La sabiduría y la ignorancia
1 La sabiduría hizo una casa
y le puso siete columnas labradas.
2 Hizo además una fiesta,
en la que ofreció el mejor vino.
Una vez puesta la mesa,
3 mandó mensajeras
a la parte alta de la ciudad,
para que desde allí gritaran:

4 «Jovencitos sin experiencia,
ya que les falta entendimiento,
vengan conmigo.
5 Vengan a gozar de mi banquete;
beban del vino que he preparado.
6 Si realmente quieren vivir,
déjense de tonterías
y actúen con inteligencia.

7 »Si corriges a los burlones,
solo ganarás que te insulten;
si reprendes a los malvados,
solo te ganarás su desprecio.
8 No reprendas a los burlones,
o acabarán por odiarte;
mejor reprende a los sabios,
y acabarán por amarte.
9 Educa al sabio,
y aumentará su sabiduría;
enséñale algo al justo,
y aumentará su saber.

10 »Todo el que quiera ser sabio
que comience por obedecer a Dios;
conocer al Dios santo
es dar muestras de inteligencia.
11 Yo, la sabiduría,
te daré muchos años de vida.
12 Si eres sabio,
tú eres quien sale ganando;
pero si eres malcriado,
sufrirás las consecuencias».

13 La ignorancia es escandalosa,
tonta y sinvergüenza.
14 Cuando está en su casa,
se sienta a la entrada misma;
cuando está en la ciudad,
se sienta donde todos la vean,
15 y llama a los distraídos
que pasan por el camino:

16 «Jovencitos inexpertos,
faltos de entendimiento,
¡vengan conmigo!
17 ¡No hay nada más sabroso
que beber agua robada!
¡No hay pan que sepa tan dulce
como el que se come a escondidas!»
18 Pero estos tontos no saben
que esa casa es un cementerio;
¡no saben que sus invitados
ahora están en el fondo de la tumba!
Arandu ha tavy
1 Arandu ojapo hogarã,
siéte hopyta jeguáva.
2 Karu guasurã ojuka hymba,
omohe'ẽ kaguy
ha ombosako'i imesa.
3 Kuña kuéra hembijokuáiva
omondo osapukáivo
táva ijyvateveha guive:
4 “Heko kuaa'ỹva tou ápe”.
Ha iñakã porã'ỹvape he'i:
5 “Peju, pe'u che rembi'u,
ha kaguy amohe'ẽ vaekue.
6 Pejeheja tavy rekógui
ha peikovéta,
peiko joáke
teko kuaa rapére”.

7 Oheko mbo'éva otĩ'ỹvape
ojeja'o,
ha oñemoñe'ẽva iñañávape,
ojeapo'i.
8 Eñemoñe'ẽ hova atãvape
ha ndaija'e mo'ãi nde rehe.
Eñemoñe'ẽ iñarandúvape
ha nde rayhúne.
9 Iñarandúvape opa eréva
omoaranduve chupe,
embo'e imba'e porãvape
ha oikuaavéta.
10 Ñandejára ñemomba'épe
oñepyrũ arandu,
Tupã marangatúpe reikuaárõ
he'ise ne aranduha.
11 Arandu reheve
reikove pukúta,
ha hetave áño rehasáta.
12 Ne arandu ramo
ou porãta ndéve,
nde rova atã ramo
ndéve jeýnte ivaíta.

13 Tavy ojogua
kuña ñe'ẽ reípe,
oikuaa'ỹva mba'eve
ha otĩ'ỹva.
14 Hóga rovái oguapy,
táva ijyvatevehápe,
15 ha opa ohasáva,
tape porãre ohóvape he'i:
16 “Peiko kuaa'ỹva peju ápe”.
Ha iñakã porã'ỹvape katu:
17 “Y oñemonda vaekue
ho'ysã porãve,
ha tembi'u
ñemiháme oje'úva heve.”
18 Ha ha'e ndoikuaái hógape
omanóvama oikoha,
ha imbohupa kuéra
omanóva retãmema oimeha.