Apyanmonquiscama apvalhoc Saulo
(Hch 22.6-16Hch 26.12-18)1 Aplovquic alhta mataa Saulo. Apquiltamjoc alhta elnapoc enlhit melyasquiyam tasic amyaa. Yejemoc alhta apyacmo apnaclha apquimja apmamyi sacerdote. 2 Apquiltamjoc alhta elhca vaycajac, yoyam esovc apcaneyquiclhilha judíos tingma Damasco. Apquiltamjoc alhta elmoc najan elpilhtetic enlhit melyasquiyam tasic amyaa najan quilvanaa. Apquiltamjoc alhta enalanta tingma Jerusalén. 3 Aplhinquic alhta. Lhama alhta apcamquitvocmo tingma Damasco. Pilapcasquic alhta aptajanya ayitsayolhma ayinyema netin. Inquiltotcasquic alhta. 4 Yejemoc alhta apquilpolintamo nalhpop Saulo. Aplingac alhta lhama appayvam:
—Saulo, Saulo. ¿Soctomja seyamasamcaa nac? —alhta intomjac aplingay.
5 Apcatingmavoc alhta Saulo:
—Visqui, ¿soc lhip enlhit qui? —alhta aptomjac.
Apcatingmavoc alhta:
—Coo nac Jesús aptomja lhip seyamascam —alhta aptomjac. Incascoc sat lhip, acno actoyam vayqui acyinyovascama navá ningilticlhaycaoc.
6 Appilhyinimquic alhta Saulo. Aptomjac alhta apcanya:
—Visqui, ¿soc asoc apquiltamjoc olana? —alhta aptomjac.
Aptomjac alhta apcanya Visqui ingac:
—Itnimiclha netin. Iyas maa tingma. Colhic sat altimnasa asoc yoyam ellana —alhta aptomjac.
7 Apcanvocmec alhta apquillhalhmaa. Apquilvanmamquic alhta. Apquillinga alhta inyicje appayvam. Am alhta elvitac aptomja appayvam. 8 Yejemoc alhta apquinmaclho netin Saulo. Lhama alhta apquilyajamcaa. Am alhta eta olhma. Inmalhquic alhta apmic Saulo. Apquilyantimquic alhta tingma Damasco. 9 Acvaycmo natqui acnim alhta metay olhma. Am alhta etavac aptom. Am alhta najan eynac apvoycamlha.
10 Apnec alhta tingma Damasco lhama enlhit meyasquiyam tasic amyaa apvisay Ananías. Apvitoc alhta napaat Visqui ingac, appamejitsa:
—Ananías —alhta aptomjac.
Apcatingmavoc alhta Ananías:
—Acnec coo asi, Visqui —alhta aptomjac.
11 Yejemoc alhta aptomja apcanya Visqui:
—Ingva, iyas sat lhip malamong tingma acvisay Amay Acpeyvomo. Ipeyvojo sat Judas tingma pac. Ilmalhnam sat apnaclha enlhit apvisay Saulo co Tarso. Apquilmalhnaquic quilhvoc maa Dios Ingyapam. 12 Apvitac nic lhac Saulo malha ningaat. Aptalhningvaac nic lhac enlhit apvisay Ananías. Apninquinquic nic lhac apmeoc tacjaplhit, yoyam eteclha olhma —nic alhta aptomjac Visqui ingac.
13 Lhama alhta aplinga Ananías aptomja apcanya:
—Visqui, aclingac coo aptemaclha Saulo apnatovascama enlhit melyasquiyam tasic amyaa tingma Jerusalén. 14 Jave apvoy apanco. Apquilimja apmamyi sacerdotes nic lhac apquilapajascama, yoyam elmoc aplhamoclhojo apquiltomja apquillhanma lhip apvisay —alhta aptomjac.
15 Aptomjac alhta apcanya Visqui ingac:
—Ingva, iyas sat maa. Acyacyesquic alhta as enlhit. Altamjoc etnejic apsoycam sicvisay nipyesicsa enlhit metnaja judíos najan nipyesicsa apquilviscaa apancaoc najan nipyesicsa enlhitaoc Israel. 16 Olhicmocsic sat actemaclha ayasquiscama apyimpejic ayinyema apsoycam sicvisay —alhta aptomjac.
17 Yejemoc alhta aplhinga Ananías. Aptalhningvocmec alhta tingma apnaclha Saulo. Apninquinquic alhta apmeoc tacjaplhit. Aptomjac alhta: “Eyalhing Saulo. Eyapajasquic lhac Visqui ingac Jesús aptajanyey alhta lhip nalhit amay apmiyamlha alhta. Apquiltamjoc yoyam eteclha olhma mocjam lhip. Yoyam najan colanojoc apvalhoc Espíritu Santo —alhta aptomjac.
