Nintanovasquiscama quilaycmasquiscama acyitsomalhca Dios
1 Quellhip elyalhinga. Altamjoc elyasingvoclhojo quellhip apquiltemaclha ilhnic nat ningilyeyjamcaa enlhitaoc Israel. Apnalaclhec nic nat Dios aplhamoclhojo ningilyeyjamcaa. Apquinimcasquic nic nat yipjopay apmamyi ningilyeyjamcaa yoyam elyiplovc. Apquilmilanquic nic nat aplhamoclhojo ningilyeyjamcaa yingmin acvanyam acvisay Mar Rojo. 2 Innec nic nat acyapascasamco yingmin ningilyeyjamcaa. Yipjopay actomja acyitsomalhca yapasquiscama yingmin. Najan yingmin acvanyam actomja acyitsomalhca yapasquiscama yingmin naysicsa apquillhanma apvisay Moisés. 3 Apquiltovcamquic nic nat nintom ayinyema Dios. 4 Apquilyinamquic nic nat ningyam ayinyema Dios. Apquilyinamquic nic nat mataa yingmin ayinyema actiyapma mataymong ayinyema Dios. Apquillhalhma ilhnic nat apquiltomjac as mataymong. Eyca as mataymong aptomja ilhnic nat Cristo. 5 Am nic nat eyispac Dios apquiltemaclha aplhamoclhojo ningilyeyjamcaa. Apquilmasquingvocmec nic nat yoclhilhma actamopeycaoc.
6 Eycaso actomja singillhicmoscama actemaclha apquillhenamap ningilyeyjamcaa yoyam ongiltamilsalhcojo inganco. Noelyiplovquis nasa apquiltemaclha ilhnic nat ningilyeyjamcaa alitsepma apnenyaoc. 7 Noelyiplovquis nasa apquiltemaclha ilhnic nat napocja ningilyeyjamcaa apquilmalhnesquiscama quilaycmasquiscama acyitsomalhca Dios. Intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca: “Apnam nic nat nalhpop enlhitaoc yoyam eltovamcoc najan elyinamcoc. Apquilaneclhec nic nat netin yoyam eliltam” —nic nat intomjac. 8 Noelyiplovquis nasa apquiltemaclha ilhnic nat napocja ningilyeyjamcaa apquilanatama. Apquilitsepquic nic nat veintitrés mil enlhitaoc acvamlha lhama acnim. 9 Noelyiplovquis nasa apquiltemaclha ilhnic nat napocja ningilyeyjamcaa. Apquilinlhanacmec nic nat ellovsic Dios Ingyapam. Inquiltaclhamquic nic nat aclhamoclhojo acyeyva acyanmongayclha apquiltemaclha. Apquilitsepquic nic nat. 10 Noelyiplovquis nasa apquiltemaclha ilhnic nat napocja ningilyeyjamcaa apquiltomja apquilvinéycam Dios. Apticyovquic nic nat as enlhitaoc. Lhama ángel nic nat apquilnapma apvisay ángel singajem.
11 Eycaso actomja singillhicmoscama actemaclha apquillhenamap ningilyeyjamcaa yoyam ongiltamilsalhcojo inganco. Ayinyemaclha incamquitvaac actamongvomlha nelha acnim. 12 Ninganayquic sat ancoc ongyimnac nintimem mongyasquiyam incaymalhquic ongavojo yoyam mongilsilhnanalhqueje. 13 Inyipconalhquic mataa actemaclha mongyasquiyam nincoo acno najan poc enlhitaoc. Am eyeycajasac mataa appayvam Dios. Mengyanejec sat Dios jingyipconic mongvanco asoc. Ningilyipconalhquic sat ancoc mocjam, Dios sat jinlhicmosic yoyam ongilyipjongvomoc tap. Jingilpasmoc sat yoyam mongilsilhnanalhquejec nincoo.
14 Quellhip elyalhinga. Noelpasmiclha nasa yoyam elmalhnesquisic quellhip quilaycmasquiscama acyitsomalhca Dios. 15 Quellhip apquiltomja apquilyascamco. Elyasamcojo sat quellhip actemaclha siclhanma. 16 Inlhenalhquic ingjaycoc uva yingmenic ningiltomja ningilmalhnesquiscama. Ningyinamquic sat ancoc ingjaycoc uva yingmenic, cotnejic sat monquinatquiscama ningiltomja ninpasmeyquiclha Cristo, ayinyema em pac acyinquinomalhca netin asoc timyescama. Nintovcamquic sat anco quilpasmongam apyaptomap, cotnejic sat monquinatquiscama ningiltomja ninpasmeyquiclha Cristo, ayinyema apyinyovsomacpo apanco netin asoc timyescama. 17 Nincoo eyca ninlhamoclhojo, malha lhama ningyovoclhojo ningiltomjac. Lhama apanco quilpasmongam. Nintovcamquic nincoo ninpasmeyquiclha lhama quilpasmongam.
