Amnón viola a su hermana
1 Uno de los hijos de David, que se llamaba Absalón, tenía una hermana muy hermosa llamada Tamar. Otro de los hijos de David, que se llamaba Amnón, se enamoró perdidamente de ella. 2 Como Tamar era todavía muy joven y no había tenido relaciones sexuales, Amnón no encontraba la manera de estar a solas con ella. Eso lo angustiaba tanto que hasta se deprimió.
3 Amnón tenía un amigo muy astuto y malicioso, que se llamaba Jonadab. Además de ser su amigo, Jonadab era su primo, pues era hijo de Simá, el hermano de David. 4 Un día, Jonadab le dijo a Amnón:

—Dime, ¿por qué cada día te noto más decaído? ¿Si eres el hijo del rey, qué te puede faltar?

Y Amnón le contestó:

—Es que estoy enamorado de Tamar, ¡y es mi medio hermana!

5 Jonadab le aconsejó:

—Pues métete en la cama, y haz como si estuvieras muy enfermo. Y cuando tu padre venga a verte, pídele que mande a tu hermana Tamar. Dile que necesitas a alguien que te prepare la comida y te la dé en la boca.

6 Amnón fue entonces a acostarse, fingiéndose muy enfermo. Cuando el rey llegó a visitarlo, Amnón le dijo:

—Por favor, deja que mi hermana Tamar venga a prepararme unos panes y me dé a comer en la boca.

7 David mandó llamar a Tamar y le dijo: «Ve a la casa de tu hermano Amnón y hazle de comer».
8 Tamar fue a la casa de Amnón, y lo encontró acostado. Entonces tomó harina, preparó la masa, hizo panes y los puso a hornear. Mientras tanto, Amnón no le quitaba la vista de encima. 9 Cuando el pan estuvo listo, Tamar lo puso sobre la mesa. Pero Amnón no quiso levantarse a comer, sino que le dijo a Tamar: «Ordena a los sirvientes que salgan de aquí».
En cuanto los sirvientes salieron, 10 Amnón le dijo a Tamar:

—Tráeme el pan a la cama, y dame de comer en la boca.

Tamar tomó el pan y se lo llevó a su hermano hasta la cama. 11 Pero cuando ya estuvo cerca, Amnón la agarró por la fuerza y le dijo:

—Ven, hermanita, acuéstate conmigo.

12 Tamar le contestó:

—No, hermano mío; no me obligues a hacer algo tan malo y vergonzoso. Aquí en Israel, eso no se hace. 13 Si me violas, yo tendré que vivir con esa vergüenza y tú quedarás en Israel como un malvado. Yo te ruego que le pidas al rey que me deje ser tu esposa. Estoy segura de que él aceptará.

14 Pero Amnón no le hizo caso. Y como era más fuerte que ella, la forzó a tener relaciones sexuales con él. 15 Sin embargo, cuando terminó la despreció más de lo que antes la había deseado. Entonces le gritó:

—¡Lárgate de aquí!

16 Ella le suplicaba:

—¡No, hermano mío, no me despidas así! Si lo que has hecho ya es malo, echarme de aquí será peor.

Pero Amnón no le hizo caso. 17 Al contrario, llamó a uno de sus sirvientes y le ordenó: «Saca de aquí a esta mujer, y luego cierra bien la puerta».
18 El sirviente echó de la casa a Tamar, y luego cerró la puerta.
Tamar llevaba puesto un vestido largo y de colores, pues así se vestían las hijas de los reyes de Israel que todavía eran solteras. 19 Pero al verse en la calle, se echó ceniza sobre la cabeza y rompió su vestido para demostrar su vergüenza. Luego se fue llorando y gritando por todo el camino, agarrándose la cabeza.
20 Cuando Absalón lo supo, la tranquilizó y le dijo: «Hermanita, lo que Amnón ha hecho contigo es terrible. Pero no le guardes rencor, porque es tu hermano».
Desde entonces Tamar se fue a vivir a la casa de su hermano Absalón, pero siempre prefería estar sola.
21 Cuando David se enteró de lo que había pasado, se puso muy enojado. Sin embargo, no castigó a Amnón, pues era su hijo mayor y lo quería mucho. 22 Absalón, por su parte, dejó de hablarle a Amnón, pues lo odiaba por haber violado a su hermana.
Absalón mata a Amnón
23 Pasaron dos años. Un día, Absalón invitó a todos los hijos del rey a Baal-hasor, cerca de Efraín. Allí había fiesta, porque era la época en que se cortaba la lana a las ovejas. 24 Absalón mismo fue a invitar al rey, y le dijo:

—Me gustaría que Su Majestad y la gente a su servicio vinieran a celebrar conmigo el corte de lana de mis ovejas.