18 Yejemoc alhta aclicalhco asoc apataoc, malha quilasma ayimpeoc. Yejemoc alhta apvitaclho olhma Saulo. Apquinmaclho netin najan aptingyac yapasquiscama yingmin. 19 Aptovquic alhta aptom. Yejemoc alhta apyimnaclho mocjam. Anit acnim alhta apnacmoc lhama enlhit melyasquiyam tasic amyaa tingma Damasco.
Apquiltimnaycam Saulo tingma Damasco
20 Apquiltimnamcaa alhta Saulo tingma apquilaneyquiclhilha. Jesús alhta aplhenac mataa aptomja Dios Apquitca. 21 Pilapcasquic alhta aplhamoclhojo apquillinga aplhanma:
—¿Jave ya enlhit apminlhinaycam alhta enlhit melyasquiyam tasic amyaa tingma Jerusalén? ¿Jave ya apvaa alhta, yoyam elmoc enlhitaoc (cristianos), yoyam najan enalaclha apnaclha apquilimja apmamyi sacerdotes? —alhta apquiltomjac.
22 Inyangvocmec alhta apyascamco apquiltimnaycam Saulo. Appeyvescaseclho alhta aplhenamap apvisay Jesús aptomja Cristo. Inquilactalhquic alhta apquilvalhoc judíos apnaycam tingma Damasco.
Saulo apquinquitomap apnaclha judíos
23 Nanoc alhta apquilpamejitsacpo judíos, yoyam elajic Saulo. 24 Apyasingvocmec alhta as amyaa Saulo. Apquililjalhnec alhta mataa apatnaoc tingma acnim najan alhtaa, yoyam elajic Saulo. 25 Alhtaa alhta intomjac apquilyilhacpo enlhit melyasquiyam tasic amyaa aptipsa Saulo. Apcalhimsacpec alhta aynapa acyiviy, apquilvayvesantamo nalhpop napocja tingma. Apquinquitacpec alhta Saulo.
Saulo apma tingma Jerusalén
26 Lhama alhta apvoclho Saulo tingma Jerusalén. Apquiltamjoc alhta epalhavomoc enlhit melyasquiyam tasic amyaa. Apquilacac alhta. Apcanyacpec alhta meyanmonquiscama apvalhoc Saulo. 27 Yejemoc alhta apma tacja Bernabé. Apyantimquic alhta apnamcaclha apóstoles apquilapajasomap. Apquiltimnam alhta actemaclha amyaa: Apvitac nic alhta Visqui ingac nalhit amay as enlhit apvisay Saulo. Appamejitcasquic nic alhta Visqui ingac. Apquiltimnasam nic alhta tasic amyaa mepqui apcay tingma Damasco. Actemaclha aplhanma apvisay Jesús —alhta aptomjac Bernabé. 28 Apnec alhta mocjam Saulo tingma Jerusalén. Apquillhalhmaa alhta aptomjac apóstoles apquilapajasomap. 29 Aplhenquic alhta mataa apvisay Jesús mepqui apcay. Apquilatingmavoc alhta mataa Saulo nipyesicsa judíos apquilmopvan griego appayvam. Apquillovquic alhta. Apquililtamjoc alhta elajic Saulo. 30 Lhama alhta apquillinga amyaa apquilyalhinga. Apquilyantamaclhec alhta Saulo tingma Cesarea. Natamin alhta apquilapajasa eyacsic tingma Tarso.
31 Yitnec alhta altamilaycam apquilvalhoc Jesucristo apmolhama yoclhilhma Judea najan yoclhilhma Galilea najan yoclhilhma Samaria. Inquilyimnatesalhquic alhta apquilvalhoc. Apquilacoc alhta mataa Visqui ingac. Aplhameclhec alhta ayinyema appasmom Espíritu Santo.
Mactamilquisquiyam apvisay Eneas
32 Aplhinquic alhta Pedro. Maycaa alhta aptomjac apquilyalhinga. Apquilvitac alhta enlhit melyasquiyam tasic amyaa apnaycam tingma Lida. 33 Apvitangvaac alhta maa enlhit apvisay Eneas. Ocho años alhta invaycmoc apyitnama. Apquilyelcomap alhta intemac. 34 Aptomjac alhta apcanya Pedro:
—Eneas, Jesucristo aptamilquiscacmoc lhip. Ilha netin, ilaniclha aptajanma —alhta aptomjac.
