Apyitquiscama Jesús actemaclha tampeyi najan enlhit singyicpilquemo
1 Apquiltimnasamcaa alhta Jesús actemaclha apyitquiscama. Aptomjac alhta apquilanya, yoyam elinlhanmojoc mataa apquililmalhnancama, yoyam melvatsamcoc mataa. 2 Aptomjac alhta:
—Apnec nic nat tingma lhama singyicpilquemo. Am nic nat ingyacac Dios Ingyapam, am nic nat ingyacac apnaymacoc. 3 Innec nic nat najan tampeyi as tingma. Intiyoningvoclhoc nic nat mataa singyicpilquemo. Intomjac nic nat mataa ayanya: Ipeyvasiclha sat actemaclha seyinmelhaycam as enlhit —nic nat intomjac ayanya. 4 Am nic nat eltamjoc mataa epeyvasiclha singyicpilquemo. Natamin aclhena ilhnic nat apvalhoc: “Mongvacyic coo Dios, mongvacyic najan enaymacoc. 5 Pac opeyvasiclhac sat aclhena nac tampeyi. Eyastinquic coo selinlhanyam. Avanquic as quilvana coyimtalhnecsic evalhoc” —nic nat intomjac apvalhoc.
6 Aptomjac alhta Visqui ingac:
—Apquillingac lhac quellhip actemaclha appayvam singyicpilquemo apmapsom —alhta aptomjac. 7 Najan apquiltemaclha Dios apquitquic apquilyacyesomap. Apquilpalhamam mataa apquililmalhnancama acnim najan alhtaa. ¿Apquiltamjo ya Dios Ingyapam elpeyvescasiclha napatavo apquilinmelhaycam? ¿Yejeme ya epasmoc apquitquic Dios Ingyapam? 8 Actomjac coo siyanya quellhip: Epecjicsojoc sat Dios Ingyapam elpeyvescasiclhac asoc aclhenalhco mataa. Acvoctac sat ancoc mocjam sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. ¿Pa ya otangvotac melyasquiyam as nalhpop? —alhta aptomjac.
Aptemaclha fariseo najan enlhit apquilmam solyayem
9 Apquiltimnasam alhta Jesús mocjam moc apyitquiscama. Apquilpamejitcasquic alhta enlhit apquillhenomacpo apanco apquilpeyvomo, apquilvaneycam apnaymacoc:
10 —Apcanit enlhit nic nat apquilmiyaclha tingma apponquinomap, yoyam elmalhnam. Lhama nic nat fariseo, poc eyca apquilmam solyayem. 11 Aplhapcoc nic nat apquiningvocmo apquilmalhna fariseo: “O Dios Ingyapam. Actomjac coo gracias lhip. Am olhno coo enaymacoc apquiltomja apquilminyilhma, najan apquilmapsomcaa najan apnatovascama alyimjapma. Am olhno coo as enlhit apquilmam solyayem. 12 Anit momajay otoc moclhama semana. Acmesquic mataa lhip lhama asoc acyitna inlhojo diez asoc” —nic nat aptomjac apquilmalhnancama. 13 Mocjay nic nat apquiningvocmo apquilmam solyayem. Am nic nat esicjaclho netin. Apticpongam nic nat apnenyic, apquilmalhna: “O Dios Ingyapam. Jeyimliclhojo sat coo, moyascalhma nac coo” (sicmasom nac coo) —ilhnic nat aptomjac apquilmalhnancama. 14 Actomjac coo siyanya quellhip: Aptajaclhec nic nat tingma pac apquilmam solyayem. Inmascosalhquic nic nat meyascalhma. Am nic nat elhnoc poc. Ongvanalhcac sat nintimesomalhco inganco ningyimtalhnamo. Colhic sat sintimesa ningyimtalhnamo ningiltomja ningvanamalhca inganco —alhta aptomjac Jesús.
