1 Inlhinganacmec sat ancoc vayqui yamquilvana, najan maa nipquesic, aptomja aptoscama aptimem poc. Iyantemiclha sat apvitayclha apnaclha avtip. 2 Am sat ancoc etnajac eptimem poc enlhit, apma inlhojo mocjay tingma pac, iyantemiclha sat lhip tingma pac aptoscama aplhinganyam. Inlingalhquic sat ancoc amyaa enlhit apquitamsama aptoscama acyanca lhip tingma pac, nomyov nasa lhip, itajicsojo sat aptoscama apvitayclha. 3 Ilhnasojo sat lhip apvitayclha yamelyeyjaycoc aclhinganyam, najan apava apcalomap aptiyam, najan moc asoc actiyam. Nomyov nasa lhip, itajicsojo sat mataa actomja apanco najan aptomja avtip.
4 Intolhnac sat ancoc poc enlhit aptoscama, acyitnacmo nalhit amay, ipasingvoclha sat lhip, colhic sat acyantama mocjam aptoscama yamelyeyjaycoc najan vayqui yamquilvana.
5 Covanquejec mataa quilvana cotalhniclha apava aptalhnama enlhit. Copvanquejec mataa enlhit etalhniclha apava actalhnama quilvana, ayinyema aptanoncama Dios.
6 Apvitac sat ancoc lhip netin yamit acyitna nata alhancoc, najan inyapmoc altajana, najan ayitcavoc, najan apóc. 7 Imyov sat lhip ayitcavoc najan apóc, ipanimiclha sat lhip inyapmoc. Ilhnasojo sat lhip, apvita inlhojo nata alhancoc acyitna nalhpop. Emyovacpoc sat lhip napato Dios, etyisam sat aclhamoclhojo años.
8 Apquillanac sat ancoc lhip tingma apmaclha mepqui apyitsicsic, illana sat netin lhama apjalhtam nipyava tingma apquillanomap, metyemejec sat apna netin tingma. Esilhnanacpoc sat apanco lhip najan apquilmolhama, aptiyacmo najan apquitsepa inlhojo enlhit.
9 Nopalhaquis nasa lhip ecniclha moc asoc naysicsa ayimjaclha uva avjac. Colhic sat acmesa carpa apponquinomap macmescama Dios aclhamoclhojo acyilhna.
10 Noeltingya nasa vayqui yamquilvana acyinyovascamó lhama yamelyeyjaycoc, yoyam elcaoc sat amyip.
11 Noeltingya nasa apava apquilantalhnama apquilanomap nipquesic apva najan appalhcomap yatepepa.
12 Elyipitquis mataa flecos apquilnatanma nipvayc apquilalomap.
Quilvana ayitcoc mepqui acpatjetomalhca
13 Aptingyac sat ancoc enlhit etnejic aptava quilvana ayitcoc. Nalhit acnim ingyapajacsic quilhva aptava, ayinyema ayastingam. 14 Aptipcasquic acvisay as quilvana ayitcoc, aplingasa amyaa: Naysicsa sicyitnamó lhama as quilvana, sicvita altamay acpatjetomalhca — alhta aptomjac. 15 Incaymalhquic quilvana inyap elcoc siclho ayalomalhca apquitca, esaclhesic sat apnamcaclha singyicpilquemo apquilvanyam. 16 Etnejic sat ingyanic maa: Am alhta omyavac sictamongvoyam, etnejic aptava as enlhit. 17 Naysicsa ayastingam as enlhit aptipquisa acvisay, apcanem altamay acpatjetamalhca sictamongvoyam. Apmopvan amyaa as enlhit. Quip elanojo ayalomalhca sictamongvoyam, melquinatsejec sat quellhip, mepqui acpatjetamalhca siclho sictamongvoyam — sat etnejic inyap. Eppayecsic sat inyap napatavo apquilvanyam apava ayalomalhca quilvana, melquinatsejec sat apquilvita (ema ayitcoc), ayinyema appatjetaycaoc quilhva atava. 18 Elanic sat apquilvanyam elyicpilhquetacpoc enlhit quilhva alyimjapma. 19 Apcanyacpec eyinyoc acyanmongam multa acvaycmo cien monedas de plata, ayinyema aptipquiscama acvisay quilvana ayitcoc israelita, mepqui siclho acpatjetamalhca. Etnejic sat mocjam aptava as quilvana ayitcoc, meyinyovejec sat mataa naysicsa aptiyascam as nalhpop.
