Las capacidades más importantes
1 Procuren amar con sinceridad, y pídanle al Espíritu Santo que los capacite de manera especial para hablar de parte de Dios. 2-4 Cuando ustedes hablan en un idioma extraño, se ayudan solo a ustedes mismos. Dios los entiende, porque hablan de verdades secretas que solo el Espíritu Santo conoce. Pero aparte de él, nadie más sabe lo que ustedes dicen. En cambio, cuando Dios les ordena hablar de su parte, la gente sí los entiende. Además, así ustedes ayudan a todos en la iglesia a confiar más en Cristo, a sentirse mejor y a estar alegres.
5 Me gustaría que todos ustedes hablaran en idiomas desconocidos, pero más me gustaría que hablaran de parte de Dios. En realidad, es más importante hablar de parte de Dios que hablar en idiomas que otros no entienden, a menos que alguien pueda traducir lo que se dice. Porque así se ayuda a los miembros de la iglesia.
6 Hermanos míos, si yo fuera a visitarlos y les hablara en idiomas desconocidos, ¿de qué les serviría? Solamente los ayudaría si les diera a conocer algo desconocido, o si les diera algún conocimiento, o si les comunicara algún mensaje de parte de Dios, o alguna enseñanza.
7 Si todos los instrumentos musicales tuvieran el mismo sonido, ¿cómo podría distinguirse una flauta de un arpa? 8 Si en una guerra nadie pudiera distinguir el sonido de la trompeta que anuncia la batalla, ninguno se prepararía para combatir. 9 Algo así pasa cuando ustedes hablan en idiomas desconocidos. Si nadie entiende lo que significan, es como si estuvieran hablándole al aire.
10 En el mundo hay muchos idiomas, y en todos ellos se pueden decir cosas que tienen sentido. 11 Pero si alguien me habla y yo no entiendo lo que dice, esa persona pensará que soy un extranjero. Y lo mismo pensaré yo, si esa persona no me entiende a mí. 12 Por eso, ya que desean las capacidades que da el Espíritu, traten de tener aquellas que ayuden a todos los de la iglesia.
13 Por lo tanto, cuando ustedes hablen en idiomas desconocidos, deben pedirle a Dios que les dé la capacidad de explicar lo que estén diciendo. 14 Por ejemplo, si yo oro en un idioma desconocido, el que ora es mi espíritu, porque yo no entiendo lo que digo. 15 ¿Qué debo hacer entonces? Pues orar y cantar con mi espíritu, pero también orar y cantar con mi entendimiento. 16 Porque si tú das gracias a Dios con tu espíritu, y te escucha algún extraño, no podrá unirse a tu oración si no entiende lo que dices. Y no podrá hacerlo, porque no habrá comprendido nada. 17 Tu oración podrá ser muy buena, pero no estarás ayudando a nadie.
18 Yo le doy gracias a Dios de que hablo en idiomas desconocidos más que todos ustedes. 19 Sin embargo, cuando estoy en la iglesia, prefiero decir cinco palabras que se entiendan y que ayuden a otros, más que decir diez mil palabras en un idioma que nadie entiende.
20 Hermanos en Cristo, sean inocentes como niños, pero no piensen como niños. Piensen como personas maduras. 21 Dios dice en la Biblia:

«Le hablaré a este pueblo
por medio de extranjeros
y en idiomas desconocidos.
¡Pero ni así me harán caso!»

22 Por lo tanto, hablar en idiomas desconocidos podrá probarles algo a los no cristianos, pero para los cristianos esos idiomas no prueban nada. En cambio, los mensajes de parte de Dios son para los cristianos, no para los que no creen en Dios.
23 Supongamos que todos los de la iglesia se reúnen y comienzan a hablar en idiomas desconocidos. Si en ese momento entra gente de afuera, o llegan algunos que no creen en Cristo, van a pensar que ustedes están locos. 24 Pero si todos ustedes hablan de parte de Dios, esa gente se dará cuenta de que es pecadora, 25 y les confiará a ustedes hasta sus pensamientos más secretos. Luego se arrodillará delante de Dios, lo adorará, y reconocerá que, en verdad, Dios está entre ustedes.
Las reuniones de la iglesia
26 Hermanos míos, cuando se reúnan, todo lo que hagan debe ayudar a los demás. Unos pueden cantar, otros pueden enseñar o comunicar lo que Dios les haya mostrado, otros pueden hablar en idiomas desconocidos, o traducir lo que se dice en esos idiomas. 27 Si algunos hablan en idiomas desconocidos, que no sean más de dos o tres personas, y que cada uno espere su turno para hablar. Además, alguien debe traducir lo que estén diciendo. 28 Pero si no hay en la iglesia nadie que traduzca, entonces deben callarse, o hablar solo para sí mismos y para Dios.
