El año de liberación
1-5 Moisés continuó diciéndoles:

«Cada siete años, ustedes deberán perdonar lo que otros les deban. Es decir, en caso de haberle prestado algo a otro israelita, no deberán reclamar el pago de esa deuda. Dios ha ordenado que ese año se perdonen todas las deudas. Si obedecen los mandamientos de Dios, él bendecirá la tierra que les ha dado y nunca habrá gente pobre en Israel. Podrán cobrarles a los extranjeros que vivan en la ciudad, pero no a sus hermanos israelitas.
»Cuando ya vivan en el país que Dios les va a dar, 6 será tanto lo que Dios les dará, que les sobrará para prestarles a otros países. Ustedes nunca tendrán que pedir prestado; al contrario, dominarán a los demás países. ¡Así lo ha prometido Dios!
7-9 »Si acaso hay israelitas pobres en la ciudad donde ustedes vivan, no sean malos ni egoístas; más bien, sean generosos y préstenles todo lo que necesiten. No les nieguen nada. No se pongan a pensar que ya se acerca el año de liberación y que no les conviene prestar dinero. Si ellos los acusan con Dios, ustedes tendrán que responder por ese pecado. 10 Mejor ayuden siempre al pobre, y háganlo con alegría. Si lo hacen, les irá bien y Dios los bendecirá en todo lo que hagan. 11 En este mundo siempre habrá gente pobre. Por eso les ordeno que sean generosos con la gente pobre y necesitada del país.
Leyes sobre los esclavos
12-14 »Si algún israelita, hombre o mujer, se vende a sí mismo como esclavo, no se le podrá obligar a trabajar más de seis años. Cuando llegue el séptimo año se le dejará en libertad. Además, el que lo haya comprado, deberá compartir con él las bendiciones que Dios le haya dado. Para que no se vaya con las manos vacías, deberá darle parte del ganado, del trigo y del vino que tenga. 15 Jamás olviden que también ustedes fueron esclavos en Egipto, y que Dios les dio libertad. Por eso les doy esta orden.
16-17 »Si el esclavo o la esclava recibe buen trato, y por amor a su amo y a su familia no acepta su libertad, entonces el amo le hará un pequeño hueco en la oreja. Eso indicará que el esclavo o la esclava le pertenece para siempre.
18 »No se enojen cuando tengan que dejar en libertad a sus esclavos. Después de todo, ellos han trabajado para ustedes durante seis años, y ustedes les han pagado solo la mitad de lo que gana cualquier trabajador. Cumplan con esto, y Dios los bendecirá en todo lo que hagan.
Entrega de los primeros animales en nacer
19 »Cuando sus vacas o sus ovejas tengan crías, deberán apartar para Dios todos los animales machos que nazcan primero. No deberán poner a trabajar al primer ternero de sus vacas, ni quitarle la lana al primer cordero de sus ovejas, pues esos animales le pertenecen a Dios.
20 »Cada año tomarán esos animales y los comerán durante una ceremonia especial, la cual celebrarán en el santuario junto con sus familias. 21 No le ofrezcan a Dios ningún animal que tenga un defecto físico, o esté cojo o ciego. 22 Los animales así no tendrán que llevarlos al santuario, sino que deberán comerlos en su ciudad. Aunque ustedes no estén preparados ni puros, todos podrán comer de esos animales. Harán lo mismo que cuando se trata de una gacela o de un venado. 23 Lo único que no deben comer es la sangre de esos animales; deberán dejar que se escurra sobre el suelo.»
Apyeyam ekmassésamaxchexa nak aqsa chá'a negméyak aqsok
1 “Yókxoho siete apyeyam sa' chá'a exchep emasséssesek aqsa chá'a apméyak aqsok ma'a pók.