Jesús apquilmalhnesquiscama sicaa, yoyam epasmoc Dios Ingyapam
(Mt 19.13-15Mr 10.13-16)15 Najan alcaynantamo alhta incanayc sicaa, yoyam elpatningvomjo Jesús. Lhama alhta apquilvita apquiltamsoycaoc. Apquilmiyovquic alhta apquilyimnatesa apquilpayvam. 16 Yejemoc alhta apquilevamcaa sicaa Jesús. Aptomjac alhta apquilanya:
—Elojo anco jelyota sicaa ayitcaoc. Noelyas nasa ilhma. Apnasoc sat ancoc actemaclha sicaa enlhit, apanco sat cotnejic Dios apquilnancascama. 17 Actomjac coo siyanya quellhip: Naso, am sat ancoc ongnasoc actema nac sicaa Dios apquilnancascama, mongilpalhavomejec sat maa —alhta aptomjac.
Lhama enlhit ningilnatam inyap apnaclha Jesús
(Mt 19.16-30Mr 10.17-31)18 Aptomjac alhta apcanya lhama apquinimsomap apmamyi:
—Visqui aptamalma. ¿Jalhco sat otnejic, yoyam momasquingvomoc?
19 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—¿Soctomja seltomja nac sictamila? Lhama apanco aptomja aptamila, Dios Ingyapam, paj poc. 20 Apyasamcoc lhip singanamaclha acnatalhesomalhca: “Notvas nasa alyimjapma. Nongyaa nasa poc. Nominyilh nasa. Notipquis nasa apvisay poc. Ilyejiclhojo apyap najan inquin” —alhta aptomjac.
21 Aptomjac alhta ningilnatam inyap:
—Ayenmo sictemaclha eyitcoc nat sictamilquiscama mataa aplhena nac lha —alhta aptomjac.
22 Lhama alhta aplinga Jesús, aptomjac alhta apcanya:
—Lhama asoc ayaymalhco lhip. Itlhaoc sat aclhamoclhojo apquilnatam. Ilmes sat acyanmongam solyayem enlhit mepqui apquilnatam. Colhic sat apquilnatam almamnave netin. Jeyota sat, jeyiplovjo sat mataa —alhta aptomjac.
23 Inyitnocjasquic alhta apvalhoc as enlhit aplinga appayvam. Ayinyemaclha acyitna cascama apquilnatam. 24 Lhama alhta apvita Jesús acyitnocjayo apvalhoc, aptomjac alhta:
—Copvanqueje inyicje enlhit acma apquilnatam elpalhavomoc Dios apquilnancascama. 25 Yimtilhe inyicje enlhit acma apquilnatam, yoyam epalhavomoc Dios apquilnancascama. Am colhno comilanic soquitama atic voncayispoc moctoscama —alhta aptomjac.
26 Lhama alhta apquillinga appayvam apnaymacoc. Natamin apquiltomjac alhta:
—¿Soc sat enlhit yoyam evomsacpoc tap? —alhta apquiltomjac.
27 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Mepqui apmopvan enlhit, apvanquic mata Dios Ingyapam —alhta aptomjac.
28 Aptomjac alhta Pedro apcanya Jesús:
—Visqui, quip jingilanojo. Ningyinyovquic nincoo tingma ingac ningyiploycam mataa lhip —alhta aptomjac.
29 Apcatingmavoc alhta Jesús:
—Actomjac coo siyanya quellhip: Naso, ningyinyovquic ancoc tingma ingac, inlhoyqui laa meme ingac najan ingyap (ingilyap), inlhoyqui laa intava, inlhoyqui laa inquitquic, Dios apquilnancascama ayinyemaclha. 30 Coyeycajangvomjoc sat acyanmongam as nalhpop. Mongilmasquingvomejec sat cotmongvoycamlha nelha —alhta aptomjac.
Aplhenayclho mocjam amamyi, yoyam ematong
(Mt 20.17-19Mr 10.32-34)31 Apquilevamcaa alhta aplhapcavo doce apóstoles apquilapajasomap. Aptomjac alhta apquilanya:
—Quip elanojo, ningilmiyaclhec tingma Jerusalén. Pa incomoc nelha aplhanmaclha ilhnic nat profetas Dios apquillingascama. Siclhenomalhca coo sicvisay Sictiyam Sictomja Enlhit. 32 Colhic sat seyantama apnaclha metnaja judíos. Ongvasmesalhcac sat maa. Otvasalhcac sat maa. Colhic sat alilhpaja apquilyamanong najat. 33 Colhic sat selyicpilhquitamcaa. Omatong sat. Natqui acnim sat cotnejic olhaticjangvomoc mocjam —alhta aptomjac.