18 Elyasingvoclhojo mocjam quellhip apquiltemaclha enlhitaoc Israel. Apquiltovquic mataa Dios apquilancam nicja asoc macmescama Dios acyitna netin acvatnamalhquilha. Aptovquic sat ancoc as aptom, cotnejic sat monquinatquiscama aptomja appasmeyquiclha acvatnamalhquilha, ayinyemaclha aptomja apquilancam. 19 Am oltamjoc olhenic actemaclha acmovan quilaycmasquiscama acyitsomalhca Dios. Cotnaja actamila anco apitic macmescama quilaycmasquiscama, innoc moc apitic. 20 Altamjoc olhenic apquiltemaclha metnaja Jesucristo apmolhama. Am inyicje elmasac asoc actemaclha yoyam elmesic Dios. Apquilmasquic acvamlha asoc apancaoc somquic quilyicjamo. Am oltamjoc coo yoyam elpasmiclhac quellhip somquic quilyicjamo. 21 Colapvanquejec quellhip elyinamcoc uva yingmenic ayinyema Visqui ingac naysicsa apyinaycaoc quellhip ayinyema somquic quilyicjamo. Colapvanquejec quellhip eltovamcoc nintom ayinyema Visqui ingac naysicsa aptoycaoc quellhip ayinyema somquic quilyicjamo. 22 ¿Ningiltamjo ya nincoo ongilvinam Visqui ingac? ¿Ningilyimnatem ya nincoo, am elhno Visqui ingac? Paj.
Actemaclha mepqui singascama ontoc najan actemaclha ningasicjayo
23 Yitnec alhta apquillhanma quellhip: Evanquic ollanac aclhamoclhojo siltamjoclha ollana —alhta apquiltomjac. Actomjac coo silanya quellhip: Naso, ingvanqui inyicje. Cotnaja aclhamoclhojo altamila yoyam comoc ingvalhoc. Ingvanqui inyicje mepqui singilyascamalhma. Cotnaja aclhamoclhojo asoc acyimnatescama ingvalhoc. 24 Jave acvamlha yoyam ongillhenalhcojo inganco. Incaymalhquic ongilmiyovcasojo aclhanma ingvalhoc poc.
25 Apquilmec sat ancoc quellhip apitic, nocollhen nasa apquilvalhoc ayinyemaclha apitic. Eltovaoc sat aclhamoclhojo apitic. 26 Ayinyemaclha intomjac nic nat Dios appayvam actalhesomalhca: “Visqui ingac aptomja apanco as nalhpop najan aclhamoclhojo asoc as nalhpop” —nic nat intomjac. 27 Apquilanyacpec sat ancoc quellhip eltasomoc tingma pac metnaja Jesucristo apmolhama. Eltovaoc sat aclhamoclhojo nintom mepqui aclhanma apquilvalhoc ayinyemaclha nintom. 28 Aptomjac sat ancoc lhama ingyalhing: “Eyca as apitic ayinyema macmescama quilaycmasquiscama acyitsomalhca Dios” —sat etnejic. Noeltovaoc nasa quellhip ayinyema aplhanma ingyalhing. 29 Yoyam cotnajamejec apvalhoc ingyalhing. Am olhenac coo yoyam coltamjam apquilvalhoc quellhip.
Aptomjac sat ancoc ingyalhing seyanya coo: “¿Apvanqui ya enlhit eyicpilcojo sictemaclha mepqui selyascamalhma, ayinyema alhta actamjaycam apvalhoc? 30 Actimec sat ancoc gracias Dios ayinyema simquescama sictom, ¿apvanqui ya enlhit etipsam sicvisay ayinyema apvitay sictom?” —sat etnejic. 31 Actomjac coo silanya quellhip: Eltime sat mataa apquilayo Dios naysicsa aptoycaoc najan naysicsa apyinaycaoc najan naysicsa apquiltingyey moc asoc. 32 Eltamilsacpojo apanco nipyesicsa judíos najan nipyesicsa metnaja judíos najan nipyesicsa Dios apmolhama. 33 Eycaso sictemaclha sicyiplovquiscama. Altamjoc elyispac mataa enlhitaoc sictemaclha coo. Am olhenalhcoc ajanco coo. Inlhenquic mataa evalhoc enlhitaoc yoyam elvomsacpoc tap.
