!
25 Yegmen axta apkeltamhók
kólyekwések ma'a Sísara;
keñe Jael ekmésa m'a
weyke nagkeygmenek.
¡Yátegkessek axta xama
egheykok ektaqmalma
weyke nagkeygmenek
yáma ekyenneykekxa'!
26 Meyk axta násagqalwa
ámek yámet ekmahamta naw'a,
keñe axta ekma ámek
élya'assamakxa m'a
sawo ekyentaxno,
tekpagkassek axta
ekpáxqatchesa
apqátek ma'a Sísara,
mallahanchessekmók
axta ekpayhakxa nápat.
27 Apyettelegwáha axta
Sísara énmágkaxa m'a Jael;
apkekteykpek axta
aplegágkoho ekmáske
apyaqnena náxop,
axta apketsaphok han
ma'a apyaqnenakxa axta.

28 “Kelteyányáha
axta átog étkok
ma'a Sísara egken
hakte yetnakha'awók
axta awáxok.
Axta entáhak se'e:
‘¿Yaqsa ektáha
megkaw'akto nak
heykxa apchánte
yátnáxeg apyenyawasso?
¿Yaqsa ektáha
megkaw'akto nak heykxa
yátnáxeg apyenyawasso
apkenchesso nak
kempakhakma?’
29 Kelátegmowágkek
axta m'a kelán'ák
ekmanyehe axta chá'a
kátegmowagkok amya'a,
axta eyke kalwátessekmok
ekteme awáxok se'e:
30 ‘Aqsok kexa
apmelasseykpok
apkelma neyseksa
kempakhakma.
Apmelasseykpek
kexa xama essenhan
ánet kelán'a chá'a
xama kempakhakma yáp;
keñe xa Sísara apkelxaka
apáwa apkeltaqmalma
nak apkeltáxama:
xama essenhan apqánet
chá'a m'a kélótma nak chá'a
ekxámokma aptáxama,
yaqwayam kólchexenchesek
apyespok ma'a apmallane nak.

31 “¡Wesse', sa'
kóltéhek kólmasséssók
apyókxoho apkelenmexma xa,
elyenmok sa' ma'a
apchásekhayo nak chá'a,
ektémól'a ekhem
kalsaksek exma kaltátchesek!”

Keñe axta ektéma meyke ektáhakxa apheykha énxet'ák natámen xa, ekweykmoho cuarenta apyeyam.