Jesús aptamilquisquiyam enlhit apquilyelcomap poncalhva Betesda
1 Natamin aptimesquiscama alhta Jesús as asoc, apmiyaclho tingma Jerusalén. Caya alhta apquiltomjac co Judea. 2 Yitnec alhta poncalhva napocja tingma Jerusalén acpayjo atong acvisay Nipquesic. Poncalhva acvisay hebreo appayvam Betesda. Cinco alhta apquilpaclheneycaoc nicja poncalhva. 3 Apnamquic alhta congne tingma aplhamoclhojo actomjaycaoc ningmasquem: mepqui apataoc najan apquilyateyaycam najan apquilyelcomap. Apquiljalhnec alhta mataa alpatiyapma yingmin.
4 Apquilanayquic alhta mataa etalhningvotac yingmin lhama ángel Dios apcasinancama elpatipsic yingmin. Aptamalvocmec alhta mataa moclhama acmasca apyimpejic aptomja aptalhningvoyam apmamyi yingmin. 5 Apyitnec alhta maa enlhit meyimnatem. Treinta y ocho años actimem meyimnatem. 6 Lhama alhta apvita Jesús. Aplingangvocmec alhta apyitnama nano as enlhit. Aptomjac alhta apcanya:
—¿Apquiltamjo ya lhquip etamalvomoc? —alhta aptomjac.
7 Apcatingmavoc alhta meyimnatem:
—Visqui, paj coo emoc, yoyam jeyaynamcoc nayingmin naysicsa alpatiyapma yingmin. Altamjo inyicje mataa otalhningvomoc congne. Epoctimcasquic mataa poc enlhit —alhta aptomjac.
8 Aptomjac alhta apcanya Jesús:
—Itnimiclha netin, ima aptajanma, ilhing maa —alhta aptomjac.
9 Yejemoc alhta aptamalvocmo as enlhit. Apmec alhta aptajanma, aplhinquic alhta. Acnim ningnayclha alhta intomjac aptamilquiscacmo.
10 Apquiltomjac alhta judíos apquilanya aptamalviyam:
—Acnim ningnayclha intomjac. Copvanquejec lhip esovm aptajanma acnim nac jay —alhta apquiltomjac.
11 Apcatingmavoc alhta as enlhit:
—Aptomjac lhac seyanya aptomja setamilquisquiyam: “Ima aptajanma, ilhing maa” —alhta aptomjac.
12 Apquiltomjac alhta apquilanya enlhitaoc:
—¿Soc lhac enlhit appayvam: “Ima aptajanma, ilhing maa? —alhta apquiltomjac.
13 Apvonquipquic alhta Jesús. Ayinyemaclha aplhamoc alhta enlhitaoc. Am alhta eyasamcoc as enlhit aptomja aptamilquisquiyam.
14 Aptajanyavoc alhta Jesús congne tingma apponquinomap as enlhit. Aptomjac alhta Jesús apcanya:
—Quip ilanojo, aptamalvocmec lhip. Am sat ancoc elvatasac meyascalhma, coyangvomoc sat apmapsom —alhta aptomjac.
15 Yejemoc alhta aplhinga enlhit. Apquiltimnasquiclhec alhta judíos apvisay Jesús aptomja aptamilquisquiyam. 16 Aptanovacpec alhta Jesús. Apquililtamjoc alhta elajic Jesús, ayinyemaclha apquilvita actemaclha aptamilquisquiyam acnim ningnayclha. 17 Aptomjac alhta Jesús:
—Aptamjaycam nic nat mataa coo Tata najan quilhvo nac jay. Sictamjaycam coo lha —alhta aptomjac.
18 Inyangvocmec alhta apquillom enlhitaoc. Apquililtamjoc alhta elajic Jesús. Jave acvamlha ayinyema aptovascama acnim ningnayclha. Eyca ayinyema najan aplhanma aptomja apyap apanco Dios Ingyapam. Apquilanayquic alhta elhnesacpoc apanco Dios Ingyapam.
