Pablo ante Festo
1 Festo llegó a la ciudad de Cesarea para ocupar su puesto de gobernador. Tres días después se fue a la ciudad de Jerusalén. 2 Cuando llegó, los sacerdotes principales y los judíos más importantes de la ciudad hicieron una acusación formal contra Pablo. 3 También le pidieron a Festo que les hiciera el favor de ordenar que Pablo fuera llevado a Jerusalén. Ellos planeaban matar a Pablo cuando viniera de camino a la ciudad. 4-5 Pero Festo les dijo:

—No; Pablo seguirá preso en Cesarea, y muy pronto yo iré para allá. Si él ha hecho algo malo y las autoridades de ustedes quieren acusarlo, que vengan conmigo. Allá podrán acusarlo.

6 Festo se quedó ocho días en Jerusalén, y luego regresó a Cesarea. Al día siguiente fue a la corte, se sentó en la silla del juez, y mandó traer a Pablo. 7 Cuando Pablo entró en la corte, los judíos que habían venido desde Jerusalén comenzaron a acusarlo de hacer cosas muy malas. Pero no pudieron demostrar que eso fuera cierto. 8 Pablo entonces tomó la palabra para defenderse, y dijo:

—Yo no he hecho nada malo contra el templo de Jerusalén, ni contra el emperador de Roma. Tampoco he desobedecido las leyes judías.

9 Como Festo quería quedar bien con los judíos, le preguntó a Pablo:

—¿Te gustaría ir a Jerusalén para que yo te juzgue allá?

10 Pablo le contestó:

—El tribunal del emperador de Roma está aquí, y es aquí donde debo ser juzgado. Usted sabe muy bien que yo no he hecho nada malo contra los judíos. 11 Si lo hubiera hecho, no me importaría si como castigo me mataran. Pero si lo que ellos dicen de mí no es cierto, nadie tiene derecho de entregarme a ellos. Yo pido que el emperador sea mi juez.

12 Festo se reunió con sus consejeros para hablar del asunto, y luego le dijo a Pablo:

—Si quieres que el emperador sea tu juez, entonces irás a Roma.
Pablo ante el rey Agripa
13 Pasaron algunos días, y el rey Agripa y Berenice fueron a la ciudad de Cesarea para saludar al gobernador Festo. 14 Como Agripa y Berenice se quedaron allí varios días, Festo le contó al rey Agripa lo que pasaba con Pablo:

—Tenemos aquí a un hombre que Félix dejó preso. 15 Cuando fui a Jerusalén, los principales sacerdotes y los líderes judíos lo acusaron formalmente. Ellos querían que yo ordenara matarlo. 16 Pero les dije que nosotros, los romanos, no acostumbramos ordenar la muerte de nadie sin que esa persona tenga la oportunidad de ver a sus acusadores y defenderse. 17 Entonces los acusadores vinieron a Cesarea y yo, sin pensarlo mucho, al día siguiente fui al tribunal y ocupé mi puesto de juez. Ordené que trajeran al hombre, 18 pero no lo acusaron de nada terrible, como yo pensaba. 19 Lo acusaban solo de cosas que tenían que ver con su religión, y de andar diciendo que un tal Jesús, que ya había muerto, había resucitado. 20 Yo no sabía qué hacer, así que le pregunté a Pablo si quería ir a Jerusalén para ser juzgado allá. 21 Pero él contestó que prefería quedarse preso hasta que el emperador lo juzgara. Entonces ordené que lo dejaran preso hasta que yo pudiera enviarlo a Roma.

22 Agripa le dijo a Festo:

—Me gustaría escuchar a ese hombre.

—Mañana mismo podrás oírlo —le contestó Festo.

23 Al día siguiente, Agripa y Berenice llegaron al tribunal, y con mucha pompa entraron en la sala. Iban acompañados de los jefes del ejército y de los hombres más importantes de la ciudad. Festo ordenó que trajeran a Pablo, 24 y luego dijo:

—Rey Agripa, y señores que hoy nos acompañan, ¡aquí está el hombre! Muchos judíos han venido a verme aquí, en Cesarea, y allá en Jerusalén, para acusarlo de muchas cosas. Ellos quieren que yo ordene matarlo, 25 pero no creo que haya hecho algo tan malo como para merecer la muerte. Sin embargo, él ha pedido que sea el emperador quien lo juzgue, y yo he decidido enviarlo a Roma. 26 Pero no sé qué decirle al emperador acerca de él. Por eso lo he traído hoy aquí, para que ustedes, y sobre todo usted, rey Agripa, le hagan preguntas. Así sabré lo que puedo escribir en la carta que enviaré al emperador. 27 Porque no tendría sentido enviar a un preso sin decir de qué se le acusa.
Pablo apwayam aphakxa Festo
1 Weykmek axta ekhem yaqweykenxa etnehek apkeláneykha apchókxa m'a Festo, keñe axta ektéma ántánxo ekhem, apmaheykegko Jerusalén apkeñama m'a Cesarea. 2 Cha'a apkelye'eykekxexa axta nahan apkelámha apmonye'e apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han judíos kelwesse'e nak, apmáheyo esexnenak ma'a Pablo. 3 Apkelmaxnagkamchek axta apkeltémo apagko' yának kólyentemekxak Pablo m'a Jerusalén. Xeyenmeyk axta apkelwáxok yaqhegwakxak náxet ámay ma'a; 4 apchátegmoweykegkek axta eyke Festo apxeyenma Pablo exek aqsa makham sẽlpextétamakxa m'a Cesarea, xeyenmeyk axta anhan apwáxok Festo kanyehémhok emyekxak ma'a. 5 Axta aptemék apkelanagkama s'e:
—Kéméxcheyk hélyetlakxak ko'o apkelámha apmonye'e kélagkok ma'a Cesarea, apkeláneyak agkok aqsok ekmaso m'a énxet nak, sa' kólewának kólsexnenak ma'a.
6 Ocho essenhan diez ekhem axta apha Festo m'a Jerusalén, tén axta aptaqhémo makham ma'a Cesarea. Keñe axta mók ekhem, apheykekxo m'a segyekpelchémókxa aphamakxa axta chá'a, apkeltémók axta kólyentegkásenták ma'a Pablo. 7 Xama axta aptaxnegweykekxo Pablo m'a, apkelyepetchegweykmók axta m'a judíos apkelwayam axta apkeleñama m'a Jerusalén, apkelxeyenmeyk axta chá'a ekxámokma agko' aqsok ekmaso apkelane apmáheyo esexnena', mopwancha'ak axta eyke peya exekmóshok ektáha naqsók ma'a aptémakxa apkelxeyenma. 8 Tén axta Pablo aptéma apchátegmoweykegko apxénamakpekxoho apagko' se'e:
—Malaneyk ko'o xama enxoho aqsok ekmaso, magwanmexmak ma'a judíos segánamakxa apagkok nak, tén han ma'a tegma appagkanamap nak, magwanmexmak nahan ma'a wesse' apwányam romano nak.
9 Apmenyeyk axta han yásekhohok judíos ma'a Festo, axta keñamak aptéma apkelmaxneyeykencha'a Pablo s'e:
—¿Apmakóya emyekxak Jerusalén, yaqwayam sa' ko'o eykpelkohok aqsok apkelane exchep ma'a?
10 Axta aptemék apchátegmoweykegko Pablo s'e:
—Ekheyk ko'o wesse' apwányam romano sẽlyekpelchémókxa apagkok, keso payhawók hélyekpelkohok ko'o s'e. Apya'ásegkók xép matnéssesseykmoho ko'o exma ekmaso xama enxoho m'a judíos. 11 Éláneyak agkok ko'o m'a aqsok ekmaso ekpayhawo nak axénaxchek yaqwayam amátog, payhawók watsapok; háwe agkok naqsók ekxénamaxche m'a aqsok sélpehésseyam nak sélane, méko kawának hegkések ko'o xa énxet'ák nak. Wesse' apwányam Roma apagko' nahan ko'o éltamhók etnehek sékpelchémo.
12 Keñe axta Festo apkelpaqhetchásamákpoho m'a énxet'ák apméssamakxa axta chá'a appeywa. Tén axta aptéma apkenagkama Pablo s'e:
—Apkeltamhók xép ékpelkohok ma'a wesse' apwányam Roma, emhagkok sa' nahan xép ma'a.
Pablo apwayam aphakxa wesse' apwányam Agripa
