Actemaclha melyajayquiclho apvisqui
1 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya apvisqui Saúl: —Eyapajasquic alhta Dios yoyam ongvatsisquisic lhip etnejic apvisqui apancaoc enlhitaoc Israel. Ingyeylhojo sat lhip actemaclha apcanama Dios.
2 Eycaso alhta appayvam Dios Apyimtalhnamo: —Pac oyanmongsiclha apquiltemaclha enlhitaoc amalecitas. Apquiltomja alhta apquilinmelhaycam enlhitaoc Israel nalhit amay apquilinyema yoclhilhma Egipto. 3 Elyas maa. Ilnajap sat enlhitaoc amalecitas. Enatovas sat aclhamoclhojo asoc apancaoc. Noelayim nasa lhama asoc. Ilnajap sat enlhitaoc najan quilvanaa najan apvapataoc najan sicaa ayitcoc najan vayqui najan nipquesic najan voncayispoc najan yamelyeyjaycoc — nic nat aptomjac Dios.
4 Apcansaclhec nic nat apvisqui Saúl aplhamoclhojo enlhitaoc amyip Telaim. Apquilyipsatquic nic nat apquilvamlha singilpilhtetemo. Doscientos mil nic nat yoyam ellhong nalhapaoc. Diez mil nic nat enlhitaoc Judá apquilmolhama. 5 Apnalaclhec nic nat apvisqui Saúl tingma apvanyam apquicjingvoycamlha enlhitaoc amalecitas. Apquilyilhanmec nic nat napocja singilpilhtetemo alvata.
6 Aptomjac nic nat apvisqui Saúl apquilanya enlhitaoc ceneos: —Ingva, elinyajaoc quellhip. Elyinyov apquilpalhqueycam enlhitaoc amalecitas. Am ongiltamjoc ongiltovacsojoc lhama quellhip enlhitaoc amalecitas. Apquilimlacmoc alhta mataa quellhip enlhitaoc Israel apquilinyema alhta yoclhilhma Egipto — nic nat aptomjac apvisqui.
Yejemoc nic nat apquilyinyova enlhitaoc ceneos apquilpalhqueycam amalecitas. 7 Apquilnapacpec nic nat apvisqui Saúl enlhitaoc amalecitas acpayjo tingma Havila. Apquilminlhinquic nic nat Saúl. Apquilvocmec nic nat yoclhilhma Sur, acpayjo Egipto actiyapmaclha acnim. 8 Apmacpec nic nat apvisqui amalecitas apvisay Agag. Apticyovquic nic nat aplhamoclhojo enlhitaoc amalecitas. Sovo acvinatem nic nat apquilnapac. 9 Am nic nat ematnac apvisqui Agag. Apmiyovquic nic nat apvisqui Saúl najan aplhamoclhojo enlhitaoc. Am nic nat elnapac apnatoscama nipquesic najan vayqui najan apnatoscama acnamilay najan nipquesic yamquilvana najan aclhamoclhojo altamila. Am nic nat elnapac. Apquilnapquic nic nat aclhamoclhojo apnatoscama alyamjoncama.
10 Aptomjac nic nat Dios apcanya profeta Samuel: 11 —Am colcac evalhoc sictimesquiscama alhta apvisqui Saúl nipyesicsa enlhitaoc. Apquilvatasquic selyajayquiclho Saúl, am eyiplovcasac actemaclha siyanamaclha — nic nat aptomjac Dios.
Avanjec nic nat actamjaycam apvalhoc profeta Samuel. Malha apquilpalhamaycam nic nat intomjac apquilmalhnancama acyovoclhojo alhtaa. 12 Alhtooc nic nat aplhaticja profeta Samuel yoyam elamyilhamcoc apvisqui Saúl. Innec nic nat altimnasa profeta Samuel: Tingma Carmel alhta apyasac apvisqui Saúl. Apquinimcasquic alhta amay mataymong actemaclha monquinatquiscama apyimnatem apanco. Aptajavoc alhta mocjam amyip Gilgal — nic nat intomjac apquilpayvam. 13 Apmiyaclhec nic nat profeta Samuel apnaclha apvisqui Saúl.
Aptomjac nic nat apvisqui Saúl apcanya profeta: —Altamjoc coo lhip epasmoc mataa Dios. Acsovjoc coo sicyiplovquiscama actemaclha appayvam Dios — nic nat aptomjac.