20 Nasoc sat ancoc altamay acpatjetamalhca as quilvana ayitcoc. 21 Incaymalhquic cotipsalhcac as quilvana inyap tingma pac, comatong sat maa tap tingma, apquilyicnay mataymong enlhitaoc. Elhenacpoc apmapsom quilvana inyap najan apyovoclhojo enlhitaoc Israel, ayinyema actemaclha anco as quilvana mepqui atava altamay acpatjetamalhca. Elmascos sat acmasom, acyitna inlhojo nipyesicsa quellhip.
22 Apvitacpec sat ancoc enlhit appatjetaycaoc quilvana cotnaja aptava, ematong sat enlhit, comatong sat quilvana, colitsapoc sat. Elmascos sat acmasom, acyitna inlhojo nipyesicsa quellhip.
23 Innec sat ancoc quilvana ayitcoc mepqui mocjam acpatjetamalhca, aptomja apponcanma apyimnanic. Pilapcasquic sat ancoc natingma epatjetamcoc poc enlhit. 24 Colhic sat acnalantama apnamcaclha apquilyicpilquemo apsilhnanomap apanco najan quilvana ayitcoc, coticyoc sat maa. Comatong sat quilvana ayitcoc, ayinyema mepqui acpalhamaycam, yoyam elpasingvota enlhit apquilmasma. Ematong sat enlhit apsilhnanomap apanco, ayinyema appatjetaycaoc quilvana cotnaja aptava. Elmascos sat acmasom, acyitna inlhojo nipyesicsa quellhip.
25 Innec sat ancoc amyip quilvana ayitcoc mepqui mocjam acpatjetamalhca, aptomja apponcanma apyimnanic. Pilapcasquic sat ancoc epatjetamcoc poc enlhit. Ematong sat apvamlha enlhit appatjetaycaoc, comatnejec sat quilvana ayitcoc. 26 Comyovalhcac sat quilvana ayitcoc, ayinyema mepqui acsilhnanomalhca anco. Enlhit appatjetaycaoc elhojoc sat ticyovam inyap aptemaclha apcajem poc. 27 Inlhapcoc alhta amyip quilvana ayitcoc, nasoc lhaja acpalhamaycam yoyam epasingvota enlhit apmasma.
28 Apvitac sat ancoc enlhit lhama quilvana ayitcoc mepqui mocjam acpatjetamalhca, najan mepqui apponcanma apyimnanic. Appatjetamquic sat ancoc as quilvana ayitcoc, inlingalhquic sat ancoc amyaa. 29 Incaymalhquic as enlhit eyinyoc acyanmongam cincuenta monedas de plata, elhcac sat quilvana inyap. Etnejic sat aptava as quilvana ayitcoc, copvanquejec mataa eyinyoc naysicsa aptiyascam as nalhpop.
30 Copvanquejec mataa enlhit (apyimnanic) epatjetamcoc apyap aptava, evennacpoc sat apyap.
1 »Si ves que el buey o el cordero de un compatriota tuyo anda extraviado, no le niegues tu ayuda; devuélveselo.
2 Pero si este compatriota tuyo no es tu vecino, o no lo conoces, guarda el animal en tu casa, y tenlo contigo hasta que tu compatriota lo busque; entonces se lo devolverás.
3 Y lo mismo harás con su asno, y con su ropa, y con todo lo que tu compatriota pierda y tú lo encuentres. No debes negarle tu ayuda.