29 Y si algunos hablan de parte de Dios, que sean solo dos o tres personas. Los demás deben prestar atención, para ver si el mensaje es de parte de Dios o no. 30 Pero si alguno de los que están sentados recibe un mensaje de Dios, el que está hablando debe callarse y dejar que la otra persona diga lo que tenga que decir. 31 Así todos tendrán la oportunidad de anunciar un mensaje de Dios, y todos los que escuchan podrán aprender y sentirse animados. 32 La persona que hable de parte de Dios podrá decidir cuándo hablar y cuándo callar. 33 Porque a Dios no le gusta el desorden y el alboroto, sino la paz y el orden.
Como es la costumbre en nuestras iglesias, 34 las mujeres deben guardar silencio en las reuniones. No está permitido que ellas hablen; más bien, deben mostrarse respetuosas como dice la ley de Moisés. 35 Si quieren aprender algo, que les pregunten a sus esposos cuando ya estén en su casa. Se ve mal que la mujer hable en la iglesia.
36 Ustedes no inventaron el mensaje de Dios, ni fueron los únicos que lo recibieron. 37 Si alguien cree que puede hablar de parte de Dios, o cree que obedece al Espíritu Santo en todo, debe reconocer que esto que les escribo es una orden de Dios. 38 Pero si no lo quiere reconocer, ustedes no deben prestarle atención.
39 Mis queridos hermanos, ustedes deben procurar hablar de parte de Dios, y no impidan que se hable en idiomas desconocidos. 40 Pero háganlo todo de manera correcta y ordenada.
Nempaqmeyesma mók ektémakxa amya'a
1 Kóllenxánem keytek kélnepyeseksa kéxegke kélásekhamaxkoho, kólámenyého kélagko' nahan egkések kéxegke Dios ma'a negmowána segmésso naqsal'a eñama Espíritu, cham'a kélmowána nak kóltennaha amya'a eñama nak Dios. 2 Énxet appaqmeyesma nak mók ektémakxa amya'a, epaqhetchesek ma'a Dios, háwe m'a énxet'ák nak, hakte méko kay'asagkohok aptáhakxa appeywa. Exének chá'a m'a aqsok ekyexamaxche ektáha nak aptekkessesso Espíritu, méko nahan kay'asagkoho'. 3 Énxet ektáhakxa nak aplegasso amya'a eñama nak Dios, ewánegkessesek chá'a apteme melya'ásseyam apnámakkok, elwasqakkásekxohok nahan chá'a, elpeykessásekxak nahan chá'a apkelwáxok. 4 Énxet ektáhakxa enxoho appaqmeyesma mók ektémakxa amya'a, apwánegkesso apagko' etnehek mey'ásseyam; keñe m'a énxet ektáhakxa enxoho aplegasso amya'a eñama nak Dios, ewánegkessesek chá'a aptamhéyak melya'ásseyam ma'a Dios énxet'ák apagkok.
5 Émenyeyk ko'o kólpaqmétek kélyókxoho kéxegke m'a amya'a magya'áseyak nak; eyke ekyágwánxa agkok ko'o sekmámenyého kóltennaha kéxegke m'a amya'a eñama nak Dios; cháxa ektaqmela agko' xa, megkaxnawok ma'a nempaqmeyesma nak mók ektémakxa amya'a. Akke entemék ma'a apha enxoho énxet apmopwána nak exénekxak ektémakxa xa amya'a nak, yaqwayam enxoho ewánegkessesek apteme melya'ásseyam ma'a Dios énxet'ák apagkok. 6 Élyáxeg, megkapasmehek kéxegke sélpaqhetchesa enxoho mók ektémakxa amya'a, cham'a sektáha enxoho meyk'a kéxegke. Akke payhawok eykhe altennaksek ma'a aqsok senxekmósso nak ma'a Dios, essenhan ma'a negya'ásegwayam ekmámnaqsoho nak, tén han ma'a amya'a eñama nak Dios, essenhan ma'a nélxekmowásamáxche nak.
