Apquilpamejitsomap yavamlha eltimjic
1 Apcaneclhec nic nat apyovoclhojo israelitas tingma Mizpa napato Dios. Apquilinyemac nic nat tingma Dan acvaycmo tingma Beerseba najan tingma Galaad. Am nic nat ingyaymacpoc lhama. 2 Apcaneclhec nic nat apyovoclhojo enlhitaoc mayayo tribus Israel, najan maa apquilvisay apquilmolhama Dios, cuatrocientos mil enlhitaoc acma apquilmaycam. 3 Inlingalhquic nic nat amyaa nipyesicsa apquilmolhama tribu Benjamín, actemaclha apquilanayclha apquilmolhama Israel tingma Mizpa. Apquiltomjac nic nat israelitas apquilanya levita: —¿Co laa ayinyema alhta acmatnam? — nic nat apquiltomjac.
4 Apcatingmavoc nic nat levita, quilvana ayitsepma atava: —Acmiyaclhec alhta coo tingma apvanyam Gabaa, apquileyvomaclha tribu Benjamín. Siclhalhma alhta moc etava. Ningiltamjoc alhta onlhic alhtaa. 5 Pilapcasquic alhta apquilvaa enlhitaoc as tingma. Apquilvocjac alhta tingma sicnaclha coo. Apquililtamjoc alhta jelajic. Apnatovasquic alhta moc etava acvaycmo ayitsepma. 6 Acmec alhta ayitsepma, sicyatemena navayc alyiptetaclha. Ayapajasquic alhta navayc lhalhma anco apquileyvomaclha enlhitaoc Israel. 7 Quellhip enlhitaoc Israel, elyasamcojo yavamlha eltimjic quilhvo nac jay — nic nat aptomjac levita.
8 Apcaneclhec nic nat netin apyovoclhojo enlhitaoc, apquiltomja apquilanya: —Copvanquejec etajiclha tingma pac lhama ningyesicsa. 9 Ongilmoc sat (ontovacsic) sicas, ongilyasamcojo apquilvamlha apquilmolhama yoyam elimpocjac tingma Gabaa. 10 Lhama mataa ingyanyacpoc enlhit nipyesicsa diez apnaymacoc. Eltingyasquisic mataa nintom eltovamcoc apyovoclhojo enlhitaoc. Poc enlhitaoc elimpocjac sat tingma Gabaa, elyanmongsiclhac sat apquiltemaclha apancaoc acmasom nipyesicsa israelitas — nic nat apquiltomjac.
11 Apquicjingvocmec nic nat apyovoclhojo israelitas, am nic nat ingyaymacpoc lhama. Elimpocjac sat tingma Gabaa. 12 Apquilapajasquic nic nat apquilsoycam amyaa, elsavojo apquileyvomaclha tribu Benjamín, eliltimnacsic sat amyaa: —Apquiltemaclha apancaoc apquilmapsomcaa quellhip. 13 Elantipquis sat quellhip, yoyam ongilmoc as enlhit apquilmapsomcaa apnaycam tingma Gabaa. Eticyoc sat quilhvo nac jay, colhic sat acmascosa ningilsilhnanomalhca inganco ningilvisay Israel — nic nat intomjac amyaa.
Am nic nat eljalhnoc apquilmolhama Benjamín apquilpayvam apnaymacoc israelitas. 14 Apcaneclhec nic nat apyovoclhojo apquilmolhama Benjamín apnaycam as tingma Gabaa. Apquililtamjoc nic nat elinmelham israelitas, elnapacpoc sat maa. 15 Poc tingma apquilmolhama Benjamín apquilpasingvoctac nic nat malha veintiséis mil singilpilhtetemo. Paj nic nat mocjam malyacyescama tingma Gabaa acvaycmo setecientos singilpilhtetemo. 16 Apnam nic nat nipyesicsa maa, apquiltemaclha apquilmaycam sancalvelha, malha setecientos apquilyimnatem. Apvancaac nic nat yamvanteta, mepqui ilhnic nat apquiltaticpongam. 17 Apcaneclhec nic nat singilpilhtetemo israelitas cuatrocientos apquilyimnatem acma apquilmaycam.
