El canto de Ana
1 Entonces Ana dedicó a Dios este canto:

«Dios me ha hecho muy feliz,
Dios me ha dado muchas fuerzas.

Puedo taparles la boca a mis enemigos;
y estoy feliz porque Dios me ha salvado.

2 Nuestro Dios es único.
¡Nadie se le compara!

¡No hay quien pueda protegernos
como nos protege nuestro Dios!

3 ¡Cállense! ¡No sean tan orgullosos!
¡No hablen como la gente presumida!
Dios nos conoce muy bien;
sabe cuándo hacemos lo bueno
y cuándo hacemos lo malo.

4 Dios quita poder a los poderosos,
y da fuerza a los débiles.

5 A los que antes tenían mucha comida,
Dios los hace trabajar para ganarse el pan;
a los que siempre tenían hambre,
hoy los tiene bien alimentados.

La mujer que no tenía hijos
ahora es madre de muchos;
la que tenía muchos hijos,
ahora no tiene ninguno.

6 Dios nos da la vida
y nos trae la muerte.

7 Dios nos hace ricos y nos deja pobres;
nos humilla y nos exalta.

8 Dios saca del basurero al pobre,
y lo hace reinar entre príncipes.

¡Dios es dueño de todo el universo!
9 Dios protege a quienes lo obedecen,
pero los rebeldes mueren angustiados;
¡de nada les sirve su fuerza!

10 Dios destruye a sus enemigos;
desde el cielo lanza truenos contra ellos.

Dios es el juez de todo el mundo.

Al que él pone como rey
le da riqueza y poder».
Samuel y los hijos de Elí
11 Después de esto, Elcaná y su familia regresaron a su casa en Ramá, mientras que el niño Samuel se quedó con el sacerdote Elí para servir a Dios.
12-17 Los hijos de Elí eran muy malos y no respetaban ni obedecían a Dios. Hacían cosas terribles con las ofrendas que la gente llevaba al santuario.
Por ejemplo, la Ley de Dios decía que, al presentar las ofrendas, primero se debía quemar la grasa del animal y luego darle al sacerdote una porción de la carne. Sin embargo, cuando la gente apenas iba a quemar la grasa, venía un sirviente de los hijos de Elí y le decía al que presentaba la ofrenda: «Dame la carne que le toca al sacerdote, para que yo se la prepare. Debo llevarla cruda porque el sacerdote no la quiere ya cocida».
A veces alguien contestaba: «Déjame quemar primero la grasa, y luego te llevarás lo que gustes». Pero el sirviente le respondía: «Si no me la das ahora, me la llevaré por la fuerza».
Muchas veces el sirviente llegaba con un tenedor, lo metía en la olla donde se estaba cocinando la carne, y todo lo que sacaba era para los hijos de Elí.
18 El niño Samuel, por el contrario, servía fielmente a Dios.
Elí bendice a Ana
Samuel se vestía con ropa de lino, como los sacerdotes. 19 Cada año su madre le hacía una túnica pequeña, y se la llevaba cuando iba con su marido a presentar su ofrenda.
20 En una de esas ocasiones, Elí bendijo a Elcaná y a Ana y les dijo: «Ya que han puesto a Samuel al servicio de Dios, que Dios les conceda tener más hijos».
21 Y así sucedió. En los años siguientes, Dios bendijo a Ana, y ella tuvo tres hijos y dos hijas.
Mientras tanto, el niño Samuel crecía bajo el cuidado de Dios.
Maldad de los hijos de Elí
22 Elí ya era muy viejo. Cuando se enteró de todo lo que hacían sus hijos con los israelitas, los llamó y 23 les dijo:

«¿Por qué se comportan así? Ya la gente me ha contado todo lo malo que ustedes hacen. 24 Todos en Israel hablan mal de ustedes. 25 Si una persona ofende a otra, Dios puede decidir quién tiene la razón; pero si alguien ofende a Dios, no hay quien pueda defenderlo».

Sin embargo, los hijos de Elí no hicieron caso al regaño de su padre. Además, Dios ya había decidido quitarles la vida.
26 Mientras tanto, el niño Samuel seguía creciendo, y Dios y la gente lo querían mucho.
Un profeta reprende a Elí
27 Dios envió a un profeta para que le diera este mensaje a Elí:

«Yo me di a conocer a tus antepasados cuando ellos eran esclavos del rey de Egipto. 28 Entre todas las tribus de Israel, elegí a tu familia para que sus descendientes fueran mis sacerdotes. Les di el privilegio de ofrecer sacrificios en mi altar, de quemar incienso, de vestir las túnicas sacerdotales y de comer de las ofrendas del pueblo. 29 ¿Por qué no das importancia a los sacrificios y a las ofrendas que mandé presentar en mi santuario? Tú les das más importancia a tus hijos que a mí. Ellos están cada día más gordos, porque se quedan con lo mejor de las ofrendas que el pueblo me trae.
30 »Yo les había prometido a tu familia y a tus antepasados que siempre serían mis sacerdotes. Pero ya no será así. Yo aprecio a los que me aprecian, pero desprecio a los que me desprecian. 31-33 Viene el día en que toda tu familia perderá importancia; ninguno de tus hijos llegará a viejo. Los pocos que queden como sacerdotes te harán sufrir mucho y también morirán jóvenes. Y tú serás testigo del bien que haré a mi pueblo.
34 »Para que sepas que todo esto sucederá tal como lo he dicho, te daré una señal: Tus dos hijos, Hofní y Finees, morirán el mismo día.
35 »Sin embargo, yo pondré en mi santuario a un sacerdote fiel, que hará todo como a mí me gusta. Haré que su familia viva mucho tiempo, y que sirva al rey que he elegido.
36 »Los pocos que sobrevivan de tu familia se arrodillarán delante del sacerdote fiel, y le suplicarán: “Por favor, denos usted algún trabajo como sacerdotes, para que podamos comer aunque sea un pedazo de pan”».
Ana ekmeneykmasso
1 Axta entáhak élmaxnagko Ana s'e:

“Wesse' ahagkok,
epeykessásekxók agko'
ko'o exchep ewáxok,
hakte egkeyásekxeyk
makham axnagkok sekyennaqte.
Ewanchek alyamatchesha
m'a katnaha nak énámakkok
hakte xép apteme sepasmo.
¡Payhékxeyk ko'o ewáxok!
2 ¡Wesse' ahagkok,
méko ekhawo exchep
ma'a aptémakxa nak
appagkanamap!
¡Dios egagkok,
méko exchep ekhawo
ektémakxa nak segmasma!
¡Méko ekhawo exchep!
3 Méko sa'
keyxkohok ekpeywa
kapaqmeyesmakha,
méko sa'
kapaqmeyesmakha
kaxénaxchekxohok agko',
hakte Wesse' egegkok
apteme Dios
apya'áseykegkoho
ekyókxoho aqsok,
cha'a apkelyetsátéyak chá'a
aqsok apkelane nak énxet
tén han apkelyekpelchémo.
4 Cha'a apkelekkexchesso
chá'a yágke apagkok ma'a
kempakhakma yapmeyk
apkelyennaqte nak,
tén han apmésso
apkelyennaqte m'a
apkelyelqamákpoho nak;
5 énxet'ák
apkelyaqkáneykmoho
axta chá'a,
aptegyágkek kaxwók
apkeltamheykha
yaqwayam elwetak
ketsék aptéyak;
keñe m'a
élnápeykha
axta chá'a meyk,
massék kaxwók
élnapma meyk.
Keñe m'a kelán'a
megkate axta étchek,
siete aptáhak
ekwete étchek;
keñe m'a apxámokma
axta chá'a ekwete étchek,
méko kaxwók xama
enxoho étchek.
6 Hegmések chá'a
nétsapma Wesse' egegkok,
hegmések nahan
chá'a negyennaqte;
hegáphaksek chá'a
m'a apkelmaheykegkaxa
nak apkeletsapma,
hentekkessekxak
nahan chá'a m'a.
7 Wesse' egegkok
senteméssesso chá'a
meyke aqsok egagkok,
essenhan ekxákma
aqsok egagkok;
hempelápagkasek chá'a,
hegheyásekxak
nahan chá'a néten.
8 Yempásekxak
chá'a néten Dios
náxop ma'a meyke
nak aqsok apagkok,
etekkessekxak chá'a
kélchexakhamakxa
aqsok apák ma'a
ekha nak chá'a
eyeyméxchexa aqsok,
exnések chá'a
nepyeseksa énxet'ák
ekyawe nak kéláyo,
exnéssók chá'a
ekyetnamakxa nak
taháno eyeymáxkoho;
hakte Wesse' egegkok
apagkok ma'a
ekyennaqtéssamakxa nak xapop,
cháxa appekkenmakxa nak han
nélwanmeygkaxa xa néten nak.
9 Cha'a apkeláneykha
chá'a apkelmahágkaxa
enxoho m'a énxet'ák apagkok
melyenyaweykha nak,
elmassegwók eyke
aqsa chá'a ekyáqtésakxa
exma m'a élmasagcha'a
nak apkeltémakxa,
hakte méko kawagkasek
teyp ma'a ektémakxa
nak ekyennaqte.
10 Nápakha'a apketkók
sa' etnessásekxak
Wesse' egegkok ma'a
apkelenmexma nak,
néten sa' kañék
eyenyenták éxtegyawà
ekyennaqte nepyeseksa.
Elyekpelhok sa'
Wesse' egegkok
apyókxoho apheykha nak
keso nélwanmeygkaxa';
egkések sa' apmopwána
m'a wesse' apwányam
apkelyéseykha nak,
eyánchessesagkohok
sa' apmopwána.”