34 Am alhta elyasamcoc asoc aplhanma. Am alhta epeyvasoc aplhanma. Am alhta elyicpilcac actemaclha aplhanma Jesús.
Jesús aptamilquisquiyam mepqui apataoc co Jericó
(Mt 20.29-34Mr 10.46-52)35 Lhama alhta apcamquitvocmo Jesús tingma Jericó. Apnec alhta nicja amay enlhit mepqui apataoc. Apcanjam alhta mataa apquilyeycajangvoycta apnaclha. 36 Lhama alhta aplinga mataa apquillhingam apquilyeycajangvoycta. “¿Soc asoc aclhenalhco yi?” —alhta aptomjac mepqui apataoc.
37 Apquilatingmavoc alhta:
—Jesús co Nazaret lhac apyeycaac apnaclha —alhta apquiltomjac.
38 Yejemoc alhta apquilpalhamamcaa:
—Jesús, David Apquitca, jetamilquisquim coo —alhta aptomjac.
39 Aptomjac alhta apquilanya aptomja apquillhinga apmamyi:
—Ivanma siclho —alhta apquiltomjac.
Inyanvocmec alhta apquilpalhamaycam:
—David Apquitca, jetamilquisquim coo —alhta aptomjac.
40 Apquiningvocmec alhta Jesús. Apcanayquic alhta colhic acyantingvoclho. Lhama alhta apvaa apnaclha, apquilmalhna eyca Jesús.
41 —¿Soc asoc apquiltamjoc lhip olana? —alhta aptomjac.
Apcatingmavoc mepqui apataoc:
—Visqui, ingyane sat coltamiliclhac ajataoc (colhniclha ajataoc) —alhta aptomjac.
42 Aptomjac alhta apcanya Jesús:
—Ingva, ingyinmelhojo. Meyasquiyam lhip intamilquiscacmoc —alhta aptomjac.
43 Yejemoc alhta acnaclho apataoc. Apyiplaclhec alhta apmiyaclhilha Jesús. Apcacoc alhta Dios Ingyapam. Lhama alhta apquilvita apquillhalhmaa, apquilacoc alhta najan maa Dios Ingyapam.
Parábola de la viuda y el juez injusto
1 Además, Jesús les contó una parábola en cuanto a la necesidad de orar siempre y de no desanimarse.
2 Les dijo: «En cierta ciudad había un juez que no temía a Dios ni respetaba a nadie.
3 En esa misma ciudad había también una viuda, la cual acudía a ese juez y le pedía: “Hazme justicia contra mi adversario.”
4 Pasó algún tiempo, y el juez no quiso atenderla, pero después se puso a pensar: “Aunque no temo a Dios ni respeto a nadie,
5 esta viuda me molesta tanto que voy a hacerle justicia, no sea que siga viniendo y me agote la paciencia.”»
6 Dijo entonces el Señor: «Presten atención a lo que dijo el juez injusto.
7 ¿Acaso Dios no les hará justicia a sus elegidos, que día y noche claman a él? ¿Se tardará en responderles?
8 Yo les digo que sin tardanza les hará justicia. Pero cuando venga el Hijo del Hombre, ¿hallará fe en la tierra?»
Parábola del fariseo y el cobrador de impuestos
9 A unos que a sí mismos se consideraban justos y menospreciaban a los demás, Jesús les dijo esta parábola:
10 «Dos hombres fueron al templo a orar: uno de ellos era fariseo, y el otro era cobrador de impuestos.
11 Puesto de pie, el fariseo oraba consigo mismo de esta manera: “Dios mío, te doy gracias porque no soy como los demás, que son ladrones, injustos y adúlteros. ¡Ni siquiera soy como este cobrador de impuestos!
12 Ayuno dos veces a la semana, y doy la décima parte de todo lo que gano.”
13 Pero el cobrador de impuestos, desde lejos, no se atrevía siquiera a levantar los ojos al cielo, sino que se golpeaba el pecho y decía: “Dios mío, ten misericordia de mí, porque soy un pecador.”