Apticyovam israelitas nipyesicsa apquilmolhama Benjamín
18 Apquilmiyaclhec nic nat tingma Betel israelitas. Elyasamcojoc sat napato Dios Visqui ingac apquilvisay apquilmolhama, yavamlha elimpocjac siclho apquilmamyi nipyesicsa apquilmolhama Benjamín. Aptomjac nic nat Dios Visqui ingac apquilanya: —Elimpocjac sat apquilmamyi apquilmolhama Judá. 19 Apnalhaticjac nic nat israelitas alhtooc anco, apquicjingvocmo ningatoc tingma Gabaa. 20 Apquiltimyesaclhec nic nat apyovoclhojo, elnapacpoc sat jilip tingma Gabaa, apquilantepa inlhojo apquilmolhama Benjamín. 21 Apquilantipquic nic nat tingma apvanyam apquilmolhama Benjamín. Apquilnapacpec nic nat. Apticyovquic nic nat as acnim veintidós mil israelitas. 22-24 Apquiltajavoc nic nat israelitas tingma Betel. Apquilyapcalhquic nic nat maa acyovoclhojo acnim napato Dios. Apquiltamjoc nic nat elyasamcojo mocjam apquilvisay apquilmolhama, yavamlha elimpocjac mocjam nipyesicsa apquilmolhama Benjamín. Apquilanyacpec nic nat ayinyema Dios Visqui ingac, yavamlha elimpocjac mocjam. Inquilmec nic nat apquilvalhoc apquillinga, apquilvascapquic nic nat mocjam. Moc acnim nic nat apquilmiyaclho mocjam, elhnasojoc sat apquiltemaclha acnim alhta, elnapacpoc sat apquilmolhama Benjamín, payjoc apquicjingvoycamlha acnim alhta. 25 Mocjam lhama apquilantepac nic nat apquilmolhama Benjamín tingma Gabaa, yoyam elnapacpoc. Apticyovquic nic nat dieciocho mil singilpilhtetemo israelitas. 26 Apquiltajavoc nic nat mocjam tingma Betel singilpilhtetemo israelitas najan apyovoclhojo apquillhalhmaa. Apquilyapcalhquic nic nat napato Dios Visqui ingac. Am nic nat eltovcamcoc acyovoclhojo acnim. Apquilnapquic nic nat apnatoscama macmescama Dios acyanmongam melyascalhma. Apquiltingyac nic nat moc asoc macmescama Dios, yoyam colhic ayasicjayquiclho mocjam napato Dios Visqui ingac.
27-28 Yitnec nic nat tingma Betel yamit aysicsic acyitnamaclha Dios appayvam. Sacerdote ilhnic nat apvisay Finees, Eleazar apquitca, Aarón aptavin niptamin. Apquilpamejitsacpec nic nat mocjam Dios Visqui ingac: —¿Intasi ya ongilimpocjac mocjam ningilmolhama tribu Benjamín? ¿Intasi ya onticyoc mocjam? — nic nat apquiltomjac. Apcatingmavoc nic nat mocjam: —Elimpocja sat mocjam quellhip, otnesquisic sat apquilyimnatem quellhip — nic nat aptomjac.