11 Keñe axta aptaqhákxo apxagkok ma'a Elcaná, ekpayho nak Ramá. Aphákxeyk axta eyke m'a sakcha'a aptemessásencha'a m'a Wesse' egegkok, Elí axta eyke aptaqmelchesso, apteme axta apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok.
Elí apketchek élmasagcha'a apkeltémakxa'
12 Asagkek axta apkeltémakxa m'a Elí apketchek, megkalxének axta apkelwáxok ma'a Wesse' egegkok, 13 tén han apkelánémakpexa axta chá'a etnahagkok apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok, nápaqta'awók ma'a énxet'ák; apméssek axta agkok chá'a xama énxet aqsok apchaqhe, ewakxak axta chá'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok apchásenneykha, yetlo apmeykha kelyetxaqxo apto, neyseksa ekhánamáxche ápetek axta chá'a 14 yetchesek kelyetxaqxo apto m'a kañe' weygke, apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok axta han chá'a apagkok ma'a ekyókxoho apkelhaxyawasso nak. Cháxa apteméssessamakxa axta chá'a apyókxoho israelitas apkelweykekxa axta chá'a m'a Siló. 15 Amonye' kélwatno axta han chá'a pexmok ma'a kélwatnamakxa nak chá'a aqsok, ewakxak axta chá'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok apchásenneykha, keñe etnehek yának ma'a yaqwayam nak egkések aqsok apchaqhe: “Hegkés ko'o ápetek yaqwayam ayaqxakkasek ma'a apkelmaxnéssesso Dios énxet'ák apagkok; hakte memhek sa' takha' m'a ápetek kélmakhetchesso nak, wetek sa' aqsa.” 16 Aptemék agkok apcháneya m'a énxet nak, kólwet sekxók xa pexmok nak, keñe sa' ekpenchásexko enxoho apwanchek emok ma'a apmakókxa enxoho emok, keñe axta etnehek chá'a yátegmowagkok ma'a kélásenneykha nak: “Ma', tásek hegkések se'e kaxwo' nak, sa' agkok hegkeyásak, eynnaqtések sa' émpehek eymentók.” 17 Asagko' agko' axta apkeláneyak melya'assáxma nápaqtók Wesse' egegkok xa wokma'ák nak, hakte aptawáseykha axta m'a aqsok kélmésso naqsa, ektáha axta chá'a apagkok ma'a Wesse' egegkok.
18 Keñe axta m'a sakcha'a Samuel, apxegkessama aqsa aptamheykha m'a aphakxa nak Wesse' egegkok, yetlo aptaxneykekxa m'a apáwa efod apkeláxñe nak. 19 Kasakxéshok axta han chá'a apchaqlamap apketkok egken, ektáha axta chá'a élánésso, yókxoho apyeyam ekmeyákxoho enxoho chá'a tegma appagkanamap nak, yetlo atáwa', peya enxoho kagkések chá'a aqsok eyaqhe ekmésso nak chá'a apyókxoho apyeyam. 20 Keñe axta Elí elmaxnéssesek chá'a aqsok éltaqmela m'a Elcaná yetlo aptáwa'. Axta etnehek chá'a s'e: “Wesse' egegkok sa' elmések étchek xa kelán'a nak, apyaqmageykekxa m'a ekmésso nak Wesse' egegkok.” Keñe axta kaltaqhohok chá'a m'a axanák. 21 Appasmomchek axta Wesse' egegkok ma'a Ana, tén axta ektamheykekxo chá'a lóso'. Weteyak axta Ana apqántánxo étchek apkelennay'a, tén han ánet ma'a kelwán'ák, apwánegyek axta aqsa nápaqtók Wesse' egegkok ma'a sakcha'a Samuel.
22 Apwányamók axta aptemék ma'a Elí, aplegayak axta ekyókxoho apteméssessamakxa chá'a apketchek ma'a israelitas, aplegayak axta han apkelpatheteykegko chá'a m'a kelán'ák éltamheykha axta chá'a m'a átog kélpakxanma apchaqneykekxexa axta chá'a énxet'ák. 23 Aptáhak axta apkeláneya s'e: “Apyókxoho énxet'ák chá'a ko'o héltennasha ekmaso kéllánéyak aqsok kéxegke. ¿Yaqsa ektéma kéltéma nak chá'a xa? 24 Étchek, háwe aqsok ektaqmela m'a aptáhakxa nak apkelxéneykha kéxegke m'a Wesse' egegkok énxet'ák apagkok. 25 Asagkek agkok chá'a apteméssesakxa pók xama énxet, apwanchek chá'a enókasha m'a Wesse' egegkok; apkelanak agkok chá'a mey'assáxma xama énxet nápaqtók Wesse' egegkok, ¿yaqsa sa' kamyók?” Axta eyke elyahákxak aptáhakxa apkeláneya m'a apyáp, hakte xeyenmék axta apwáxok Wesse' egegkok elnápekxak ma'a.
