Rebelión de Joiadá contra Atalía
1-3 Al séptimo año, Joiadá se armó de valor y mandó llamar a estos capitanes del ejército:
Azarías hijo de Jeroham,
Ismael hijo de Johanán,
Azarías hijo de Obed,
Maaseías hijo de Adaías,
Elisafat hijo de Zicrí.

Ellos, a su vez, fueron por todo el territorio y las ciudades de Judá, y reunieron a los ayudantes de los sacerdotes y a los jefes de las familias de Israel, para que fueran con ellos a Jerusalén. Cuando llegaron, todos los que se habían reunido hicieron un pacto con Joás en el templo de Dios. Joiadá les dijo:

«¡Miren, este es el hijo de Ocozías, nuestro antiguo rey! Como Dios le prometió a David que sus descendientes serían reyes, él es quien debe reinar ahora.
4 »Por eso quiero que tres grupos de sacerdotes y sus ayudantes hagan guardia el sábado: Un grupo vigilará las entradas del templo, 5 otro cuidará el palacio, y el otro vigilará la entrada de los cimientos. El resto de ustedes estará en los patios del templo de Dios.
6 »Solamente los sacerdotes y sus ayudantes entrarán al templo, pues ellos se han preparado para hacerlo. Todos los demás vigilarán afuera, pues así lo ha ordenado Dios.
7 »Los ayudantes de los sacerdotes serán guardaespaldas del rey Joás; cada uno deberá tener sus armas en la mano, listo para matar a cualquiera que trate de entrar en el palacio. Deben proteger al rey en todo momento y en cualquier lugar a donde él vaya».

8 Los ayudantes de los sacerdotes y toda la gente de Judá hicieron lo que les ordenó el sacerdote Joiadá. Y como él no dejó que volvieran a sus casas los que terminaban su turno, los capitanes tenían a su disposición a todos sus hombres, estuvieran o no de guardia el sábado. 9 Luego el sacerdote les dio a los capitanes las lanzas y los escudos grandes y pequeños, que habían sido del rey David y que estaban en el templo.
10 Desde la parte sur hasta la parte norte del templo, y alrededor del altar, todo el ejército, armas en mano, protegía al rey.
11 Entonces Joiadá sacó a Joás, le puso la corona y le dio un documento con instrucciones para gobernar. Después, Joiadá y sus hijos derramaron aceite sobre su cabeza y así lo nombraron rey. Todos gritaron: «¡Viva el rey!»
12 Cuando Atalía escuchó que la gente hacía mucho alboroto y aclamaba al rey, fue al templo. 13 Allí vio a Joás de pie, junto a la columna de la entrada. A su lado estaban los capitanes y los músicos; la gente, llena de alegría, tocaba las trompetas, y los cantores, con sus instrumentos musicales, dirigían al pueblo, que también tocaba trompetas con gran alegría. Entonces Atalía rompió su ropa y gritó: «¡Traición! ¡Traición!»
14 El sacerdote Joiadá les ordenó a los capitanes del ejército: «¡No la maten en el templo! ¡Mátenla afuera, y también a cualquiera que la defienda!» 15 Así que luego de tomarla presa, la sacaron por el portón del establo, la llevaron al palacio y allí la mataron.
Joiadá hace cambios
16 Después Joiadá les pidió al rey y al pueblo que se apoyaran mutuamente. También les pidió que se mantuvieran fieles a Dios. 17 Entonces todos fueron al templo de Baal y lo derribaron, y destruyeron los altares y los ídolos. En cuanto al sacerdote de Baal, que se llamaba Matán, lo mataron frente a los altares.
18 Joiadá puso soldados bajo las órdenes de los sacerdotes y sus ayudantes, para que vigilaran el templo de Dios. Tiempo atrás, David había organizado a los sacerdotes y a sus ayudantes para que, siguiendo las instrucciones de Moisés, presentaran ofrendas en honor de Dios entre cantos de alegría.
19 Además, Joiadá puso vigilantes en las entradas del templo de Dios, para que solo dejaran entrar a quien se hubiera preparado debidamente. 20 Luego, reunió a los capitanes, a la gente importante, a los gobernadores y al resto del pueblo, y entre todos llevaron al rey desde el templo hasta el palacio, entrando por el portón superior. Allí lo sentaron sobre el trono, 21 y todo el pueblo hizo fiesta.
