Aptomjayclho apvisqui Saúl
1 Aptomjac nic nat Samuel apquilanya apyovoclhojo enlhitaoc Israel: —Quellhip alhta selmalhnaycam otingyasquisic apvisqui. Acjalhnoc alhta mataa selmalhnaycam asoc quellhip. 2 Actingyascasquic as apvisqui apjalhnancoc, elanic sat mataa quellhip. Sicvanyam coo quilhvo nac jay. Apnam eyitquic nipyesicsa quellhip. Coo alhta silapajascama mataa quellhip ayenmo sictemaclha eyitcoc, acvaycmo as ningvamlha nac jay. 3 ¡Jelanojo coo! Jeltimnas sat napato Dios najan napato apvisqui apjalhnancoc, acyitna inlhojo sicsilhnanomalhca ajanco nipyesicsa quellhip. ¿Apcanyacpe ya lhama enlhit jemquecsic aptoscama vayqui najan yamelyeyjaycoc? - Paj inyicje. ¿Soc enlhit aplingamcoc alhta acyimtalhnama ayinyema coo? - Paj inyicje. ¿Naso ya siclhoy acyanmongam ayinyema sicmasma enlhit apsilhnanomap apanco? - Paj inyicje. Evanquic otajicsojo quilhvo nac jay — nic nat aptomjac Samuel.
4 Apquilatingmavoc nic nat: Am alhta onlingamcoc acyimtalhnama, am alhta elhcac lhip acyanmongam, ayinyema apmasma enlhit apsilhnanomap apanco — nic nat apquiltomjac.
5 Aptomjac nic nat Samuel apquilanya: —Dios aptomja apvitaycamco, najan apvisqui apjalhnancoc. Mepqui alhta sicsilhnanomalhca ajanco nipyesicsa quellhip — nic nat aptomjac.
—Eje, payjoc aplhanma lhac — nic nat apquiltomjac.
6 Apquiltimnasquic nic nat mocjam appayvam Samuel: —Dios Apyimtalhnamo nic nat apyinyovquiscama yoclhilhma Egipto apquilyeyjamcaa quellhip. Aptimescasquic nic nat apquilyimtalhnamo Moisés najan Aarón. 7 Quilhvo nac jay napato Dios, oltimnacsic sat quellhip aclhamoclhojo asoc altamila, singiltimesquiscama nincoo Dios, najan apquiltimesquiscama apquilyeyjamcaa quellhip. 8 Apmiyaclhec nic nat ningilyeyjamcaa Jacob yoclhilhma Egipto. Apquillhalhma ilhnic nat apyovoclhojo apquilmolhama. Apquillingamcoc nic nat acyimtalhnama ayinyema egipcios. Apquilinmelham nic nat apquilyeyjamcaa napato Dios. Apcapajasquic nic nat Dios, etnejic apyimtalhnamo Moisés najan Aarón. Apquilyinyovcasquic nic nat yoclhilhma Egipto apquilyeyjamcaa, apquilvoy as yoclhilhma nac jay. 9 Inquilvoncacmec nic nat apquilyeyjamcaa apvisay Dios Apyimtalhnamo. Apquilmacpec nic nat nalhit acnim, ayinyema singilpilhtetemo apvisqui Sísara. Apvisqui ilhnic nat Jabín, tingma Hazor. Apquilmacpec nic nat nipyesicsa filisteos najan nipyesicsa co Moab, apquiltomjac alhta apquilnapomap. 10 Apquilyicpilcangvocmec nic nat apquiltemaclha apquilsilhnanomap apanco napato Dios. Ayinyema apquilyamasma alhta Dios, mepqui apquilayo. Apquiltomjac nic nat apquilayo quilaycmasquiscama acyitsomalhca Baal, najan quilaycmasquiscama Astarté. Apquilmalhnaquic nic nat Dios elvomsic tap nipyesicsa cotnaja ingmoc. Elaniclhac sat apquilvalhoc, eltimjic sat apquilayo Dios apvamlha pac lhama — ilhnic nat apquiltomjac enlhitaoc.
