Apvisqui Salomón apquilasinancama (apquilviscaa)
1 Apvisqui ilhnic nat Salomón nipyesicsa apyovoclhojo enlhitaoc Israel. 2 Eycaso ilhnic nat apquilasinancama, apquilviscaa apquiltimesaycam: Azarías, sacerdote Sadoc apquitca. 3 Elihoref najan Ahías, Sisa apquitquic apquiltomja cronistas aptalhosaycaoc. Josafat, Ahilud apquitca aptomja secretario aptalhescama vaycajac. 4 Benaía, Joiada apquitca aptomja singilpilhtetemo apvisqui. Najan sacerdotes Sadoc najan Abiatar. 5 Azarías, Natán apquitca superintendente. Zabud, sacerdote Natán apquitca aptomja consejero apnaclha apvisqui. 6 Ahisar aptomja mayordomo apvisqui tingma. Adoniram, Abda apquitca aptomja apvisqui nintamjaycam lhalhma anco.
7 Aptimescasquic nic nat apvisqui Salomón doce provincias yoclhilhma apcanamaclha. Doce ilhnic nat apquilviscaa moclhama provincias, apquilanyomap eltingyasquisic nintom, yoyam eltovamcoc familia apquilmolhama apqvisqui rey. Apcanyacpec nic nat mataa lhama apvisqui etingyasquisic nintom lhama piltin, acvaycmo doce apquilviscaa najan doce piltin. 8 Eycaso ilhnic nat apquilvisay apquilviscaa provincias:
Ben-Hur apquinyema inquilhe Efraín, aptomja apvisqui maa.
9 Ben-Decar, apvisqui tingma: Macaz, tingma Saalbim, tingma Bet-semes, tingma Elón najan tingma Bet-hanán.
10 Ben-Hesed, apvisqui tingma Arubot, yoclhilhma Soco najan yoclhilhma Hefer.
11 Ben-Abinadab, apvisqui yoclhilhma Dor. Aptava acvisay Tafat, Salomón apquitca.
12 Baana, Ahilud apquitca, apvisqui tingma Taanac, najan Meguido, najan tingma Bet-sean, ningatoc maa Saretán, coning maa Jezreel, ayenmo Bet-seán acvaycmo Abel-mehola, payjoc maa tap Jocmeam.
13 Ben-Geber, apvisqui tingma Ramot co Galaad, najan aldeas co Galaad, apancaoc siclho Jair, Manasés apquitca najan yoclhilhma Argob, payjoc Basán apquilyitnaclha sesenta tingma apquilvanyam acma apjalhtam najan apatnaoc alyimnatem allanomalhca bronce.
14 Ahinadab, Ido apquitca apvisqui tingma Mahanaim.
15 Ahimaas, aptava acvisay Basemat, Salomón apquitca, apvisqui yoclhilhma Neftali.
16 Baana, Husai apquitca, apvisqui yoclhilhma Aser najan yoclhilhma Alot.
17 Josafat, Parúa apquitca, apvisqui yoclhilhma Isacar.
18 Simei, Ela apquitca, apvisqui yoclhilhma Benjamín.
19 Geber, Uri apquitca, apvisqui yoclhilhma Gad, nano apvisqui Sehón nipyesicsa amorreos, najan nano apvisqui Og yoclhilhma Basán.
Lhama ilhnic nat apvisqui mayayo acyovoclhojo yoclhilhma Judá.
