Pedro regresa a Jerusalén
1-2 En toda la región de Judea se supo que también los que no eran judíos habían recibido el mensaje de Dios. Así que, cuando Pedro regresó a Jerusalén, los apóstoles y los seguidores judíos se pusieron a discutir con él. 3 Y le reclamaron:

—¡Tú entraste en la casa de gente que no es judía, y hasta comiste con ellos!

4 Pedro empezó a explicarles todo lo que había pasado:

5 —Un día, yo estaba orando en el puerto de Jope. De pronto, tuve una visión: Vi que del cielo bajaba algo como un gran manto, colgado de las cuatro puntas. 6 Miré con atención, y en el manto había toda clase de animales domésticos y salvajes, y también serpientes y aves. 7 Luego oí la voz de Dios, que me dijo: “Pedro, levántate; mata y come de estos animales.”
8 »Yo le respondí: “¡No, Señor, de ninguna manera! Nuestra ley no nos permite comer carne de esos animales. Yo jamás he comido alimentos prohibidos.”
9 »Pero Dios me dijo: “Si yo digo que puedes comer de estos animales, no digas que eso es malo.”
10 »Esto ocurrió tres veces. Luego Dios retiró el manto y lo devolvió al cielo. 11 Poco después llegaron tres hombres, que fueron a buscarme desde Cesarea. 12 El Espíritu Santo me dijo que fuera con ellos y que no tuviera miedo. Seis miembros de la iglesia de Jope fueron conmigo.
»Al llegar a Cesarea, entramos en la casa de Cornelio. 13 Él nos contó que un ángel del Señor se le había aparecido y le había dicho: “Envía unos mensajeros a Jope, para que hagan venir a un hombre llamado Pedro. 14 El mensaje que él te va a dar hará que se salven tú y toda tu familia.”
15 »Yo empecé a hablarles, y de pronto el Espíritu Santo vino sobre todos ellos, así como nos ocurrió a nosotros al principio. 16 Y me acordé de que el Señor Jesús nos había dicho: “Juan bautizó con agua, pero a ustedes Dios los va a bautizar con el Espíritu Santo.”
17 »Entonces pensé: “Dios le ha dado a esta gente el mismo regalo que nos dio a nosotros los judíos, porque creímos en Jesús, el Mesías y Señor.” Y yo no soy más poderoso que Dios para ponerme en contra de lo que él ha decidido hacer.»

18 Cuando los hermanos judíos oyeron esto, dejaron de discutir y se pusieron a alabar a Dios. Y decían muy admirados: «¡Así que también a los que no son judíos Dios les ha permitido arrepentirse y tener vida eterna!»
La buena noticia llega a Antioquía
19 Después de la muerte de Esteban, los seguidores de Jesús fueron perseguidos y maltratados. Por eso muchos de ellos huyeron a la región de Fenicia y a la isla de Chipre, y hasta el puerto de Antioquía. En todos esos lugares, ellos anunciaban las buenas noticias de Jesús solamente a la gente judía. 20 Sin embargo, algunos de Chipre y otros de Cirene fueron a Antioquía y anunciaron el mensaje del Señor Jesús también a los que no eran judíos. 21 Y Dios les dio poder y los ayudó para que muchos aceptaran el mensaje y creyeran en Jesús.
22 Los de la iglesia de Jerusalén supieron lo que estaba pasando en Antioquía, y enseguida mandaron para allá a Bernabé. 23-24 Bernabé era un hombre bueno, que tenía el poder del Espíritu Santo y confiaba solamente en el Señor. Cuando Bernabé llegó y vio que Dios había bendecido a toda esa gente, se alegró mucho y los animó para que siguieran siendo fieles y obedientes al Señor. Y fueron muchos los que escucharon a Bernabé y obedecieron el mensaje de Dios.
25 De allí, Bernabé se fue a la ciudad de Tarso, para buscar a Saulo. 26 Cuando lo encontró, lo llevó a Antioquía. Allí estuvieron un año con toda la gente de la iglesia, y enseñaron a muchas personas. Fue allí, en Antioquía, donde por primera vez la gente comenzó a llamar cristianos a los seguidores de Jesús.
27 En ese tiempo, unos profetas fueron de Jerusalén a Antioquía. 28 Uno de ellos, llamado Agabo, recibió la ayuda del Espíritu Santo y anunció que mucha gente en el mundo no tendría nada para comer. Y esto ocurrió, en verdad, cuando el emperador Claudio gobernaba en Roma.
