Saulo apminlhinaycam Jesucristo apmolhama
1 Apcavoc alhta Saulo apmatnam Esteban. Yejemoc alhta actomja macminlhinaycam acvanyam. Apquiltovasacpec alhta cristianos Jesucristo apmolhama apnaycam Jerusalén. Apquilhpanec alhta. Apquilyasquic alhta yoclhilhma Judea najan yoclhilhma Samaria. Apquilnaclhec alhta mocjam apóstoles apquilapajasomap. 2 Apquilatonquic alhta enlhit apquilpeyvomo Esteban apquitsepma. Avanjec alhta apyipcalhem. 3 Yejemoc alhta apnatovasamcaa Saulo Jesucristo apmolhama. Apquilantalhnam alhta mataa tingma. Apquilmec alhta enlhit najan quilvanaa. Apnescacmec alhta mataa singilpilhtetomaclha.
Apquililtimnaycam tasic amyaa yoclhilhma Samaria
4 Apquillhinquic alhta Jesucristo apmolhama co Jerusalén. (Apquilhpanec alhta). Apquililtimnasam alhta mataa tasic amyaa apquilyasaclha. 5 Apmiyaclhec alhta Felipe tingma apvisay Samaria. Aplhenquic alhta mataa apvisay Cristo. 6 Am alhta coyeycajalhca apquiljalhenmo Felipe apquiltimnaycam. Pilapcasquic alhta apquilvita asoc monquinatquiscama apquillanay. 7 Apquiltamilquiscacmec alhta aplhamoclhojo enlhit actovascama somquic quilyicjamo. Inquiliclhangvam alhta mataa alantepa somquic quilyicjamo. Apquiltamalvocmec alhta najan enlhit apquilyelcomap najan apquilyateyaycam. 8 Avanjec alhta apquilitsovascama tingma Samaria.
9 Apnec alhta lhama enlhit maa apvisay Simón. Apyojolhma alhta as enlhit. Apquilyinimcasquic alhta mataa enlhitaoc co Samaria. Apyimtalhnesomacpo apanco mataa. 10 Apquiljalhnoc alhta mataa appayvam aplhamoclhojo najan apquitcaoc najan apquilvanyam.
—Apmopvan innac as enlhit ayinyema Dios aptomja Apyimtalhnamo —alhta intomjac amyaa aplhenacpo. Apquiltimec alhta acvisay Acyiviy Apmopvan.
11 Apquiljalhnoc alhta mataa. Apcacpec alhta. Acvoncaclhojo alhta apquilyinimcascam aptimem apyojolhma. 12 Am alhta elyascacmoc apquiltimnaycam tasic amyaa Felipe. Apquiltimnam alhta actemaclha Dios apquilnancascama najan apvisay Jesucristo. Inyiplovcoc alhta apquilyapascaseycaoc yingmin enlhit najan quilvanaa. 13 Am alhta eyascacmoc amyaa Simón. Inyiplovcoc alhta najan macyapasquiscama yingmin. Yejemoc alhta apyipitcaclho Felipe. Pilapcasquic alhta Simón apvita asoc monquinatquiscama alyiviy najan asoc sinpilapquiscama.
14 Apquillingangvocmec alhta amyaa apóstoles apquilapajasomap apnaycam tingma Jerusalén. “Dios appayvam inquilmac apquilvalhoc co Samaria” —alhta intomjac amyaa apquilanyacpo. Yejemoc alhta apquilapajasa Pedro najan Juan. 15 Lhama alhta apquilvocmo maa. Yejemoc alhta apquilmalhnesquisa, yoyam ellhovac Espíritu Santo. 16 Am alhta eyca evayventac mocjam Espíritu Santo tacjaplhit. Acvamlha macyapascaseycaoc yingmin ayinyema apvisay Visqui ingac Jesús. 17 Apninquinquic alhta apmeoc apyitsicsaoc Pedro najan Juan as enlhitaoc. Apquillhocac alhta Espíritu Santo.
18 Apvitamcoc alhta Simón aptomjaclha apóstoles apquilapajasomap. Lhama alhta apninquina apmeoc apyitsicsaoc, apquillhoca eyca Espíritu Santo. Yejemoc alhta apsantamo solyayem Simón. 19 Aptomjac alhta apquilanya Simón:
—Ingyane sat coo lha colhic sicmovan. Acninquinquic sat ancoc emeoc apyitsicsaoc enlhitaoc, yejemoc sat elmoc Espíritu Santo —alhta aptomjac.
20 Apcatingmavoc alhta Pedro:
—Ingyitsapojo sat lhama solyayem pac. Apcanayquic lhip emoc Dios apcaycaoc acyanmongam solyayem. 21 Copvanquejec lhip jinpasmoc nincoo as asoc. Am copeyvoc aclhanma apvalhoc napato Dios Ingyapam. 22 Iyanmonquis apvalhoc lhip. Ilvates aptamjaycam acmasom. Ilmalhna sat Dios Ingyapam, yoyam emascocsic actemaclha alquitamsama apvalhoc. 23 Acvitac coo lhip aptomja apmapsom. Appilhquetacpec lhip aptamjaycam acmasom. Lanoc lhip apvalhoc asoc acmasom —alhta aptomjac.