26 Apwánegyek axta m'a sakcha'a Samuel, leklamók axta apwáxok aptémakxa m'a Wesse' egegkok, tén han ma'a énxet'ák.
27 Apwokmek axta Dios appeywa aplegasso aphakxa Elí. Aptáhak axta apcháneya s'e: “Aptáhak Wesse' egegkok se'e: ‘Ekxekmowásamáxkók axta ko'o kélyapmeyk nanók kéxegke, apheykegkaxa axta Egipto, aptémakxa axta apkeláneykha m'a faraón. 28 Keñe m'a nepyeseksa nak apyókxoho énxet'ák Israel, sélyéseykencha'a ko'o kéxegke yaqwayam kóltéhek apkelmaxnéssesso énxet'ák ahagkok, yaqwayam enxoho hélwatnések chá'a aqsok ma'a sélwatnéssamakxa nak chá'a aqsok, keñe han elwatnek chá'a m'a aqsok ekmátsa nak ekpaqneyam éten agkok, tén han elántaxnekxak chá'a apáwa efod elmeyekxak sekhakxa'. Ekméssegkek axta han chá'a ko'o nekha apyapmeyk nanók ma'a aqsok kélmésso naqsa apkelseykekxa axta chá'a israelitas, sélwatnésso ko'o. 29 ¿Yaqsa eyke ektéma megkóltaqmelchessama nak chá'a m'a aqsok ektekyawa kélmésso naqsa, séltémo axta chá'a ko'o kalanaxche'? ¿Yaqsa ektéma kélmeyókassamo chá'a apmonye'e m'a kélketchek tén ko'o séltemessáseykekxoho chá'a axayo'? Apnaqmelassegkek apkeleykegko m'a éltaqmelakxa nak sélmésso naqsa ko'o m'a énxet'ák ahagkok Israel.’ 30 Cháxa keñamak sektáha nak ko'o sekpeywa, sektáha nak Israel Dios apagkok, éltennassegkek axta ko'o exchep, tén han apnámakkok etnehek chá'a séláneykha, akke kaxwók ko'o ektáhak se'e: Magwohók sa' ko'o kaxwók kóllának xa aqsok nak, atnéssesek sa' ko'o ekha kéláyo m'a énxet apteme nak chá'a seyáyo, keñe sa' atnéssesek mékoho m'a sewanyémo nak chá'a. Cháxa sektáhakxa ko'o sekpeywa xa, sektáha nak Wesse'. 31 Chágketwokmek kaxwók yaqwánxa amasséssók xeyep apketchek, tén han ma'a aptawán'ák neptámen axta apnámakkok, metnohók sa' chá'a apwányamo yetsapok ma'a aphawóxama. 32 Étak sa' ektaqmalma yaqwánxa atnéssesek ko'o Israel, yetlo ekyentaxnamo apwáxok, tén han apnathe, metnohók sa' chá'a apwányamo yetsapok ma'a aphawóxama. 33 Aleymok sa' eyke ko'o nápakha apnámakkok ma'a keto' nak ekwatnamáxchexa nak chá'a aqsok ahagkok, yaqwayam sa' enathak chá'a, tén han keyntexhok agko' chá'a apwáxok, keñe sa' ma'a pók aptawán'ák neptámen nak, esawhakpohok etekyók. 34 Kaxhok sa' mók apkeletsapma xama ekhem xa apqánet apketchek nak: cham'a Hofní tén han Finees, sa' katnehek ekxekmósso yaqwánxa katnehek xa. 35 Tén sa' ko'o atnéssesek xama apkelmaxnéssesso énxet'ák ahagkok ma'a énxet megkólésso nak aqsok, tén han apkelane nak chá'a m'a sekmámenyého, tén han apteme nak chá'a m'a sektáhakxa, wának sa' megkayetyapwágwomek apha aptawán'ák neptámen, wának sa' han etneykha chá'a m'a aphakxa nak wesse' apwányam sélyéseykha. 36 Keñe sa' ma'a ektáhakxa enxoho meletsapma m'a apnámakkok, elmeyenták sa' chá'a eltekxekwaták aptapnák apmonye' elmaxnak selyaqye aktek élmope, essenhan ma'a pán nápakha, elmaxneyha aptamheykha nepyeseksa m'a apkelmaxnéssesso nak énxet'ák ahagkok, yaqwayam étak apto.’”