7 Kaxtemék axta ekhémo mók élpáwa m'a aqsok kélpáwasso nak, cham'a yámámok nak, tén han ma'a arpa, mogwanchek axta agyekpelkohok chá'a ektémakxa ekpáwà xama. 8 Asagkek agkok nahan ekpáwà kélaqkahasso ekmako enxoho kampakhaxche', méko kalánekxak ektáhakxa yaqwayam kampakha'. 9 Hawók nahan ektémakxa nak kéxegkáxa: agkok kólmáha chá'a kélpaqmeta enxoho m'a kélpeywa apmopwána nak elya'asagkohok énxet, ¿háxko katnehek kólya'asagkohok ma'a aqsok kélxeyenma nak? Máxa kélpaqméteykha naqsa katnehek. 10 Xámok mók ektémakxa nempeywa ekyetna keso náxop, ekyókxoho nahan chá'a yetnók ektémakxa'. 11 Agkok ko'o ay'ásegkok ektémakxa m'a amya'a nak, pók énxet atnehek hélanok ma'a ektáhakxa enxoho ko'o sepaqhetchesso, keñe ko'o pók énxet atnehek alanok ma'a. 12 Kóllenxánem keytek kéxegke ekxámokma xa kélmowána apmésso naqsa nak Espíritu, cham'a ekwánegkessessamól'a apteme melya'ásseyam Dios énxet'ák apagkok, hakte kélmenyeyk kéxegke keytek xa kélmowána apmésso naqsa nak Espíritu.
13 Enxama ektáhakxa enxoho appaqmeyesma mók ektémakxa amya'a, elmaxna Dios yaqwayam egkések apmopwána exénekxohok ektémakxa m'a aqsok apxeyenma. 14 Ekmáha agkok ko'o sektáha enxoho nempeywa nélmaxnagko m'a amya'a magya'áseyak nak, naqsók ko'o sektáha nempeywa nélmaxnagko yetlo espíritu ahagkok, wánxa agkok, megkapasmehek eyke m'a ektémakxa nak sekya'áseyák ko'o. 15 ¿Háxko eyke atnehek ko'o? Kéméxcheyk eyke ko'o atnehek chá'a nempeywa nélmaxnagko yetlo espíritu ahagkok, tén han yetlo m'a ektémakxa nak sekya'áseyák. Kéméxcheyk nahan chá'a ko'o anneykmaksek yetlo espíritu ahagkok, tén han yetlo m'a ektémakxa nak sekya'áseyák. 16 Hakte apkelteméssessek agkok xép apcheymákpoho Dios wánxa m'a espíritu apagkok nak, apleg'ak agkok ektáhakxa appeywa exchep ma'a énxet meyke kélxekmósso nak, mopwanchek ewhánhok xép apmésa enxoho ekxeyenma apwáxok ma'a Dios, hakte mey'asagkehek ma'a aptáhakxa enxoho exchep appeywa. 17 Tásek kexaha eykhe katnehek apmésso exchep ekxeyenma apwáxok ma'a Dios, megkapasmehek eyke m'a pók énxet'ák nak. 18 Ekméssek ko'o ekxeyenma ewáxok Dios hakte xámok ko'o sekpaqmeyesma mók ektémakxa amya'a, megkaxnawok ma'a ekweykenxa nak chá'a kélpaqmeyesma kéxegke kélyókxoho. 19 Émenyeyk eyke ko'o amha cinco amya'a kélya'áseykegkoho nak ma'a apchaqneykekxexa nak énxet, yaqwayam enxoho alxekmósek chá'a m'a énxet'ák, kaxnók amha m'a diez mil mók ektémakxa nak amya'a magya'áseyak nak.
20 Élyáxeg, nágkatne élchetamso kélwáxok kéxegke m'a ektémakxal'a sakcha'a élchetamso awáxok. Kólhésaxkoho ektémakxal'a sakcha'a meyke ektémakxa; kólteme élchetamso kélwáxok ma'a ektémakxal'a élchetamso apwáxok énxet apkelwányam nak. 21 Temék eknaqtáxésamaxche weykcha'áhak se'e: “Alpaqhetchesek sa' ko'o nempeywa magya'áseyak xa énxet'ák nak tén han ma'a pók énxet'ák apkelpeywa nak, mehelyahakxeyk sa' eyke, axta aptáhak Wesse' egegkok.” 22 Nempaqmeyesma nak mók ektémakxa amya'a ekteme aqsok melchenatchesso m'a énxet'ák melya'áseyak nak Dios, háwe eyke m'a énxet'ák apteme nak melya'ásseyam Dios. Keñe m'a néltenneykha nak amya'a eñama Dios, ekteme aqsok melchenatchesso m'a énxet'ák ekha nak melya'ásseyam, háwe eyke m'a énxet'ák metne nak melya'ásseyam. 23 Hakte apchaqnákxeyk agkok énxet ma'a kélaqneykekxexa nak chá'a, apkelpaqmetchek agkok chá'a apyókxoho m'a mók ektémakxa amya'a magya'áseyak nak, aptaxnegwokmek agkok énxet meyke kélxekmósso nak, essenhan ma'a metne nak mey'ásseyam, yának sa' kalyéháxma kéxegke. 24 Apkeltennáha agkok apyókxoho m'a amya'a eñama nak Dios, aptaxnegwokmek agkok xama énxet metne nak mey'ásseyam, essenhan ma'a meyke nak kélxekmósso, kamok sa' apwáxok, kalchetagkasha sa' nahan apwáxok ektáhakxa aplege apkeltenneykha m'a apyókxoho nak. 25 Keñe sa' kataxchek yáxñakxoho m'a aqsok ekyetno nak kañók agko' apwáxok, eltekxók sa' nahan aptapnák elpeykeshok Dios, ékpelchágwók sa' nahan eyámnaqsoho apha kélnepyeseksa kéxegke m'a Dios.