Después de la muerte de Atalía, la ciudad vivió tranquila.
1 Siete apyeyam axta entáhak, apkeltamhók axta kólnaqlósawakxések Joiadá s'e sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e nak: Azarías, Jeroham axta apketche, Ismael, Johanán axta apketche, Azarías, Obed axta apketche, Maaseías, Adaías axta apketche, tén han Elisafat, Zicrí axta apketche, apkeltamhók axta exnéshok mók apkelpeywa epasmekxa'. 2 Apkelweynchámeyha axta yókxexma Judá xa énxet'ák nak, apchánchesákxeyk axta levitas apkeleñama m'a apyókxoho tegma apkelyawe nak Judá, tén han ma'a apkelámha apmonye'e nak chá'a nepyeseksa aphawóxama m'a Israel, apkelmahágkek axta apyókxoho m'a Jerusalén. 3 Aphésawók axta han mók apkelpaqhetchásamákpoho wesse' apwányam ma'a Dios nak tegma appagkanamap apagkok, cham'a apyókxoho apchaqneykekxa axta m'a.
Aptáhak axta apkeláneya Joiadá s'e: “¡Keso wesse' apwányam kélagkok apketche s'e! Sa' etnehek wesse' apwányam se'e, apxeyenma axta katnehek Wesse' egegkok ma'a David aptawán'ák neptámen. 4 Keso yaqwánxa sa' kóltéhek kéxegke s'e: kélxama sa' chá'a kóllanha kéxegke m'a atña'ák nak tegma appagkanamap, kélteme nak kélmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han levitas, kéltamheykha nak chá'a sábado; 5 keñe sa' kélnápakha han kólchaqnaha m'a wesse' apwányam apxagkok apyawe nak; keñe sa' han kélnápakha m'a átog nak tegma apowhók. Apyókxoho énxet'ák sa' yaqnaha m'a awáxok nak kélhaxtegkesso m'a tegma appagkanamap. 6 Méko sa' xama énxet apwanchek etxek ma'a kañe' tegma appagkanamap, wánxa sa' aqsa m'a appasmo apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, tén han levitas, apkeltamheykha nak chá'a m'a. Wánxa sa' aqsa apwanchek elántexek ma'a, hakte apkelpagkanchásamákpek Wesse' egegkok ma'a; keñe sa' ma'a pók énxet'ák nak, elyahakxohok aqsa m'a apkeltémókxa nak etnehek Wesse' egegkok yaqnaha yókxexma. 7 Ewakhak sa' chá'a levitas ma'a wesse' apwányam nak, yetlo apkelmeykha sókwenaqte, keñe sa' apmáheyo enxoho etaxnegwók tegma appagkanamap, emátog sa'. Elyetlawha sa' chá'a wesse' apwányam apmahágkaxa enxoho chá'a.”
8 Aptamhágkek axta levitas ma'a ekyókxoho apkeltamhókxa axta etnahagkok ma'a appasmo apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok Joiadá, tén han ma'a énxet'ák Judá. Xama xama axta chá'a apnaqláwak apkelxegexma'a apagko', cham'a apkeltamheykha axta chá'a m'a sábado, tén han ma'a apyenyeykekxa axta chá'a apkeltamheykha, hakte axta ya'awok chá'a eltaqhekxak appasmo apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok Joiadá. 9 Apkelmeyásegkek axta sawhéwa Joiadá m'a apkelámha apmonye'e nak sẽlpextétamo, keñe han mók ektémakxa chá'a apkeláhakkásamap, ektáha axta apagkok ma'a wesse' apwányam David, ekheykegko nak ma'a Dios tegma appagkanamap apagkok. 10 Keñe axta apkeltamho chá'a yaqnaha apyókxoho énxet'ák ma'a atña'ák apagkok nak, eyeynmo m'a apkelya'assamakxa ekweykekxoho m'a ekpayho nak nepsagqalwa m'a tegma appagkanamap nak, keñe han ma'a neyáwa nak ekwatnamáxchexa aqsok, yetlo apkelmeykha sawhéwa, yaqwayam elanha m'a wesse' apwányam. 11 Tén axta Joiadá yetlo apketchek aptekkesa m'a wesse' apwányam apketche, apketchessessek axta han apqátek apketchesso apqátek élyenma, tén han apmésa m'a magkenatchesso nak nenteme wesse' apwányam, keñe axta natámen apyegkenchesso apqátek pexmok égmenek apxéna apteméssesa wesse' apwányam. Tén axta apyókxoho aptáha apkelyennaqtésawo apkelpeywa s'e: “¡Megkamassegwomek sa' apteme wesse' apwányam!”