11 Apcapajasquic nic nat Dios apvisay Jerobaal, poc apvisay Barac, poc apvisay Jefté, najan poc apvisay Samuel. Apquiltomja alhta apquilvomquiscama tap nipyesicsa cotnaja ingmoc. Mepqui alhta apquilinmelhamap mocjam quellhip. 12 Apquilvitac alhta quellhip Nahas, apvisqui nipyesicsa amonitas. Appecjam alhta elana quimpocjacme. Apquiltomjac alhta selanya coo: Jave. Nintingyac visqui rey — alhta apquiltomjac quellhip. Mellhanma alhta quellhip Dios aptomja visqui ingac. 13 Quilhvoc alhta apquiltingyey quellhip apvisqui rey, ayinyema apquilmalhnaycam quellhip napato Dios. 14 Eltime sat apquilayo Dios. Ellaylhojo mataa appayvam najan apcanamaclha. Eltamilsacpojo apanco quellhip najan apvisqui apancaoc napato Dios. Tasic sat cotnejic. 15 Am sat ancoc elyajaclhoc quellhip. Apnatovasquic sat ancoc apcanamaclha Dios quellhip. Elyanmongsiclhac sat Dios apquiltemaclha quellhip najan aptemaclha apvisqui apancaoc.
16 Quip elaylhojo. Ongvitac sat quilhvo nac jay asoc monquinatquiscama ayinyema Dios. 17 Quilhvoc acvisay acnim ningyatemenma apyilhna trigo, mongvitay acmamay, ¿naso yaí? Oyimnaticsojoc sat sicpayvam silmalhnaycam Dios, jingilmecsic acmamay najan ayilhtingyavoyam. Elyicpilcangvomoc sat quellhip, acmasom apquiltomjaclha quellhip apquiltingyey apvisqui rey napato Dios — nic nat aptomjac Samuel.
18 Yiplovcoc nic nat apquilmalhnancama Samuel napato Dios. Inlingalhquic nic nat ayilhtingyavoyam acyivey najan acmamay. Avanjec nic nat apquilay enlhitaoc napato Dios najan napato Samuel.
19 Apquiltomjac nic nat enlhitaoc apquilanya Samuel: —Jingilmalhnesquis sat lhip Dios jingilmeyvoc nincoo, mongitsepejec sat. Avanjec nincoo ningilsilhnanomalhca inganco, acyiplomo ningmasom nincoo nintingyey alhta apvisqui rey — nic nat apquiltomjac.
20 Apcatingmavoc nic nat Samuel: —Noela nasa quellhip. Naso, apquilmapsomcaa nac quellhip. Noelyinyov nasa mocjam Dios. Eltime sat mataa apquilayo. 21 Noeltingya nasa mocjam quilaycmasquiscama acyitsomalhca dios. Paj covanac jingilpasmoc quilaycmasquiscama. 22 Innec ayaco apvisay Dios Apyimtalhnamo. Meyinyovejec sat quellhip, ayinyemaclha Dios aptomja apquilyacyescama quellhip. 23 Coo eyca olmalhnesquisic mataa quellhip. Olhicmocsic sat actemaclha ningiltamilcasomalhco inganco napato Dios. Alvatasquic sat ancoc actema nac jay, osilhnanalhcac ajanco napato Dios. 24 Elilyejiclhojo sat mataa quellhip Dios. Eltime sat mataa apquilayo quellhip. Nocolvonquim nasa singiltimesquiscama mataa asoc altamila Dios. 25 Enatovasacpoc sat quellhip najan apvisqui rey, apquiltomja inlhojo apquilmapsomcaa quellhip — nic nat aptomjac Samuel.
Discurso de Samuel al pueblo
1 Samuel reunió a todos los israelitas, y les dijo:
«He oído atentamente todo lo que me han dicho, y les he puesto un rey.
2 Aquí lo tienen, ante sus ojos. Yo ya estoy viejo y lleno de canas, y he convivido entre ustedes desde mi juventud. Pero mis hijos viven entre ustedes.
