1 La guerra entre las familias de Saúl y de David duró mucho tiempo, y David iba ganando más poder, mientras que la familia de Saúl se debilitaba.
La familia de David
(1 Cr 3.1-9)
2-5 En Hebrón, David tuvo seis hijos en este orden:

Con Ahinóam, su esposa de Jezreel, tuvo a Amnón.
Con Abigail, la viuda de Nabal, tuvo a Quilab.
Con Maacá, la hija de Talmai, rey de Guesur, tuvo a Absalón.
Con Haguit tuvo a Adonías.
Con Abital tuvo a Sefatías.
Con Egla tuvo a Itream.
Abner se une a David
6-7 Como la guerra continuaba entre los seguidores de Saúl y los de David, Abner fue ganando poder sobre la familia de Saúl. Hasta llegó a tener relaciones sexuales con Rispá hija de Aiá, que había sido mujer de Saúl. Pero Is-bóset le reclamó:

—¿Por qué te acostaste con la mujer de mi padre?

8 Abner se enojó tanto que le dijo a Is-bóset:

—¿Y cómo te atreves a reclamarme? ¿Qué te crees que soy yo? ¿Un simple perro, al que no se le da nada por sus servicios?
»Yo le he servido fielmente a toda la familia de Saúl, y también a sus hermanos y amigos. ¡A ti mismo te he cuidado, para que David no te atrapara! 9 Pues ahora, ¡que Dios me castigue duramente si no hago que se cumpla la promesa de Dios a David! Porque Dios le prometió 10 que le daría el reino de Saúl, y que lo haría rey de todo Israel y de Judá, desde Dan en la frontera norte, hasta Beerseba en la frontera sur.

11 Is-bóset se quedó callado, pues le tenía mucho miedo a Abner.
12 Luego Abner mandó unos mensajeros a Hebrón, para que le dijeran a David: «Haz un pacto conmigo, y yo te ayudaré a que seas rey de todo Israel».
13 David le contestó: «Me parece bien. Haré un pacto contigo, pero con la condición de que, cuando vengas, me traigas a Mical, la hija de Saúl».
14 Al mismo tiempo, David le envió a Is-bóset este mensaje: «Devuélveme a mi esposa Mical, pues yo se la compré a tu padre. El precio que pagué por ella fueron los cien filisteos que maté».
15 Como Mical vivía con Paltiel hijo de Lais, Is-bóset mandó que se la quitaran. 16 Pero Paltiel se fue llorando tras ella, hasta que llegaron a un pueblo llamado Bahurim. Allí Abner le dijo: «¡Ya basta de lloriqueos! ¡Vuelve a tu casa!» Y Paltiel regresó.
17 Luego Abner envió este mensaje a los jefes de Israel:

«Durante mucho tiempo ustedes han querido que David sea su rey. 18 ¡El momento ha llegado! Recuerden que Dios le prometió a David que por medio de él libraría a Israel de los filisteos y de todos sus enemigos».

19-20 Abner habló también con la gente de Benjamín, y él mismo fue a Hebrón con veinte hombres, y le contó a David que todos en Israel y Benjamín estaban dispuestos a reconocerlo como rey.
David hizo entonces una fiesta para Abner y sus soldados, 21 y durante la fiesta Abner le dijo: «Su Majestad, permítame reunir a todos los israelitas para que hagan un pacto con usted, y así usted pueda ser su rey».
Joab mata a Abner
22-23 David se lo permitió, y Abner salió de Hebrón. En ese momento llegaron Joab y los soldados de David. Venían de una batalla, y traían muchas riquezas que les habían quitado a sus enemigos. Cuando Joab supo que Abner había estado hablando con David, y que David lo había dejado irse tranquilamente, 24 fue a verlo y le dijo:

«¡Pero qué ha hecho Su Majestad! ¿Cómo pudo usted dejar que Abner se fuera tan tranquilo? 25 Usted sabe que todo lo que Abner le ha dicho es mentira; él solo ha venido a espiar».
26-30 En cuanto Joab salió de hablar con David, mandó a decirle a Abner que regresara, pero sin decírselo a David.
Abner ya había llegado al pozo de Sirá, pero regresó a Hebrón. Tan pronto como llegó a la entrada de la ciudad, Joab lo llevó aparte, como si quisiera decirle algo a solas, y le clavó un cuchillo en el estómago. Así fue como Joab y su hermano Abisai se desquitaron de la muerte de su hermano Asael en la batalla de Gabaón.
Cuando David supo lo que había pasado, dijo:

«Juro por Dios que ni yo ni mi gente tenemos la culpa de la muerte de Abner. Que Dios castigue a Joab y a toda su familia. Que entre ellos siempre haya enfermos. Que la piel se les pudra y sus heridas no se cierren. Que haya entre ellos cojos, y que se mueran de hambre o que los maten en la guerra».

