Aptamilquisquiyam Jesús enlhit apyipjem
1 Acnim ninnayclha alhta intomjac. Aptalhningvocmec alhta Jesús tingma pac apquimja apmamyi fariseo, yoyam etasomoc. Apquilanoc alhta apnaymacoc fariseos. 2 Apnec alhta maa lhama enlhit actema apyipjem. 3 Aptomjac alhta Jesús apquilanya apquilyascamco apquiltemaclha najan fariseos:
—¿Ingvanqui ya ontamilquiscomoc acmasca apyimpejic acnim ninnayclha? ¿Inlhoyqui laa mongvanqui? —alhta aptomjac.
4 Apquilvanmaquic alhta. Yejemoc alhta aptamilquiscacmo as enlhit. Apcapajasquic alhta elhong. 5 Aptomjac alhta apquilanya fariseos:
—¿Soc enlhit acyanca yamelyeyjaycoc, inlhoyqui laa vayqui yamquilvana? Intalhnec sat ancoc yamilquit, ¿melqueje ya avtip acnim ninnayclha? —alhta aptomjac.
6 Am alhta colapvancaac elatingmojo as enlhitaoc.
Enlhit apquilanyomap caya alyimjapma
7 Apvitac alhta Jesús apquiltemaclha apquilyacyesaycam mataa altamila apquiltajanem nicja mesa. Apquiltimnasam alhta actemaclha apyitquiscama:
8 —Ningilanyalhquic sat ancoc ongiltasomoc caya alyimjapma ato. Mongiltajanejec sat altamila ningiltajanem. Evac sat lhaja poc apyimtalhnamo, mongno nincoo. 9 Apvoctac sat ancoc aptomja apquiltimem caya. Ingiltimnasquitac sat: “Ilhnim aja moc nintajanem” —sat etnejic jingilanic. Ongmancac sat ongnaclha alhayi. 10 Ontimjic sat moc actemaclha. Ningilanyalhquic sat ancoc ongiltasomoc, ongnam sat nincoo alhayi nintajanem. Apvoctac sat ancoc aptomja apquiltimem caya, jingilanic sat: “Sictimem emoc, ilhnim aja actamila nintajanem” —sat etnejic jingilanic. Jingilavojoc sat innaymacoc apquiltomja nintoycamco lhama. 11 Ongilvanalhcac sat ningyimtalhnesomalhco inganco. Colhic sat singaco ningiltomja mongyimtalhnesomalhco inganco —alhta aptomjac.
12 Aptomjac alhta Jesús apcanya apcanem etasomoc:
—Apquiltimec sat ancoc lhip caya, nolane nasa eltasomoc caya apto apnaymacoc. Nolane nasa eltasomoc apquilyalhinga, najan apnaymacoc, najan apmolhama acma apquilnatam. Ayinyemaclha ingyanyacpoc sat lhip lha etasomoc maa acyanmongayclha caya apto. 13 Iltime sat lhip moc actemaclha. Apquiltimec sat ancoc lhip caya, ilane sat eltasomoc caya apto enlhit mepqui asoc (mepqui apquilnatam). Ilane sat najan eltasomoc apquiltomja apquilpinsem, najan maa apquilyateyaycam najan mepqui apataoc. 14 Apquilinyejemoc anco sat etnejic lhip. Colapvancaac as enlhitaoc elmesic acyanmongam. Colhic sat acyanmongam lhip apnalhaticjangvocmo sat enlhit apquilpeyvomo apmasquingvaycmo nano —alhta aptomjac.
Apyitquiscama Jesús caya apvanyam
(Mt 22.1-10)15 Lhama enlhit aptomo lhama aplinga alhta appayvam Jesús. Aptomjac alhta apcanya:
—Visqui, apquilinyejemoc anco enlhit, yoyam etasomoc quilpasmongam Dios apquilnancascama —alhta aptomjac.