3 Aquí me tienen. Acúsenme de algo ante el Señor y ante su rey; díganme si acaso he robado el buey o el asno de alguien, o si he hablado mal de alguien, si lo he ofendido, o si alguien me ha sobornado para cometer injusticia a su favor. Hablen, y yo haré la restitución.»
4 Todos dijeron:
«Nunca nos has calumniado ni ofendido; tampoco has robado nada de nadie.»
5 Y Samuel respondió:
«El Señor y su ungido son testigos de que han declarado no haber hallado en mí ninguna falta.»
Y ellos respondieron:
«Somos testigos de eso.»
6 Entonces Samuel dijo al pueblo:
«Testigo es también el Señor, quien eligió a Moisés y a Aarón, y que sacó de Egipto a los antepasados de ustedes.
7 Ahora, les pido que me escuchen con atención, porque les voy a relatar lo que el Señor ha hecho para librarlos a ustedes y a sus padres de todos los peligros.
8 Después de que Jacob entró en Egipto, los antepasados de ustedes eran oprimidos y clamaron al Señor, y él les envió a Moisés y a Aarón, y ellos los sacaron de Egipto y los hicieron habitar en este lugar.
9 Pero ellos se olvidaron del Señor su Dios, y él los dejó caer en manos de Sísara, jefe del ejército de Jazor, y en manos de los filisteos y del rey de Moab. Todos ellos pelearon contra los israelitas.
10 Pero ellos se arrepintieron y clamaron al Señor. Le dijeron: “Señor, hemos pecado. Perdónanos, pues te hemos dejado por servir a los baales y a Astarot. Ahora, líbranos del poder de nuestros enemigos, y te serviremos.”
11 Entonces el Señor envió a Yerubaal, a Barac, a Jefté y a mí, Samuel, y los libró del poder de todos los enemigos que los rodeaban, para que vivieran tranquilos.
12 Pero cuando ustedes vieron que Najás, el rey de los amonitas, venía a pelear contra ustedes, me dijeron: “Queremos que nos gobierne un rey”, cuando en realidad el rey de ustedes es Dios el Señor.
13 Pero aquí está el rey que han elegido; el rey que ustedes pidieron. El Señor les ha puesto un rey.
14 Si ustedes aman y obedecen al Señor, y le sirven; si no son rebeldes a su palabra, y si tanto ustedes como su rey sirven al Señor su Dios, harán bien.
15 Pero si no lo obedecen, sino que son rebeldes a las palabras del Señor, él se pondrá en contra de ustedes, como se volvió en contra de sus padres.
16 Esperen un poco y podrán ver las grandes cosas que el Señor hará entre ustedes.
17 Estamos en el tiempo de la cosecha, cuando no llueve. Pero yo clamaré al Señor, y él enviará truenos y lluvias, para que vean y comprueben la gran maldad que han cometido a los ojos del Señor, al pedir un rey.»
18 Y ese mismo día Samuel clamó al Señor, y el Señor envió truenos y lluvias, y todo el pueblo sintió temor ante el Señor y ante Samuel.
19 Entonces todo el pueblo le dijo a Samuel:
«Ruega al Señor tu Dios por nosotros, tus siervos, para que no muramos. Reconocemos que a todos los pecados que hemos cometido, hemos añadido este otro de pedir que un rey nos gobierne».
20 Y Samuel respondió al pueblo:
«No tengan miedo. Es verdad que ya cometieron esta maldad. Pero a pesar de eso, no se aparten del Señor, sino síganlo y sírvanle de todo corazón.
21 No vayan tras los dioses falsos, porque no les servirán de nada ni podrán salvarlos, porque no son nada.
22 El Señor no desamparará a su pueblo, porque grande es su nombre, y él los escogió para que fueran su pueblo.
23 Lejos estará de mí pecar contra el Señor dejando de rogar por ustedes; al contrario, me comprometo a instruirlos en el camino bueno y recto,
24 con tal de que ustedes teman al Señor y en verdad le sirvan de todo corazón. Recuerden todo lo que él ha hecho en favor de ustedes.
25 Pero si insisten en hacer lo malo, tanto ustedes como su rey perecerán.»