31-34 Luego David les dijo a Joab y a todos los que estaban con él: «En señal de tristeza, rompan la ropa que llevan puesta y vístanse con ropas ásperas, y lloren por Abner».
Abner fue enterrado en Hebrón. El día que lo enterraron, el rey David iba adelante del grupo. Toda la gente lloraba mucho, y también el rey lloraba sin consuelo ante la tumba de Abner. Y decía:

«¡Abner no merecía morir así!
¡Bien pudo haber escapado!
¡También pudo haberse defendido!
En cambio, ¡murió asesinado!»

La gente no dejaba de llorar, 35 y todo el día le insistieron a David que comiera algo. Pero David les respondía: «No comeré nada antes de que anochezca. Que Dios me castigue muy duramente si lo hago».
36 Esto que dijo el rey le pareció bien a la gente, ya que todo lo que David hacía les agradaba. 37 La gente se dio cuenta de que el rey no era culpable de la muerte de Abner.
38 Luego el rey les dijo a sus oficiales: «¿Se dan cuenta de que hoy ha muerto en Israel un gran hombre? 39 ¿De qué me sirve ser el rey, si no pude evitar que Joab y Abisai lo mataran? ¡Que Dios les dé su merecido por la maldad que cometieron!»
1 Ahóxek axta apkelnápomap Saúl apkelxegexma'a m'a David nak apkelxegexma'a, chánteykegkek axta aqsa han apkelyennaqte m'a David apkelxegexma'a, keñe axta Saúl apkelxegexma'a ekweyweykento apkelyennaqte.
David apketchek
(1 Cr 3.1-4)
2 Keso apketchek appalleyam axta David aphamakxa axta Hebrón: Amnón axta átnaha apketkok, étche axta m'a Ahinóam, eñama axta Jezreel; 3 tén axta aptétéyak ma'a Quilab, Abigail axta étche, Nabal axta aptáwa' neptámen, apkeñama axta Carmel; keñe axta aptáhakxa apqántánxo m'a Absalón, Maacá axta étche, Talmai axta apketche kelwána, wesse' apwányam axta m'a Guesur; 4 keñe axta aptáhakxa cuatro m'a Adonías, Haguit axta étche; keñe axta aptáhakxa cinco m'a Sefatías, Abital axta étche; 5 keñe axta aptáhakxa seis ma'a Itream, Eglá axta étche, mók aptáwa' axta m'a David. Cháxa appalleyam axta aphamakxa axta David ma'a Hebrón.
Abner aphéssamo mók apkelpaqhetchásamap David
6 Chánteykegkek axta aqsa apyennaqte Abner nepyeseksa m'a Saúl axta apkelxegexma'a, neyseksa megkamassegwayam kempakhakma nepyeseksa m'a Saúl axta apkelxegexma'a, tén han David. 7 Yetneyk axta han xama kelán'a apmeykha naqsa m'a Saúl axta, Rispá axta ekwesey, Aiá axta apketche, appatheteykegko axta han chá'a m'a Abner. Keñe axta Is-bóset aptáha apcháneya m'a Abner:
—¿Yaqsa ektéma appatheteykegko chá'a táta axta apmeykha naqsa kelán'a?
8 Aplókók apagko' axta Abner appaqhetchesa m'a Is-bóset, axta aptáhak apchátegmowágko s'e:
—¿Semhegya ko'o apchásenneykekxoho nak chá'a m'a énxet'ák nak Judá? Malwátesseykmok ko'o sekyetleykha m'a Saúl, apyáp axta, tén han apnámakkok, tén han apkelxegexma'a, maltémók han xép emok ma'a David. ¡Exénchek xép sekteméssesseykmoho exma xama kelán'a! 9 ¡Heñássesagkohok sa' ko'o ekyentaxno agko' Wesse' egegkok matnéssesa enxoho David ma'a apmáheyókxa axta etnéssesek Wesse' egegkok, 10 Alwátessesek aptamhéyak kelwesse'e apkelwányam ma'a Saúl axta aptawán'ák neptámen, keñe atnessásekxak David wesse' apwányam ma'a Israel tén han Judá, eyeynmo m'a Dan ekweykekxoho m'a Beerseba!
11 Mopwanchek axta apmako yátegmowágkok Is-bóset xama enxoho aptáhakxa appeywa m'a Abner, hakte apkekak axta. 12 Apkeláphássek axta apkeláneykha Abner apkeltamho etnehek yának David se'e: “¿Yaqsa agkok se'e apchókxa nak? Aghéshok sa' mók nélpaqmeyesma: apasmok sa' yaqwayam épetchekxak xép apyókxoho énxet'ák Israel.”
13 Apchátegmowágkek axta David: “Táse', aghéshok sa' mók nélpaqhetchásamáxkoho, aptáha enxoho s'e sekmakókxa nak atnehek wána': memyenteyk sekhakxa méntamánto enxoho Mical, Saúl axta apketche.” 14 Apkeláphássek axta han apkeláneykha David aphakxa Is-bóset, axta aptáhak apcháneya s'e: “Hegkeyásekxa sa' Mical, etáwa' axta, sekmoma axta ekyaqmageykekxa cien sélyenyekhássesso nekha apyempe'ék ma'a filisteos.”
