Apquilvomsomap tap napocja enlhitaoc Israel
1 Altamjoc oyasamcojo: ¿Apyinyovqui ya Dios enlhitaoc Israel apquiltomja apmolhama? Paj, am eyinyavac mocjam. Coo najan sicvisay Israel apmolhama, sictomja Abraham aptavin niptamin. Siyinyemayaclha actomja sictemolhama Benjamín. 2 Apquilyacyesquic nic nat Dios enlhitaoc Israel yoyam eltimjic apmolhama. Am eyinyavac apmolhama Dios. ¿Am ya elyasamcoc quellhip amyaa actalhesomalhca aplhenamap nic nat Elías profeta Dios aplingascama? Apquilmalhnaquic nic nat Elías aplhanma enlhitaoc Israel: 3 “Visqui, quip inyeylhojo. Apticyovquic profetas lhip apquillingascama, enlhitaoc Israel alhta apquilnapma. Apquiltovasquic alhta apquilvatnamaclha asoc macmescama Dios. Elhapco coo siyaymomalhca. Apquililtamjo inyicje jelajic coo lha” —nic nat aptomjac. 4 Apcatingmavoc nic nat Dios: “Apnam mocjam siete mil enlhitaoc sictamilquiscama coo. Am elpayasoc mataa quilaycmasquiscama selyitquiscama coo acvisay Baal” —nic nat aptomjac. 5 Acno najan quilhvo nac jay: Apnam napocja enlhitaoc Israel apquiltomja melyasquiyam. Apquilyacyesquic alhta Dios ayinyema apcamliyam apanco. 6 Jave ayinyema nintemaclha inganco yoyam jingilyacyecsic Dios eyca ayinyema aptemaclha singamliyam. Nasoc sat ancoc singilyacyescama Dios ayinyema nintemaclha inganco, alhtoc sat cotmongvomoc singamliyam.
7 ¿Jalhco actomja quilhvo nac jay? Am nic nat elvitac asoc aptingyeycaoc enlhitaoc Israel. Apquilvamlha napocja apquiltomja Dios apquilyacyescama apquilvitac alhta asoc aptingyeycaoc. Invocmec alhta actimem alyimnatem apquilvalhoc poc aplhamoclhojo. 8 Intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca: “Aptimescasquic Dios as enlhitaoc malha acnatiyanma apquilvalhoc. Apquilmasquic apataoc yoyam melvityejec olhma. Apquilmasquic apjaycaoc yoyam mellingejec olhma. Eycaso acvocmo quilhvo nac jay” —nic nat intomjac. 9 Aptomjac nic nat apvisqui David:

Apcaneclhec mataa as enlhitaoc yoyam eltovamcoc.
Altamjoc yoyam elmacpoc sat, malha quiljanma acmam asoc navjac.
Altamjoc yoyam colpilapongsic as enlhitaoc, elsilhnanacpoc sat.
Yoyam oyanmongsiclha apquiltemaclha apancaoc.
10 Altamjoc yoyam eltimjic mepqui apataoc, yoyam mevityejec olhma.
Yoyam eltimjic mataa apquiljalhem as enlhitaoc

—nic nat aptomjac.
Apquilvomsomap tap metnaja judíos
11 Altamjoc oyasamcojo mocjam: ¿Apquillhinganacme ya judíos yoyam elnatovasacpoc sat aplhamoclhojo? Paj, melnatovasacpejec sat. Am alhta elilyajaclhoc judíos. Apquilvomsacpec tap metnaja judíos ayinyema siclho melilyajayquiclho judíos. Apquiltamjoc Dios yoyam elyasipsic mocjam judíos yoyam ellhnasojoc apquiltemaclha apquilvomsomap tap. 12 Apquillhocac asoc altamila enlhitaoc lhalhma anco, malha cotlaycaoc asoc apquillhoy, ayinyema siclho melilyajayquiclho judíos. Coyangvomoc sat apquillhoy asoc altamila enlhitaoc lhalhma anco acvocmo sat acnim apquilyanmonquiscama apquilvalhoc aplhamoclhojo judíos.
