Moisés bendice a Israel
1 Moisés fue un gran profeta al servicio de Dios. Poco antes de morir, bendijo a los israelitas 2 con las siguientes palabras:

«Nuestro Dios viene del monte Sinaí;
su luz nos llega desde Edom.
Desde los montes de Parán avanza
el brillo de su presencia,
y llega hasta Meribá, en Cadés.
Trae fuego en su mano derecha,
y viene con miles de bravos guerreros.

3 »Dios ama a su pueblo;
Dios protege a los suyos
porque ellos siempre lo obedecen
y cumplen sus órdenes con gusto.

4 »Yo, Moisés, les di la ley de Dios,
que para ustedes es lo más preciado.
5 Y ustedes y sus líderes
reconocieron a Dios como su rey».

6 Luego, Moisés le dijo a la tribu de Rubén:

«Ustedes son una tribu pequeña,
pero vivirán para siempre».

7 A la tribu de Judá le dijo:

«Nuestro Dios oirá tus oraciones,
te hará vencer a tus enemigos,
y permitirá que te reúnas
con el resto de Israel».

8-9 A la tribu de Leví le dijo:

«Dios discutió con los israelitas
y los puso a prueba en Masá,
junto al manantial de Meribá.
Pero confía en ustedes
porque lo obedecieron,
pues consideraron más importante
mantenerse fieles a su pacto,
que mantenerse fieles a sus padres,
a sus hermanos o a sus hijos.
Por eso Dios les entregó
el Urim y el Tumim,
y los nombró sus sacerdotes.

10 »Ustedes enseñan a su pueblo
a cumplir sus mandamientos;
y en el altar de Dios presentan
toda clase de ofrendas.

11 »Pido a Dios que los bendiga
y que acepte con agrado
lo que ustedes hacen por él;
también le pido que destruya
a todos sus enemigos,
para que nunca más
se levanten contra ustedes».

12 A la tribu de Benjamín le dijo:

«Dios te ama y te protege;
¡Dios siempre habitará en tus montañas!»

13 A la tribu de José le dijo:

«Dios bendecirá tus campos,
y nunca te faltará lluvia
ni agua en los pozos profundos.
14-15 Hasta en las altas montañas
Dios te dará todo el año
las más abundantes cosechas.
16 La tierra te dará
lo mejor de sus frutos,
y siempre podrás contar
con la bendición de Dios.

»Tú eres el favorito
del Dios que se apareció en la zarza.
17 Los ejércitos de tus hijos,
Efraín y Manasés,
son fuertes y poderosos
como los toros y los búfalos.
¡Con sus lanzas destruirán
aun a sus enemigos más lejanos!»

18 A las tribus de Isacar y Zabulón les dijo:

«Ustedes harán buenos negocios
en la tierra y en el mar.
19 Del mar y de sus playas
sacarán grandes riquezas.
Invitarán a los pueblos vecinos,
para que vengan a su montaña,
y allí presentarán ofrendas a Dios».

20-21 A la tribu de Gad le dijo:

«¡Bendito sea Dios,
que te dio grandes territorios!
¡Eres como un león
dispuesto a atacar a su víctima!
Te quedaste con las mejores tierras
porque obedeciste a Dios en todo,
y porque actuaste con justicia
cuando tuviste que hacerlo».

22 A la tribu de Dan le dijo:

«Eres como un cachorro,
que salta desde Basán».

23 A la tribu de Neftalí le dijo:

«Todo lo que haces
es del agrado de Dios.
Por eso Dios te bendecirá
y te dará un gran territorio,
hasta el extremo sur
del Lago de Galilea».

24 A la tribu de Aser le dijo:

«¡Que Dios te bendiga
más que a las otras tribus!
¡Que todos los israelitas
muestren su amor por ti!

»Tendrás abundancia
de aceite de oliva.
25 Mientras tengas vida,
serás un pueblo poderoso
y con ciudades bien protegidas».

26 Y para terminar, Moisés dijo:

«¡Israelitas,
no hay otro Dios como tu Dios!
Dios es el rey del cielo,
y siempre vendrá en tu ayuda.
27 Dios es el Dios eterno,
y siempre te protegerá;
pondrá en fuga a tus enemigos,
para que los destruyas.