16 Apquiltimnasam alhta Jesús actemaclha apyitquiscama:
—Caya apvanyam nic nat apquiltimec enlhit. Aplhamoc nic nat enlhit apquilanyomap eltasomoc caya apto. 17 Lhama ilhnic nat acpensalhco caya apto. Apquilapajasquic nic nat eyca apquilancam. Apquilanayquic nic nat eliltimnasquiclha enlhit apquiltomja apquilanyomap. Eltime sat elanic: “Elpecjesam nic lhac. Inpensalhquic lhac aclhamoclhojo asoc” —nic nat aptomjac apvisqui. 18 Am nic nat colyavocmoc enlhit apquilanyomap. Innoc nic nat moc apquiltomjaclha. Aptomjac nic nat lhama enlhit: “Amyip lhac acmac coo. Altamjoc otyaningvomjo. Jeyacmoc coo oyamoc caya apto” —ilhnic nat aptomjac. 19 Apcatingmavoc nic nat najan poc: “Diez vayqui yamquilvana lhac almac coo. Altamjoc olyipconvomoc. Jeyacmoc oyamoc caya apto” —ilhnic nat aptomjac poc. 20 Apcatingmavoc nic nat najan poc: “Elyimjapquic lhac coo. Movanqueje oyamoc caya apto” —nic nat aptomjac poc. 21 Yejemoc nic nat apvactamo apquilancam apquiltimnascactamo apvisqui. Aplovquic nic nat aptomja apquiltimem caya. Aptomjac nic nat apcanya apquilancam: “Ingva, ipecjicsojo emyaclha tingma najan amay. Inalanta sat enlhit mepqui apquilnatam, najan apquiltomja apquilpinsem, najan apquilyateyaycam najan mepqui apataoc” —nic nat aptomjac. 22 Apcatingmavoc nic nat apquilancam: “Visqui, acpenasquic lhac siyanyomalhca lhac otnejic. Avanje olhma mocjam” —nic nat aptomjac. 23 Aptomjac nic nat apvisqui apcanya apquilancam: “Iyas sat tap tingma alayjemoclha amay najan nicja apjalhtam. Ilaneclhojo sat, ilane sat ellhingma. Elanojoc sat congne tingma —nic nat aptomjac. 24 Actomjac coo siyanya quellhip: Meltovejec sat caya apto enlhit apquilanyomap apmamyi” —nic nat aptomjac Jesús.
Actemaclha ningyiploycam Cristo
(Mt 10.37-38)25 Apquilyiplaclhec alhta Jesús aplhamoclhojo enlhit. Appaycacpoc alhta Jesús apquilpamejitsa:
26 —Ningiltamjoc sat ancoc ongilyoclha Jesús, ongiltanova sat ingilyap, najan meme ingac, najan intava, najan inquitquic, najan ingilyipma, najan ingilyalho najan ingilyalhinga. Ongyinyoc sat ningyimnatem inganco. Am sat ancoc ongiltanova actema nac lha, mongvanquejec ontimjic singiltamescama Jesús. 27 Am sat ancoc ongilpatmiclhac inganco ningilpatmeycam aptemaclha Jesús appatam asoc timyescama, mongvanquejec ontimjic singiltamescama Jesús. 28 Quip elaylhojo sicyitquiscama —alhta aptomjac Jesús. ¿Soc enlhit nipyesicsa quellhip apquiltamjoc elana tingma nitnoc apvinatem? ¿Pa ya elhic siclho maa, yoyam colyipsitic apvalhoc solyayem acyanmongam apquilanomap? ¿Colhojo ya sat acvamlha appensomap tingma? 29 Appecjasquic sat ancoc elanac tingma, copvanquejec lhaja epenacsojo. Apvitacpec sat ancoc tingma mepenesomap, evanacpoc sat as enlhit. 30 Sat cotnejic amyaa ingyanacpo: “Appecjasquic lhac elanac tingma as enlhit. Paj copvanac eyca epenacsojo” —sat cotnejic amyaa. 31 ¿Soc apvisqui apquiltamjoc elamyilhamcoc poc actemaclha apquimpocjay? ¿Pa ya elhic siclho maa, yoyam colyipsitic apvalhoc singilpilhtetemo? Diez mil sat ancoc apnac apquillhalhmaa, ¿am ya copvanac etvasam poc apvisqui apna apquillhalhmaa veinte mil singilpilhtetemo? 32 Am sat ancoc copvanac elamyilhamco, elapajacsic sat apquilasinancama apna mocjam mocjay poc apvisqui. Ingyanic sat coltamiliclhoc apquilvalhoc —alhta aptomjac Jesús. 33 Apquilnoc najan quellhip lha. Am sat ancoc ongilvatsamcoc nintemaclha inganco, mongvanquejec ontimjic singiltamescama Jesús.
Copanaycmo yasic
(Mt 5.13Mr 9.50)34 Intasi nac yasic. Am sat ancoc copanacmoc yasic, ¿jalhco sat ontimjic, yoyam copanmojo mocjam? 35 Comalhquejec sat copanaycmo yasic. Copalesalhqueje naysicsa ningilcacjam. Cancajalhquejec sat naysicsa asoc ayictinquiscama ninganma. Cotlhalhcac sat mocjay. Ingjaycaoc innac nincoo. Pac ongilaylhojo —alhta aptomjac Jesús.
Jesús sana a un enfermo
1 En cierta ocasión, Jesús fue a comer a la casa de un fariseo muy importante. Era un día de reposo, y ellos estaban acechándolo.