4 Si ves caído en el camino un asno o un buey propiedad de tu compatriota, no te hagas a un lado; ¡ayúdalo a levantarlo!
5 »La mujer no debe ponerse ropa de hombre, ni el hombre debe ponerse ropa de mujer, pues todo el que hace esto resulta repugnante al Señor tu Dios.
6 »Cuando en el camino encuentres en algún árbol, o sobre el suelo, un nido de pájaros con pollos o huevos, y con la madre echada sobre ellos, no te lleves a la madre con los hijos;
7 deja ir a la madre, y quédate con los pollos. Así te irá bien y vivirás mucho tiempo.
8 »Cuando construyas una casa nueva, hazla con un pretil en la azotea para que, si alguien llegara a caerse y se muriera, no eches sobre tu casa la culpa de esa muerte.
9 »No siembres en tu viña semillas diferentes, para que no se pierdan la semilla que sembraste y el fruto de la viña.
10 »No ares con yunta de buey y asno.
11 »No uses ropa de lana mezclada con lino.
12 »Pondrás flecos en las cuatro puntas del manto con que te cubras.
Leyes sobre la castidad
13 »Cuando alguien tome una mujer por esposa, y después de haberse allegado a ella deje de amarla
14 y le atribuya faltas que den de qué hablar, y diga: “Tomé por esposa a esta mujer y, al allegarme a ella, me encontré con que ya no era virgen”,
15 entonces el padre y la madre de la joven tomarán las señales de la virginidad de la doncella y las presentarán ante los ancianos, a la entrada de la ciudad,
16 y el padre de la joven les dirá a los ancianos: “Yo le di a este hombre mi hija por mujer, y ahora resulta que él la aborrece
17 y le atribuye faltas que dan de qué hablar. Alega que no ha hallado virgen a mi hija. ¡Pero miren ustedes mismos las pruebas de su virginidad!” Entonces extenderán la sábana a la vista de los ancianos de la ciudad,
18 y los ancianos aprehenderán al hombre y lo castigarán,
19 y le impondrán una multa de cien piezas de plata, las cuales se entregarán al padre de la joven por haberse difamado a una doncella de Israel. Además, tendrá que recibirla como su esposa, y no podrá despedirla mientras él tenga vida.
20 »Pero si resulta verdad que la joven ya no era virgen,
21 entonces la sacarán hasta la puerta de la casa de su padre, y los hombres de su ciudad la apedrearán hasta que muera, por haber incurrido en la vileza de tener relaciones sexuales en casa de su padre. Así quitarás el mal de en medio de Israel.
22 »Si alguien es sorprendido acostándose con una mujer casada, tanto el hombre como la mujer serán condenados a muerte. Así quitarás el mal de Israel.
23 »Si alguien encuentra en la ciudad a una muchacha virgen ya comprometida en matrimonio, y se acuesta con ella,
24 llevarán a los dos hasta la entrada de la ciudad, y allí los matarán a pedradas; a la joven, por estar en la ciudad y no haber gritado ni pedido ayuda; y al hombre, por haber humillado a la mujer de su prójimo. Así quitarás el mal de en medio de ti.
25 »Si alguien encuentra en el campo a una joven ya comprometida en matrimonio, y la viola, morirá solamente el hombre por forzarla a acostarse con él.
26 A la joven no le harás nada, pues no ha hecho nada que merezca la muerte. Es el mismo caso de alguien que ataca a su prójimo y le quita la vida,
27 porque él encontró en el campo a la joven comprometida, ella pidió ayuda, y no hubo nadie que la ayudara.
28 »Cuando alguien halle a una doncella aún no comprometida, y la fuerce a acostarse con él, y sean descubiertos,
29 el que forzó a la joven dará al padre de ella cincuenta piezas de plata, y la joven será su mujer. Por haberla humillado, no podrá despedirla mientras él viva.
30 »Nadie debe profanar el lecho de su padre ni tomar por mujer a la esposa de su padre.