25 Pero el rey le contestó:

—Hijo mío, te agradezco la invitación, pero si vamos todos vas a gastar mucho dinero.

Absalón insistió en invitar a David, pero él no quiso ir. Sin embargo, le dio su bendición. 26 Entonces Absalón le propuso:

—Si usted no puede ir, al menos permita que vaya mi hermano Amnón.

David le preguntó:

—¿Y por qué tanto interés en Amnón?

27 Pero tanto presionó Absalón al rey que, al fin, dejó que Amnón y sus otros hijos fueran a la fiesta. 28 Allí Absalón les dijo a sus sirvientes:

«Vigilen bien a Amnón, y cuando ya esté muy borracho y yo les diga que lo maten, mátenlo. No tengan miedo, que lo van a matar porque yo lo ordeno».

29 Los sirvientes de Absalón cumplieron sus órdenes. Cuando los otros hijos del rey vieron muerto a Amnón, montaron en sus mulas y salieron huyendo.
30 Todavía estaban ellos en camino cuando alguien le avisó a David que Absalón había matado a todos sus hijos. 31 Al oír esto, el rey se levantó de su trono, y en señal de dolor, rompió su ropa y se tiró al suelo. Todos los que estaban a su alrededor hicieron lo mismo, 32-33 pero Jonadab, el sobrino de David, le dijo:

«No crea Su Majestad todo lo que le han dicho. Estoy seguro de que no todos sus hijos han sido asesinados, sino solamente Amnón. Esto es algo que Absalón ya tenía planeado desde el día que Amnón violó a Tamar».