14 Yo les digo que este volvió a su casa justificado, y no el otro. Porque cualquiera que se enaltece, será humillado; y el que se humilla será enaltecido.»
Jesús bendice a los niños
(Mt 19.13-15Mc 10.13-16)15 La gente llevaba los niños a Jesús, para que él los tocara. Cuando los discípulos vieron esto, los reprendieron;
16 pero Jesús los llamó y les dijo: «Dejen que los niños se acerquen a mí. No se lo impidan, porque el reino de los cielos es de los que son como ellos.
17 De cierto les digo: el que no recibe el reino de Dios como un niño, no entrará en él.»
El joven rico
(Mt 19.16-30Mc 10.17-31)18 Un hombre importante le preguntó: «Maestro bueno, ¿qué debo hacer para heredar la vida eterna?»
19 Jesús le dijo: «¿Por qué me llamas bueno? No hay nadie que sea bueno, sino solo Dios.
20 Conoces los mandamientos: No adulterarás, no matarás, no hurtarás, no dirás falso testimonio, honra a tu padre y a tu madre.»
21 Aquel le dijo: «Todo esto lo he cumplido desde mi juventud.»
22 Al oír esto, Jesús le dijo: «Aún te falta una cosa: vende todo lo que tienes, y dáselo a los pobres; así tendrás un tesoro en el cielo. Después de eso, ven y sígueme.»
23 Cuando aquel hombre oyó esto, se puso muy triste, porque era muy rico.
24 Y al ver Jesús que se había entristecido mucho, dijo: «¡Qué difícil es para los ricos entrar en el reino de Dios!
25 Le es más fácil a un camello pasar por el ojo de una aguja, que a un rico entrar en el reino de Dios.»
26 Los que oyeron esto dijeron: «Entonces, ¿quién podrá salvarse?»
27 Y Jesús les respondió: «Lo que es imposible para los hombres, es posible para Dios.»
28 Pedro dijo entonces: «Nosotros hemos dejado nuestras posesiones, y te hemos seguido.»
29 Y Jesús les dijo: «De cierto les digo, que cualquiera que haya dejado casa, padres, hermanos, mujer, o hijos, por el reino de Dios,
30 recibirá mucho más en este tiempo, y en el tiempo venidero recibirá la vida eterna.»
Nuevamente Jesús anuncia su muerte
(Mt 20.17-19Mc 10.32-34)31 Jesús llamó aparte a los doce, y les dijo: «Como pueden ver, ahora vamos camino a Jerusalén. Allí se cumplirá todo lo que los profetas escribieron acerca del Hijo del Hombre.
32 Este será entregado a los no judíos, los cuales se burlarán de él, lo insultarán y le escupirán,
33 y después de azotarlo, lo matarán. Pero al tercer día resucitará.»
34 Ellos no entendieron nada de esto, pues el mensaje no les resultaba claro ni podían comprenderlo.
Un ciego de Jericó recibe la vista
(Mt 20.29-34Mc 10.46-52)35 Cuando Jesús estuvo cerca de Jericó, junto al camino estaba sentado un mendigo ciego.
36 Al oír este a la multitud que pasaba, preguntó qué era lo que sucedía,
37 y cuando le dijeron que Jesús de Nazaret estaba pasando por allí,
38 comenzó a gritar: «¡Jesús, Hijo de David, ten misericordia de mí!»
39 Los que iban al frente lo reprendían para que se callara; pero él gritaba más aún: «¡Hijo de David, ten misericordia de mí!»
40 Entonces Jesús se detuvo y mandó que lo llevaran a su presencia. Cuando el ciego llegó, Jesús le preguntó:
41 «¿Qué quieres que haga por ti?» Y el ciego respondió: «Señor, quiero recibir la vista.»
42 Jesús le dijo: «Ya la has recibido. Tu fe te ha sanado.»
43 Al instante, el ciego pudo ver y comenzó a seguir a Jesús, mientras glorificaba a Dios. Y al ver todo el pueblo lo sucedido, también alababa a Dios.