Dios Apquitca aptomja apyimtalhnamo
19 Aptomjac alhta Jesús apquillhicmosa enlhitaoc:
—Actomjac coo silanya quellhip: Movanquejec otnajam elhapco sicvisay Dios Apquitca. Acvajanamquic coo mataa sicvita actemaclha aptamjaycam Tata. Moclhama aptamjaycam coo Tata acnasoc coo lha sicvisay Apquitca. 20 Eyasicjavoc coo Tata. Elhicmosquic coo aclhamoclhojo actemaclha aptamjaycam apanco. Jelhicmocsic sat mocjam asoc alyiviy, yoyam cotlapsic sat quellhip apquilvitay. 21 Apnalhaticjascacmec coo Tata enlhit apquilmasquingvaycmo. Apquilyimnatescasquic apnenyaoc. Acno coo lha, evanquic olyimnaticsic apnenyaoc enlhitaoc siltamjoclha olmesic. 22 Meyanmongsiclheje coo Tata apquiltemaclha enlhitaoc. Eyasinaquic alhta otnejic silyicpilquemo enlhitaoc. 23 Apquiltamjoc coo Tata, yoyam jelavojoc aplhamoclhojo enlhitaoc, acno apquilayo mataa coo Tata. Acvinalhquic sat ancoc coo, evinacpoc najan coo Tata aptomja seyapajascama.
24 ‘Actomjac coo silanya quellhip: Naso, colhic sat acyimnatem apnenyic moclhama enlhit aptomja apjalhenmo sicpayvam najan aptomja meyasquiyam coo Tata aptomja seyapajascama. Metvasacpejec sat as enlhit, ayinyemaclha aptipquic naysicsa ningitsepmaclha, apvocmec acyimnatamaclha ingnenyic. 25 Actomjac coo silanya quellhip: Covac sat acnim, invaac quilhvo nac jay, yoyam ellingac sat enlhit apquilmasquingvaycmo coo sicpayvam sicvisay Dios Apquitca. Colhic sat acyimnatem apnenyaoc apquiltomja apquilyajayquiclho sicpayvam. 26 Apmopvan innac coo Tata elmesic acyimnatem apnenyaoc enlhitaoc. Najan emcasquic coo lha sicmovan, yoyam olmesic acyimnatem apnenyaoc enlhitaoc. 27 Emcasquic sicmovan otnejic silyicpilquemo enlhitaoc, ayinyemaclha coo sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. 28 Nocotlapquis nasa quellhip apquillinga. Covac sat acnim, yoyam ellingac sat sicpayvam apquilmasquingvaycmo. 29 Elanteypoc sat tacjalhpopayc. Enalhaticjangvomoc sat enlhit apquilyiplovquiscama mataa asoc altamila. Colhic sat acyimnatem apnenyaoc. Enalhaticjangvomoc sat enlhit apquilyiplovquiscama mataa asoc almasomcaa. Elnatovasacpoc sat —alhta aptomjac Jesús.
Maclingascama apvisay Jesús aptomja apyimtalhnamo
30 Aptomjac alhta mocjam Jesús:
—Movanqueje coo otnajam elhapco. Elhicmosquic mataa coo Tata actemaclha yoyam oyicpilcojo. Inpeyvoc mataa sicyicpilquemo. Am oyiplovcasac mataa actomja sicmayjayoclha ajanco. Acyiplovcasquic mataa actomja apmayjayoclha coo Tata aptomja seyapajascama. 31 Aclingasquic sat ancoc coo sicvisay ajanco, alhtoc sat cotnejic siclingascama. 32 Apnec eyca poc aptomja aplingascama sicvisay. Acyasamcoc coo actomja nasoc anco aplingascama sicvisay. 33 Apquilapajasquic alhta quellhip yoyam elmalhnacpoc Juan. Apcatingmavoc alhta Juan, aplingasquic alhta actomja nasoc anco. 34 Evanquic coo am colhic aclingasa sicvisay ayinyema enlhit. Altimnasquic lha inyicje amyaa, yoyam elvomsacpoc tap quellhip. 35 Malha calevascama ayitsasquiscama olhma alhta aptomja Juan. Apquililtamjoc alhta quellhip elitsovacsojo acyavataclhojo naysicsa ayitsayolhma apanco.
