1 Acpasmec alhta coo lha Miguel primer año aptimem apvisqui Darío, yoclhilhma Media — alhta aptomjac. 2 Aptomjac alhta ángel seltimnasa amyaa:
Apquilviscaa co nilhqueyja najan co nipiyam
Elanic sat mocjam yoclhilhma Persia tres apquilviscaa, apya'monquiscama mataa poc. Niptamin maa etacpoc sat cuarto apvisqui, cascama apquilnatam, am elhno poc apquilviscaa siclho. Etnejic sat apvisqui apyimtalhnamo apanco, ayinyema cascama apquilnatam. Apvascapquic alhta mataa ingyinmelhojoc apvisqui co Grecia. 3 Niptamin etnejic sat poc apvisqui apyimtalhnamo apanco, etnejic sat acno aclhanma apvalhoc etnejic. 4 Naso, cotvasalhcac sat apcanamaclha, cotniclhac sat cuatro ayilhpanma, cuatro apquilviscaa. Mepqui apquilyimnatem apquilviscaa, ayinyema apquilhpanma, metnaja apquilmolhama apquiltomjayclho apquilviscaa apjalhnancaoc.
5 Apyimtalhnamo apanco sat etnejic apvisqui rey co nipiyam. Lhama aplhalhma yatapvisqui etnejic sat apyimtalhnamo apanco, am elhno apvisqui rey. Etnesacpoc sat apvisqui nicja yoclhilhma. 6 Nalhit acnim sat cotnejic. Ellanac sat pacto ningmiyovmalhca apcanit apquilviscaa reyes. Memyovejec sat apquitca quilvana ayitcoc apvisqui rey co nipiyam. Etnejic sat aptava as quilvana apvisqui rey co nilhqueyja. Cotnejic sat nasoc anco mepqui apquilimpocjay poc nipyesicsa apquilviscaa. Cotlapsic sat nalhit acnim cotnejic amyaa. Comatong sat as quilvana, ematong sat ayitca, ematong sat atava aptomja apvisqui, eticyoc sat apquilmolhama. 7 Ellanac sat apquimpocjay lhama enlhit, quilvana acmolhama najan apquillhalhmaa, etnesacpoc apvisqui rey. 8 Epatmaoclhac sat yoclhilhma Egipto quilaycmasquiscama dioses apancaoc, allanomalhca tava apac. Elpatmaoclhac sat najan apquilmaycam asoc allanomalhca oro najan plata. Cotnejic sat mepqui apquilimpocjay apcanit apquilviscaa anit años. 9 Eyipconic sat apvisqui co nilhqueyja elimpocjac sat nipyesicsa co nipiyam. Mepqui apyimnatem sat etnejic, etajojoc sat mocjam najan apyovoclhojo apquillhalhmaa.
10 Apnam apquitquic apvisqui rey co nilhqueyja. Elansiclhac sat singilpilhtetemo appintalhnama. Lhama apvisqui apquitca enaliclhac sat apquillhalhmaa, elimpocjac enlhitaoc co nipiyam, colhojoc sat apquilimpocjay yingmin ayinyem. Elimpocjac sat tingma pac apvisqui rey co nipiyam. 11 Elvoc sat apvisqui co nipyam, apvita apquilimpocjay apquilinyema nilhqueyja. Appecjam apvisqui co nipiyam elnapacpoc maa. Esavojoc sat apquilnapma cotnaja ingmoc co nilhqueyja. 12 Copayjiclhac sat apvalhoc apvisqui apyimnatem, apvita inlhojo apticyovam cotnaja ingmoc. Eyimtalhnesacpoc sat apanco apvisqui. Quilhvoc sat comascoc aptemaclha apyimnatem. 13 Ingyansiclhac sat apquillhalhmaa appintalhnama apvisqui co nilhqueyja, am colhnoc nano. Anit años sat cotnejic, ellanac apquilimpocjay nipyesicsa co nipiyam. Apquillhalhmaa appintalhnama singilpilhtetemo apquilsoycam cotlaycaoc apquilmaycam.
