Tolá
1 Después de Abimélec, un hombre llamado Tolá, de la tribu de Isacar, fue el jefe que salvó a Israel. Tolá era hijo de Puá y nieto de Dodó, y vivía en Samir, en las montañas de Efraín. 2 Durante veinte años dirigió a los israelitas, hasta que murió y fue sepultado en Samir.
Jaír
3 Después de Tolá, fue jefe Jaír, que era de Galaad. Jaír fue jefe de los israelitas veintidós años. 4 Tuvo treinta hijos, y todos ellos eran gente importante. Tenían, además, treinta ciudades en Galaad, que todavía se conocen como «las ciudades de Jaír». 5 Cuando Jaír murió, lo enterraron en un lugar llamado Camón.
Los amonitas dominan Israel
6 Los israelitas volvieron a pecar contra Dios porque adoraban a Baal y a Astarté, y también a los dioses de los sirios, los sidonios, los moabitas, los amonitas y los filisteos. Abandonaron a Dios y dejaron de adorarlo. 7 Entonces Dios se enfureció contra los israelitas, y dejó que los filisteos y los amonitas los dominaran. 8 Durante dieciocho años los filisteos y los amonitas fueron crueles y maltrataron a todos los israelitas que vivían en Galaad, al este del río Jordán, en la región de los amorreos. 9 Los amonitas cruzaron el Jordán para atacar también a las tribus de Judá, Benjamín y Efraín, y los israelitas se vieron en graves problemas.
10 Entonces los israelitas le pidieron ayuda a Dios, y le dijeron:

—Hemos pecado contra ti al abandonarte para adorar a dioses falsos.

11 Dios les respondió:

—Yo los libré de los egipcios, de los amorreos, de los amonitas y de los filisteos, ¿no es verdad? 12 Cuando ustedes me suplicaron que los salvara, yo los libré de los sidonios, de los amalecitas y de los madianitas. 13 A pesar de eso, ustedes volvieron a abandonarme para adorar a dioses falsos, así que ahora no los voy a salvar. 14 ¡Vayan a pedirle ayuda a los otros dioses! ¡Ya que ustedes los eligieron, que ellos los saquen del problema!

15 Los israelitas volvieron a decirle a Dios:

—Reconocemos que hemos pecado, así que haz con nosotros lo que mejor te parezca. Pero, por favor, ¡sálvanos ya!