13 Yitnec coo yoyam oltimnacsic quellhip enlhitaoc lhalhma anco. Dios aptomja seyapajascama nipyesicsa enlhitaoc lhalhma anco otnejic sicsoycam amyaa. Inpayjeclhec mataa evalhoc naysicsa sictamjaycam siclingascama amyaa. 14 Altamjoc coo yoyam elyasipsic enaymacoc judíos. Altamjoc yoyam ellhnasojoc apquiltemaclha quellhip yoyam elvomsacpoc tap napocja. 15 Apyinyovquic siclho Dios judíos. Eycaso ayinyema apquilasicjayclho mocjam Dios enlhitaoc lhalhma anco. ¿Jalhco sat cotnejic elmoc tacja Dios aplhamoclhojo judíos? Cotnejic sat malha apnalhaticjangviyam nipyesicsa apquilmasquingvaycmo. 16 Pac oltimnacsic actemaclha sicyitquiscama. Apponquinacpec mataa quilpasmongam macyelaquiscama yoyam colhic acmesa Dios. Apponquinacpec sat ancoc napocja macyelaquiscama, esovjacpojoc sat apponquinomap apyovoclhojo. Inquilponquinalhquic sat ancoc yamit inquipmenaoc, cosovjalhcojoc sat ancoc yamit inquipmenaoc, cosovjalhcojoc sat alponquinomalhca acyovoclhojo actingaoc.
17 Apquilyitsacpec judíos malha yamit ayenomalhca. Apquilyitsacpec enlhitaoc lhalhma anco malha yamit actiyapma anco nalhma. Apquilhacpec alhta napocja judíos, malha yamit actingaoc alyatemenomalhca. Innec alhta acpalhaquiscacmo lhip nipyesicsa judíos, malha actong ayitcoc yamit actiyapma anco macyipitquisquiyam moc yamit mayinayclha. Aptomjac lhip appasmeyquiclha judíos, malha lhama yamit inquipmenaoc acpasmeyquiclha actingaoc. 18 Copvanquejec lhip evinam judíos apquiltomja malha yamit ayenomalhca. Aptomjac sat ancoc lhip apvinéycam judíos, iyasamcojo anco: Jave lhip aptomja apyimnatescama inquipmenaoc. Eyca inquipmenaoc actomja acyimnatescama lhip, aptomja lhip malha actong.
19 Etnejic sat lhip jeyatingmojo: “Inquilyatemenalhquic alhta actingaoc yoyam colhic seyipitsa yamit ayenomalhca, malha sictomja actong” —sat etnejic lhip. 20 Naso, apquilhacpec alhta judíos malha yamit alyatemenomalhca ayinyema apquilyasquiyam. Innec alhta acpalhaquiscacmo lhip ayinyema meyasquiyam lhip. Noyimtalhnesacpojo nasa apanco, itamilsacpojo apanco lhip. 21 Am alhta elmiyavac Dios apquiltomja apquilyasquiyam, malha apquilhacjam yamit actingaoc. Am sat ancoc elyajaclhoc lhip lha, eyinyovacpoc sat lhip lha. 22 Quip ilanojo lhip. Dios aptomja apcasicjayo najan aptomja apnescamo apyanmongsayclha. Apyanmongsaclhec mataa apquiltemaclha melilyajayquiclho. Apcasicjavoc mataa Dios lhip aptomja meyasquiyam. Iyiplovcasojo sat lhip mataa. Am sat ancoc eyiplovcasac lhip, eyinyovacpoc sat lhip lha, malha yamit actingaoc alyatemenomalhca. 23 Pac oltimnacsic mocjam quellhip: Apquilvatsamquic sat ancoc judíos apquiltemaclha apquilyasquiyam, colhic sat acpalhaquiscaclho mocjam, malha actong ayitcoc macyipitcasquiclha yamit. Apmopvan innac Dios. Apvanquic elpalhaquiscaclha mocjam judíos, malha apyipitsayclha mocjam yamit actong ayitcoc. 24 Lhip aptomja metnaja judío. Innec alhta acpalhaquiscacmo lhip nipyesicsa judíos, malha actong ayitcoc ayinyema yamit actiyapma anco macyipitquisquiyam moc yamit ayenomalhca. Eycaso ayinyema cotnaja nintemaclha inganco. Apvanquic Dios elpalhaquiscaclha mocjam judíos, malha apyipitsayclha mocjam actong ayitcoc ayinyema yamit ayenomalhca. Eycaso actomja ayilhyevay anco, am colhno moc.