28 »Ya puedes vivir confiado,
y gozar de tranquilidad.
Nunca te faltará pan ni vino,
pues Dios regará tus campos.
29 ¡Dichoso tú, Israel,
pues Dios te ha rescatado!
Dios te protege y te ayuda.
¡No podrías tener mejor defensa!
¡Tú humillarás a tus enemigos,
y los pondrás bajo tus pies!»
Moisés apkelmaxnéssesso aqsok éltaqmela énxet'ák Israel
1 Apkelmaxnéssessek axta yaqwayam kataqmelek apheykha israelitas ma'a Moisés, apteme axta Dios énxet apagkok amonye' yaqwayam yetsapok. 2 Aptáhak axta s'e:

“Sinaí apkeñamak ma'a Wesse' egegkok;
Seír axta apkeñamak apwaya negyeseksa.
Chápogwategkek axta
élseyéxma apagkok ma'a egkexe Parán
apxegeykmek axta
apkeñama m'a Meribá-cadés;
apmek apkelya'assamakxa axta
ensókaseykmok ma'a segánamakxa
táxa eyáléwe nak.
3 Apkelásekhayók énxet'ák apagkok ma'a
Wesse' egegkok,
elmeyawhok ma'a ektáha nak chá'a
apkelpagkanchásamap;
apkelháxaheykegkek nahan chá'a
apmonye' s'e énxet'ák nak
apmomchek nahan chá'a takha' m'a
apkeltémókxa nak chá'a etnahagkok.
4 Egméssek negko'o
segánamakxa m'a Moisés
sempekkencháseykekxa axta
yaqwayam antéhek egagkok,
nenteme nak Jacob énxet'ák apagkok,
5 yetneyk axta xama
wesse' apwányam ma'a Jesurún
apchaqneykekxo axta chá'a
apkelámha apmonye'e
apagkok nak énxet'ák,
apkelyepetcheykekxo axta chá'a m'a
énxet'ák Israel.”

6 Keñe axta aptáha apxéna Rubén se'e:
“¡Memassegwomek sa' Rubén!
¡Megyetsephek sa',
apqántawók eykhe m'a
énxet'ák apagkok!”

7 Keñe axta aptáha apxéna Judá s'e:
“Wesse', yeyxho Judá appeywa;
yána epáxaqwakxak ma'a
énxet'ák apagkok.
Emyow sa' xép yetlo apmopwána;
epásem sa' elenmexek ma'a
apkelenmexma nak.”

8 Keñe axta Leví aptáha apxéna s'e:
“Wesse', xép apagkok ma'a,
Tumim tén han ma'a Urim;
apkelxawáyak nahan ma'a énxet'ák
meyenseyam nak
apyetleykha exchep,
apyepkeynma axta
chá'a m'a yókxexma Masá,
apkenmexeykencha'a axta chá'a
m'a nekha yegmen nak Meribá,
9 aptéma axta chá'a elának
apyapmeyk se'e:
‘Malweteyk ko'o xama enxoho m'a’,
aptéma axta chá'a elxének
apkelyáxeg'a s'e:
‘Malya'ásegkok ko'o m'a’,
aptéma axta chá'a elxének
apketchek se'e:
‘Malya'ásegkok ko'o xa, yaqsak kexa.’
Apkeláneykegkek ektémakxa nak
appeywa xa énxet'ák nak,
apkelmeyásamakpók apagko'
nahan ma'a ekhémo mók
nélpaqhetchásamáxkoho apagkok nak.
10 Apkelxekmóssegkek axta
segánamakxa apagkok
tén han apchánamakxa
antéhek ma'a Jacob,
cham'a Israel;
appekkenchessegkek axta chá'a
nápaqtók ma'a aqsok
ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok
appekkenchessegkek axta chá'a
néten ekwatnamáxchexa nak
chá'a aqsok ma'a
kéltósso kélmésso naqsa nak chá'a.
11 Wesse', epásem xép,
neyseksa apkelwasqápeykekxoho m'a,
ema takha' yetlo ektaqmeleykha apwáxok
elanok ma'a aqsok apkelánéyak nak.
Elekkexches apkap'ák axchakkok
ma'a apkelenmexma nak,
yaqwayam sa' melchempekxeyk
chá'a néten ma'a
apkelenmexeykha nak chá'a.”

12 Keñe axta aptáha apxéna
Benjamín se'e:
“Méko katnehek
apweynchámeykha m'a
apchásekhayo nak chá'a
Wesse' egegkok;
etaqmelchesek sa' chá'a m'a
Meyke nak Ekhémo.
¡Emyók sa' chá'a!”

