Obedecer la ley o confiar en Jesucristo
1 ¡Ay, gálatas, qué tontos son ustedes! ¡Hasta parece que estuvieran embrujados! Yo mismo les di una explicación clara de cómo murió Jesucristo en la cruz. 2 Solo quiero que me digan una cosa: Cuando recibieron el Espíritu de Dios ¿fue por obedecer la ley, o por aceptar la buena noticia? ¡Claro que fue por aceptar la buena noticia! 3 Y si esto fue así, ¿por qué no quieren entender? Si para comenzar esta nueva vida necesitaron la ayuda del Espíritu de Dios, ¿por qué ahora quieren terminarla mediante sus propios esfuerzos? 4 ¿Tantos sufrimientos, para nada? ¡Aunque no creo que no hayan servido de nada! 5 Dios no les ha dado el Espíritu, ni ha hecho milagros entre ustedes, solo porque ustedes obedecen la ley. ¡No! Lo hace porque ustedes aceptaron el mensaje de la buena noticia.
El ejemplo de Abraham
6 Dios aceptó a Abraham porque él confió en Dios. 7 Sepan, entonces, que los verdaderos descendientes de Abraham son todos los que confían en Dios. 8 Desde mucho antes, la Biblia decía que Dios también iba a aceptar a los que no son judíos, siempre y cuando pusieran su confianza en Jesucristo. Por eso Dios le dio a Abraham esta buena noticia: «Gracias a ti, bendeciré a todas las naciones.» 9 Así que Dios bendecirá, por medio de Abraham, a todos los que confían en él como Abraham lo hizo.
10 Pero corren un grave peligro los que buscan agradar a Dios obedeciendo la ley, porque la Biblia dice: «Maldito sea el que no obedezca todo lo que la ley ordena.» 11 Nadie puede agradar a Dios solo obedeciendo la ley, pues la Biblia dice: «Los que Dios ha aceptado, y que confían en él, vivirán para siempre.»
12 Pero para tener vida eterna por medio de la ley no haría falta confiar en Dios; solo habría que obedecer la ley. Por eso dice la Biblia: «El que obedece la ley se salvará por su obediencia.» 13 Pero Cristo prefirió recibir por nosotros la maldición que cae sobre el que no obedece la ley. De ese modo nos salvó. Porque la Biblia dice: «Dios maldecirá a cualquiera que muera colgado de un madero.» 14 Por eso, la bendición que Dios prometió darle a Abraham es también para los que no son judíos. Así que, si confiamos en Cristo, recibiremos el Espíritu que Dios nos ha prometido.
La ley y la promesa
15 Hermanos míos, les voy a dar un ejemplo que cualquiera puede entender. Cuando una persona hace un pacto con otra, y lo firma, nadie puede anularlo ni agregarle nada. 16 Ahora bien, las promesas que Dios le hizo a Abraham eran para él y para su descendiente. La Biblia no dice que las promesas eran para «sus descendientes», sino para «su descendencia», la cual es Cristo. 17 Lo que quiero decir es esto: la promesa de Dios no puede cambiarla, ni dejarla sin valor, una ley que Dios dio cuatrocientos treinta años después. 18 Porque si Dios diera lo que prometió solo a quien obedece la ley, entonces ya no lo daría para cumplir su promesa. Pero lo cierto es que, cuando Dios le aseguró a Abraham que le daría lo prometido, no le pidió nada a cambio.
19 Entonces, ¿para qué sirve la ley? Pues después de hacerle su promesa a Abraham, Dios nos dio la ley para mostrarnos lo que estábamos haciendo mal. Pero esa ley serviría solo hasta que viniera el descendiente de Abraham, a quien Dios le hizo la promesa. Dios le dio la ley a Moisés por medio de los ángeles, para que él nos la diera a nosotros. 20 Pero cuando Dios le hizo la promesa a Abraham, no usó mensajeros, sino que se la hizo personalmente.
¿Para qué sirvió la ley?
21 Esto no significa que la ley esté en contra de las promesas de Dios. ¡De ninguna manera! Porque si la ley pudiera darnos vida eterna, entonces Dios nos hubiera aceptado por obedecerla. 22 La Biblia dice que el pecado nos domina a todos, de modo que el regalo que Dios prometió es para los que confían en Jesucristo. 23 Antes de eso, la ley fue como una cárcel, donde estuvimos encerrados hasta que vimos que podíamos confiar en Cristo. 24 La ley fue como un maestro que nos guio y llevó hasta Cristo, para que Dios nos aceptara por confiar en él. 25 Pero ahora que ha llegado el tiempo en que podemos confiar en Jesucristo, no hace falta que la ley nos guíe y nos enseñe.
26 Ustedes han confiado en Jesucristo, y por eso todos ustedes son hijos de Dios. 27 Porque cuando fueron bautizados, también quedaron unidos a Cristo, y ahora actúan como él. 28 Así que no importa si son judíos o no lo son, si son esclavos o libres, o si son hombres o mujeres. Si están unidos a Jesucristo, todos son iguales. 29 Y si están unidos a Cristo, entonces son miembros de la gran familia de Abraham, y tienen derecho a recibir las promesas que Dios le hizo.