14 Apcatingmavoc nic nat profeta Samuel: —¿Jalhco ayinyema apquilpayvam siclinga nipquesic najan alpayvam vayqui? — nic nat aptomjac.
15 Apcatingmavoc nic nat apvisqui Saúl: —Enlhitaoc amalecitas alhta apnatoscama. Apquilmiyovquic alhta enlhitaoc ongilnapoc nipquesic apquiltamila apanco najan vayqui. Apquililtamjoc enlhitaoc elmecsic actemaclha apquilayo Dios. Insovjalhcoc alhta acticyova alyamjoncama — nic nat aptomjac.
16 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya apvisqui: —Vamlha itne. Pac oltimnacsic lhip Dios appayvam siclinga alhtaa lhcac — nic nat aptomjac.
Apcatingmavoc nic nat apvisqui Saúl: —Jeltimnas — nic nat aptomjac.
17 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya: —Naso, meyimtalhnamo alhta lhip siclhoc alhta. Quilhvoc aptomja lhip apvisqui apyimtalhnamo nipyesicsa enlhitaoc Israel. Innec alhta ayatsisquisa lhip ayinyema Dios yoyam etnejic lhip apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. 18 Dios alhta apcapajascama lhip. Aptomjac alhta apcanya: Ingva, ilnajap sat enlhitaoc melyascalhma apquilvisay amalecitas. Elnapap sat, isavojo sat apquilnapma — alhta aptomjac. 19 ¿Soctomja melyajaclho nac lhip Dios appayvam? Apquilmec alhta lhip asoc yoyam etnejic apancaoc. Eycaso actomja acmasom anco napato Dios — nic nat aptomjac profeta.
20 Apcatingmavoc nic nat apvisqui Saúl: —Alyajaclhoc alhta Dios appayvam. Alyajaclhoc alhta aptomjaclha seyapajascama. Acyantementac alhta apmomap Agag, apvisqui alhta nipyesicsa enlhitaoc amalecitas. Apsovjoc alhta apticyovam enlhitaoc amalecitas. 21 Apquiltimec apancaoc asoc apquilmam enlhitaoc Israel: najan nipquesic najan vayqui najan actamila asoc singascama ongmoc. Apquililtamjoc enlhitaoc amyip Gilgal elmecsic as asoc yoyam elpayicsojo Dios, lhip Apvisqui pac — nic nat aptomjac apvisqui Saúl.
22 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya Saúl:

¿Apyispaqui ya Dios asoc ningmescama najan asoc acticyovam yoyam ongilmesic? ¿Am ya colcac apvalhoc Dios actemaclha ningilyajayquiclho appayvam? Nasoc anco, actamila anco actemaclha ningilyajayquiclho, am colhnoc acticyovam ningmescama Dios. Actamila anco ningiljalhenma Dios appayvam, am colhnoc aptipilhmoc ayinyema nipquesic.
23 Mongilyajayquiclho Dios appayvam actomja ningsilhnanomalhca inganco malha ayinyema apyojolhma. Najan ningiltemoclha inganco actomja malha ningilpayescamo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Aptovasquic alhta lhip Dios appayvam. Inmasquec lhip aptimem apvisqui ayinyema Dios — nic nat aptomjac profeta Samuel.

24 Apcatingmavoc nic nat apvisqui Saúl: —Sicsilhnanomalhca nac coo. Actovasquic coo singanamaclha Dios. Actovasquic coo lhip appayvam. Alyajaclhoc alhta enlhitaoc apquilpayvam ayinyema alhta siyay enlhitaoc. Jeyasicjiclhojo sat mocjam, imascos sicsilhnanomalhca ajanco. 25 Itne sat lhip siclhalhma yoyam opayicsojo Dios — nic nat aptomjac Saúl.
26 Apcatingmavoc nic nat profeta Samuel: —Motnejec coo siclhalhma. Aptovasquic alhta lhip Dios appayvam. Inmasquec lhip aptimem apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel, ayinyema Dios — nic nat aptomjac profeta.
27 Appaycacpec nic nat profeta Samuel yoyam elhong. Yejemoc nic nat appatjeta apvisqui Saúl aptalhnama apvinatem. Inyitipquic nic nat nipva aptalhnama profeta.