Kóltaqmelchesho kéllane kélaqneykekxa'
26 Élyáxeg, kélaqnákxeyk agkok chá'a kéxegke, kélnápakha chá'a kélwanchek kólmeneykmaksek salmos, kélnápakha nahan chá'a kélwanchek kólxekmósek kélnámakkok, essenhan kóltennaha chá'a m'a apxekmósso nak Dios, essenhan kólpaqmétek chá'a m'a amya'a magya'áseyak nak, essenhan kólxénekxak chá'a ektémakxa'. Tásek eyke kóllának chá'a kélyókxoho yaqwayam kólyánchesagkohok kélteme megkólya'ásseyam. 27 Kélpaqmetchek agkok chá'a m'a amya'a magya'áseyak nak, kólteme chá'a kélqánet, essenhan kélqántánxo, xama chá'a sekxók epaqmétek keñe chá'a pók axayo'; kéméxcheyk nahan exek xama apxéneykekxoho chá'a ektémakxa xa amya'a nak. 28 Méko agkok xama énxet apmopwána exénekxak ektémakxa xa amya'a nak, tásek melpaqmétek mók ektémakxa amya'a nápaqta'awók ma'a apyókxoho énxet'ák, apxakcha'awok aqsa tásek elpaqmétek, yaqwayam enxoho yeyxhok Dios. 29 Apháha agkok nahan apkellegasso nak Dios appeywa, tásek elpaqmétek apqánet, essenhan apqántánxo, keñe m'a nápakha énxet'ák nak kéméxcheyk elanok ma'a ektáhakxa enxoho aqsok apkelxeyenma xa. 30 Apxekmóssek agkok aqsok Dios pók énxet ektáhakxa enxoho apha m'a, kéméxcheyk elwataksek appaqmeyesma m'a ektáha nak appaqmeyesma apmonye'. 31 Keñe sa' kelyókxoho kélwanchek chá'a kóllegaksek amya'a eñama nak Dios, kélxama kélxama sa' chá'a kóltéhek kólyaqmagkasaxche', yaqwayam sa' kaltámeyagkok apyókxoho énxet, tén han elwasqápekxoho'. 32 Énxet apxawe nak apmopwána aplegasso m'a amya'a eñama Dios, kéméxcheyk etnehek apmopwána apmeykha xa apxawe nak, 33 hakte Dios apteme apmopmenyého m'a meyke ektáhakxa egwáxok nak, háwe m'a ekyennameykhaxma nak.
Agyetlókasek sa' chá'a m'a apkeltémakxa nak énxet'ák melya'ásseyam nak Dios. 34 Kalwanmeyagkok sa' chá'a kelán'ák ma'a kañe' negaqneykekxexa, hakte megkólhók kalpaqmétek ma'a. Kéméxcheyk kalyahakxohok chá'a m'a anaqteyegka'a, ekhawo éltémókxa nak katnahagkok ma'a Dios segánamakxa apagkok. 35 Keltamhók agkok chá'a kalya'asagkohok xama aqsok, tásek kalmaxneyha chá'a anaqteyegka'a m'a axanák; hakte megkataqmelak kapaqmétek xama kelán'a m'a kañe' kélaqneykekxexa nak.
36 Kaxén chá'a kélwáxok megkatnaha eyeynamókxa ekteyapma kélnepyeseksa kéxegke m'a Dios appeywa, kaxén nahan chá'a kélwáxok megkatnaha wánxa kéxegke kélxawéyak xa amya'a nak.
37 Apkeneykek agkok etnahak kélxama kéxegke Dios appeywa aplegasso, essenhan apkenagko nak kañamak aptekkessesso appeywa m'a Espíritu, ékpelchágwók sa' ektáha apkeltémókxa antéhek Wesse' egegkok se'e sektáxéssesa nak kéxegke. 38 Agkok exénak ektáha naqsók xa, mékpelchehek sa' nahan Dios xa énxet nak.
39 Élyáxeg, kólámenyého kélagko' kéxegke nenxawe nak negmowána néltenneykha amya'a eñama nak Dios, kólho nahan elpaqmétek chá'a kélnámakkok ma'a mók amya'a nak; 40 eyke kóltaqmelchesho chá'a kéllane xa ekyókxoho nak meyke ekyennameykhaxma.