16 Quitaron entonces los dioses falsos que tenían, y volvieron a adorar a Dios. Y él se puso triste al ver cómo sufría su pueblo.
17 Los amonitas se prepararon para la guerra y acamparon en Galaad. Los israelitas, por su parte, se reunieron y acamparon en Mispá. 18 Los líderes israelitas que vivían en Galaad se pusieron de acuerdo y dijeron: «El que se anime a dirigirnos a luchar contra los amonitas será el jefe de todos los que vivimos en Galaad».
Tolá apteme apkemha apmonye'
1 Aptekkek axta Tolá neptámen ma'a Abimélec yaqwayam elwagkasek teyp ma'a Israel, Tolá axta apteme apkeñama m'a nepyeseksa Isacar énxet'ák apagkok, Puá axta apketche, Dodó axta aptáwen. Axta aphak Tolá m'a Samir, meteymog élekhahéyak nak ma'a Efraín, 2 veintitrés apyeyam axta weykmok apteme apkemha apmonye' m'a Israel, ekwokmoho apketsapa, kélátawanyeyk axta m'a Samir.
Jaír apteme apkemha apmonye'
3 Keñe axta aptépeykxo makham Jaír, apkeñama axta m'a Galaad, veintidós apyeyam axta weykmok apteme apkemha apmonye' m'a Israel. 4 Treinta axta apyókxoho apketchek ma'a Jaír, xama xama axta chá'a apkelchánte yámelyeheykok. Yetneyk axta han chá'a xama tegma apwányam apagkok apagko' ma'a Galaad. Cháxa treinta tegma apkelyawe nak, makhemek makham kélteme “Jaír tegma apkelyawe apagkok”.
5 Xama axta apketsapa Jaír, kélátawanyegwákxeyk axta m'a Camón.
Énxet'ák Amón apnaqtawáseykegkoho énxet'ák Israel
6 Apkeláneykegkokxeyk axta makham apkeltémakxa ekmaso israelitas nápaqtók Wesse' egegkok, apkelpeykessamók axta m'a mók ektémakxa nak kéleykmássesso Baal tén han Astarté, tén han ma'a aqsok kéláyókxa nak Siria, tén han Sidón, Moab, Amón keñe han ma'a filisteos. Apyamasmeyk axta Wesse' egegkok, massegkek axta apkelpeykessamo. 7 Axta keñamak apkeltaqnaweykegko Wesse' egegkok ma'a, tén axta apkelmésa m'a filisteos, tén han amonitas. 8 Dieciocho apyeyam axta apnaqtawáseykegkoho ekmaso agko' filisteos, tén han amonitas ma'a apyókxoho énxet'ák nak Israel, apheykencha'a axta m'a Galaad, neyp nak ma'a Jordán, xapop apagkok axta m'a amorreos. 9 Apkelyeykhákxeyk axta amonitas ma'a Jordán yaqwayam elnapakpok ma'a Judá énxet'ák apagkok, Benjamín tén han Efraín. Keñe axta israelitas apkelwet'a ekyentaxno agko' apheykha. 10 Keñe axta apkeltamho epasmok Wesse' egegkok. Aptáhak axta apcháneya s'e: “Dios egagkok, nenláneykegkek negko'o mólya'assáxma nénmexeykekxo exchep, negyamasmeyk nélpeykessamo m'a aqsok kéláyókxa élmowancha'a amya'a nak.”
11 Aptáhak axta apchátegmowágko Wesse' egegkok se'e: “Apnaqtawáseykegkók axta kéxegke egipcios, amorreos, amonitas, filisteos, 12 sidonios, amalecitas tén han madianitas; xama axta sélwóneykencha'a ko'o kéxegke, élwagkassegkek axta teyp. 13 Élyamasmeyk eyke ko'o makham kéxegke kélpeykásawo m'a mók aqsok kéláyókxa nak, megkólhaxanmak sélwagkasso teyp, malwagkasek sa' ko'o kaxwo' teyp kéxegke. 14 ¡Kólxeg kólmaxnegwakxa yaqwayam kapasmok ma'a aqsok kéláyókxa kélyéseykha axta kéxegke! ¡Sa' kalwagkasek teyp kéxegke m'a neyseksa ekyentaxno kélheykha!”
15 Keñe axta israelitas aptáha apkelátegmowágkokxo Wesse' egegkok se'e: “¡Nenláneykegkek negko'o mólya'assáxma! Hentemésses negko'o ekxénakxa enxoho apwáxok henteméssesek, ¡eyke hẽlwagkas negko'o teyp se'e kaxwo' nak!” 16 Tén axta israelitas apkexeygko m'a aqsok kéláyókxa éleñama nak mók nekha, yaqwayam elpeykeshok makham ma'a Wesse' egegkok. Massék axta ekyenna apwáxok Wesse' egegkok apkelano ektémakxa apkellegeykegkoho chá'a m'a israelitas.
17 Apchaqnákxeyk axta amonitas, apkelpakxenwokmek axta m'a Galaad. Apchaqnákxeyk axta han israelitas, apkelpakxenwokmek axta m'a Mispá. 18 Aphésawók axta han mók apkelpeywa israelitas, apheykencha'a axta m'a Galaad, tén han apkelámha apmonye'e apagkok, etnehek apkemha apmonye' apyókxoho nepyeseksa apheykha nak Galaad ma'a apteme nak apkemha apmonye' kempakhakma elenmexek ma'a amonitas.