29 Apquilyilhanmec nic nat napocja singilpilhtetemo israelitas nipyava tingma Gabaa. 30 Poc nic nat apquilmiyaclho natqui acnim (tercer día), apquiltimyesaclho ningatoc tingma Gabaa, acno siclhoc alhta. 31 Apquilantipquic nic nat mocjam tingma apvanyam apquilmolhama Benjamín, yoyam elnapacpoc israelitas. Apquilnapquic nic nat treinta israelitas, payjoc amay najan amyip tingma Betel najan Gabaa. 32 Apquilanem nic nat apquinyajaycaoc israelitas, acno siclhoc anit apquinyajaycaoc. Malha apquilinyem nic nat siclho israelitas as acnim, apquilanem nic nat cotnaja ingmoc elminlhinam acvaycmo amay. 33 Apquiltimyesaclhec nic nat payjoc Baal-tamar, yoyam elnapacpoc. Pilapcasquic nic nat apquilantepa nipyava tingma apquilyilhanmomaclha singilpilhtetemo israelitas. 34 Apquilimpocjac nic nat tingma Gabaa. Apquilvamlha ilhnic nat diez mil enlhitaoc acma apquilmaycam israelitas. Apquilvascapquic nic nat apquilnapomacpilha, asilhtec nic nat apquilyimnatem apquilmolhama Benjamín. Am nic nat elyasamcoc maa. 35 Aptimescasquic nic nat Dios Visqui ingac eltimjic apquilyimnatem israelitas, am nic nat elhno apquilmolhama Benjamín. Apticyovquic nic nat as acnim veinticinco mil cien singilpilhtetemo tribu Benjamín. 36 Apquilyasingvocmec nic nat apquilaymomap actomjaclha nelha apquileyvam.
Apquiltemaclha ilhnic nat israelitas: Apquilinyajamquic nic nat siclho, oyam elimjamcoc cotnaja ingmoc. Inlhenquic nic nat apquilvalhoc apnaymacoc apquilyilhanmeycam, yoyam elimpocjac tingma Gabaa. 37 Pilapcasquic nic nat apquilimpocja tingma Gabaa. Apticyovquic nic nat apyovoclhojo tingma. 38 Apquilpamejitsacpec nic nat ellana asoc monquinatquiscama, cotyapoc sat etin acvanyam naysicsa apquilimpocjay tingma apvanyam. 39 Elpaycomoc sat mocjam israelitas apquilinyem, yoyam elnapacpoc apquilmolhama Benjamín.
Apticyovquic nic nat treinta israelitas apquilnapomap, apquilanem nic nat colhojoc sat apquilinyem siclhoc anco. 40 Pilapcasquic nic nat apquilvita etin acvanyam natingma. Apquilvitac nic nat apquilmolhama Benjamín talha acvanyam najan etin acvanyam, nitnoc anco. 41 Apquilpaycacmec nic nat yoyam elnapacpoc. Avanjec nic nat ayay apquilvalhoc apquilmolhama Benjamín. 42 Apquilinyajamquic nic nat napatavo israelitas amay payjoc yoclhilhma actamopeycaoc. Pilapcasquic nic nat apquiltajanyaa singilpilhtetemo apquilantiyapma tingma apvanyam. Apticyovquic nic nat maa apquilmolhama Benjamín. 43 Apquilvocjingvocmec nic nat israelitas nipyava apquilmolhama Benjamín. Apquilminlhinquic nic nat maa. Apticyovquic nic nat apquilmolhama Benjamín. Apquilminlhinquic nic nat maa. Apticyovquic nic nat apquilmolhama Benjamín, ayenmo Menúha acvaycmo Gabaa actiyapmaclha acnim.
44 Apticyovquic nic nat dieciocho mil singilpilhtetemo tribu Benjamín. 45 Poc apquilaymomap apquilinyajamco ilhnic nat yoclhilhma actamopeycaoc acyitnamaclha mataymong acvinatem Rimón. Apquilvitacpec nic nat cinco mil apquilitsepma nalhit amay. Apquilminlhinacpec nic nat mocjam, apquilvitacpo mocjam dos mil apticyovam. 46 Apticyovquic nic nat as acnim veinticinco mil enlhit apquilyimnatem apquilmolhama Benjamín. 47 Apquilinyajamquic nic nat yoclhilhma actamopeycaoc seiscientos apquilmolhama Benjamín. Apquilnaclhec nic nat cuatro meses payjoc mataymong acvinatem Rimón. 48 Apquilsovjoc nic nat israelitas apquileyvomaclha Benjamín. Apquilnapquic nic nat apyovoclhojo tingma najan apnatoscama. Apquilvatnec nic nat talha tingma apquilvanyam.
