Apquilvoyam Pablo najan Bernabé tingma Iconio
1 Apquilvocmec alhta Pablo najan Bernabé tingma Iconio. Apquilantalhningvocmec alhta apcaneyquiclhilha judíos. Avanjec alhta apquiltimnaycam. Yejemoc alhta apquiltomja melyasquiyam aplhamoclhojo judíos najan metnaja judíos. 2 Apquilyascacmec alhta napocja judíos. Apquillovcasquic alhta metnaja judíos. Apquilmapsom alhta apquiltimescasac apquilpipma. 3 Acvoncaclho alhta apnaycam Pablo najan Bernabé. Apquiltimnam alhta amyaa mepqui apquillay. Am alhta elyascacmoc Visqui ingac. Apyimnatescasquic alhta almam apquilvalhoc actemaclha appayvam Visqui ingac (Dios). Apmesquic alhta apquilmopvan, yoyam ellanac asoc monquinatquiscama najan asoc sinpilapquiscama. 4 Apyaptacpec alhta napocja enlhitaoc tingma. Apquilpasmec alhta napocja enlhitaoc judíos. Napocja alhta najan apquilpasmac apóstoles apquilapajasomap. 5 Apquilpasmeclhec alhta judíos metnaja judíos najan apquilimja apmamyi. Apquililtamjoc alhta elticpam apyimpeoc apóstoles apquilapajasomap najan elyicna mataymong. 6 Lhama alhta apquillinga amyaa apquillhenamap. Yejemoc alhta apquinyajamco yoclhilhma Licaonia. Apquilvocmec alhta tingma Listra najan tingma Derbe najan poc tingma. 7 Apquililtimnasquic alhta najan tasic amyaa apquilvoycamlha.
Apyicnamap mataymong Pablo tingma Listra
8 Apnec alhta tingma Listra lhama enlhit mepqui aplhingam. Aptemaclha apquitcoc actimem colyimnatem alyiptetaclha apmancoc. Apnec alhta mataa nalhpop. Am alhta copvanac elhong. 9 Aplingac alhta as enlhit actemaclha aplhanma Pablo. Yejemoc alhta apquilano Pablo. Apyicpilcoc alhta Pablo actemaclha aclhanma apvalhoc as enlhit, yoyam etamalvomoc. 10 Apyimnatasquic alhta appayvam Pablo:
—Itnimiclha netin, ipeyvasiclha apmancoc —alhta aptomjac.
Apnilhtinquic alhta netin as enlhit. Inyicpintangvocmo alhta aplhingam. 11 Lhama alhta apquilvita actemaclha aptamjaycam Pablo. Yejemoc alhta apquilpalhimcaso actemaclha apquilpayvam apanco licaonia:
—¡Apquilvayventac ingilyapam diosaoc as nalhpop, apquilyitsomacpo enlhitaoc! —alhta intomjac amyaa apcanyacpo.
12 Apcanyacpec alhta Bernabé apvisay ingilyapam Júpiter. Apcanyacpec alhta Pablo apvisay ingilyapam Mercurio. Ayinyema alhta apmopvan apquiltimnaycam Pablo. 13 Ningatoc tingma Listra apyitna alhta tingma apponquinomap apmaclha Júpiter. Yejemoc alhta apvaa sacerdote apquinyema as tingma apponquinomap. Apnalantac alhta vayqui inquilinavaa, yoyam coticyo. Apquilsantac alhta najan yamit ilhnamoc tingma apatong. Apquililtamjoc alhta elpasmiclha apquililmalhnesquiscama najan elmesic asoc acticyovam, yoyam colvatnalhca. 14 Lhama alhta apquilvita as asoc Bernabé najan Pablo. Yejemoc alhta apquilyapta apnenyic apquilantalhnama. Apquinincamquic alhta nipyesicsa enlhitaoc, apquilpalhamamcaa:
15 —¡Quip elanojo enlhitaoc! ¿Soctomja apquiltomja nac as asoc quellhip? —alhta apquiltomjac. Enlhit nincoo lha ningno quellhip. Ningvaac nincoo, yoyam ongiltimnacsic amyaa. Elvatsaoc as asoc apquilyitquiscama dios. Elyiplaclha sat Dios Ingyapam apjalhnancoc aptomja apquillanay netin najan nalhpop najan yingmin acvanyam najan aclhamoclhojo asoc acnamco maa. 16 Apcavoc nic nat Dios Ingyapam, yoyam elvajanamcoc apquiltemaclha apancavo apquilanomacpo enlhitaoc lhalhma anco. 17 Inlingasalhquic nic nat mataa aptemaclha apanco Dios Ingyapam nipyesicsa enlhitaoc. Ayinyema ilhnic nat apmescama mataa asoc altamila. Ingmesquic mataa acmamay najan cotlaycaoc acyilhna. Apquilpayesaclhec mataa ingilvalhoc singmesa nintoycaoc acmenmalhem najan asoc, yoyam ongilitsovacsojo —alhta apquiltomjac Pablo najan Bernabé.