2 “Sa' katnehek kélmassésseyam nak aqsa chá'a negméyak aqsok se'e: Apyókxoho énxet apmassáseykha nak chá'a xama aqsok apagkok pók, yohok sa' aqsa chá'a emok ma'a aqsok apmassáseykha. Melenxanmek sa' chá'a pók yának eyánmagkasek essenhan ma'a apchókxa xamo' nak, hakte kaxénaxchek sa' ektáha yeyam kélmassésseykenxa aqsa chá'a negméyak aqsok eñama m'a Wesse' egegkok. 3 Sa' eyke m'a énxet apkeñama nak mók apkelókxa apwanchek sa' yának chá'a eyánmagkasek ma'a aqsok apmassáseykha, keñe sa' ma'a apchókxa xamo' nak, yohok sa' aqsa chá'a emha m'a aqsok apmassáseykha nak chá'a exchep. 4 Keñe sa' méko etnehek xama énxet enxoho meyke aqsok apagkok kélnepyeseksa kéxegke, hakte egkések sa' ektaqmalma apha Dios Wesse' apagkok ma'a apkelókxa apmáheyókxa nak egkések ekpayhémo nak yaqwayam egkeyásekxa', 5 apkelyahákxoho enxoho chá'a, apkelana enxoho chá'a ekyókxoho s'e apkeltémókxa nak chá'a antéhek sekmésa exchek ko'o exchep se'e sakhem nak. 6 Egkések sa' ektaqmalma apha m'a Dios Wesse' apagkok, ekhawo apkeltennassama axta chá'a etnéssesek, kaxek sa' chá'a aqsok apagkok yaqwayam elmássesha apxámokma apagko' ma'a pók aptémakxa nak chá'a énxet'ák, keñe sa' xép melmaxnayhek sa' chá'a kólmássesha xama aqsok enxoho, néten sa' etnehek xép nepyeseksa m'a apyókxoho pók aptémakxa nak chá'a énxet'ák, méko sa' kayeykhágwomhok chá'a exchep.
7 “Yetneyk sa' agkok énxet meyke aqsok apagkok apha nepyeseksa m'a apchókxa xamo', cham'a pók xam'a nak tegma apkelyawe apagkok apméssamakxa axta m'a Dios Wesse' apagkok, ná etne aqsa chá'a melányo, egkes sa' chá'a aqsok apagkok ma'a apchókxa xamo' ekyetnakxa nak chá'a eyeyméxchexa aqsok ma'a aphakxa; 8 ná emyágwakxa chá'a egkések aqsok ma'a, emássesha nahan chá'a m'a aqsok apkepmenyéxa enxoho chá'a. 9 Nágyoho chá'a katnehek élchetamso apwáxok ekmaso s'e: ‘Chágketwokmek siete apyeyam, kélmasséssamakxa nak aqsa chá'a negméyak aqsok’, melanók sa' chá'a exchep étak ma'a apchókxa xamo' nak, meyke nak aqsok apagkok, memássesha sa' nahan chá'a xama aqsok enxoho; apwóneyha sa' agkok Wesse' egegkok eltennaksek aptáhakxa exchep xa énxet nak, keñe sa' xép kaphemmok apkelane mey'assáxma. 10 Kéméxcheyk epasmok chá'a, meyke apyetlókasso eklo apwáxok, hakte aptemék sa' agkok xép xa ektáha nak, etaqmelchessesek sa' chá'a ekteyapma Dios Wesse' apagkok ma'a ekyókxoho aqsok apkelanakxa enxoho chá'a, tén han ma'a apcheynókxa enxoho chá'a apkelane. 11 Megkameykkehek sa' chá'a énxet meyke nak aqsok apagkok keso náxop, cháxa keñamak séltamho nak ko'o elmésagkok chá'a aqsok xép meyke apmeyágweykekxa m'a apchókxa xamo' nak apkellegeykegkoho meyke aqsok apagkok, tén han ma'a meyke agko' nak aqsok apagkok apheykha m'a apchókxa.