36 Emcasquic coo Tata sictamjaycam seyanya openacsojo. Eyca as sictamjaycam actomja actamila aclingascama sicvisay, colhno aplhanma alhta Juan. Inlingasquic mataa amyaa sictamjaycam actomja naso siyinyema coo Tata aptomja seyapajascama. 37 Aplingasquic sicvisay coo Tata aptomja seyapajascama. Am eyca ellingac quellhip appayvam apanco Tata. Am najan elvitac quellhip apyovoclhojo apanco coo Tata. 38 Am najan coyitnac mataa apquilvalhoc coo Tata appayvam. Elyascacmec mataa quellhip siyinyema coo Tata aptomja seyapajascama. 39 Apquilinlhanacmec mataa quellhip apquilyipsateycaoc Dios appayvam actalhesomalhca. Apquililtamjoc elvitangvomoc acyimnatem apnenyaoc. Eycaso actalhesomalhca actomja aclingascama sicvisay. 40 Am colyacmoc quellhip jelyotac, yoyam colhic acyimnatem apnenyaoc.
41 ‘Am oltamjoc coo yoyam jelavojo enlhit. 42 Alyicpilcoc quellhip, ayinyemaclha am coyitnac apquilvalhoc ningasicjayo Dios Ingyapam. 43 Acvaac coo siyinyema coo Tata aptomja seyapajascama. Am eyca jelmac tacja quellhip. Apvaac sat ancoc poc aptomja apvoy apanco, quilhvoc sat elmoc tacja quellhip. 44 Colapvanquejec quellhip eltimjic melyasquiyam. Ayinyemaclha apquiltingyac apquilayo nipyesicsa quellhip. Am colhenac apquilvalhoc elavojo Dios Ingyapam aptomja apvamlha pac lhama. 45 Nocolavojo nasa apnenyaoc olhenic apquiltemaclha quellhip napato coo Tata. Apquililjalhnec mataa quellhip Moisés, yoyam etnejic apmasma. Apnec maa Moisés aptomja aplhanma apquiltemaclha quellhip. 46 Am nat ancoc elyascacmoc quellhip Moisés, mejelyascamejec coo lha. Aptalhosquic nic nat Moisés actemaclha selhanma coo. 47 Apquilyascacmec sat ancoc quellhip Moisés apnatalhescama, elyascomoc sat najan quellhip sicpayvam —alhta aptomjac Jesús.
El paralítico de Betesda
1 Después de estas cosas había una fiesta de los judíos, y Jesús subió a Jerusalén.
2 En Jerusalén, cerca de la Puerta de las Ovejas, hay un estanque, llamado en hebreo Betesda, el cual tiene cinco pórticos.
3 En ellos yacían muchos enfermos, ciegos, cojos y paralíticos [que esperaban el movimiento del agua,
4 porque un ángel descendía al estanque de vez en cuando, y agitaba el agua; y el primero que descendía al estanque después del movimiento del agua, quedaba sano de cualquier enfermedad que tuviera.]
5 Allí había un hombre que hacía treinta y ocho años que estaba enfermo.
6 Cuando Jesús lo vio acostado, y se enteró de que llevaba ya mucho tiempo así, le dijo: «¿Quieres ser sano?»
7 El enfermo le respondió: «Señor, no tengo a nadie que me meta en el estanque cuando el agua se agita; y en lo que llego, otro baja antes que yo.»
8 Jesús le dijo: «Levántate, toma tu lecho, y vete.»
9 Y al instante aquel hombre fue sanado, y tomó su lecho y se fue. Pero aquel día era día de reposo,
10 así que los judíos le dijeron a aquel que había sido sanado: «Hoy es día de reposo; no te está permitido llevar tu lecho.»
11 Pero él les respondió: «El mismo que me sanó fue el que me dijo: “Toma tu lecho y anda”.»
12 Entonces le preguntaron: «¿Y quién fue el que te dijo: “Toma tu lecho y anda”?»
13 Pero el que había sido sanado no sabía quién lo había sanado, pues Jesús se había apartado de la gente que estaba en aquel lugar.
14 Después Jesús lo encontró en el templo, y le dijo: «Como puedes ver, has sido sanado; así que no peques más, para que no te sobrevenga algo peor.»