La guerra contra Benjamín
1 Como un solo hombre, todos los israelitas, desde Dan hasta Berseba y Galaad, se reunieron delante del Señor en Mispá.
2 Allí estaban presentes los jefes del pueblo y de todas las tribus de Israel. Del pueblo de Dios había cuatrocientos mil hombres de infantería, espada en mano.
3 Las tribus de Benjamín, por su parte, supieron que las tribus de Israel se habían reunido en Mispá.
Los israelitas le dijeron al levita:
«Cuéntanos cómo tuvo lugar esta infamia.»
4 Y el levita, marido de la mujer muerta, les dijo:
«Yo llegué a Gabaa de Benjamín con mi mujer, para pasar allí la noche.
5 Pero en la noche, unos malvados de esa ciudad rodearon la casa con la intención de matarme, y a mi mujer la violaron tan cruelmente que la mataron.
6 Entonces yo la levanté, la corté en pedazos, y envié esos pedazos por todo el territorio israelita, para que supieran la maldad y el crimen cometido en Israel.
7 Puesto que todos ustedes son israelitas, háganme saber lo que piensan y qué me aconsejan.»
8 Como un solo hombre, todo el pueblo se levantó y dijo:
«Ninguno de nosotros volverá a su campamento ni a su casa.
9 Lo que vamos a hacer es atacar a Gabaa. Pero lo haremos por sorteo.
10 De todas las tribus de Israel elegiremos diez de cada cien hombres, cien de cada mil, y mil de cada diez mil, los cuales se encargarán de llevar provisiones a los que irán contra los de Gabaa de Benjamín para darles su merecido por la infamia que han cometido.»
11 Como un solo hombre, los israelitas se reunieron para atacar la ciudad, porque su sentimiento era el mismo.
12 Y enviaron mensajeros a toda la tribu de Benjamín, para preguntarles:
«¿Por qué cometieron tal infamia?
13 Entréguennos a esos malvados que viven en Gabaa, para que los matemos. Así erradicaremos de Israel esa maldad.»
Pero los de Benjamín no hicieron caso de sus hermanos israelitas,
14 sino que de todas sus ciudades se juntaron en Gabaa para presentar batalla contra los israelitas.
15 Los benjaminitas contados en aquella ocasión fueron veintiséis mil guerreros armados, sin contar los setecientos soldados escogidos que vivían en Gabaa.
16 Entre toda esa gente había setecientos guerreros selectos que eran zurdos. Era tal su puntería que podían lanzar una piedra con la honda y darle a un cabello sin fallar.
17 Por su parte, los israelitas contaban con cuatrocientos mil hombres armados, sin contar a los benjaminitas.
18 Los israelitas se alistaron, pero antes fueron a la casa de Dios para consultarlo. Y le preguntaron:
«¿Quién será el primero de nosotros en trabar combate con los benjaminitas?»
Y el Señor respondió:
«El primero será Judá.»
19 Por la mañana, los israelitas se dispusieron a atacar la ciudad de Gabaa.
20 Salieron en orden de batalla para combatir a los benjaminitas de Gabaa.
21 Pero los benjaminitas también estaban preparados, y salieron de Gabaa a luchar, y ese día exterminaron a veintidós mil guerreros israelitas.
22 Pero los israelitas no se desanimaron, sino que se reagruparon y presentaron batalla en el mismo lugar del primer día.
23 Y es que antes, durante la noche, los israelitas habían ido a llorar delante del Señor y a consultarle si debían volver a pelear contra sus hermanos, los benjaminitas; y el Señor les había respondido que debían atacarlos.
24 Por eso, el segundo día los israelitas se enfrentaron a sus hermanos,
25 pero los benjaminitas volvieron a salir de Gabaa, y una vez más mataron a dieciocho mil israelitas, todos ellos armados.