Aptemaclha apyascamco apvisqui Salomón
20 Aplhameclhec nic nat enlhitaoc apquilmolhama Judá najan apquilmolhama Israel, mongmovan ongilyipsitic. Cotlaycaoc nic nat mataa nintom najan ningyam, mepqui ninsovjomo. Avanjec nic nat acpayjayclha apquilvalhoc enlhitaoc lhalhma anco. 21 Apvisqui apyimtalhnamo ilhnic nat Salomón, apvita inlhojo apquilviscaa moclhama yoclhilhma. Apcanamaclha ayinyema ilhnic nat vatsam Éufrates acvaycmo yoclhilhma Filistea najan yoclhilhma Egipto. Apquilapajasquic nic nat tributo solyayem apnaclha Salomón. Apquiltimesam nic nat mataa naysicsa aptimem apvisqui. 22 Aplhocac nic nat Salomón eltovamcoc apnaymacoc moclhama acnim: seis mil seiscientos litros motajap harina, najan trece mil doscientos litros trigo apnic harina. 23 Diez vayqui inquilinava acnamilay, veinte vayqui inquilinava yamacnamilay, cien nipquesic. Mepqui apquilyipsatem nic nat popyit apquilyivey najan popyit apanco, najan lanayp, najan ninatoscama acma alhimpancoc acnamilay. 24 Apcanamaclha Salomón ayenmo ilhnic nat Éufrates payjoc actalhningvamlha acnim. Ayenmo ilhnic nat Tifsa acvaycmo Gaza. Najan aplhamoclhojo apquilviscaa moclhama yoclhilhma. Mepqui ilhnic nat apquilnapomap mataa nipyesicsa enlhitaoc nipyava lhalhma anco.
25 Inquiltasic nic nat mataa apquilvalhoc apquilmolhama Judá najan apquilmolhama Israel. Ayenmo ilhnic nat yoclhilhma Dan acvaycmo Beerseba, apnamcaa ilhnic nat payjoc ayimjaclha uva najan ayimjaclha higo yamit, acvaycmo nelha aptimem apvisqui Salomón. 26 Apquilyancac nic nat apvisqui Salomón cuatro mil nolhing apquilyinyovascama carros, najan maa doce mil nolhing apcapaoc. 27 Innec nic nat acpatmeyquinta nintom ayinyema apquilviscaa moc yoclhilhma. Apcapajasquic nic nat mataa poc piltin poc apvisqui, acvaycmo aclhamoclhojo años. Aptovquic nic nat mataa apvisqui Salomón najan apquilyimtalhnamo mepqui ayaymomalhca asoc. 28 Innec nic nat acpatmeyquinta nolhing aptom cebada actic najan paat acyamay, moclhama apyinatamaclha nolhing.
29 Apyascamco apanco ilhnic nat Salomón ayinyema Dios. Acyascamco anco ilhnic nat apvalhoc Salomón, apyicpilquemo aclhamoclhojo asoc, mongmovan ongilyipsitic. 30 Apyascamco apanco ilhnic nat Salomón, am elhno apquilyascamco co Egipto najan co actiyapmaclha acnim. 31 Am nic nat elhno apquilyascamco Etán, Zera aptavin, najan Hemán, najan Calcol, najan Darda, Mahol apquitquic. Impayjingvocmec nic nat amyaa lhalhma anco nipyesicsa enlhitaoc. 32 Tres mil nic nat apquillanay appayvam proverbios Salomón najan mil cinco appayvam poemas. 33 Yitnec ningilyipsatem appayvam Salomón, aclhenalhco yamtaa najan ninganma, najan yamtaa cedro alimja Líbano najan paat ayimja amyip najan yingman. Inlhenalhquic nic nat asoc navjac, najan nata, najan quilasma, najan asoc alpilhyevaycam nalhpop. 34 Inlingalhquic nic nat lhalhma anco amyaa apyascamco apanco Salomón. Apquiltiyaningvaac nic nat elaylhojo appayvam Salomón, apquilinyema mocjay poc tingma, moc yoclhilhma.
1 Y Salomón fue el rey de todo Israel.
2 Los funcionarios que le ayudaron fueron:
Azarías hijo de Sadoc, el sacerdote;
3 Elijoref y Ajías, hijos de Sisa, cronistas;
Josafat hijo de Ajilud, secretario del rey;
4 Benaías hijo de Joyadá, jefe del ejército;
Sadoc y Abiatar, sacerdotes;
5 Azarías hijo de Natán, jefe de los gobernadores;
Zabud hijo de Natán, sacerdote y consejero del rey;
6 Ajisar, mayordomo;
Adonirán hijo de Abda, recaudador de tributos.