Nélyaheykekxoho segánamakxa essenhan magya'ásseyam Cristo
1 ¡Élyeyháxma kéxegke kélheykha nak Galacia! ¿Yaqsa axta élyeykessamáxma kéxegke? Tásek axta nenxekmósso negko'o kéxegke néltennáseykencha'a kélyepetchessama axta aqsok ektegyésso m'a Jesucristo. 2 Wánxa eyke aqsa ko'o séltamho hélátegmowagkok se'e sélmaxneyeykha nak: ¿Kélxawáyaya axta kéxegke Espíritu apkeñama nak Dios, eñama kéllane m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa, essenhan eñama kélmà takha' m'a tásek amya'a kéltennáseykha axta? 3 ¿Élyéháxma kélagko' enxoho axta eykel'a kéxegke megkólya'áseykegko? Kéleynamók axta kéxegke kélteme axnagkok kéltémakxa yetlo Espíritu. ¿Kélmenyéya kaxwók kólsawhegwomhok kélteme xa, eñama kélwasqápeykekxoho ektémakxal'a apkelwasqápeykekxoho énxet? 4 ¿Ya axta kapasmók chá'a kéxegke m'a ektémakxa axta chá'a kélwete aqsok? ¡Megkatnehek megkapasmo kéxegke xa! 5 Apméssek agkok chá'a kéxegke Dios ma'a Espíritu apagkok, tén han apkelana enxoho chá'a aqsok sempelakkasso nak agwetak kélnepyeseksa kéxegke, ¿yaqsa ektéma apkeláneya nak chá'a xa? Háwe eñama chá'a kéllane kéxegke éltémókxa nak antéhek segánamakxa apkeláneya chá'a Dios xa, akke keñamak kélmà takha' kéxegke m'a tásek amya'a kéllegaya axta.
6 Hawók nahan ektémakxa axta aptéma mey'ásseyam Dios ma'a Abraham. Axta keñamak ekxeyenma apwáxok Dios ma'a, apxeyenmeyk axta nahan apteme appéwomo. 7 Kéméxcheyk kéxegke kólya'asagkohok ektáha Abraham aptawán'ák neptámen apagko' ma'a ekha nak melya'ásseyam. 8 Nanók axta nahan ekxeyenma Eknaqtáxésamaxche Dios appeywa ekmáheyo nahan exek nepyeseksa metnaha nak judíos ma'a apkelxeyenma nak Dios apteme ekpéwomo apkeltémakxa, cham'a ekha nak melya'ásseyam, apkeltennassama axta Abraham amya'a ektaqmela ektéma nak se'e: “Apyókxoho énxet sa' kataqmalmakha apwáxok elanok Dios etaqmelchessesek apheykha, eñama exchep.” 9 Mey'ásseyam axta aptemék ma'a Abraham, aptaqmelchessessegkek axta nahan apha m'a Dios; cháxa keñamak aptaqmelchessessama nak han apheykha Dios ma'a apteme nak melya'ásseyam ekhawo nak ektémakxa m'a Abraham.
10 Énxet ektáhakxa nak chá'a apcháyo m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa exkak sa' Dios aplo, hakte temegkek eknaqtáxésamaxche s'e: “Exkak sa' Dios aplo m'a énxet ektáhakxa enxoho chá'a mesawhomo apkelane ekyókxoho m'a ektémakxa nak eknaqtáxésamaxche weykcha'áhak segánamakxa.” 11 Tásek negko'o negya'áseykegkoho metnéssessama chá'a Dios appéwomo xama énxet eñama apkelane m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa, hakte temék eknaqtáxésamaxche s'e: “Eweynchamha sa' chá'a m'a énxet ekpéwomo nak aptémakxa eñama mey'ásseyam.” 12 Akke kaxnawok segánamakxa m'a magya'ásseyam nak, eyke aqsa temék ekpeywa segánamakxa s'e: “Énxet ektáhakxa enxoho apkelane m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa, etnehek sa' ma'a ektémakxa nak segánamakxa.”
13 Ẽlhaxyawásseykekxeyk axta negko'o Cristo eyesagkexa yaqweykenxa henteméssesek ma'a segánamakxa, cham'a aptemessásamákpo axta aptémól'a énxet apxawél'a Dios aplo, negko'o éñamakxa, hakte temék eknaqtáxésamaxche s'e: “Dios aplo apxawe apyókxoho énxet apketsapma nak chá'a kélmakheyáseykha néten yámet.” 14 Temegkek axta xa, yaqwayam enxoho kawakxohok nahan apmésso Dios ektaqmalma apheykha m'a énxet'ák metnaha nak judíos, apkeltennassama axta nahan egkések ma'a Abraham, eñama apchásenneykekxa m'a Cristo Jesús; yaqwayam enxoho nahan ólxawagkok negyókxoho Espíritu apxeyenma axta hegmések ma'a Dios, eñama magya'ásseyam.