34-39 En ese momento un vigilante fue a decirle a David: «Por el camino de Horonaim, a un costado del cerro, viene mucha gente». Entonces Jonadab le dijo: «Su Majestad puede ver que yo estaba en lo cierto; sus hijos han vuelto con vida».
No había terminado Jonadab de hablar cuando entraron los hijos del rey, y se echaron a llorar. También el rey y sus ayudantes empezaron a llorar amargamente.
Durante muchos días David lloró la muerte de su hijo Amnón, aunque también extrañaba mucho a Absalón. Pero Absalón huyó a Guesur y se quedó allí tres años, bajo la protección de Talmai hijo de Amihud, que era rey de ese lugar.
Amnón tén han Tamar
1 Yetneyk axta xama apyáxeg ektaqmalma agko' ma'a Absalón, David axta apketche, ekwesey axta Tamar. Keñe axta m'a Amnón, apketche axta han ma'a David, apmenyeyk axta apkelányo, 2 háxéssegkek axta apmopmenyého. Kelán'a ekmeyamáxkoho axta han ma'a Tamar, meyke kélteméssesseykmoho exma, axta keñamak ekxeyenma apwáxok mopwanchek etnéssessamhok exma. 3 Yetneyk axta han xama apxegexma Amnón ekmanyehe axta ey'asagkohok yaqwánxa etnehek, apwesey axta Jonadab, Simá axta apketche, apepma axta m'a David. 4 Xama ekhem axta apkelmaxneyáncha'a Jonadab:
—¿Yaqsa ektéma exchep, wesse' apwányam apketche? ¿Yaqsa ektéma ekyágweykmoho nak ekyaqhápeykha apwáxok? ¡Héltennés hana!
Apchátegmowágkek axta Amnón:
—Émenyeyk ko'o sélányo m'a Tamar, sekteme eyáxeg Absalón nak apyáxeg.
5 Keñe axta Jonadab aptáha apcháneya s'e:
—Étnakxa sa' néten apyetnamakxa, hó aghaxaxchek sa' etnehek. Apya'aweykteyk sa' agkok ma'a apyáp, yána sa' yáphaksek ma'a apteme apyáxeg Tamar kasantagkasek apto, keñe han kahanchesek apto m'a apyetnakxa nak, yaqwayam sa' elanha chá'a, keñe han etwok chá'a m'a apto ekmésso.
6 Apyetnákxeyk axta néten apyetnamakxa Amnón aptáha hó aghaxaxche'. Keñe axta apteyánegwákxoho m'a wesse' apwányam, aptáhak axta Amnón apcháneya s'e:
—¡Yána sa' hey'ótak ko'o sekteme eyáxeg Tamar, sa' kalánegwak han hótáhap kélpeykesso apkelexyawe, sa' han hélmések chá'a m'a yaqwayam atwok.
7 Keñe axta David apcháphássekxo Tamar, aptáhak axta apcháneya:
—Kamyekxa sa' ekteme yapma apxagkok Amnón, kalanés sa' apto m'a. 8 Meyákxeyk axta Tamar ma'a ekteme yapma apxagkok Amnón, apyetnakxa axta. Keñe axta élma hótáhap ekyélaqtésa, axta kelanak han hótáhap kélpeykesso apkelexyawe m'a, makhetchessek axta; 9 keñe axta ekleya m'a weygke eklekkesa chá'a ekmésa m'a hótáhap kélpeykesso apkelexyawe; axta eyke etáwak ma'a Amnón, apkeltamhók axta elántépok apyókxoho m'a ektáha axta apheykha m'a kañe' nak. 10 Xama axta apkelántepa apyókxoho, aptáhak axta Amnón apcháneya m'a Tamar:
—Kasanta nento sekyetnamakxa, xeye' sa' han chá'a helekkesek hegkések.
Kelmeyk axta hótáhap élpeykesso apkelexyawe m'a Tamar, kelsákxéssek axta ekteme yapma Amnón ma'a apyetnamakxa, 11 xama axta ekmako kagkések yaqwayam etwok, keñe apmágko, aptáhak axta apcháneya:
—Kayet sekteme eyáxeg, hepatheták.
12 Keñe axta ektáha eyátegmowágko:
—Ná hetnéssessamho aqsa exma, sekteme eyapma, megkalánamáxchek Israel se'e apmakókxa nak etnehek. ¡Ná elána xa ektéma nak aqsok ekmaso! 13 ¡Méko ko'o amhagkok sekmegqaya enxoho! Keñe sa' xép eltamhakpok ekmaso aptémakxa kañe' Israel. Elpaqhetchesakpoho sa' táta, cham'a wesse' apwányam nak, hegkések sa' yaqwayam hemok xép ma'a hetnehek aptáwa'.
14 Axta eyke elyahákxak Amnón, apyennaqtéssek axta aqsa apyempehek apteméssessekmoho exma Tamar, hakte axta kaxnawo'. 15 Xama axta appenchesa apteméssesseykmoho exma, aptaqnókók apagko' axta Amnón ma'a, yeykhágwokmok axta aptaqnagko, axta kaxnók ma'a ekwánxa axta apmopmenyého. Aptáhak axta apcháneya:
—Kampekxa néten, kataqhekxa'.
16 Keñe axta Tamar ektáha eyátegmowágko s'e:
—¡Ma', sekteme eyapma', mataqhekxe', etekkessek sa' agkok se'e, elának sa' aqsok ekmaso agko', megkaxók sa' ma'a setnéssesakxa exchek!
Axta eyke elyahákxak ma'a Amnón; 17 yetlókok axta apwóneykha apchásenneykha aptáha apcháneya s'e:
—¡Etekkes sa' se'e kelán'a nak, keñe sa' énnaqtéshok apchápeykekxa átog!
18 Aptekkessek axta kañe' tegma xa kélásenneykha nak, keñe apyennaqtésawo apchápeykekxa átog. Keñe axta m'a Tamar, apáwa apwenaqte aptaqmalma apagko' axta han ektaxneykekxa', apáwa élmeykegkól'a chá'a kelwesse'e apketchek meyke anaqteyegka'a, 19 kexpaqha'ak axta apqátek táhap, kelyepteyk axta ektaxno apwenaqte ektaxneykekxa', kelekxagweygkokxeyk axta ámay ekpathetágkokxo apqátek. 20 Keñe axta apkelmaxneyáncha'a m'a yapma Absalón:
—¿Amnón ya apteméssesso xa ektáha nak, ekteme yapma nak? Kawanmeyha sa' aqsa eyáxeg, hakte yapma exche m'a. Nágkeytnakhaksoho agko' aqsa awáxok xa ektáhakxa nak.
Xama axta ekwet'a ektamhákxo axakko' Tamar, hákxeyk axta m'a yapma apxagkok Absalón. 21 Xama axta apleg'a amya'a ektáhakxa m'a wesse' apwányam David, aplókók apagko' axta; axta eyke han epaqhetchásak ma'a apketche Amnón, hakte apketche átnaha apketkok axta han ma'a, apchásekhayókxa axta. 22 Axta eyke epaqhetchessók han xama enxoho Absalón ma'a Amnón, lókassegkek axta apwáxok apteméssesseykmoho exma m'a apyáxeg Tamar.
Absalón apchaqhe Amnón
23 Apqánet apyeyam axta temék ekyeykhe, keñe apkelyéssessáseykegko Absalón apnaqtósso nepkések apkeláneykha m'a Baal-hasor, keto' axta m'a tegma apwányam Efraín, apkeláneyáha axta han Absalón apyókxoho kelwesse'e apkelwányam apketchek elmahagkok ma'a. 24 Apya'aweykxeyk axta han Absalón ma'a wesse' apwányam, aptáhak axta apcháneya s'e:
—Apkelyéseságkek kaxwók nepkések seknaqtósso m'a séláneykha nak, éltamhók eykhe exchep xa emhagkok wesse' yetlo apkeláneykha, hempásegwók negko'o.
25 Keñe axta wesse' apwányam aptáha apchátegmowágko:
—Ma', hatte, anxámássesek katnehek aqsok aptegye.
Apkelenxanakmek axta eykhe m'a Absalón, axta eyke emakók exog ma'a wesse' apwányam, apcháphássek axta aqsa etaqhohok apkeltamho elána'. 26 Keñe axta Absalón aptáha apcháneya s'e:
—Sa' agkok emakók exog xép, yáphés sa' hẽlyetlakxak ma'a eyáxeg Amnón, wesse'.
—¿Yaqsa ektáha apkeltamho nak étlakxak Amnón? —axta aptáhak apkelmaxneyáncha'a m'a wesse' apwányam.
27 Apkelenxanakmek axta eyke m'a Absalón, keñe axta wesse' apwányam apkeltamho aqsa exog ma'a Amnón, tén han ma'a nápakha apketchek.
Apkelanak axta ektámáxche ekyawe m'a Absalón, ektémól'a kóllanaksek ma'a wesse' apwányam, 28 nanók axta han aptáha apkeláneya m'a apkeláneykha nak: “Kóltaqmelchesho sa' kélláneykha Amnón, eyaqha enxoho vino, éltamhók sa' agkok ko'o kólaqhek, kólaqha sa'. Nágkóle aqsa kóltéhek, hakte ko'o séltémo. Kólyennákxoho, nágkóleygwakxa'.”
29 Apkelánegkek axta han ma'a apkeltamhókxa etnahagkok ma'a Absalón, apchaqhak axta Amnón ma'a apkeláneykha. Keñe axta apkelchampákxo néten apyókxoho m'a David apketchek, apkelchántákxeyk axta apkelchánte élyéheykok apkenyahágko.
30 Neyseksa apkelxega ámay axta aplegágweykxo amya'a m'a David, apkelnáhakkasa apyókxoho apketchek ma'a Absalón, tén han apleg'a amya'a megyeymékpo xama enxoho. 31 Apchampákxeyk axta néten ma'a wesse' apwányam, apkelyepteyk axta aptaxno, appexyawáha axta náxop, keñe axta han ma'a apyókxoho apkeláneykha apheykha axta m'a, apkelyeptégko han apkelnaqta; 32 keñe axta Jonadab, Simá axta apketche, apepma axta m'a David, appaqmeta aptáha s'e:
—Nágyána aqsa etekyawak apyókxoho apketchek wesse'. Wánxa eyke aqsa apmatña m'a Amnón, hakte nanók axta ekxeyenma apwáxok etnéssesek ma'a Absalón, eyeynmo m'a sekxók axta apteméssessekmoho exma Amnón ma'a apyáxeg Tamar. 33 Nágyána aqsa naqsók aptekyawa apyókxoho m'a apketchek nak, wesse'. Wánxa aqsa apketsapa m'a Amnón.
34 Apxeganakmek axta m'a Absalón, keñe m'a sẽlpextétamo apkelhaxneykha axta chá'a, apwet'ak axta apkelxegakmo énxet apxámokma ámay eñama nak Horonaim, ekweyweykentamxa nak egkexe. Keñe apkeltennássekxo wesse' apwányam apwet'a énxet apxámokma apkelxegakmo m'a ámay eñama nak Horonaim. 35 Keñe axta Jonadab aptáha apcháneya wesse' apwányam:
—Apkelchexyekmek apketchek, wesse', sektáhakxa exchek seyáneya exchep.
36 Appenchesók axta aqsa appaqhetchesso apkelwákxo m'a wesse' apwányam apketchek, yetlókok axta han apkellekxagweykha ekyennaqte agko'. Apkelekxagweyha axta han ma'a David, yetlo apyókxoho apkeláneykha. 37-38 Apxegáneykmek axta Absalón, apheykmek axta aphakxa m'a Talmai, Amihud axta apketche, wesse' apwányam axta m'a Guezur, apqántánxo apyeyam axta han aphayam ma'a. Yókxoho ekhem axta han apkelekxagweykha David eñama apketsapma m'a apketche Amnón, 39 xama axta ekmassa élapwayam eñama apketsapma m'a, apmenyeyk apagko' axta éteyekxak makham ma'a Absalón.