Advertencia
1 Moisés continuó diciendo:

«Nuestro Dios los hará entrar en la tierra que les va a dar. Arrojará de allí a siete naciones más grandes y poderosas que ustedes: los hititas, los gergeseos, los amorreos, los cananeos, los ferezeos, los heveos y los jebuseos. 2 Cuando Dios ponga a esas naciones bajo el dominio de ustedes, no les tengan compasión ni hagan ningún trato con ellas; ¡destrúyanlas por completo! 3 No permitan que ninguno de sus hijos o hijas se case con gente de esas naciones. 4 Por causa de esa gente, sus hijos y sus hijas adorarán a otros dioses y dejarán de obedecer a nuestro Dios. Y si eso llegara a suceder, él se enojaría muchísimo con ustedes y en un instante los destruiría.
5 »Lo que ustedes deben hacer es derribar los altares de esa gente y destruir y quemar los ídolos que adoran, especialmente las imágenes de la diosa Astarté.
Un pueblo elegido por Dios
6 »Ustedes son un pueblo especial. Dios los eligió de entre todas las naciones del mundo, para que fueran su pueblo preferido. 7 Pero si Dios los prefirió, no fue por ser ustedes un pueblo muy importante. Al contrario, eran el pueblo más insignificante de todos. 8 Si Dios los liberó de la esclavitud en Egipto, fue porque los ama. Con su gran poder derrotó al rey de Egipto, y así cumplió su promesa a nuestros antepasados.
9 »Por eso ustedes deben reconocer a nuestro Dios, que es el Dios verdadero. Nuestro Dios cumple su pacto con todos los descendientes de quienes lo aman y obedecen sus mandamientos, 10 pero no tarda en destruir a quienes lo desprecian. 11 Por lo tanto, cumplan todos sus mandamientos.
La obediencia trae felicidad
12 »Si ustedes cumplen siempre todas estas enseñanzas, Dios también cumplirá las buenas promesas del pacto que hizo con nuestros antepasados. 13 Si son obedientes, Dios los bendecirá, los amará, y los convertirá en un gran pueblo. A los hijos de ustedes los hará felices y les dará mucho trigo, mucho vino y mucho aceite. Además, hará que tengan muchos ganados en la tierra que les prometió a nuestros antepasados.
14 »Nunca habrá otro pueblo tan bendecido como el de ustedes. No habrá una sola familia que no tenga hijos, y todos sus ganados tendrán sus crías. 15 Dios no permitirá que ninguno de ustedes se enferme. Cualquiera que los odie recibirá el mismo castigo que recibió Egipto. En cambio, a ustedes no les pasará nada.
16 »Gracias al poder de Dios, ustedes conquistarán muchos pueblos. Pero recuerden que no deben tenerles compasión; al contrario, destrúyanlos antes de que se vean tentados a adorar a sus dioses.
17 »Tal vez piensen que esos pueblos son más grandes y poderosos que ustedes, y que no podrán vencerlos. 18 Pero no tengan miedo. No olviden que nuestro Dios castigó al rey de Egipto y a su pueblo. 19 Todos ustedes fueron testigos del gran poder que Dios mostró. Vieron los muchos milagros que hizo para sacarlos de Egipto, y lo mismo hará con los pueblos a quienes ustedes temen.
20 »A los que aún queden vivos de esos pueblos, Dios les enviará avispas que los atacarán hasta acabar con ellos. Nadie podrá esconderse ni escapar del castigo. 21 Así que no sean cobardes. Nuestro Dios nos acompaña, y ante su poder todos tiemblan de miedo.
22 »Conforme ustedes vayan avanzando, Dios irá desalojando del país a esos pueblos. Si ustedes acabaran de una sola vez con todos ellos, serían presa fácil de los muchos animales salvajes que viven en los alrededores. 23-24 Pero nuestro Dios les dará la victoria sobre esos pueblos, y ustedes los irán destruyendo hasta que no quede uno solo. ¡Ninguno de ellos podrá con ustedes! Ustedes derrotarán a sus reyes, y nadie volverá a acordarse de ellos.
25 »Cuando ustedes hayan derrotado a esos pueblos, deberán quemar las imágenes de sus ídolos. Así no caerán en la tentación de quedarse con el oro y la plata que los recubre. Eso es algo que a Dios no le gusta. 26 Por lo tanto, también ustedes deberán considerar despreciables esos ídolos y no llevárselos a sus casas. Si lo hacen, también ustedes serán destruidos».