15 Keñe axta Is-bóset apkeltamho kólyementegwakxak ma'a Paltiel, Lais axta apketche, atáwa' axta m'a kelán'a nak; 16 apxegkek axta natámen Paltiel apkelekxagweygko, apyetlákxeyk axta ekweykekxoho m'a yókxexma Bahurim. Cham'a apkeltamhókxa axta han etaqhohok ma'a Abner, aptaqháwok axta m'a Paltiel.
17 Keñe axta Abner apkelpaqhetchesa m'a apkelámha apmonye'e nak Israel, aptáhak axta apkeláneya s'e: “Nanók kéxegke kéltémo etnehek wesse' apwányam kélagkok David. 18 Wokmek kaxwók yaqwánxa kóllána', hakte apxeyenmeyk axta Wesse' egegkok ma'a David, apteme nak apkeláneykha, elwagkasek teyp énxet'ák Israel, cham'a énxet'ák apagkok, neyseksa apkelma m'a filisteos, tén han ma'a apyókxoho katnaha nak apnámakkok.”
19 Apkelpaqhetchásekpók axta han Abner ma'a Benjamín nak énxet'ák apagkok, keñe axta apmahágko m'a Hebrón, yaqwayam eltennássekxak David ektáhakxa apkelpeywa m'a énxet'ák Israel, tén han ma'a Benjamín énxet'ák apagkok. 20 Apwokmek axta Hebrón yetlo veinte apkelxegexma'a, aphakxa axta m'a David, apkelánessek axta ektámáxche ekyawe David ma'a, yetlo m'a ektáha axta apkelxegexma'a. 21 Keñe axta Abner aptáha apcháneya David se'e:
—Ataqhohok sa' ko'o wánchessekxak ma'a apyókxoho énxet'ák Israel, yaqwayam sa' exnéshok mók apkelpaqhetchásamákpoho exchep wesse', keñe sa' etnehek xép wesse' apwányam ekhawo m'a ektáhakxa enxoho apkelmopmenyého m'a.
Keñe axta David apyenyékxo m'a Abner apcháphasa etaqhohok yetlo meyke ektáhakxa apwáxok.
Joab apchaqhe Abner
22 Chaqhawók axta han apwákxexa Joab yetlo m'a David axta sẽlpextétamo apagkok apkelenyékto émpakháxchexa', apkelsánteyk axta ekxámokma agko' aqsok apkelyementaméyak ma'a apkelenmexma. Méko axta eyke kaxwók Abner ma'a Hebrón, aphakxa axta David, hakte aptaqháwok axta yetlo meyke ektáhakxa apwáxok, natámen apcháphasso m'a David. 23 Xama axta apwákxo Joab yetlo apyókxoho sẽlpextétamo apkelxegexma'a, kéltennáseyha axta apwokmo aphakxa wesse' apwányam ma'a Abner, Ner axta apketche, tén han aptaqháwo natámen apcháphasso m'a wesse' apwányam. 24 Keñe axta Joab apya'aweykxo m'a wesse' apwányam, axta aptáhak apcháneya:
—¿Yaqsa apkelana exchep wesse'? Apya'awa neyke Abner xép wesse', keñe apcha'awo makham etaqhoho'. 25 ¿Ya ey'ásegkok xép wesse' apwa'a Abner yaqwayam elyexanchesha exchep, tén han elanha aqsok yaqwayam elána', keñe han ekyókxoho yaqwánxa enxoho etnehek xép, wesse'?
26 Xama axta aptepa Joab natámen appaqhetchesso David, apkeláphássek axta apkeláneykha apkeltamho ektamok ma'a Abner, meyke apya'áseyak ma'a David, kélyentawákxeyk axta m'a nekha yámelchet ekyetnama nak Sirá. 27 Xama axta apwákxo Abner ma'a Hebrón, apya'ássek axta Joab nekha átog nak tegma apwányam, yaqwayam epaqhetchesek apxakko', cha'a apchaqhakxa axta han apkelyetxaqkasa apwokmo m'a, yaqwayam exnésseshok mók apchaqhássesso m'a apyáxeg Asael. 28 Xama axta apleg'a m'a David, keñe aptáha s'e: “Méko xama aqsok ekmaso ko'o sélane tén han sektémakxa nak wesse' apwányam, nápaqtók Wesse' egegkok, eñama apmatñà m'a Abner, Ner axta apketche. 29 ¡Joab sa' káhapwak apsexnánémap, tén han ekyókxoho apnámakkok, megkameykehek sa' chá'a aphawóxama m'a eksekkeneykha nak chá'a éma agkok, tén han negmasse ektepelchamáxche nak egyempehek, tén han ekyaqteyeykha nak chá'a kaxog, tén han ekmatñá nak chá'a, essenhan meyk élnapma!”
30 Apchaqhak axta Joab tén han Abisai ma'a Abner, hakte apchaqhássessegkek axta apyáxeg Abner émpakhamáxko axta m'a Gabaón.
31 Keñe axta David aptáha apcháneya m'a Joab yetlo apyókxoho apkelxegexma'a: “Kólyepták kélántaxno, kólántaxnekxa sa' ma'a apáwa sẽlwáxaqxamo nak, kallapwomák sa' eñama apketsapma m'a Abner.” Apxegkek axta wesse' apwányam David neptámen kélsó aphápak, 32 kélátawanyeyk axta Abner ma'a Hebrón. Cha'a megyéságkaxa axta han apwana wesse' apwányam David, nekha takhaxpop apagkok nak ma'a Abner, aptamhágkek axta han ma'a apyókxoho énxet'ák nak. 33 Tén axta wesse' apwányam apmeneykmasa s'e negmeneykmasso senlapwayam apmeneykmássesa m'a Abner:

“Abner, ¿yaqsa
ektáha apketsapa nak,
aptémól'a yetsapok ma'a
énxet ekmaso aptémakxa,
34 meyke
kélnaqtehetchesso apmék,
tén han meyke
kélnaqtehetchesso
apmagkok cadenas?
¡Apketsekkek xép,
aptémól'a apmatñà
apchaqhe m'a énxet
élmasagcha'a
nak apkeltémakxa!”

Apkellekxagweyha axta aqsa makham apkelano m'a énxet'ák. 35 Keñe axta kélya'aweykxo David apcháneyákpo etwok apto amonye' ekyáqtésso, keñe axta David aptáha naqsók appaqmeta s'e:
—¡Heñássesagkohok sa' ko'o Dios ekyentaxno agko', sektawa enxoho sekto, essenhan ma'a mók aqsok enxoho, amonye' ektaxno ekhem!
36 Leyawók axta apkelwáxok apyókxoho énxet'ák apkelleg'a aptáhakxa, hakte kalkohok axta chá'a apkelwáxok apyókxoho énxet'ák aqsok apkelane m'a wesse' apwányam. 37 Cháxa ekhem apkelyekpelchágwokmo axta apyókxoho israelitas megkatnaha apteme wesse' apwányam eñama apketsapma m'a Abner, Ner axta apketche.
38 Keñe axta wesse' apwányam aptáha apkeláneya m'a sẽlpextétamo apkelwesse'e apagkok:
—Kélwet'ak kéxegke sakhem apmatñà Israel xama apkemha apmonye' apagko'. 39 Cháxa keñamak sekyelqáxko nak ko'o sekwet'a aptamhágkaxa m'a Seruiá étchek apkello nak, sektáhakxoho eykhe ko'óxa wesse' apwányam, Dios axta sélyéseykha. ¡Wesse' egegkok sa' eñássesagkohok ektáha nak apkelane s'e aqsok ekmaso nak!