Apquilvomsomap tap judíos actamongvomlha nelha acnim
25 Quellhip elyalhinga. Altamjoc coo yoyam melyimtalhnesacpejec apanco quellhip. Elyasamcojo sat quellhip asoc acyilhomalhca: Nasoc anco alyimnatem apquilvalhoc napocja enlhitaoc Israel. Comascoc sat alyimnatem apquilvalhoc acvocmo sat acnim apsovjomap apquilyanmonquiscama apquilvalhoc metnaja judíos. 26 Natamin elvomsacpoc sat tap aplhamoclhojo enlhitaoc Israel. Intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca:

Tingma Sión sat ingyinyema Singvomquiscama tap.
Elyanmonquisquisic sat apquilvalhoc Jacob aptovana niptamin.
27 Acmascosquic sat ancoc melyascalhma enlhitaoc,
ollanac sat asoc monquinatquiscama sicmayjayoclha ajanco

—nic nat intomjac Dios appayvam.
28 Apquiltanovquic mocjam tasic amyaa judíos. Apquiltomja malha metnaja apnaymacoc Dios. Eycaso ayinyema apquilasicjamap quellhip. Eyca apquilasicjavoc mocjam Dios aplhamoclhojo judíos aptomja apquilyacyescama. Ayinyemaclha apquilasicjavoc nic nat Dios judío apquilictingam apmamyi. 29 Memyongvoclhejec mataa Dios singaycaoc ningillhoy nincoo. Melvatescamejec najan singilanem, malha singilevoycam. 30 Quellhip apquiltemaclha nano melilyajayquiclho Dios. Quilhvo eyca apquilvita aptemaclha Dios apcamliyam, ayinyemaclha am elilyajaclhoc mataa judíos. 31 Quilhvoc apquiltomja melilyajayquiclho judíos naysicsa apquilvitay quellhip Dios apcamliyam. Elviticlhac sat mocjam judíos Dios apcamliyam. 32 Apquiltamjoc Dios elimlimojo apquilanomacpo, ayinyemaclha apquilanomacpo alhta apquiltomja melilyajayquiclho.
33 Cotlaycaoc asoc acyitna Dios, malha cascama apquilnatam. Avanjec anco apyascamcolhma Dios. Mongvanquejec ongilyasamcojo acvamlha actemaclha aclhanma apvalhoc Dios. Mongvanquejec najan ongilyasamcojo acvamlha aptemaclha apanco Dios. 34 Intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca: “¿Soc enlhit apyasamcoc actemaclha apvalhoc Dios Visqui ingac? ¿Soc enlhit aptomja appamejitsaycam Dios?” —nic nat intomjac. 35 ¿Soc enlhit apmescama asoc apanco Dios yoyam elhcac acyanmongayclha? 36 Aclhamoclhojo asoc alinyema Dios. Aclhamoclhojo asoc apquillanay nic nat Dios. Aclhamoclhojo asoc altomja apancaoc Dios yoyam emiclhac mocjam. Innec mataa ayaco Dios cotmongvoycamlha nelha. Amén.
El remanente de Israel
1 Por lo tanto, pregunto: ¿Acaso Dios desechó a su pueblo? ¡De ninguna manera! Porque también yo soy israelita, descendiente de Abrahán y de la tribu de Benjamín.
2 Dios no desechó a su pueblo, al cual conoció desde un principio. ¿No saben ustedes lo que dice la Escritura acerca de Elías, de cómo invocó a Dios contra Israel, cuando dijo:
3 «Señor, han dado muerte a tus profetas, y han derribado tus altares. Sólo yo he quedado, y procuran matarme»?
4 ¿Y cuál fue la respuesta divina? «Me he reservado siete mil hombres, que no han doblado la rodilla delante de Baal.»
5 De la misma manera, aun en este tiempo ha quedado un remanente escogido por gracia.
6 Y si es por gracia, ya no es por obras; de otra manera la gracia ya no sería gracia. Y si fuera por obras, ya no sería gracia; de otra manera la obra ya no es obra.