28 Aptomjac nic nat profeta apcanya Saúl: —Apyinyovcasquic Dios aptimem lhip apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel. Colhic sat actimesa apvisqui lhip aptimem poc aptomja aptamila apanco, am elhnoc lhip. 29 Paj etnajac apmopvan amyaa apvisay Gloria Apyimtalhnamo. Am cotnajac acmayovsa apvalhoc Dios, ayinyemaclha metnaja enlhit apanco Dios — nic nat aptomjac profeta.
30 Apcatingmavoc nic nat Saúl: —Moyascalhma nac coo. Altamjoc coo jetnejic seyay'o napatavo apquilimja apmamyi najan napatavo apquilimja apmamyi najan napatavo aplhamoclhojo enlhitaoc. Itne sat lhip siclhalhma yoyam opayicsojo Dios, lhip Apvisqui pac — nic nat aptomjac Saúl.
31 Apyiplaclhec nic nat profeta Samuel. Apquilpayasoc nic nat Saúl napato Dios.
32 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya Saúl: —Iyantavoclha sat apvisqui apmomap Agag, apvisqui alhta enlhitaoc amalecitas — nic nat aptomjac.
Apvoctac nic nat apvisqui apmomap Agag. Aptomjac nic nat naysicsa acpayjayclha apvalhoc: Naso, inmasquec siyac'a sicmatnam — nic nat aptomjac.
33 Aptomjac nic nat profeta Samuel apcanya: —Apquilnapquic alhta lhip sovo acvinatem quilvanaa ayitquic. Mepqui ayitquic alhta aptimescasac lhip quilvanaa. Colhic sat lhip inquin mepqui ayitca — nic nat aptomjac profeta.
Apcajac nic nat profeta Samuel sovo acvinatem. Apmatnec nic nat apvisqui apmomap Agag. Aptipilcacpec nic nat napato Dios amyip Gilgal.
34 Apmiyaclhec nic nat profeta Samuel tingma Ramá. Apmiyaclhec nic nat Saúl tingma pac apvisay Gabaa de Saúl. 35 Inmasquimquic nic nat apvitay profeta etyisam Saúl aclhamoclhojo acnim aptiyascamcaclha. Invinec nic nat apvalhoc profeta Samuel ayinyema aptemaclha Saúl. Ayovsec nic nat apvalhoc Dios ayinyema aptimesquiscama alhta Saúl apvisqui nipyesicsa enlhitaoc Israel.
Saúl desobedece y es desechado
1 Tiempo después, Samuel le dijo a Saúl:
«El Señor me ha enviado a ungirte como rey de Israel, su pueblo. Por lo tanto, debes prestar atención a lo que el Señor te ordene.
2 Así ha dicho el Señor de los ejércitos: “Voy a castigar a Amalec por el mal que les hizo a los israelitas cuando los atacó al salir de Egipto, y les impidió que siguieran su camino.”
3 Así que ve y mata a los amalecitas; destruye todo lo que tienen. No les tengas compasión a sus hombres ni a sus mujeres, y ni siquiera a sus niños de pecho; ni a sus vacas, ovejas, camellos y asnos.»
4 Saúl ordenó que el pueblo se reuniera, y en Telayín les pasó revista. Eran doscientos mil soldados de infantería, y diez mil hombres de Judá.
5 Luego fue a la ciudad de Amalec, y puso una emboscada en el valle;
6 pero antes de la batalla mandó que les dijeran a los quenitas:
«Ustedes fueron compasivos con los israelitas cuando ellos venían de Egipto, así que apártense de los amalecitas. Huyan, para que no los destruya a ustedes lo mismo que a ellos.»
Y los quenitas salieron de la ciudad de los amalecitas.
7 Entonces Saúl lanzó todo su ejército sobre los amalecitas, y los derrotó; los persiguió desde Javilá hasta Shur, al oriente de Egipto,
8 y mató a filo de espada a todo el pueblo, aunque dejó con vida a Agag, el rey de Amalec.
9 Además de perdonar a Agag, Saúl y su gente también se quedaron con lo mejor de sus animales: ovejas, toros, becerros engordados y carneros; lo de poco valor lo destruyeron.
10 Pero el Señor le dijo a Samuel:
11 «Estoy muy disgustado por haber hecho rey de Israel a Saúl, pues se ha apartado de mí y no ha cumplido con lo que le ordené hacer.»
Cuando Samuel oyó esto, se llenó de pesar, y toda esa noche le estuvo rogando al Señor por Saúl.