13 Yáma wenaqtémók axta nahan apkelmaheykegko Cesarea m'a wesse' apwányam Agripa tén han Berenice appeykesseykmo m'a Festo. 14 Wenaqtémók axta nahan apheykha m'a, apkeltennáseykha axta Festo ektémakxa Pablo m'a wesse' apwányam Agripa. Axta aptemék apkenagkama s'e:
—Apheyk xama énxet Felix axta aphésso sẽlpextétamakxa s'e. 15 Éltennásseyak axta ko'o ektémakxa megkaleklo apkelwáxok aptémakxa Pablo m'a apkelámha apmonye'e nak apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok tén han ma'a apkelámha apmonye'e nak judíos, cham'a sekweykmo axta ko'o m'a Jerusalén, apkeltémok axta ko'o wának emátog. 16 Keñe axta ko'o seyátegmoweykegko séltennassama háwe apkeltémakxa apkelámha apmonye'e romanos apkeltémo aqsa yának ematñekxak xama énxet, melwet'akxoho enxoho sekxók makham ektáha apkelxeyenma apkelane aqsok ma'a apxénamap nak apkelane aqsok, yaqwayam enxoho yátegmowagkok ektáhakxa amya'a apxénamap. 17 Axta keñamak sekpekhéssamo ko'o sélane, cham'a apkelwaya axta s'e, mók ekhem axta entemék sekheykekxo ko'o m'a sẽlyekpelchémokxa sekhamakxa axta chá'a, keñe séltémo hélyentegkásenták xa énxet nak. 18 Keñe m'a énxet'ák apkelwe axta yaqwayam esexnena', axta kaxnawok apkelxeyenma aqsok ekmaso apkelane m'a seyánagkamakxa axta ko'o elaneyk. 19 Wánxa axta aqsa apkelxeyenma megkaleklama apkelwáxok ma'a ektémakxa nak apcháyókxa m'a Pablo, apxeyenma chá'a m'a Jesús cham'a apketsapma axta, apxeyenma nak chá'a Pablo megyetsapma. 20 Axta ko'o ay'áseykegkok sekteméssessamakxa xa amya'a nak, keñe sélmaxneyeykencha'a ko'o Pablo apmenyeyk kexaha emyekxak ma'a Jerusalén yaqwayam enxoho kóltéhek kélyekpelchémo xa ektémakxa nak apxénamap. 21 Tén axta apkeltémo etnehek apyekpelchémo m'a wesse' apwányam Roma, keñe axta ko'o séltémo aqsa exek makham ma'a sẽlpextétamakxa ekwokmoho seyewagko wáphaksek ma'a aphakxa nak wesse' apwányam.
22 Keñe axta Agripa aptéma apkenagkama Festo s'e:
—Émenyeyk ko'óxa weyxhok appeywa m'a énxet nak.
Keñe axta Festo aptéma apchátegmoweykegkokxo s'e:
—Saka sa' eñak appeywa.
23 Keñe axta mók ekhem, apkelweykmo m'a wesse' apwányam Agripa tén han Berenice, apkelántaxnegweykmek axta kañe' tegma yetlo apkeleymákpoho, yetlo sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e, tén han ma'a kelwesse'e apkelámha apmonye'e apheykha nak tegma apwányam. Apkeltémok axta Festo kólyentemekxak Pablo m'a, 24 tén axta aptéma appeywa s'e:
—Wesse' apwányam Agripa tén han kelwesse'e negaqnákxo nak xamo' negko'o s'e. Cháxa apkenmeyncha'a énxet xa. Apyókxoho judíos axta ko'o eseykentegkessók amya'a apkelxeyenma megkaleklama apkelwáxok aptémakxa xa énxet nak, cham'a apheykha nak Jerusalén, tén han se'e Cesarea nak, melwátesseykmok nahan apkelpáxameykha apkeltémo ko'o wának emátog xa énxet nak; 25 axta eyke ko'o ateyk elának xama aqsok ekmaso ekpayhawo nak yaqwayam yáneykpok emátog. Xeyenmeyk eyke ko'o ewáxok wáphaksek aphakxa m'a wesse' apwányam Roma, hakte axta apmenyeyk etnehek apyekpelchémo m'a. 26 May'ásegkok han ko'o yaqwánxa atnehek sektáxéssesso wesse' apwányam ahagkok altennaksek ektémakxa apxénamap xa énxet nak, keñe sekyentamánto aqsa sekxók kélnápaqta'awók kéxegke, tén han nápaqtók xép wesse' apwányam Agripa, yaqwayam sa' keytek ko'o sektáxésso natámen apkelmaxneyeykha exchep. 27 Hakte kaqhok ko'ónek agáphaksek énxet apmomap megkaxénáxko enxoho sekxók aqsok eksexnenagko.