2 Delante de Jesús estaba un hombre enfermo de hidropesía,
3 y Jesús les preguntó a los intérpretes de la ley y a los fariseos: «¿Está permitido sanar en el día de reposo?»
4 Pero ellos no respondieron. Entonces Jesús tomó al hombre de la mano, lo sanó y lo despidió;
5 luego se dirigió a ellos, y les dijo: «¿Quién de ustedes, si su asno o su buey se cae en un pozo, no lo saca enseguida, aunque sea en día de reposo?»
6 Y nadie podía responderle.
Los convidados a las bodas
7 Cuando Jesús vio que los invitados a la mesa escogían los mejores lugares, les contó una parábola:
8 «Cuando te inviten a una boda, no vayas a sentarte en el mejor lugar, no sea que otro de los invitados sea más importante que tú,
9 y cuando venga el anfitrión te diga: “Dale tu lugar a este otro”; porque entonces, con toda vergüenza, tendrás que ir a ocupar el último lugar.
10 Así que, cuando seas invitado, ve más bien a sentarte en el último lugar, para que cuando venga el anfitrión te diga: “Amigo mío, ven y siéntate más adelante”. Así serás honrado delante de los otros invitados a la mesa.
11 Porque todo el que se enaltece, será humillado; y el que se humilla, será enaltecido.»
12 También le dijo a su anfitrión: «Cuando ofrezcas una comida o una cena, no invites a tus amigos ni a tus hermanos, ni a tus parientes y vecinos ricos, no sea que ellos también te vuelvan a invitar, y quedes así compensado.
13 Al contrario, cuando ofrezcas un banquete, invita a los pobres y a los mancos, a los cojos y a los ciegos,
14 y así serás dichoso. Porque aunque ellos no te puedan devolver la invitación, tu recompensa la recibirás en la resurrección de los justos.»
Parábola de la gran cena
15 Uno de los que estaban sentados con él a la mesa oyó esto, y le dijo: «Dichoso el que participe del banquete en el reino de Dios.»
16 Entonces Jesús le dijo: «Un hombre ofreció un gran banquete, e invitó a muchos.
17 A la hora del banquete envió a su siervo a decir a los invitados: “Vengan, que la mesa ya está servida.”
18 Pero todos ellos comenzaron a disculparse. El primero dijo: “Acabo de comprar un terreno, y tengo que ir a verlo. Por favor, discúlpame.”
19 Otro dijo: “Acabo de comprar cinco yuntas de bueyes, y voy a probarlas. Por favor, discúlpame.”
20 Y otro más dijo: “Acabo de casarme, así que no puedo asistir.”
21 Cuando el siervo regresó, le comunicó todo esto a su señor. Entonces el dueño de la casa se enojó, y le dijo a su siervo: “Ve enseguida por las plazas y por las calles de la ciudad, y trae acá a los pobres, a los mancos, a los cojos y a los ciegos.”
22 Cuando el siervo le dijo: “Señor, se ha hecho lo que mandaste hacer, y todavía hay lugar”,
23 el señor dijo al siervo: “Ve entonces por los caminos y por los atajos, y hazlos entrar por la fuerza. ¡Quiero que se llene mi casa!
24 Quiero decirles que ninguno de los que fueron invitados disfrutará de mi cena.”»
Lo que cuesta seguir a Cristo
25 Como grandes multitudes lo seguían, Jesús se volvió a ellos y les dijo:
26 «Si alguno viene a mí, y no renuncia a su padre y a su madre, ni a su mujer y sus hijos, ni a sus hermanos y hermanas, y ni siquiera a su propia vida, no puede ser mi discípulo.
27 Y el que no toma su cruz y me sigue, no puede ser mi discípulo.
28 Porque ¿quién de ustedes que quiera levantar una torre, no se sienta primero a calcular los costos, para ver si tiene todo lo que necesita para terminarla?
29 No sea que después de haber puesto los cimientos, se dé cuenta de que no puede terminarla, y todos los que lo sepan comiencen a burlarse de él
30 y digan: “Este hombre comenzó a construir, y no pudo terminar.”
31 ¿O qué rey que marche a la guerra contra otro rey, no se sienta primero a calcular si puede hacerle frente con diez mil soldados al que viene a atacarlo con veinte mil?
32 Si no puede hacerle frente, envía una embajada al otro rey cuando este todavía está lejos, y le propone condiciones de paz.
33 Así también, cualquiera de ustedes que no renuncia a todo lo que tiene, no puede ser mi discípulo.
Cuando la sal pierde su sabor
(Mt 5.13Mc 9.50)34 »La sal es buena, pero si se vuelve insípida, ¿con qué puede recuperar su sabor?
35 No sirve ni para la tierra ni para el montón de abono, y hay que tirarla. El que tenga oídos para oír, que oiga.»