7 Salomón tenía doce gobernadores en Israel, responsables de abastecerlo en todo lo que necesitaran él y su familia.
8 Estos son sus nombres:
Ben Jur, en el monte de Efraín;
9 Ben Decar, en Macás, Sagalbín, Bet Semes, Elón y Bet Janán;
10 Ben Jésed, en Arubot, y también gobernaba Soco y toda la tierra de Hefer;
11 Ben Abinadab, que se había casado con Tafat, la hija de Salomón, en todos los territorios de Dor;
12 Baná hijo de Ajilud, en Tanac, Meguido y en toda Bet Seán, que está cerca de Saretán, más abajo de Jezrel, desde Bet Seán hasta Abel Meholá, y hasta el otro lado de Jocmeán;
13 Ben Guéber, en Ramot de Galaad, pero también gobernaba las ciudades de Yaír hijo de Manasés, las cuales estaban en Galaad; la provincia de Argob, que estaba en Basán; sesenta grandes ciudades amuralladas y con cerraduras de bronce;
14 Ajinadab hijo de Iddo, en Majanayin;
15 Ajimaz, que se casó con Basemat, la hija de Salomón, en Neftalí;
16 Baná hijo de Jusay, en Aser y en Alot;
17 Josafat hijo de Paruaj, en Isacar;
18 Simey hijo de Elá, en Benjamín;
19 Geber hijo de Uri, en la tierra de Galaad; en la tierra de Sijón, rey de los amorreos; y de Og, rey de Basán. Este era el único gobernador en aquella tierra.
20 La población de Judá e Israel era tan numerosa como la arena del mar, y todos se alegraban cuando se reunían a comer y beber.
21 Salomón era rey y señor de los reinos, desde el río Éufrates hasta la tierra de los filisteos y los límites con Egipto. Mientras Salomón vivió, todos le pagaron tributos como sus vasallos.
22 La provisión que diariamente recibía Salomón era de nueve mil kilos de harina fina, dieciocho mil kilos de harina común,
23 diez bueyes engordados, veinte bueyes de pastoreo y cien ovejas, sin contar los ciervos, gacelas, corzos y aves de corral.
24 Salomón dominó los reinos al oeste del río Éufrates, desde Tifesaj hasta Gaza, y en toda esa región hubo paz.
25 Mientras Salomón vivió, Judá e Israel vivieron seguros, cultivando sus viñas e higueras desde Dan hasta Berseba.
26 Además, Salomón tenía en sus caballerizas cuarenta mil caballos para sus carros de combate, y doce mil jinetes.
27 Cada uno de los gobernadores proveía de alimentos al rey Salomón para que nada le faltara. Cada mes, uno de ellos visitaba al rey y se sentaba a su mesa.
28 Además, cada gobernador enviaba, según su turno, cebada y paja para los caballos y las bestias de carga.
29 El Señor concedió a Salomón mucha sabiduría y prudencia, y lo dotó de un gran corazón, vasto como la arena del mar, para comprenderlo todo.
30 Su sabiduría era mayor que la de todos los que vivían en el oriente y en Egipto;
31 incluso sobrepasó a la sabiduría de hombres como Etán el ezraíta, Hemán, Calcol y Darda, los hijos de Majol. Su fama se extendió por todas las naciones vecinas.
32 Salomón compuso tres mil proverbios y mil cinco poemas.
33 Habló de temas relacionados con los cedros del Líbano y el hisopo que crece en las paredes, los animales, las aves, los reptiles y los peces.
34 Tanta era la fama de su sabiduría que de todos los pueblos y reinos llegaba gente a escuchar sus sabias palabras.