14 Najan poc enlhitaoc elinmelham sat apvisqui co nipiyam. Elpasmoc sat napocja apquilmapsomcaa israelitas, mepqui eyca apquilyimnatem. Invitac alhta lhip apvanmoncama. 15 Evac sat apvisqui co nilhqueyja najan apquillhalhmaa, elvocjingvomoc sat tingma apvanyam. Elicjecsic sat lhopactic malha netin amay nipyava tingma. Elimpocjac sat maa. Colapvanquejec singilpilhtetemo apquilyimnatem co nipiyam elmeyvoc tingma apvanyam. Eltimjic sat apquilyimnatem apanco cotnaja ingmoc. 16 Ellanac sat cotnaja ingmoc apquiltemaclha acmasom nipyesicsa co nipiyam, colapvanquejec elinmelham maa. Enatovacsic sat yoclhilhma lhalhma anco acvisay Hermosura, ningiltimem apponquinquiscama Dios. 17 Epenacsojoc sat mocjam apvisqui co nilhqueyja, elimpocjac sat yoclhilhma nipiyam. Ellanac sat pacto ningmiyovmalhca, acyiplomo macmescama apquitca quilvana, colyimjapoc sat apvisqui co nipiyam. Colhenic sat apvalhoc, yoyam elvatesquisic aptimem apvisqui co nipiyam. Copvanqueje sat maa. 18 Elimpocjac sat mocjam tingma apquilvanyam nicja yingmin acvanyam, yoyam elmoc apyovoclhojo enlhitaoc. Cotlapsic sat ingyinmelham sat lhama yatapvisqui apquilvatesquisa apnatovascama. Emancangvomoc sat apvisqui co nilhqueyja. 19 Eltajojoc sat mocjam apquilaoclha nilhqueyja, tingma apquilyilhanmomaclha. Esilhnanacpoc sat maa, ematong sat, metacpejec sat apquitsepma.
20 Poc sat etnejic apya'monquiscama apvisqui rey. Ingyapajacsic sat apcasinancama apmam tacja solyayem impuesto as yoclhilhma, ingyansiclhac sat solyayem. Acyavataclhojo sat cotnejic, ematong sat, jave naysicsa apquilnapomap.
21 Poc sat etnejic apya'monquiscama apvisqui rey, enlhit aptanovmap, comopvan etnejic apvisqui. Eyimtalhnesacpoc apanco ayinyema apyinimquiscama. 22 Elnapoc sat apvisqui apquiltomja apquilinmelhaycam, ematong sat najan apquimja apmamyi sacerdote. 23 Ellanac sat mocjam pacto ningmiyovmalhca, yoyam eyinimsic poc. Apcanito mataa apquillhalhmaa, elimpocjac mataa eltimjic apquilyimnatem. 24 Elimpocjac sat moc yoclhilhma nipyesicsa acma apquilnatam. Etnejic sat aptemaclha, cotamalhca mocjam nipyesicsa apquilyeyjamcaa: Emlascoc sat apquilnatam acmamnave najan cotlaycaoc asoc nipyesicsa apquillhalhmaa. Appecjam mataa elnapacpoc tingma apquilyilhanmomaclha, acyavataclhojo sat cotnejic.
25 Evascapoc sat mocjam apvisqui co nilhqueyja. Ingyansiclhac sat apquillhalhmaa appintalhnama, yoyam elimpocjac co nipiyam. Evascapoc sat apvisqui co nipiyam, elinmelham sat apquilimpocjay. Appintalhnama singilpilhtetemo apquilyimnatem co nipiyam. Casilhtojoc sat apquilyimnatem co nipiyam, ayinyema macyinimquiscama apvisqui rey. 26 Eyinimsacpoc sat apvisqui, ayinyema apnaymacoc apquiltasiyam tingma pac. Ingyilhpansacpoc sat singilpilhtetemo, eticyoc sat aplhamoclhojo. 27 Elpamejitsacpoc sat apcanit apquilviscaa naysicsa aptomó lhama nintom. Elyinimsacpoc sat apanco apcanit apquilviscaa, ayinyema apquilmopvan amyaa. Colapvanquejec apcanit apquilviscaa eltimjic apquilyimtalhnamo, am covocmo inlhojo acnim. 28 Etajiclhac sat mocjam apvisqui co nilhqueyja. Elpatmaoclhac sat apquillhalhmaa acyovoclhojo apquilnatam apquilansayclha naysicsa apquimpocjay. Yitnec aclhanma apvalhoc pacto ningmiyovmalhca ayinyema Dios, yoyam ingyinmelham. Natamin etajiclhac sat apcaoclha nilhqueyja. 29 Nalhit acnim sat cotnejic. Elimpocjac sat mocjam nipyesicsa enlhitaoc co nipiyam. Casilhtojoc sat apquilyimnatem, am colhno siclho alhta. 30 Eltajanyac sat cotnaja ingmoc apquilinyema actalhningvamlha acnim (Roma) netin barcos tiyascam nayingmin. Elangvomoc sat apyovoclhojo, eltajojoc sat nilhqueyja. Elvoc sat mocjam apvisqui co nilhqueyja, ingyinmelham pacto ningmiyovmalhca ayinyema Dios. Ingyansiclhac sat apvisqui enlhitaoc apquilvatseycaoc pacto ningmiyovmalhca ayinyema Dios, eltimjic sat apquiltimesaycam.