Sẽlésso antéhek nélpeykessamo aqsok kéleykmássesso
(Ex 34.11-17)
1 “Elántaxnések sa' Wesse' egegkok, Dios kélagkok nak kéxegke m'a apchókxa kélmaheyókxa nak kólmok kóltéhek kélagkok, elántekkesek sa' kélmonye'e m'a siete pók aptémakxa énxet'ák apxámokma nak tén han apkelyennaqte megkólhawo nak kéxegke: cham'a hititas, gergeseos, amorreos, cananeos, ferezeos, heveos tén han ma'a jebuseos. 2 Apméssek sa' agkok kéxegke Wesse' egegkok yaqwayam kólmok ma'a énxet'ák nak, kélmenxena sa', kéméxcheyk kólsawhohok kólmasséssók, meyke kélhéssamo mók kélpaqhetchásamáxkoho tén han meyke apkelapyósegwayam kóllano'. 3 Megkeyméxchek nahan kéxegke kóltamhagkok kélnaqteyegka'a m'a kelwán'ák nak, megkeymexchek nahan kólmésagkok kélketchek apkelennay'a tén han kelwán'ák nak kéxegke yaqwayam etnahagkok apnaqteyegka'a tén han anaqteyegka'a apketchek nak ma'a énxet'ák nak, 4 hakte eltamhok sa' eyensamok apkelyetleykha Wesse' egegkok kélketchek nak kéxegke m'a, yának sa' elpeykeshok ma'a mók aqsok kéláyókxa nak; keñe sa' eltaqnaweygkok kéxegke m'a Wesse' egegkok, emasséssók sa' nahan ekmanyehe agko'. 5 Kéméxcheyk eyke kólpalchessesagkok ma'a apkelwatnéssamakxa nak chá'a aqsok ma'a aqsok apcháyókxa, kólpáxqatchesek ekyókxoho m'a meteymog tén han ma'a yámet awhók apkelpeykessamo nak chá'a, kólwatneyásekxak nahan ma'a kéleykmássesso apagkok nak. 6 Hakte kéxegke kélteme énxet'ák kélpagkanamaxche apagkok ma'a Dios Wesse' kélagkok; apkelyéseykha axta kéxegke Wesse' egegkok nepyeseksa m'a apyókxoho énxet'ák nak keso náxop, yaqwayam enxoho kóltéhek kéxegke énxet'ák apagkok apagko'.
Ekpayhémo tén han apkelánémakpexa chá'a etnahagkok énxet'ák Israel
7 “Apkelásekhayók kéxegke m'a Wesse' egegkok, apkelyéseykha nahan, háwe eyke eñama kélxámokma kélagko' la'a kéxegke nepyeseksa m'a pók énxet'ák nak, naqsók kéxegke kélteme kélqántawók nepyeseksa m'a apyókxoho énxet'ák nak. 8 Apkelántekkessegkek axta Wesse' egegkok ma'a Egipto, cham'a kéltémakxa axta kéxegke kélásenneykha naqsa, yetlo ekyawe apmopwána axta apkexakkáseykekxak kéxegke m'a faraón, hakte apkelásekhayo', apmáheyók axta elának ma'a aqsok apkeltennassama axta chá'a elanaksek ma'a kélyapmeyk nano' axta kéxegke. 9 Kólya'asagkoho sa' Dios Wesse' kélagkok apteme Dios apmámnaqsoho apagko', apkelánéssamo nak chá'a meyke apyenseyam ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho apagkok ma'a apyókxoho énxet ekweykekxoho m'a kaxwe apkektegéyak nak tén han ma'a peya nak elántépekxak makham egmonye', cham'a ektáha nak chá'a apchásekhayo, tén han apkelane nak chá'a m'a apkeltémókxa nak chá'a antéhek; 10 emasséssamho eyke chá'a m'a ektáha nak chá'a aptaqnagko, egkések chá'a apkellegeykegkoho ekpayhawo nak chá'a yaqwayam egkések. ¡Kaxwók chá'a egkések apkellegeykegkoho m'a ektáha nak chá'a aptaqnagko! 11 Kóllána chá'a m'a apkeltémókxa nak chá'a antéhek Dios, tén han segánamakxa, tén han nélánémaxchexa nak chá'a antéhek séltamho exchek ko'o kóllának se'e sakhem nak.