Yejemoc alhta apna netin. 35 Apquilvitac alhta aplhamoclhojo enlhit apnaycam tingma Lida najan tingma Sarón. Apquilyanmoncasquic alhta apquilvalhoc. Apquilyiplovcasquic alhta aptemaclha Visqui ingac.
Maclhaticjasquiyam quilvana acvisay Dorcas
36 Innec alhta tingma Jope quilvana coyasquiyam tasic amyaa acvisay Tabita. Griego appayvam acvisay Dorcas (nincoo ningiltimem popyit). Intasic alhta mataa actemaclha as quilvana. Inquimlacmoc alhta mataa actomja alaymomalhca inlhojo asoc. 37 Ningmasquem alhta incajac Dorcas. Inquitsepquic alhta. Inlicasquic alhta ayimpejic yingmin ayitsepma. Inquilpicanvoclhec alhta netin congne tingma. 38 Inlingalhquic alhta amyaa apvaa Pedro tingma Lida. Ningatoc alhta maa tingma Jope. Yejemoc alhta apquilapajasacpo apcanit enlhit, yoyam eliltimnasquiclha Pedro.
—Ipecjicsojo etyaningvomjo tingma Jope —alhta apquiltomjac.
39 Yejemoc alhta apquilyiplaclho Pedro. Apquilvoclhec alhta tingma. Apquilyantamaclhec alhta acyitnaclha ayitsepma. Inquilvocjingvoclhoc alhta lhintampaa. Inyipcalhquic alhta. Inquillhicmosquic alhta apava ningilantalhnama alanay Dorcas yicpintama ayitsepma. 40 Yejemoc alhta apquilanya Pedro colanteypoc quilvanaa. Apquilticlhiquic alhta aptapnaoc Pedro apquilmalhna. Apquilanoc alhta acyitnaclha ayitsepma. Aptomjac alhta apcanya:
—Tabita colhaticja —alhta aptomjac.
Yejemoc alhta alyipteclho ataoc. Invitac alhta Pedro apna. Yejemoc alhta acnaclho netin. 41 Yejemoc alhta apma amic apquinimsaclho netin. Natamin apquilevam alhta apquilyalhinga najan lhintampaa. Invitalhquic alhta actomjayclha alhnancoc. 42 Inlingalhquic alhta amyaa tingma Jope. Aplhamoclhojo alhta apquiltomjac melyasquiyam Visqui ingac. 43 Acvoncaclho alhta apma Pedro tingma Jope. Apnacmec alhta lhama tingma pac Simón aptomja apquilanay asoyimpejic.
Conversión de Saulo
(Hch 22.6-16Hch 26.12-18)1 Saulo aún lanzaba amenazas de muerte contra los discípulos del Señor cuando fue a ver al sumo sacerdote.
2 Allí le pidió cartas para las sinagogas de Damasco para que, en caso de hallar a hombres o mujeres de este Camino, los pudiera llevar presos a Jerusalén.
3 Pero sucedió que de pronto en el camino, ya cerca de Damasco, lo rodeó un poderoso haz de luz que venía del cielo
4 y que lo hizo rodar por tierra, mientras oía una voz que le decía: «Saulo, Saulo, ¿por qué me persigues?»
5 Y él contestó: «¿Quién eres, Señor?» Y la voz le dijo: «Yo soy Jesús, a quien tú persigues. [Dura cosa te es dar de coces contra el aguijón.
6 Él, temblando de temor, dijo: “Señor, ¿qué quieres que yo haga?” Y el Señor le dijo:] Levántate y entra en la ciudad. Allí se te dirá lo que debes hacer.»
7 Los acompañantes de Saulo se quedaron atónitos, porque oían la voz pero no veían a nadie.
8 Saulo se levantó y, cuando abrió los ojos, ya no podía ver, así que de la mano lo llevaron a Damasco,
9 y allí estuvo tres días sin poder ver, y tampoco comió ni bebió nada.
10 En Damasco había un discípulo llamado Ananías, que había tenido una visión en la que el Señor lo llamaba por su nombre. Ananías había respondido: «Aquí me tienes, Señor.»
11 El Señor le dijo: «Levántate y ve a la calle llamada “Derecha”; allí, en la casa de Judas, busca a un hombre llamado Saulo, que es de Tarso y está orando.
12 Saulo ha tenido una visión, en la que vio que un varón llamado Ananías entraba y le imponía las manos, con lo que le hacía recobrar la vista.»