Segánamakxa megkamassesso m'a appekkeneykekxa axta appeywa Dios
15 Élyáxeg peyk ko'o altennaksek kéxegke m'a aptémakxal'a chá'a énxet: Apkelanak agkok ekhémo mók apkelpaqhetchásamákpoho xama énxet, keñe epekkenek apwesey m'a weykcha'áhak, méko kawának kamasseksek, tén han katáxesekxohok mók aqsok. 16 Appekkencháseykekxeyk axta appeywa Dios Abraham tén han ma'a aptáwen neptámen. Megkaxeyenmak eknaqtáxésamaxche “aptawán'ák neptámen” apxámokma enxoho, xama eyke aqsa xeyenmak; temék ekpeywa s'e: “tén han ma'a aptáwen neptámen”, cham'a Cristo. 17 Akke ko'o sekxéna nak se'e: apkeláneyak axta Dios ekhémo mók apkelpaqhetchásamákpoho m'a Abraham, naqsók axta anhan apteméssessók. Cháxa keñamak megkamowagko axta kamasseksek Moisés segánamakxa apagkok xa ekhémo mók apkelpaqhetchásamákpoho axta Dios tén han katnéssásekxak mékoho m'a appekkencháseykekxa axta appeywa m'a Dios, cham'a segánamakxa ekwaya axta cuatrocientos treinta apyeyam natámen xa. 18 Segánamakxa axta agkok keñamak nenxawe m'a aqsok apxeyenma axta hegmések ma'a Dios, megkatnehek axta kaxwók ma'a sempekkencháseykekxa axta appeywa m'a Dios; apkeltennasegkek axta eyke Dios egkések Abraham apmésso naqsa meyke ekyánmaga xa.
19 ¿Yaqsa axta eyke ektéma chá'a kélmeykencha'a m'a segánamakxa? Axayók axta eyke nenxawe m'a segánamakxa, yaqwayam enxoho kapekkenekxak chá'a yáxñakxoho m'a ektémakxa nak meyke apkelyaheykekxoho énxet'ák, ekweykmoho apwaya m'a “Abraham aptáwen neptámen”, kéllánesso axta m'a appekkeneykekxa axta appeywa m'a Dios. Dios apkelásenneykha axta kélásenneykekxak yaqwayam exének ma'a eltémókxa nak antéhek segánamakxa, Moisés axta eyke aptamheykha neyseksa. 20 Megkólámenyéhók eyke chá'a xama énxet aptamheykha neyseksa apxénákpo enxoho chá'a wánxa xama énxet, hakte wánxa xama m'a Dios.
Eyámenyéxa antéhek segánamakxa
21 ¿Kenmexméya éltémókxa antéhek segánamakxa m'a appekkeneykekxa axta appeywa Dios? ¡Ma', megkanmexmak! Awanchek axta agkok segánamakxa hegmések negyennaqte, apwanchek axta anhan exének Dios apteme appéwomo enxama eñama apkelane m'a éltémókxa nak antéhek segánamakxa. 22 Xeyenmeyk eyke eknaqtáxésamaxche sẽlmoma negko'o mólya'assáxma negyókxoho nak, yaqwayam enxoho yepwának elxawagkok aqsok apxeyenma axta egkések Dios ma'a énxet'ák apteme nak melya'ásseyam Jesucristo.
23 Ẽlmomchek axta negko'o éltémókxa nak antéhek segánamakxa, cham'a megkaweykxa axta makham magya'ásseyam, ekweykmoho m'a senxekmowásamáxkoho axta negko'o magya'ásseyam. 24 Máxa sẽlxekmósso axta negko'o enteméssessók ma'a segánamakxa apkeláneykhal'a sakcha'a, ekweykmoho apwaya Cristo, yaqwayam enxoho agkegwának negko'o henxének Dios nenteme nélpéwomo eñama magya'ásseyam ma'a Cristo. 25 Massegkek eyke kaxwók negko'o ekteme sẽlxekmósso segánamakxa, ekwaya kaxwók ma'a magya'ásseyam nak, 26 hakte megkólya'ásseyam Cristo Jesús keñamak kéltéma kéxegke kélyókxoho Dios apketchek, 27 kéltemegkek nahan kaxwók kéxegke m'a aptémakxa nak Cristo, eñama kélyepetcheykekxa Cristo, cham'a kélyaqpassáseyak axta yegmen. 28 Méko kaxwók negyeykhamaxche egmók, megkeyxek nenteme enxoho judío essenhan griego, sẽlásenneykha naqsa essenhan ma'a manteme nak sẽlásenneykha naqsa, énxet essenhan ma'a kelán'a; hakte xama kéltamheykekxak kélyókxoho kéxegke eñama kélyepetcheykekxa m'a Cristo Jesús. 29 Kéltemék agkok kéxegke Cristo énxet'ák apagkok, Abraham aptawán'ák neptámen kóltéhek tén han yaqwayam kólxewekxak ma'a appekkencháseykekxo axta appeywa Dios m'a Abraham.