31 Enatovacsic sat singilpilhtetemo tingma apponquinomap, najan apquilyilhanmomaclha, elvatesquisic apquilvatnamaclha asoc macmescama Dios, ellanac sat quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. 32 Elmoc sat apvisqui enlhitaoc apquilyinimsomap, apquilvatseycaoc Dios apquilyacyescama. Elvascapoc sat poc enlhitaoc apquilyiplovquiscama aptemaclha Dios, melsilhnanacpejec sat maa. 33 Apnam apquilyascamco apquiltemaclha. Elyascasingvomoc sat aplhamoclhojo enlhitaoc actemaclha ningyiplovquiscama. Ellingamcojoc sat apticyovam apquilyascamco apquiltemaclha. Colhic sat alvatna talha poc, colhic sat acminyilha asoc apancaoc, elmacpoc sat yoyam elyantamacpoc yoclhilhma cotnajaclha apquilaoclha. Nalhit acnim sat cotnejic acyavataclhojo. 34 Ellingamcojoc sat macminlhinaycam. Ellhocac sat asoc ayitcoc, yoyam elyinimsacpoc. 35 Elvatsamcoc sat napocja apquilyascamco apquiltemaclha ayinyema macminlhinaycam. Colhic sat acyipcona apquilvalhoc apquilyascamco apquiltemaclha, acvaycmo actamongvamlha nelha acnim. Yejemec sat cotningvomoc nelha acnim.
36 Etnejic sat aptemaclha apanco apvisqui nilhqueyja. Eyimtalhnesacpoc sat apanco, apcanem apyimtalhnamo apanco, am colhno quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Evennam sat Dios Apyimtalhnamo. Avanjec mataa apvascapma, acvaycmo acnim, yoyam eyanmongsiclhac aptemaclha apanco Dios. Copvanquejec ingyinmelhacpoc Dios Apyimtalhnamo. , 37 Aptemaclha apvisqui rey evennam sat mataa quilaycmasquiscama apancaoc apquilyeyjamcaa. Evennam sat quilaycmasquiscama alayo mataa quilvanaa, evennam sat quilaycmasquiscama lhalhma anco. Apcanem apyimtalhnamo apanco apvisqui, am colhno quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. 38 Etnejic sat apcayo quilaycmasquiscama actomja avisqui apquilyilhanmomaclha singilpilhtetemo. Am nic nat eltomjac apquilayo apquilyeyjamcaa. Etingyac sat macmescama quilaycmasquiscama oro, najan plata, asoc alyinmom, najan asoc acmamnave. 39 Etingyac sat singilpilhtetemo apquiltamilquiscama apquilyilhanmomaclha, apquiltomja apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios mongyicpilquemo. Colhic mataa ayaco enlhit, aptomja apcayo as apvisqui rey, elhcac sat cotlaycaoc asoc acyiplomo amyip acyanmongam apcayo, etnesacpoc sat apyimtalhnamo.