12 Xama axta ekleg'a Atalía apkelwehéseykha énxet'ák, tén han apxéna wesse' apwányam, meyákxeyk axta m'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, apchaqnákxexa axta apyókxoho énxet'ák. 13 Wet'ak axta wesse' apwányam apkenmeyncha'a m'a nekha nak meteymog émha, nentaxnamakxa nak tegma. Apchaqnáha axta han nápakha apkenmágkaxa m'a apkelámha apmonye'e nak, tén han ma'a apkelpáwasso, kelpayhekxók agko' axta apkelwáxok énxet'ák, apkelpáwássek axta apkelaqkahasso; apkelxegkessek axta negmeneykmasso m'a apkelxegkesso nak chá'a negmeneykmasso yetlo apkelpáwasso. Tén axta élyepta élnaqta m'a Atalía, axta táhak ekpaqmeta ekyennaqte s'e:
—¡Énmexáxche'!
14 Tén axta apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok Joiadá apkeltamho elántépok ma'a sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e, apnaqleykha axta chá'a m'a sẽlpextétamo. Aptáhak axta apkeláneya s'e:
—¡Kóltekkes halep apchaqnágkaxa nak sẽlpextétamo! ¡Kólyetxa sa' chá'a sawo m'a ektáha nak chá'a apkelyetláyam!
Apkeltamhók axta han megkólaqhek apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok ma'a kañe' nak Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, 15 máxcheyk axta, keñe kélya'ásekxo m'a apkelántaxnamakxa nak chá'a apkelchánte yátnáxeg ma'a wesse' apwányam apxagkok apyawe, cha'a apchaqhakxa axta han ma'a.
16 Keñe axta Joiadá apkelana ekhémo mók apkelpaqhetchásamákpoho m'a apyókxoho énxet'ák, tén han ma'a wesse' apwányam, apxéna etnahágkok Wesse' egegkok énxet'ák apagkok. 17 Tén axta apkelmeyákxo apyókxoho m'a tegma kélpeykessamókxa axta chá'a Baal, keñe apyaqnegkesa, appalchessessek axta ekyókxoho m'a kélwatnéssamakxa axta chá'a aqsok, tén han ma'a kéleykmássesso. Keñe axta Matán kélaqha m'a nekha nak élwatnamáxchexa aqsok, apteme axta apkelmaxnéssesso énxet'ák agkok ma'a Baal. 18 Tén axta Joiadá apnegkena apkeláneykha m'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok axta apkeltennasso chá'a yaqwánxa elanagkok, tén han ma'a levitas, apkelmeyáseyak axta chá'a ektémakxa apkeltamheykha m'a David, yaqwayam eltemeykha m'a tegma appagkanamap, elwatnések Wesse' egegkok ma'a aqsok élwatnamáxche nak, ekhawo ektémakxa axta eknaqtáxésamaxche m'a Moisés segánamakxa apagkok, tén han elmeneykmaksek yetlo élpayheykekxa apkelwáxok, apkeltémókxa axta etnahágkok ma'a David. 19 Apnegkenchek axta han apkelmeykesso chá'a átog nentaxnamakxa nak Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, yaqwayam enxoho megyohok etxek xama enxoho m'a ekmanyása nak apyempehek. 20 Keñe axta apnaqlákxo sẽlpextétamo apkelámha apmonye'e, énxet ekha nak kéláyo, tén han apkeláneykha nak chá'a apkelókxa', keñe han apyókxoho énxet'ák, apyetlákxeyk axta wesse' apwányam eyeynamo m'a Wesse' egegkok tegma appagkanamap apagkok, ekweykekxoho m'a wesse' apwányam apxagkok apyawe nak, apkelántaxneyk axta m'a átog ekyetno nak néten. Keñe axta kélhésa wesse' apwányam ma'a wesse' apwányam aptaháno nak, 21 kelpayhekxeyk axta han apkelwáxok apyókxoho énxet'ák. Méko axta táhak ektáhakxa apheykha énxet'ák ma'a tegma apwányam, hakte ketsekkek axta Atalía kélyetxaya sawo m'a wesse' apwányam apxagkok apyawe nak.