18 Naysicsa colyoyam alhta elvatsamcoc, invocmoc alhta apquilvalhoc appayvam apóstoles apquilapajasomap. Apquilvatsamquic alhta apquilmescama asoc acticyovam alvatnomalhquilha.
19 Yejemoc alhta apquilvaa judíos apquilinyema tingma Antioquía najan tingma Iconio. Apquillovquiscaac alhta enlhitaoc. Yejemoc alhta apyinjacpo mataymong Pablo. Apcanyacpec alhta ingyitsapo. Apquilyinyovasamquic alhta tap tingma. 20 Lhama alhta apcaneclho enlhit melyasquiyam tasic amyaa apyitnaclha Pablo. Yejemoc alhta aplhaticja. Aptalhningvoclhec alhta mocjam tingma. Secaseclha alhta intomjac apquilmiyaclho Pablo najan Bernabé tingma Derbe.
21 Yejemoc alhta apquiltinasamcaa mocjam tasic amyaa tingma Derbe. Aplhamaseclhec alhta enlhit melyasquiyam tasic amyaa. Apquiltajavoc alhta mocjam apquilmiyaclho tingma Listra najan tingma Iconio najan tingma Antioquía. 22 Aptomjac alhta Pablo najan Bernabé apquilanya enlhit melyasquiyam tasic amyaa: “Elyimnaticsojo mataa apquilvalhoc. Elinlhanmojo apquiltimem melyasquiyam tasic amyaa. Elyasamcojo quellhip: Incaymalhquic colhamojoc actemaclha acyajapmo ingilvalhoc, yoyam ongilpalhavomoc Dios apquilnancascama” —alhta apquiltomjac. 23 Apquilyacyesquic alhta Pablo najan Bernabé enlhit, yoyam etnejic apquinimsomap apmamyi moclhama Jesucristo apmolhama (iglesia). Yejemoc alhta apquililmalhnam actemaclha melmajay aptoycaoc. Apquilmalhnescasquic alhta as enlhitaoc. Am alhta elyascacmoc Visqui ingac as enlhitaoc.
Apquiltajemo Pablo najan Bernabé tingma Antioquía yoclhilhma Siria
24 Apquilyeycajangvoclhec alhta yoclhilhma Pisidia. Apquilvoclhec alhta yoclhilhma Panfilia. 25 Apquililtimnam alhta tasic amyaa tingma Perge. Natamin alhta apquilyasa tingma Atalia. 26 Apquilquinamtec alhta maa barco. Apquilmiyaclhec alhta tingma Antioquía apquilinyemayaclha alhta. Amamyi apquillhingam siclhoc anco alhta apquililmalhnesquisa Dios Ingyapam, yoyam eltamilsic Pablo najan Bernabé. Apquilvactamoc alhta mocjam. Apquilsovjoquic alhta apquilanyomap eltimjic. 27 Lhama alhta apquilvactamo tingma Antioquía. Apcansaclhoc alhta enlhitaoc Jesucristo apmolhama. Apquililtimnam alhta aclhamoclhojo actemaclha apquilanyomap eltimjic ayinyema Dios Ingyapam. Visqui ingac alhta aptomja apmayesquiscama atong, yoyam eltimjic najan melyasquiyam metnaja judíos. 28 Acvoncaclho alhta apma Pablo najan Bernabé nipyesicsa enlhitaoc melyasquiyam tasic amyaa.