29 Los seguidores de Jesús en Antioquía se pusieron de acuerdo para ayudar a los cristianos en la región de Judea, y cada uno dio todo lo que pudo dar. 30 Entonces Bernabé y Saulo llevaron el dinero a Jerusalén, y lo entregaron a los líderes de la iglesia.
Pedro apcháphássesso amya'a apchaqneykekxexa énxet Jerusalén
1 Apkellegágweykekxeyk axta amya'a énxet'ák kélápháseykha tén han énxet'ák melya'ásseyam apheykha nak Judea apkelmoma nahan takha' Dios appeywa m'a énxet'ák metnaha nak judíos. 2 Xama axta apweykekxo makham Pedro m'a Jerusalén, apxéneykha axta ekmaso nápakha énxet'ák apteme axta melya'ásseyam apkeleñama axta sekxók apkelyetleykekxa ektémakxa apkelpeykessamo Dios ma'a judíos. 3 Axta aptemék apkelmaxneyeykencha'a s'e:
—¿Yaqsa ektéma aptéma nak meyk'a m'a énxet'ák metnaha nak judíos, tén han aptómo nak xamo' ma'a aptéyak?
4 Apkeltennáseykha axta sekxók Pedro eyeynókxa axta ekyókxoho ektémakxa. Axta aptemék apkelanagkama s'e:
5 —Ekhegkek axta ko'o m'a tegma apwányam Jope, ekweteyak axta ko'o aqsok sélxekmóssamo neyseksa sélmaxnagko. Ekweteyak axta xama apáwa apyawe appayhe cuatro napwe'ék kélnaqtete, apwéweykenteyk axta sekhakxa apkeñama m'a néten. 6 Ektaqmelcháseykekxók axta sélányo séltémo ótak ekhéyak ma'a kañe', ekweteyak axta ko'o aqsok nawha'ák cuatro amagkok la'a, tén han aqsok nawha'ák éllo, tén han ma'a élpexyaweykegkohol'a kalxog, tén han ma'a náta. 7 Eklegayak axta anhan xama kélpeywa ektéma seyenagkama s'e: ‘Pedro, yempekxa néten; elnáhap, etwok sa'.’ 8 Axta ektemék ko'o seyátegmoweykegko s'e: ‘Wesse', matók ko'o makham xama enxoho m'a aqsok nawha'ák mantamakxa nak tén han ma'a ekmanyása nak.’ 9 Tén axta sepaqhetcháseykekxo makham ma'a kélpeywa eñama nak néten. Axta entemék makham seyenagkama s'e: ‘Ná eltemésses aqsa ekmanyása m'a aqsok apteméssesso nak negmowána antók ma'a Dios.’ 10 Ántánxo ekteme axta nahan temék xa ektáha nak, tén axta élmeyeykekxo makham néten ma'a ekyókxoho aqsok. 11 Chaqhémók axta anhan apkelweykmo apqántánxo énxet kélápháseykha apkeleñama Cesarea sektamsama ko'o m'a tegma negheykegkaxa axta. 12 Apkeltémók axta alyetlakxak Espíritu Santo meyke ektamheykha ewáxok. Élyetlamchek axta anhan se'e seis ẽlyáxeg'a nentémo xamo' nak magya'ásseyam. Negyókxoho axta nélántaxnegweykmok apxagkok ma'a énxet nak, cham'a Cornelio, 13 cham'a sẽltennáseykencha'a axta negko'o ektémakxa apweteya xama Dios apchásenneykha m'a apxagkok, apkenmeykencha'a aptéma exnek apkenagkama s'e: ‘Eláphés énxet ma'a tegma apwányam Jope yaqwayam enxoho yának exegmak ma'a Simón, kéltéma nak han Pedro; 14 sa' eltennaksek xép yaqwánxa etnehek ewagkasakpok teyp xép ma'a, tén han ma'a ekyókxoho ekheykha nak apxagkok.’ 15 Xama axta seyeynamo séltennáseykencha'a ko'o xa énxet'ák nak, apwéweykenteyk axta chá'a Espíritu Santo apyetseksa'ák, ekhawo ektémakxa axta nahan negko'óxa apwéweykento chá'a Espíritu Santo egyetseksa'ák ma'a sekxók axta. 16 Keñe ekxénweykekxoho ko'o ewáxok aptéma axta appeywa Wesse' egegkok se'e: ‘Naqsók axta apyaqpassáseykegko yegmen énxet'ák Juan, yetlo Espíritu Santo sa' eyke kéxegke kólyaqpássesagkok.’ 17 Apméssek sa' agkok nahan Espíritu Santo Dios xa énxet'ák nak ekhawo m'a segméssama axta anhan negko'óxa nenteme nak magya'ásseyam Wesse' egegkok Jesucristo, mowanchek ko'o amássesagkok yaqwánxa etnehek ma'a Dios.