40 Invocmec sat ancoc actamongvomlha nelha acnim, elimpocjac sat apvisqui najan apquillhalhmaa co nipiyam nipyesicsa co nilhqueyja. Elnapacpoc sat co nilhqueyja elinmelham sat co nipiyam. Colhojoc sat apquilnapomacpilha yatepiyam apnatovascama co nipiyam. Elvitacpoc sat lhalhma anco nolhing apcapaoc najan carros apancaoc singilpilhtetemo, najan barcos tiyascam nayingmin. 41 Elvoclhac sat yoclhilhma Hermasura (apponquinquiscama Dios) elnapoc sat aplhamoclhojo enlhitaoc. Elvomsacpoc sat tap co Edom, najan co Moab, najan napocja co Amón. 42 Elimpocjac sat apquillhalhmaa moc yoclhilhma, najan yoclhilhma Egipto. 43 Elsavojoc sat oro najan plata najan asoc acmamnave yoclhilhma Egipto. Elmacpoc sat enlhitaoc apnaycam yoclhilhma Libia najan yoclhilhma Etiopía. 44 Cotlapsic sat ellinga amyaa ayinyema actiyapmaclha acnim najan ayinyema nilhqueyja. Elvoc sat apvisqui aplinga amyaa. Appecjam elnapacpoc, elsavojoc sat apquilnapma cotnaja ingmoc. 45 Ellanac sat carpa tingma apnamcaclha singilpilhtetemo naysicsa yingmin acvanyam najan inquilhe Mayayo yoclhilhma Hermosura (apponquinquiscama Dios). Ematong sat maa apvisqui, mepqui lhama yoyam epasingvota — alhta aptomjac ángel.
1 »Durante el primer año del reinado de Darío el medo, yo mismo estuve a su lado para animarlo y fortalecerlo.
Los reyes del norte y del sur
2 »Ahora te daré a conocer la verdad. Todavía habrá tres reyes en Persia, y hasta un cuarto rey, el cual llegará a ser más rico que los otros tres. Cuando sienta que sus riquezas le dan poder, invitará a todos ellos a levantarse contra el reino de Grecia.
3 Luego se levantará un rey muy valiente, el cual ejercerá su dominio haciendo gala de poder e implantando su voluntad,
4 pero en cuanto se levante su reino, se dividirá y se esparcirá por los cuatro vientos del cielo, pero no entre sus descendientes ni con el mismo dominio que antes ejerció, porque su reino será arrancado de raíz y entregado a otros fuera de ellos.
5 »El rey del sur cobrará fuerza, pero uno de sus príncipes llegará a ser más fuerte y poderoso que él, y grande será su dominio.
6 Al cabo de algunos años habrá una alianza: la hija del rey del sur se casará con el rey del norte, y se hará la paz. Pero ella no podrá mantener su fuerza, ni él podrá permanecer en el poder, sino que ella será traicionada, junto con su hijo y los que la acompañaron, y con los que en ese tiempo estaban de su parte.
7 »Pero de sus raíces surgirá un renuevo, uno de sus descendientes, y ocupará el trono. Con su ejército atacará al rey del norte y tomará la fortaleza, y luego de vencerlo hará con él lo que se le antoje.
8 Hasta se llevará a Egipto sus dioses e imágenes fundidas, lo mismo que sus objetos preciosos de plata y de oro, y durante muchos años se mantendrá en contra del rey del norte.
9 Luego incursionará en el territorio del rey del sur, y entonces volverá a su país.
10 »Más tarde, sus hijos reunirán a un ejército muy numeroso y, como una inundación, se lanzarán al ataque y lo arrasarán todo, llevando la guerra hasta la fortaleza.
11 Esto despertará la ira del rey del sur, que con un gran ejército saldrá a pelear contra el rey del norte, y librará una gran batalla, en la que este será derrotado a pesar de contar con un gran ejército.
12 Al volver con el botín, se llenará de soberbia y ejecutará gente por millares, aunque no prevalecerá
13 porque el rey del norte volverá con un ejército más numeroso que el primero, y al cabo de algunos años volverá a hacerle la guerra.
14 »Entonces muchos se levantarán en armas contra el rey del sur, y también de tu pueblo se levantará gente violenta, para cumplir la visión, pero no podrán vencer.
15 Vendrá luego el rey del norte y levantará baluartes, y tomará la ciudad fuerte, y las fuerzas del sur no podrán resistir ni con sus mejores tropas, porque se quedarán sin fuerzas.
16 El ejército que los ataque hará todo lo que quiera hacer, y no habrá nadie que se le pueda enfrentar; llegará hasta la tierra gloriosa, y esta será consumida bajo su poder.
17 Después se preparará para venir con todas las fuerzas de su reino, y hará un pacto con el rey del sur, y para destruirlo le dará como esposa una de sus hijas, pero no logrará vencerlo.
18 Se dirigirá entonces a los países de las costas, y a muchos los conquistará, pero un príncipe pondrá fin a su afrenta, y hasta logrará revertir sobre él esa afrenta.