24 Apcatingmavoc alhta apyojolhma Simón:
—Jelmalhnesquis sat quellhip Visqui ingac. Nolane nasa jetnejic asoc apquillhena lhac —alhta aptomjac.
25 Lhama alhta appenesa apquillingascama Dios appayvam Pedro najan Juan. Apquiltajavoc alhta mocjam tingma Jerusalén. Apquililtimnasquic alhta mataa tasic amyaa aplhamoclhojo tingma nalhit amay yoclhilhma Samaria.
Felipe najan co Etiopía
26 Yejemoc alhta apvitacpo lhama ángel apquinyema Visqui ingac. Aptomjac alhta apcanya Felipe:
—Ingva, iyas sat nipiyam. Eyipjongvomoc sat lhip moc amay ayinyema tingma Jerusalén acyascama tingma Gaza.
Amay acyeycajangvoyacmo nac yoclhilhma actamopeycaoc. 27 Yejemoc alhta aplhinga Felipe. Aptajanyavoc alhta nalhit amay enlhit co Etiopía. Enlhit apyimtalhnamo alhta. Quilvana avisqui yoclhilhma Etiopía alhta ayasinancama as enlhit najan aptamilquiscama alnatam. Quilvana avisqui alhta acvisay Candace. Lhama alhta apvocmo tingma Jerusalén. Apquilmalhnescasquic alhta Dios Ingyapam. 28 Aptajavoc alhta mocjam apcaoclha. Apnec alhta netin calo (talelhcapoc) apquilyipsata vaycajac Isaías profeta Dios aplingascama apnatalhescama. 29 Yejemoc alhta aptomjac Espíritu apcanya Felipe:
—Iyipitcangvomjo, iyiplaclha sat as talelhcapoc (calo) —alhta aptomjac.
30 Lhama alhta apyipitcangvocmo Felipe. Aplingac alhta apquilyipsatem vaycajac Isaías apnatalhescama. Aptomjac alhta apcanya Felipe:
—¿Apyasamco ya lhquip actomjaclha apquilyipsatem? —alhta aptomjac.
31 Apcatingmavoc alhta enlhit:
—¿Jalhco sat otnejic oyasamcojo? Paj selhicmoscama coo —alhta aptomjac.
Yejemoc alhta apcanyacpo Felipe, yoyam elhojoc lhama netin talelhcapoc (calo).
32 Eycaso actomja alhta alyipsatomalhca vaycajac:
Innec alhta acyantama malha nipquesic yoyam ematong.
Apvanmaquic alhta malha nipquesic apquitcoc copayjeycam apatong naysicsa macyesescama.
33 Apvinacpec alhta. Am alhta etac nintemaclha acpeyvomo.
Melvitacpejec sat aptovana niptamin. Mellhenacpejec sat nipyesicsa enlhit. Ayinyemaclha inmasquec alhta aptiyascam as nalhpop
—alhta intomjac vaycajac.
34 Aptomjac alhta as enlhit apcanya Felipe:
—Jeltimnas siclho. ¿Soc enlhit aplhena nac profeta Dios aplingascama? ¿Aplhenacpe ya apanco, inlhoyqui laa poc? —alhta aptomjac.
35 Yejemoc alhta apquiltimnasamcaa Felipe actemaclha appeyvasquiclha vaycajac actalhesomalhco. Apquiltimnasamcaa tasic amyaa actemaclha aplhenamap Jesús. 36 Lhama alhta apquilyeycajangvocmo acyitnamaclha yingmin. Yejemoc alhta aptomja apcanya as enlhit:
—Quip ilanojo, yingmin nac jay. ¿Movanqueje ya otingya yapasquiscama yingmin? —alhta aptomjac.
37 Apcatingmavoc alhta Felipe:
—Apvanqui inyicje. ¿Am ya eyascacmoc lhip? —alhta aptomjac. Yejemoc alhta apcatingmavo:
—Moyascacmoc coo Jesucristo Dios Apquitca —alhta aptomjac.
38 Yejemoc alhta apcanya coytic talelhcapoc (calo). Apquilantalhningvocmec alhta yingmin Felipe najan aplhalhma. Apyapascasquic alhta yingmin Felipe as enlhit. 39 Lhama alhta apquilantepa nayingmin. Pilapcasquic alhta apvonquepa Felipe. Espíritu Santo Visqui ingac alhta apyantamac. Am alhta etamcoc apvonquepa. Yejemoc alhta apquimpaclho as enlhit. Payjeclhec alhta apvalhoc. 40 Apvitacpec alhta Felipe tingma Azoto. Apquiltimnasam alhta mataa tasic amyaa moclhama tingma apyeycajangvomlha acvocmo apmiyaclhilha tingma Cesarea.
Saulo persigue a la iglesia
1 Saulo estuvo de acuerdo con la muerte de Esteban, y ese día se desató una gran persecución contra la iglesia que estaba en Jerusalén, y muchos se dispersaron por las tierras de Judea y de Samaria, menos los apóstoles.