Segánamakxa ekxeyenma nak énxet'ák kélásenneykha naqsa
(Ex 21.1-11)
12 “Kélméssek sa' agkok chá'a exchep ekha ekyánmaga yaqwayam etnehek apchásenneykha naqsa m'a aptémo xamo' nak hebreos, apkenna essenhan ma'a kelwána enxoho, seis apyeyam sa' aqsa chá'a etnehek apchásenneykha; keñe sa' ekwokmo enxoho chá'a siete apyeyam eyenyekxak makham. 13 Apkexeykxeyk sa' agkok chá'a, meláphaksek sa' aqsa chá'a kaltaqhekxak meyke élseykha, 14 elmésagkok sa' chá'a m'a apnaqtósso nepkések tén han apxámokma apagko' ma'a hótáhap apaktek tén han ma'a vino; elmésagkok sa' ma'a aqsok apagkok apkelmésso nak ma'a Dios Wesse' apagkok. 15 Kaxén xépxa apwáxok apteme axta kélásenneykha naqsa aphakxa axta m'a Egipto, tén han aptekkessama Dios Wesse' apagkok ma'a. Cháxa keñamak sekmésa nak ko'o kaxwók xa séltamhókxa nak chá'a etnehek.
16 “Apxénchek sa' agkok memako eyenyók xép ma'a apchásenneykha nak, eñama apchásekhayo exchep tén han ma'a apnámakkok nak, hakte tásek chá'a apteméssessamakxa, 17 keñe sa' emok xama aqsok kélahamtasso naw'a, épetchessók sa' ma'a apxagkok átog nak, eyagqaxqatchesek sa' apeykok; keñe sa' etnehek apchásenneykha naqsa apagkok apagko' meyke néxa. Sa' etnéssesek nahan ektáha enxoho kelwána apchásenneykha naqsa xa ektáha nak. 18 Nágkasagkoho chá'a apwáxok ekxeykxak ma'a apkelásenneykha naqsa nak, hakte seis apyeyam chá'a weykmok apkeltemessáseykha exchep ma'a, náxet ma'a ekweykenxal'a chá'a kélyánmagkasso aptamheykha xama énxet ekha nak chá'a kélyánmagkasso aptamheykha; egkések sa' chá'a ektaqmalma ekteyapma ekyókxoho aqsok apkelanakxa enxoho chá'a exchep ma'a Dios Wesse' apagkok.
Kélnaqtósso kelennay'a élpagkanamaxche' émha amonye' nak chá'a ekpalleyam
19 “Elpagkanchesek sa' chá'a Dios Wesse' apagkok ma'a ekyókxoho émha amonye' ekpalleyam nak chá'a étkók kellennay'a m'a weyke apnaqtósso essenhan ma'a nepkések nak.
“Ná egkes aqsa chá'a ektamheykha m'a émha amonye' nak chá'a weyke étkok aptósso, ná eyesés nahan chá'a m'a apkemha apmonye' nak nepkések apketkok aptósso. 20 Yókxoho apyeyam sa' chá'a kóltawagkok yetlo kélketchek nápaqtók Dios Wesse' kélagkok ma'a yókxexma apkelyeságkaxa sa'. 21 Yetneyk sa' agkok chá'a xama ektemegweykmohoxma m'a ekyókxa, ektáha enxoho chá'a ekyaqteyeykha essenhan meyke aqta'ák, essenhan ekyetnakxa enxoho chá'a ekmaso m'a ekyókxa nak, mesakxések sa' chá'a apchaqhe m'a Wesse' egegkok. 22 Kóltawagkok sa' aqsa chá'a m'a tegma apwányam kélheykegkexa nak chá'a, apyókxoho énxet sa' nahan apwanchek etawagkok xa, megkeyxek sa' ma'a ektáhakxa enxoho chá'a élmanyása apyempe'ék tén han ma'a élmópeyo nak apyempe'ék, ektémól'a katawaxchek ma'a yátapopyet aphápetek tén han ma'a xenaq ápetek. 23 Sa' eyke megkólwanchek kóltók ma'a éma agkok nak, kólyegkenek sa' aqsa chá'a náxop ektémól'a kólyegkenek ma'a yegmen.