19 Se volverá entonces contra las fortalezas de su tierra, pero fracasará en su intento y nunca más se sabrá de él.
20 »Después de él se levantará uno que mandará recaudar tributos para mantener el lustre de su reino, pero muy pronto será derrocado, aunque no morirá en el campo de batalla.
21 Será sucedido por un hombre despreciable, que no recibirá los honores debidos a un rey, pero que vendrá sin aviso y usurpará el trono por medio de zalamerías.
22 Delante de él las fuerzas contrarias serán derrotadas por completo, barridas como por una inundación, y con ellas perecerá el príncipe del pacto.
23 A los que pacten con él los engañará y los atacará, y los vencerá con un ejército reducido.
24 Cuando la provincia se encuentre en paz y con abundancia, la atacará y hará en ella lo que nunca hicieron sus padres, ni los padres de sus padres, pues repartirá entre sus soldados el botín de guerra, y los despojos y riquezas, y llevará a cabo sus planes contra las fortalezas, aunque solo por cierto tiempo.
25 Con encono incitará a sus fuerzas, un gran ejército, a lanzarse contra el rey del sur; y el rey del sur entrará en batalla con un ejército muy numeroso y fuerte, pero no podrá vencerlo porque será traicionado.
26 Aun los que comían con él lo traicionarán, y su ejército será derrotado, y muchos perderán la vida.
27 Estos dos reyes solo pensarán en perjudicar al otro, y en la misma mesa se engañarán; pero esto no les servirá de nada, porque el plazo aún no se habrá cumplido.
28 Entonces el rey del norte volverá a su país con grandes riquezas, aunque antes se propondrá dañar al pacto santo, y luego de satisfacer sus deseos regresará a su tierra.
29 »En el momento señalado, este rey volverá al sur, aunque este último ataque no será como el primero,
30 porque las naves de Quitín lo atacarán y lo humillarán, aunque él, en su enojo, se volverá contra el pacto santo y hará lo que se le antoje, pero se mostrará amable con los que abandonen el santo pacto.
31 Sus tropas se dedicarán a profanar el santuario y la fortaleza, y suspenderán el sacrificio continuo y en su lugar pondrán la abominación desoladora.
32 A los que violen el pacto él los seducirá con engaños, pero el pueblo que conoce a su Dios se le opondrá con todas sus fuerzas.
33 Los sabios del pueblo instruirán a muchos, aunque por algún tiempo morirán a filo de espada o en el fuego, o serán llevados cautivos y despojados de sus propiedades.
34 Al caer, pocos serán los que les ayuden, aunque muchos fingirán apoyarlos.
35 También algunos de los sabios caerán, para ser depurados, limpiados y emblanquecidos hasta el momento señalado, porque aun para esto hay un plazo establecido.
36 »El rey hará todo lo que quiera, y tanta será su soberbia que se creerá más grande que cualquier dios; hablará con insolencia contra el Dios de los dioses, y tendrá éxito mientras la ira de Dios no llegue a su límite, porque lo que ha sido determinado se cumplirá.
37 Será tal su soberbia que no mostrará ningún respeto por los dioses de sus padres, ni por los dioses de sus mujeres, ni por ningún otro dios, porque se creerá mayor que todos ellos.
38 En cambio, honrará al dios de las fortalezas, dios que sus padres no conocieron, y lo honrará con oro y plata, y con piedras preciosas y con objetos muy costosos.
39 Con la ayuda de un dios ajeno tomará las fortalezas más inexpugnables, colmará de honores a los que le reconozcan, y repartirá la tierra a cambio de dinero.
40 »Cuando llegue el momento del fin, el rey del sur luchará contra el rey del norte, y este se levantará contra aquel como una tempestad, con carros de guerra y gente de a caballo, y con muchas naves, y lo atacará por tierra, y lo arrasará como una inundación.
41 Invadirá la tierra gloriosa, y muchas provincias serán conquistadas, aunque Edom y Moab, y la mayoría de los hijos de Amón lograrán escapar.
42 Extenderá su mano contra muchos países, y ni Egipto podrá librarse de él.
43 Se apoderará de los tesoros de oro y plata de Egipto, y de todos sus objetos preciosos, y luego se apoderará de las riquezas de Libia y de Etiopía.
44 Pero cuando se entere de las noticias del oriente y del norte se llenará de temor y, lleno de ira, saldrá para destruir y matar a muchos.
45 Plantará las tiendas de su palacio entre los mares y el monte santo y glorioso, pero su fin llegará y no habrá nadie que lo ayude.