Pablo y Bernabé en Iconio
1 Cuando llegaron a Iconio, siguiendo su costumbre entraron en la sinagoga de los judíos; y era tal la convicción con que hablaban que una gran multitud de judíos y de griegos creyó.
2 Pero los judíos que no quisieron creer, dañaron el ánimo de los que no eran judíos y los azuzaron contra los hermanos.
3 A pesar de eso, Bernabé y Pablo se quedaron allí mucho tiempo, y hablaban sin ningún temor y confiados en el Señor, que por su bondad y misericordia les concedió hacer milagros prodigiosos.
4 La gente de la ciudad estaba dividida, porque unos apoyaban a los judíos y otros a los apóstoles.
5 Entonces judíos y no judíos, y sus gobernantes, se juntaron con la intención de hacerles daño a los apóstoles y apedrearlos;
6 pero ellos se dieron cuenta y huyeron a Listra y Derbe, ciudades de Licaonia, y de allí fueron a todas las regiones cercanas,
7 donde predicaban el evangelio.
Pablo es apedreado en Listra
8 En Listra había un hombre lisiado de nacimiento; no podía mover los pies ni había caminado jamás. Estaba sentado,
9 escuchando a Pablo; y cuando Pablo lo vio a los ojos, comprendió que tenía fe para ser sanado.
10 Entonces Pablo levantó la voz y le dijo: «Levántate, y apóyate sobre tus pies.» Y aquel hombre dio un salto y comenzó a caminar.
11 Al ver la gente lo que Pablo había hecho, comenzó a gritar en lengua licaónica: «Los dioses han bajado en forma de hombres, y nos están visitando.»
12 A Bernabé lo llamaron Júpiter, y como Pablo era el que hablaba, a él lo llamaron Mercurio.
13 El sacerdote de Júpiter, que oficiaba en el templo que estaba frente a la ciudad, llevó hasta las puertas toros y guirnaldas, y les quería ofrecer sacrificios junto con la muchedumbre.
14 Cuando los apóstoles Bernabé y Pablo se enteraron de esto, se rasgaron la ropa y corrieron entre la multitud, y a gritos dijeron:
15 «Amigos, ¿por qué hacen esto? Nosotros somos unos simples mortales, lo mismo que ustedes. Hemos venido a decirles que se vuelvan al Dios de la vida, al creador del cielo, la tierra y el mar, y de todo lo que hay en ellos, y que se aparten de todo esto, que para nada sirve.
16 En el pasado, Dios permitió que la gente anduviera por sus propios caminos,
17 aunque no dejó de manifestar su poder al enviarnos toda clase de bienes, pues del cielo nos viene la lluvia, que hace fructificar la tierra para nuestro sustento y alegría.»
18 Cuando ellos dijeron esto, casi les fue imposible impedir que la multitud les ofreciera sacrificio.
19 En ese momento llegaron de Antioquía y de Iconio unos judíos que persuadieron a la multitud para que apedreara a Pablo; después de eso lo arrastraron y lo llevaron fuera de la ciudad, pues creían que estaba muerto.
20 Pero los discípulos lo protegieron, y Pablo se levantó y entró en la ciudad, y al día siguiente salió con Bernabé para Derbe.
21 Después de anunciar el evangelio en aquella ciudad y de hacer muchos discípulos, los dos regresaron a Listra, a Iconio y a Antioquía,
22 y allí infundían ánimo a los discípulos y los alentaban a mantener la fe. Les decían: «Para entrar en el reino de Dios nos es necesario pasar por muchas tribulaciones.»
23 También nombraron ancianos en cada iglesia, y luego de orar y ayunar los encomendaron al Señor, en quien habían creído.
El regreso a Antioquía de Siria
24 Luego de pasar por Pisidia, llegaron a Panfilia;
25 después predicaron el evangelio en Perge, y se fueron a Atalia;
26 de allí navegaron hasta Antioquía, en donde los habían encomendado a Dios para que hicieran la obra que ya habían cumplido.
27 Cuando llegaron, reunieron a la iglesia y narraron las grandes cosas que Dios había hecho con ellos, y cómo había abierto la puerta de la fe para que los no judíos entraran por ella.
28 Y allí se quedaron mucho tiempo con los discípulos.