Énxet'ák kéltaqmelchessesso apheykha eñama apkelyeheykekxoho
(Lv 26.3-13Dt 28.1-14)
12 “Kélpenchessek sa' agkok kéxegke kéllege s'e nélánémaxchexa nak chá'a antéhek, tén han kélyahákxoho enxoho tén han kéllana enxoho, tén sa' Dios Wesse' kélagkok elának nahan meyke apyenseyam ma'a ekhémo mók nélpaqhetchásamáxkoho apagkok tén han apkeltennassama axta chá'a elanaksek ma'a kélyapmeyk nanók axta kéxegke. 13 Elásekhohok sa' nahan kéxegke, yának sa' kataqmelek kélheykha, yának sa' nahan kólxámekxohok kélagko'; eltaqmelchessesek sa' kélketchet ma'a apkelókxa apteméssessamakxa axta ekmámnaqsoho agko' apmáheyo egkések ma'a kélyapmeyk nano' axta kéxegke, ekweykekxoho m'a aqsok ekyexna kélcheneykekxa kélnakxo nak, tén han ma'a hótáhap apaktek kélagkok, tén han vino tén han pexmok égmenek kélagkok, tén han ma'a weyke kélnaqtósso nak étkók tén han ma'a nepkések nak. 14 Tásek sa' katnehek kélteméssesakxa kéxegke, megkaxók sa' ma'a apyókxoho énxet'ák nak; méko sa' katnehek kélnepyeseksa kéxegke m'a kelán'a megkate nak chá'a étche tén han ma'a énxet megkamopwána nak chá'a etekkesek ma'a apketche, méko sa' nahan katnehek neyseksa kélnaqtósso kelwán'ák ma'a megkate nak chá'a étkok tén han ma'a kelennay'a megkatekkesso nak chá'a étkok. 15 Elyetnakhássesek sa' kéxegke Wesse' egegkok ma'a ekyókxoho negmasse tén han ma'a ekyókxoho nenlegeykegkoho ekmaso nak, kélweteya axta kéxegke apcháphassama m'a kañe' Egipto; sa' eyke yának kallegássesagkohok apyókxoho m'a ektáha nak chá'a apkeltaqnagko kéxegke. 16 Kólmasséssók sa' eyke chá'a kéxegke apyókxoho énxet apkelmésakxa enxoho chá'a yaqwayam kólmok ma'a Wesse' egegkok; nágkalepyósegwom kóllano', nágkólpeykesho nahan ma'a aqsok apkeláyókxa nak, hakte cháxa yaqwayam kanaqlakxak kéxegke negmassamakxa xa.
17 “Sa' kexa eykhe katnehek kéxegke kalchetmok kélwáxok se'e: ‘Apxámók apagko' nak la'a m'a énxet'ák nak, maghawok negko'o; ¿Háxko sa' kexa antéhek ólántekkesek?’ 18 ¡Nágkóle' aqsa! Kaxénwakxoho sa' kélwáxok apteméssessamakxa axta Dios Wesse' kélagkok ma'a faraón tén han ma'a apyókxoho egipcios; 19 kalchetam sa' kélwáxok ma'a aqsok ekyawe ekteyapma axta, kélweteykegkoho axta chá'a kéxegke, tén han ma'a aqsok magkenatchesso nak agweta' tén han ma'a sempelakkasso nak agweta' tén han apmeykencha'a axta ekyawe agko' apmopwána Dios Wesse' kélagkok apkelántekkessama m'a Egipto. Sa' etnéssesek nahan Wesse' egegkok apyókxoho m'a énxet'ák kéláya nak kéxegke. 20 Yáphaksek sa' nahan Wesse' egegkok nepyeseksa m'a aqsok mageysso nak agè', yaqwayam sa' kasawhohok kalnápok ma'a apkeleymomap nak meletsapma essenhan ma'a apkelyexanméyak nak cha'a. 21 Nágkólyegwe aqsa apmonye'e xa énxet'ák nak, hakte apheyk kélnepyeseksa kéxegke m'a Dios Wesse' kélagkok, apteme nak Dios apyennaqte tén han mageysso agè'. 22 Etaqmelchesagkohok sa' aqsa elántekkesek Wesse' egegkok xa énxet'ák nak; megkólwanchek kéxegke kólmasséssók ekmanyehe agko' xa, hakte kaxámekxak katnehek aqsok nawha'ák éllo m'a kélnepyáwa nak, keñe kamenxenmakha chá'a. 23 Dios Wesse' kélagkok sa' eyke egkések kéxegke yaqwayam kólmok xa énxet'ák nak, kóltaqmelchesagkohok sa' aqsa kólsáwak ekwokmoho apsawheykpoho apagko' ma'a apyókxoho nak. 24 Elmések sa' kéxegke yaqwayam kólmok ma'a kelwesse'e apkelwányam apagkok nak, keñe sa' kéxegke kólteméssesek meyke ekxénweykekxoho chá'a kélwáxok keso náxop. Méko sa' xama enxoho apmopwána yenmexekxak kélnápomáxche kéxegke xa énxet'ák nak, kólsawhohok sa' kéxegke kólmasséssók ma'a apyókxoho nak. 25 Kólwatneyásekxak sa' kéxegke m'a aqsok kéleykmássesso apagkok apkeláyókxa nak chá'a, nágkalána' aqsa kélwáxok kólmekxak ma'a sawo ekyátekto élmomnáwa nak tén han ma'a sawo ekmope élmomnáwa apkelyepetchesso nak chá'a m'a émpe'ék; nágkáhapwa ekyekkónma kólámenyéhok xa aqsok nak, kóllának katnehek xama aqsok megkaleklamakxa agko' nak apwáxok nápaqtók ma'a Wesse' egegkok. 26 Nágkólsakxa chá'a kélxanák xama enxoho m'a aqsok megkaleklamakxa nak chá'a egwáxok anlano', yaqwayam enxoho megkólmasséssemek kéxegkáxa. Xénamaxcheyk kólmasséssók ekyókxoho xa, kéméxcheyk chá'a kéxegke kólteméssesek aqsok megkaleklamakxa nak chá'a egwáxok anlanok xa.