13 Ananías respondió: «Pero, Señor, he sabido que este hombre ha tratado muy mal a tus santos en Jerusalén.
14 También sé que los principales sacerdotes le han dado autoridad para aprehender a todos los que invocan tu nombre.»
15 Y el Señor le dijo: «Ve allá, porque él es para mí un instrumento escogido. Él va a llevar mi nombre a las naciones, a los reyes y a los hijos de Israel.
16 Yo le voy a mostrar todo lo que tiene que sufrir por causa de mi nombre.»
17 Ananías fue y, una vez dentro de la casa, le impuso las manos y le dijo: «Hermano Saulo, el Señor Jesús, que se te apareció en el camino por donde venías, me ha enviado para que recobres la vista y seas lleno del Espíritu Santo.»
18 Al momento, de los ojos de Saulo cayó algo que parecían escamas, y este recibió la vista. Luego que se levantó, fue bautizado;
19 y después de comer recobró las fuerzas y durante algunos días se quedó con los discípulos que estaban en Damasco.
Saulo predica en Damasco
20 Enseguida Pablo comenzó a predicar en las sinagogas, donde afirmaba que Jesús era el Hijo de Dios.
21 Todos los que lo oían predicar se quedaban atónitos, y decían: «¿Acaso no es este el que exterminaba en Jerusalén a los que invocaban el nombre de Jesús? ¿No es verdad que vino acá para aprehenderlos y llevarlos ante los principales sacerdotes?»
22 Pero Saulo iba cobrando más fuerza, y confundía a los judíos que vivían en Damasco al demostrarles que Jesús era el Cristo.
Saulo escapa de los judíos
23 Después de algún tiempo los judíos se reunieron en consejo y resolvieron matarlo,
24 así que día y noche hacían guardia a la entrada de la ciudad para matarlo. Pero Pablo se enteró de sus planes,
25 y una noche los discípulos lo pusieron dentro de una canasta y lo bajaron por la muralla de la ciudad.
Saulo en Jerusalén
26 Cuando Saulo llegó a Jerusalén, tuvo la intención de reunirse con los discípulos; pero todos le tenían miedo porque no creían que fuera uno de ellos.
27 Entonces Bernabé se encargó de llevar a Saulo ante los apóstoles, y allí les contó cómo Saulo había visto al Señor en el camino, cómo había hablado con él, y con qué valor había predicado en Damasco en el nombre de Jesús.
28 Desde entonces Pablo pudo quedarse en Jerusalén con los apóstoles, y entraba y salía de la ciudad,
29 y hablaba con los griegos y debatía con ellos, pero estos trataban de matarlo.
30 Cuando los hermanos supieron esto, lo llevaron hasta Cesarea y lo enviaron a Tarso.
31 Mientras tanto, las iglesias en toda Judea, Galilea y Samaria vivían en paz y eran edificadas en el temor del Señor, y su número iba en aumento por la fuerza del Espíritu Santo.
Curación de Eneas
32 Pedro visitaba a todos los hermanos, así que también visitó a los santos que vivían en Lida.
33 Allí había un hombre llamado Eneas, que tenía ocho años de estar en cama, pues era paralítico.
34 Cuando Pedro lo vio, le dijo: «Eneas, Jesucristo te ha sanado. Levántate y arréglate.» Y Eneas se levantó enseguida.
35 Al ver esto, los habitantes de Lida y de Sarón se convirtieron al Señor.
Resurrección de Dorcas
36 En Jope había una discípula llamada Tabitá, es decir, Dorcas. Tabitá siempre hacía muchas buenas obras y ayudaba mucho a la gente pobre.
37 Pero sucedió que en esos días se enfermó y murió. Entonces lavaron su cadáver, y luego lo pusieron en una sala.
38 Como Lida estaba cerca de Jope, los discípulos supieron que Pedro estaba allí; entonces enviaron a dos hombres para pedirle que fuera a Jope urgentemente.
39 Pedro se levantó y se fue con ellos. Cuando llegó, lo llevaron a la sala. Allí, todas las viudas lo rodearon y, mientras lloraban, le mostraron las túnicas y los vestidos que Dorcas había hecho cuando vivía.
40 Entonces Pedro pidió que salieran todos; luego se puso de rodillas y, dirigiéndose al cuerpo, oró y dijo: «Tabitá, ¡levántate!» Ella abrió los ojos y, cuando vio a Pedro, se puso de pie.
41 Pedro le dio la mano y la levantó; luego llamó a los santos y a las viudas, y les entregó viva a Tabitá.
42 Esto llegó a saberse en toda Jope, y muchos creyeron en el Señor.
43 Durante muchos días Pedro se quedó en Jope, en la casa de un curtidor llamado Simón.