2 Y mientras que unos hombres piadosos levantaron a Esteban y lo enterraron y lloraron mucho por él,
3 Saulo hacía destrozos en la iglesia: entraba a las casas, y arrastraba a hombres y mujeres y los llevaba a la cárcel.
Predicación del evangelio en Samaria
4 Mientras tanto, los que se habían dispersado iban por todas partes anunciando el evangelio.
5 Fue así como Felipe llegó a la ciudad de Samaria, y allí les predicaba a Cristo.
6 Toda la gente escuchaba con atención lo que les decía Felipe, y oían y veían los milagros que hacía.
7 Muchos de los que tenían espíritus malignos eran sanados, y los espíritus salían de ellos lanzando fuertes gritos; también muchos de los cojos y paralíticos quedaban sanos,
8 y había una gran alegría en toda la ciudad.
9 Había en Samaria un hombre llamado Simón, que antes había practicado la magia, y con ella engañaba a la gente, pues les hacía creer que era muy poderoso.
10 Todos, desde el más pequeño hasta el más grande, lo escuchaban con mucha atención y decían que era el gran poder de Dios,
11 pues con sus artes mágicas había captado su atención y por mucho tiempo los había engañado;
12 pero muchos hombres y mujeres se bautizaron cuando creyeron las buenas noticias que Felipe les anunciaba del reino de Dios y del nombre de Jesucristo.
13 Incluso el mismo Simón creyó y se bautizó, y siempre andaba con Felipe; y lleno de asombro veía las señales y los grandes milagros que Felipe hacía.
14 Los apóstoles que estaban en Jerusalén se enteraron de que en Samaria se había recibido la palabra de Dios, y enviaron a Pedro y a Juan.
15 Cuando estos llegaron, oraron por ellos para que recibieran el Espíritu Santo,
16 porque el Espíritu aún no había descendido sobre ninguno de ellos, ya que solo habían sido bautizados en el nombre de Jesús.
17 En cuanto les impusieron las manos, recibieron el Espíritu Santo.
18 Y al ver Simón que el Espíritu Santo se recibía por la imposición de manos de los apóstoles, les ofreció dinero
19 y les dijo: «Denme también a mí este poder, para que cuando yo imponga las manos sobre cualquier persona, esta reciba el Espíritu Santo.»
20 Al oír esto, Pedro le dijo: «Que tu dinero perezca contigo, si crees que el don de Dios puede comprarse.
21 Tú no tienes nada que ver en este asunto, porque en tu interior no eres recto con Dios.
22 Arrepiéntete de tu maldad, y ruega a Dios. Tal vez te perdone por ese mal pensamiento.
23 Por lo que veo, estás en manos de la amargura y la maldad.»
24 Simón respondió: «Rueguen por mí al Señor, para que no me sobrevenga nada de lo que han dicho.»
25 Después de haber testificado y proclamado la palabra de Dios, ellos volvieron a Jerusalén, y en muchas poblaciones de los samaritanos anunciaron el evangelio.
Felipe y el etíope
26 Un ángel del Señor le habló a Felipe, y le dijo: «Prepárate para ir al desierto del sur, por el camino que va de Jerusalén a Gaza.»
27 Felipe obedeció y fue. En el camino vio a un etíope eunuco, funcionario de la Candace, reina de Etiopía. Era el administrador de todos sus tesoros, y había venido a Jerusalén para adorar;
28 y ahora iba de regreso en su carro, leyendo al profeta Isaías.
29 El Espíritu le dijo a Felipe: «Acércate y júntate a ese carro.»
30 Cuando Felipe se acercó y lo oyó leer al profeta Isaías, le preguntó: «¿Entiendes lo que lees?»
31 El etíope le respondió: «¿Y cómo voy a entender, si nadie me enseña?» Y le rogó a Felipe que subiera al carro y se sentara con él.
32 El pasaje de la Escritura que leía era este:
«Como oveja fue llevado a la muerte,
como cordero delante de sus trasquiladores
se callará y no abrirá su boca.
33 Sufrirá la cárcel, el juicio y la muerte;
¿y quién entonces contará su historia,
si él será arrancado por completo
de este mundo de los vivientes?»
34 El eunuco le preguntó a Felipe: «Te ruego que me digas: ¿De quién habla el profeta? ¿Habla de sí mismo, o de algún otro?»
35 Entonces Felipe le empezó a explicar a partir de la escritura que leía, y le habló también de las buenas noticias de Jesús.
36 En el camino encontraron agua, y el eunuco dijo: «Aquí hay agua; ¿hay algo que me impida ser bautizado?»
[37 Felipe le dijo: «Si crees de todo corazón, puedes ser bautizado.» Y el eunuco respondió: «Creo que Jesucristo es el Hijo de Dios.»]
38 Y el eunuco mandó detener el carro, y ambos descendieron al agua y Felipe lo bautizó.
39 Cuando salieron del agua, el Espíritu del Señor se llevó a Felipe y el eunuco no volvió a verlo, pero siguió su camino lleno de gozo.
40 Mientras tanto, Felipe se encontró en Azoto, y allí anunció el evangelio en todas las ciudades, hasta que llegó a Cesarea.