18 Xama axta apkellegaya énxet'ák ekha melya'ásseyam apheykha Jerusalén xa, apkelwanmeyeykegkek axta, axta aptemék nahan apkelteméssessama apcheymákpoho Dios se'e:
—¡Apméssek neyke nahan Dios yaqwayam elyaqmagkasek apkelwáxok ma'a énxet'ák metnaha nak judíos, tén han peya elmésagkok ma'a ekyennaqte apnénya'ák megkatnégwayam néxa nak!
Apchaqneykekxexa énxet Antioquía
19 Keynamók axta kélnaqtawáseykegkoho énxet'ák melya'ásseyam natámen axta apketsapma m'a Esteban, axta keñamak apkelmaheykegko nápakha apkenyaheykegko m'a yókxexma Fenicia, Chipre, tén han ma'a Antioquía. Cha'a apkeltennáseykegkaxa axta nahan tásek amya'a wánxa apkelánamákpoho nak judíos, keñe háwe pók énxet'ák metnaha nak judíos. 20 Nápakha énxet'ák melya'ásseyam apkeleñama Chipre tén han Cirene axta apkelweykmok ma'a tegma apwányam Antioquía, apkelpaqhetchessegkek axta nahan ma'a énxet'ák metnaha nak judíos, apkeltennáseykencha'a m'a amya'a ektaqmela ekxeyenma nak Jesús Wesse' egegkok. 21 Yetnegkek axta Dios apmopwána nepyeseksa xa énxet'ák nak, axta keñamak apxámokma énxet'ák apkexakha m'a nano' apcháyókxa axta, aptamheykegkokxeyk axta melya'ásseyam ma'a Wesse' egegkok.
22 Xama axta eklegamaxko amya'a m'a apchaqneykekxexa nak énxet ma'a Jerusalén, kéláphássegkek axta Bernabé m'a Antioquía. 23 Xama axta apweykmo Bernabé m'a, apweteyak axta ektémakxa appasmo Dios ma'a énxet'ák nak, payheykekxók agko' axta apwáxok. Apméssegkek axta nahan appeywa énxet'ák apkeltémo elyennaqtéshok aptamhéyak melya'ásseyam Wesse' egegkok tén han meyke apkelyenseyam. 24 Énxet meyke aptémakxa axta m'a Bernabé, apláneyók axta apwáxok Espíritu Santo, tén han mey'ásseyam. Apxámók axta énxet apyepetcheykekxa m'a Wesse' egegkok.
25 Keñe axta Bernabé apmaheykegko Tarso natámen xa, apketamsama Saulo, 26 xama axta apwetágweykmo m'a, apyentameykekxeyk axta m'a Antioquía. Cha'a apkelheykekxexa axta xamo' énxet'ák melya'ásseyam xama apyeyam ma'a, apkelxekmóssama apxámokma apagko' énxet. Antioquía axta payhémók eyeynamókxa kélteméssesso apkelwesey “cristiano” m'a apkelyetlo nak Cristo.
27 Nápakha Dios appeywa apkellegasso apkeleñama Jerusalén axta anhan apkelmaheykegkok Antioquía xa ekhem nak. 28 Keñe axta xama xa Dios appeywa aplegasso nak, apwesey axta Agabo, apkempeykekxo néten apxeyenma katyapok meyk segaqhe ekyókxoho apkelókxa keso náxop, Espíritu Santo axta eyke aptamheykha apwáxok. Temegkek axta anhan xa, cham'a aptémakxa axta wesse' apwányam Roma m'a Claudio. 29 Keñe axta m'a énxet'ák melya'ásseyam apheykha axta Antioquía élxeyenma apkelwáxok eláphássesek aqsok yaqwayam epasmok ma'a énxet'ák melya'ásseyam apheykha axta m'a Judea, cham'a ekwánxa enxoho chá'a ekyetnakxa yaqwayam egkések. 30 Apkeláneykegkek axta nahan xa. Kélméssegkek axta Bernabé tén han Saulo aqsok kélmésso naqsa yaqwayam elsakxések ma'a apkelámha apmonye'e nak Judea.