15 Aquel hombre se fue, y les hizo saber a los judíos que el que lo había sanado era Jesús,
16 y por eso los judíos lo perseguían y procuraban matarlo, porque hacía esto en el día de reposo.
17 Pero Jesús les respondió: «Hasta ahora mi Padre trabaja, y yo también trabajo.»
18 Por esto los judíos con más ganas procuraban matarlo, porque no solo quebrantaba el día de reposo sino que, además, decía que Dios mismo era su Padre, con lo cual se hacía igual a Dios.
La autoridad del Hijo
19 Entonces Jesús les dijo: «De cierto, de cierto les digo: El Hijo no puede hacer nada por sí mismo, sino lo que ve que el Padre hace; porque todo lo que el Padre hace, eso mismo lo hace el Hijo.
20 Y es que el Padre ama al Hijo, y le muestra todo lo que él hace; y mayores obras que estas le mostrará, para el asombro de ustedes.
21 Porque así como el Padre levanta a los muertos, y les da vida, así también el Hijo da vida a los que él quiere.
22 Pues el Padre no juzga a nadie, sino que todo el juicio se lo ha dado al Hijo,
23 para que todos honren al Hijo tal y como honran al Padre. El que no honra al Hijo, no honra al Padre que lo envió.
24 »De cierto, de cierto les digo: El que oye mi palabra, y cree al que me envió, tiene vida eterna; y no será condenado, sino que ha pasado de muerte a vida.
25 De cierto, de cierto les digo: La hora viene, y ya llegó, cuando los muertos oirán la voz del Hijo de Dios; y los que la oigan vivirán.
26 Porque así como el Padre tiene vida en sí mismo, así también le ha dado al Hijo el tener vida en sí mismo;
27 y también le dio autoridad de hacer juicio, por cuanto es el Hijo del Hombre.
28 No se asombren de esto: Vendrá el tiempo cuando todos los que están en los sepulcros oirán su voz;
29 y los que hicieron lo bueno, saldrán a resurrección de vida; pero los que hicieron lo malo, a resurrección de condenación.
Testigos de Cristo
30 »Yo no puedo hacer nada por mí mismo. Yo juzgo según lo que oigo; y mi juicio es justo, porque no busco hacer mi voluntad, sino hacer la voluntad del que me envió.
31 Si yo doy testimonio acerca de mí mismo, mi testimonio no es verdadero;
32 pero el que da testimonio acerca de mí es otro, y yo sé que el testimonio que de mí da es verdadero.
33 Ustedes enviaron mensajeros a Juan, y él dio testimonio de la verdad.
34 Yo no recibo el testimonio de ningún hombre, sino que digo esto para que ustedes sean salvos.
35 Juan era una antorcha que ardía y alumbraba, y por algún tiempo ustedes quisieron regocijarse en su luz.
36 Pero yo cuento con un testimonio mayor que el de Juan, y son las obras que el Padre me dio para que las llevara a cabo. Las obras mismas que yo hago son las que dan testimonio de mí, y de que el Padre me ha enviado.
37 También el Padre, que me envió, ha dado testimonio de mí. Ustedes nunca han oído su voz, ni han visto su aspecto,
38 ni tienen su palabra permanentemente en ustedes, porque a quien él envió ustedes no le creen.
39 Ustedes escudriñan las Escrituras, porque les parece que en ellas tienen la vida eterna; ¡y son ellas las que dan testimonio de mí!
40 Pero ustedes no quieren venir a mí para que tengan vida.
41 Yo no recibo gloria de parte de los hombres.
42 Pero yo los conozco a ustedes, y sé que el amor de Dios no habita en ustedes.
43 Yo he venido en nombre de mi Padre, y ustedes no me reciben; pero si otro viniera en su propio nombre, a ese sí lo recibirían.
44 ¿Y cómo pueden ustedes creer, si se honran los unos a los otros, pero no buscan la honra que viene del Dios único?
45 No piensen que yo voy a acusarlos delante del Padre. Hay alguien que sí los acusa, y es Moisés, en quien ustedes tienen puesta su esperanza.
46 Si ustedes le creyeran a Moisés, me creerían a mí, porque él escribió acerca de mí.
47 Pero si no creen a sus escritos, ¿cómo van a creer a mis palabras?»