13 Keñe axta aptáha
apxéna José s'e:
“Wesse' egegkok sa' egkések
yálye ektaqmela m'a
xapop apagkok
eñama nak néten
tén han ma'a yegmen
ekyetnama nak ma'a
kañók agko' nak xapop,
14 ektaqmalma nak
eknakxamáxche' aqsok ekyexna
kélcheneykekxa apyeyam
tén han ektaqmalma ekyexna
kélcheneykekxa nak pelten,
15 tén han ektaqmalma ekyexna m'a
éleñama nak neyseksa meteymog
élekhahéyak nano' nak,
tén han ma'a éleñama nak
egkexe éltaqmalma agko'
megkamassegwayam nak,
16 tén han ekyexna éltaqmalma agko'
eksawheykekxoho nak ma'a xapop,
yetlo appasmo m'a
apwetamakpo axta
neyseksa maktek.
Kaweywenta takhapxet
José s'e ekyókxoho nak,
ektáha axta apkelyésamap
nepyeseksa m'a apkelpepma.
17 Aptásek ma'a, máxa m'a
émha amonye' étkok la'a m'a
weyke kennawo'
apmeyhek nahan,
máxa m'a yágweykel'a.
Elyetxeygkok sa' nahan ma'a
apyókxoho énxet'ák
ekweykmoho m'a néxa xapop nak.
Aphawók ma'a Efraín énxet'ák apagkok
apxámokma nak;
tén han ma'a Manasés
énxet'ák apagkok nak.”
18 Keñe axta Zabulón
tén han Isacar aptáha apxéna s'e:
“Zabulón, kapayhekxa sa' apwáxok,
apmahágkaxa enxoho chá'a
elsawha aqsok apkexeykekxa,
tén sa' xeyep Isacar,
kapayhekxa sa' chá'a apwáxok
neyseksa apha kóneg appakxanma.
19 Elwónmakha sa' pók aptémakxa
énxet'ák ma'a egkexe nak,
sa' elmések kélnaqtósso ektekyawa
ekpayhawo nak chá'a kólmések ma'a;
étak sa' aqsok ekxámokma
éleñama nak wátsam ekwányam,
tén han ma'a aqsok élmomnáwa
élpowásamáxche nak ma'a neyáwa'.”

20 Keñe axta Gad aptáha apxéna s'e:
“¡Apkeleñémo apmésso nak
ekyawe agko' xapop apagkok Gad!
Máxa méwa kamáwhok kathánek
ekyógkexma m'a Gad
elekkexchessamól'a
aktegák ekyógkexma,
tén han ayespa'ák.
21 Gad nahan apmak ma'a
xapop ektaqmelakxa agko' nak,
xama xapop ekpayhémo nak
yaqwayam elxawagkok ma'a
sẽlpextétamo apkelwesse'e.
Aptemék apkemha apmonye'
apagkok ma'a énxet'ák,
apkelanak ma'a apkeltémo axta
chá'a elának ma'a Wesse' egegkok
péwók axta nahan apkelánekxésso chá'a
amya'a apnámakkok ma'a kañe' Israel.”

22 Tén axta Dan aptáha apxéna s'e:
“Dan apteme méwa étkok
eknextegmal'a eñama
m'a Basán.”

23 Tén axta Neftalí aptáha apxéna s'e:
“Leklamók apwáxok apkelányo
Wesse' egegkok ma'a Neftalí,
apméssegkek ekxámokma agko' ma'a
aqsok apagkok.
¡Apagkok ma'a
ekpayhegwayam nak yegmen
ekweykmoho m'a
néxa ekpayhegwayam,
ekpayho nak nepyeyam!”

24 Keñe axta Aser aptáha apxéna s'e:
“Apkeleñémo sa' etnehek Aser
nepyeseksa m'a Jacob apketchek nak,
yásekhohok sa' chá'a m'a apkelpepma nak.
Elyássesek sa' apmagkok ma'a
pexmok égmenek;
25 Sawo sa' katnehek
kélápeykekxexa m'a atña'ák apagkok nak
tén han ma'a sawo élyexwase,
kawegqohok sa' nahan apyennaqte,
kaxhok sa' ekwánxa apha keso náxop.

26 “Méko aphawo m'a
Dios apagkok nak Jesurún,
apkexyeykmoho nak néten
neyseksa yaphope
yetlo apcheymákpoho
yaqwayam epásegwata'.
27 Cha'a aptaqmelchesso exchep ma'a
Dios memassegwayam nak,
cha'a ekpasmo m'a
apmopwána megkamassegwayam nak;
emenxenchesek chá'a
apmonye' exchep ma'a
apkelenmexma nak
keñe exchep yának chá'a emasséssók.
28 Exek sa' chá'a meyke ektamheykha
apwáxok ma'a Israel,
méko sa' katnehek ektáhakxa
apkelweynchámeykha m'a
aptawán'ák neptámen nak.
Exek sa' hótáhap tén han anmen yámet
kélcheneykekxa m'a xapop apagkok nak,
megkameykkehek sa' chá'a ekmámeye.
29 Apkeleñémo exchep, Israel,
¿Yaqsa kélwanchek kólhéshok xép?
Wesse' egegkok apagko'
apwagkasso teyp xép;
cha'a aptaqmelchesso
chá'a exchep ma'a
tén han appasmo chá'a,
¡cha'a apteme sókwenaqte apagkok
segmallahanchessamo nak chá'a m'a!
Elmésakpok sa' xép ma'a
apkelenmexma nak,
keñe sa' xép
emasséssesek apkeleymákpoho.”