Amonestaciones contra la idolatría
1 Hermanos, no quiero que ignoren que todos nuestros antepasados estuvieron bajo la nube, y que todos cruzaron el mar.
2 Todos ellos, en unión con Moisés, fueron bautizados en la nube y en el mar.
3 También todos ellos comieron el mismo alimento espiritual,
4 y todos bebieron la misma bebida espiritual, porque bebían de la roca espiritual que los seguía, la cual era Cristo.
5 Pero la mayoría de ellos no agradó a Dios, y por eso quedaron tendidos en el desierto.
6 Pero todo esto sucedió como un ejemplo para nosotros, a fin de que no codiciemos cosas malas, como ellos lo hicieron.
7 No sean idólatras, como lo fueron algunos de ellos, según está escrito: «El pueblo se sentó a comer y a beber, y luego se levantó a divertirse.»
8 No caigamos en la inmoralidad sexual, como lo hicieron algunos de ellos, y por lo cual en un solo día murieron veintitrés mil.
9 Tampoco pongamos a prueba a Cristo, como también algunos de ellos lo hicieron, y murieron por causa de las serpientes.
10 Ni murmuren, como algunos de ellos lo hicieron, y perecieron a manos del destructor.
11 Todo esto les sucedió como ejemplo, y quedó escrito como advertencia para nosotros, los que vivimos en los últimos tiempos.
12 Así que, el que crea estar firme, tenga cuidado de no caer.
13 A ustedes no les ha sobrevenido ninguna tentación que no sea humana; pero Dios es fiel y no permitirá que ustedes sean sometidos a una prueba más allá de lo que puedan resistir, sino que junto con la prueba les dará la salida, para que puedan sobrellevarla.
14 Por tanto, amados míos, huyan de la idolatría.
15 Les hablo como a personas sensatas; juzguen ustedes mismos lo que digo.
16 La copa de bendición por la cual damos gracias, ¿no es la comunión de la sangre de Cristo? Y el pan que partimos, ¿no es la comunión del cuerpo de Cristo?
17 Hay un solo pan, del cual todos participamos; por eso, aunque somos muchos, conformamos un solo cuerpo.
18 Fíjense en el pueblo de Israel; los que comen de los animales que se ofrendan, son partícipes del altar.
19 ¿Qué quiero decir con esto? ¿Que el ídolo o los animales que se ofrendan a los ídolos son algo?
20 Lo que quiero decir es que los animales que ofrecen los no judíos, se ofrecen a los demonios, y no a Dios; y yo no quiero que ustedes tengan algo que ver con los demonios.
21 Ustedes no pueden beber de la copa del Señor, y también de la copa de los demonios; no pueden participar de la mesa del Señor, y también de la mesa de los demonios.
22 ¿O vamos a provocar a celos al Señor? ¿Acaso somos más fuertes que él?
Todo sea para la gloria de Dios
23 Todo me está permitido, pero no todo es provechoso; todo me está permitido, pero no todo edifica.
24 Ninguno debe buscar su propio bien, sino el bien del otro.
25 Ustedes coman de todo lo que se vende en la carnicería, y no pregunten nada por motivos de conciencia,
26 porque del Señor es la tierra y su plenitud.
27 Si algún incrédulo los invita, y ustedes aceptan la invitación, vayan y coman de todo lo que se les ofrezca, y no pregunten nada por motivos de conciencia.
28 Pero si alguien les dice: «Esto fue sacrificado a los ídolos», no lo coman, por causa de aquel que lo dijo y por motivos de conciencia.
29 Claro que me refiero a la conciencia del otro, no a la tuya. Pues ¿por qué se habría de juzgar mi libertad por la conciencia de otro?
30 Y si yo participo de la comida y doy gracias a Dios, ¿por qué he de ser censurado por aquello por lo cual doy gracias?
31 Así que, si ustedes comen o beben, o hacen alguna otra cosa, háganlo todo para la gloria de Dios.
32 No sean motivo de tropiezo para los judíos ni para los no judíos, ni para la iglesia de Dios.
33 Hagan lo que yo, que procuro agradar a todos en todo, y no busco mi propio beneficio sino el de muchos, para que sean salvos.