26 Volvieron entonces los israelitas y todo el pueblo a la casa de Dios, y llorando se sentaron delante del Señor y ayunaron todo el día y hasta la noche, y le ofrecieron al Señor holocaustos y ofrendas de paz.
27 Luego, consultaron al Señor. (En esos días el arca del pacto de Dios estaba allí,
28 y el sacerdote Finés hijo de Eleazar, de la tribu de Aarón, oficiaba delante de ella.) Le dijeron:
«¿Debemos seguir luchando contra nuestros hermanos, los benjaminitas, o es mejor que desistamos?»
Y el Señor les respondió:
«Vuelvan a luchar, que mañana los pondré en sus manos.»
29 Entonces los israelitas pusieron emboscadas alrededor de la ciudad,
30 y al tercer día volvieron a presentar batalla contra los benjaminitas, frente a Gabaa, como lo habían hecho antes.
31 También ese día los benjaminitas salieron al encuentro de los israelitas, y se alejaron de la ciudad; a algunos de ellos los hirieron en el campo y por los caminos que van de Betel a Gabaa, y ese día mataron a unos treinta israelitas.
32 Los benjaminitas pensaban que habían vuelto a vencerlos, pero los israelitas habían hecho un plan, y dijeron:
«Vamos a huir, para que se alejen de la ciudad y lleguen hasta los caminos.»
33 Y de pronto todos los israelitas que estaban en Baal Tamar se levantaron en orden de batalla, y también salieron los que estaban emboscados en la pradera de Gabaa,
34 y la batalla arreció porque diez mil de los mejores guerreros israelitas arremetieron contra Gabaa, y los guerreros de Benjamín aún no sabían que su derrota estaba próxima.
35 Ese día el Señor permitió que los israelitas derrotaran a los de Benjamín, y estos mataron a veinticinco mil cien guerreros benjaminitas bien armados.
36 Los benjaminitas se dieron cuenta de que estaban siendo derrotados por los israelitas, pues aunque los israelitas parecían huir, seguían atacándolos, confiados en las emboscadas que tenían alrededor de la ciudad.
37 De pronto, los que estaban emboscados salieron y se lanzaron contra Gabaa, matando a filo de espada a los habitantes de la ciudad.
38 Habían acordado que, cuando saliera una gran humareda de la ciudad, esa sería la señal para los israelitas emboscados de que Gabaa había sido tomada.
39 Así que, cuando los israelitas huían, los benjaminitas hirieron y mataron como a treinta israelitas, y ya decían: «Los estamos derrotando, como en la primera batalla.»
40 Pero entonces la columna de humo comenzó a subir desde la ciudad, y los benjaminitas vieron cómo subía al cielo.
41 Entonces los guerreros israelitas se dieron vuelta, y los benjaminitas se llenaron de temor, pues comprendieron que les había sobrevenido un desastre.
42 Corrieron entonces hacia el desierto, de espaldas a los israelitas, pero la lucha los alcanzó porque los que salían de las ciudades los herían y los mataban.
43 Así quedaron cercados los benjaminitas, mientras eran perseguidos y derrotados desde Menujá hasta el oriente de Gabaa.
44 Ese día cayeron muertos dieciocho mil guerreros benjaminitas.
45 Una parte de ellos huyó al desierto, rumbo a la peña de Rimón, pero también fueron aniquilados otros cinco mil de ellos en los caminos; a otros los persiguieron hasta Gidom, matando a dos mil hombres más.
46 En total, ese día murieron veinticinco mil guerreros benjaminitas bien armados.
47 Otros seiscientos hombres huyeron al desierto, a la peña de Rimón, y allí se quedaron cuatro meses.
48 Luego los israelitas se volvieron contra los benjaminitas, y los hirieron a filo de espada, matando en las ciudades a hombres y bestias por igual, y a todo lo que hallaban. Finalmente, prendieron fuego a todas las ciudades que hallaron a su paso.