12 Al amanecer, se levantó y fue a buscar a Saúl, y le avisaron que había estado en Carmel, donde había levantado un monumento, pero que había regresado a Gilgal.
13 Cuando Samuel llegó a donde estaba Saúl, este le dijo:
«¡Que el Señor te bendiga! Ya cumplí con lo que el Señor me ordenó hacer.»
14 Pero Samuel le respondió:
«Entonces, ¿qué son esos balidos de ovejas, y esos bramidos de vacas que llegan a mis oídos?»
15 Y Saúl le respondió:
«Esos animales fueron traídos de Amalec. El pueblo dejó con vida a las mejores ovejas y vacas, para sacrificarlas al Señor tu Dios. Todo lo demás fue destruido.»
16 Pero Samuel le dijo:
«Escucha bien lo que el Señor me dijo durante la noche.»
Y Saúl le respondió:
«Te escucho.»
17 Samuel añadió:
«¿No es verdad que tú mismo te considerabas alguien insignificante? ¿Y no es verdad que el Señor te ha hecho jefe de las tribus de Israel, y te ha consagrado como su rey?
18 El Señor te dio una misión, cuando te dijo: “Ve y destruye por completo a los amalecitas. Combátelos, hasta acabar con todos ellos.”
19 Entonces, ¿por qué no has obedecido lo que te ordenó el Señor, sino que has traído contigo lo que le quitaste a tus enemigos? A los ojos del Señor, has hecho mal.»
20 Pero Saúl le respondió:
«Yo cumplí con lo que me ordenó el Señor. Destruí a los amalecitas, y como prueba he traído a Agag, su rey.
21 Fue el pueblo quien tomó lo mejor de las ovejas y vacas, lo que debió haber sido destruido primero, para ofrecer sacrificios al Señor tu Dios en Gilgal.»
22 Samuel le contestó:
«¿Y crees que al Señor le gustan tus holocaustos y ofrendas más que la obediencia a sus palabras? Entiende que obedecer al Señor es mejor que ofrecerle sacrificios, y que escucharlo con atención es mejor que ofrecerle la grasa de los carneros.
23 Ser rebelde es lo mismo que practicar la adivinación, y ser obstinado es lo mismo que ser idólatra. Puesto que tú no tomaste en cuenta lo que el Señor te ordenó, tampoco él te toma en cuenta como rey de Israel.»
24 Entonces Saúl le respondió a Samuel:
«Reconozco mi pecado. He faltado al mandamiento del Señor y a tus palabras. Y es que tuve miedo del pueblo, y cedí ante sus exigencias. Yo te ruego que me perdones mi pecado,
25 y que me acompañes a adorar al Señor.»
26 Pero Samuel le contestó:
«No te voy a acompañar a ninguna parte. Puesto que tú no tomaste en cuenta las palabras del Señor, tampoco él te toma en cuenta como rey de Israel.»
27 Y Samuel se dispuso a retirarse, pero Saúl lo agarró de la punta del manto para detenerlo, y el manto se desgarró.
28 Entonces Samuel le dijo:
«Así como este manto ha quedado desgarrado, así el Señor te ha desgarrado del reino de Israel, y se lo ha entregado a alguien mejor que tú.
29 El Señor, que es la Gloria de Israel, no miente ni se arrepiente. El Señor no es un ser humano, para arrepentirse.»
30 Y Saúl respondió:
«Reconozco que he pecado. Por eso te ruego que me honres con tu presencia delante de los ancianos del pueblo, y delante de todos los israelitas, y me acompañes a adorar al Señor tu Dios.»
31 Samuel accedió, y acompañó a Saúl para adorar al Señor.
32 Después de eso, dijo Samuel:
«Que traigan a Agag, el rey de los amalecitas.»
Y Agag se presentó ante Samuel. Iba tan alegre, que le dijo:
«¡Qué bueno que ya acabó esta guerra!»
33 Pero Samuel le respondió:
«Tu espada mató a muchos israelitas, y sus mujeres se quedaron sin hijos; y así también tu madre se quedará sin su hijo.»
Y allí mismo en Gilgal, ante el Señor, Samuel cortó en pedazos a Agag.
34 Después de eso, Samuel regresó a Ramá, y Saúl se fue a su casa en Gabaa.
35 Y Samuel nunca más volvió a ver a Saúl, aunque lloraba por él. Y al Señor le pesó haber puesto a Saúl por rey de Israel.