7 ¿Entonces, qué? Israel no ha alcanzado lo que buscaba, pero los escogidos sí lo han alcanzado, y los demás fueron endurecidos.
8 Como está escrito: «Dios les dio un espíritu de estupor, y así son hasta el día de hoy. Tienen ojos que no ven y oídos que no oyen.»
9 Y David dice:
«Que sus banquetes se conviertan en trampa y en red,
en tropezadero y en retribución;
10 que sus ojos se nublen para que no vean,
y sus espaldas se encorven para siempre.»
La salvación de los no judíos
11 Pregunto entonces: «¿Será que los de Israel tropezaron para caer?» ¡De ninguna manera! Más bien, su transgresión redundó en la salvación de los no judíos, para que los israelitas se pongan celosos.
12 Pues si su transgresión ha enriquecido al mundo, y su fracaso ha enriquecido a los no judíos, ¡mucho más será lo que logre su plena restauración!
13 Ahora les hablo a ustedes, a los que no son judíos. Por cuanto yo soy el apóstol de ustedes, honro mi ministerio.
14 Yo quisiera poner celosos a los de mi sangre, y de esa manera salvar a algunos de ellos.
15 Porque si su exclusión trajo como resultado la reconciliación del mundo, ¿qué resultará de su admisión, sino vida de entre los muertos?
16 Si la primera parte de la masa es santa, también lo es la masa restante; y si la raíz es santa, también lo son las ramas.
17 Si algunas de las ramas fueron cortadas, y tú, que eras un olivo silvestre, fuiste injertado en su lugar y has venido a participar de la raíz y de la rica savia del olivo,
18 no te jactes contra las ramas; y si te jactas, conviene que sepas que no eres tú el que sustenta a la raíz, sino que es la raíz la que te sustenta a ti.
19 Tal vez digas: «Las ramas fueron cortadas para que yo fuera injertado.»
20 De acuerdo. Pero ellas fueron cortadas por su incredulidad, y tú te mantienes firme por la fe. Por lo tanto, no seas soberbio, sino temeroso.
21 Porque si Dios no perdonó a las ramas naturales, tampoco a ti te perdonará.
22 Por lo tanto, toma en cuenta la bondad y la severidad de Dios; severidad para con los que cayeron, pero bondad para contigo, si permaneces en esa bondad, pues de otra manera también tú serás cortado.
23 Y aun ellos pueden ser injertados, si no permanecen en su incredulidad, pues Dios es poderoso para volver a injertarlos.
24 Porque si tú, que por naturaleza eras un olivo silvestre, contra la naturaleza fuiste cortado e injertado en el buen olivo, ¡con más razón estos, que son las ramas naturales, serán injertados en su propio olivo!
La restauración de Israel
25 Hermanos, no quiero que ignoren este misterio, para que no se vuelvan arrogantes. Parte de Israel se ha endurecido, y esto será así hasta que se haya incorporado la totalidad de los no judíos;
26 y después de eso todo Israel será salvo. Como está escrito:
«El Libertador vendrá de Sión,
y apartará de Jacob la impiedad.
27 Y este será mi pacto con ellos,
cuando yo quite sus pecados.»
28 Así que, en cuanto al evangelio, son enemigos por causa de ustedes; pero en cuanto a la elección, son amados por causa de sus antepasados.
29 Porque los dones y el llamamiento de Dios son irrevocables.
30 Así como en otro tiempo ustedes eran desobedientes a Dios, pero ahora han alcanzado misericordia por la desobediencia de ellos,
31 así también estos han sido desobedientes ahora, para que por la misericordia concedida a ustedes también ellos alcancen misericordia.
32 Porque Dios sujetó a todos a la desobediencia, para tener misericordia de todos.
33 ¡Qué profundas son las riquezas de la sabiduría y del conocimiento de Dios! ¡Cuán incomprensibles son sus juicios, e inescrutables sus caminos!
34 Porque ¿quién ha entendido la mente del Señor? ¿O quién ha sido su consejero?
35 ¿O quién le dio a él primero, para que él tenga que devolverlo?
36 Ciertamente, todas las cosas son de él, y por él, y para él. ¡A él sea la gloria por siempre! Amén.