Dar
1 »Cuando ustedes hagan una buena acción, no lo anuncien por todos lados; de lo contrario, Dios su Padre no les dará ningún premio.
2 »Si alguno de ustedes ayuda a los pobres, no se ponga a publicarlo en las sinagogas ni en los lugares por donde pasa la gente; eso lo hacen los hipócritas, que quieren que la gente los alabe. Les aseguro que ese es el único premio que ustedes recibirán.
3 »Cuando alguno de ustedes ayude a los pobres, no se lo cuente a nadie. 4 Así esa ayuda se mantendrá en secreto, y Dios el Padre, que conoce ese secreto, les dará a ustedes su premio.
Jesús enseña a orar
(Lc 11.2-4)
5 »Cuando ustedes oren, no hagan como los hipócritas. A ellos les encanta que la gente los vea orar. Por eso oran de pie en las sinagogas y en los lugares por donde pasa mucha gente. Pueden estar seguros de que no tendrán otra recompensa.
6 »Cuando alguno de ustedes ore, hágalo a solas. Vaya a su cuarto, cierre la puerta y hable allí en secreto con Dios, su Padre, pues él da lo que se le pide en secreto.
7 »Cuando ustedes oren, no usen muchas palabras, como hacen los que no conocen verdaderamente a Dios. Ellos creen que, porque hablan mucho, Dios les va a hacer más caso. 8 No los imiten, porque Dios, nuestro Padre, sabe lo que ustedes necesitan, aun antes de que se lo pidan.
9 »Ustedes deben orar así:

“Padre nuestro
que estás en el cielo:
Que todos reconozcan
que tú eres el verdadero Dios.
10 Ven y sé nuestro único rey.
Que todos los que viven
en la tierra te obedezcan,
como te obedecen
los que están en el cielo.
11 Danos la comida que necesitamos hoy.
12 Perdona el mal que hacemos,
así como nosotros perdonamos
a los que nos hacen mal.
13 Y cuando vengan las pruebas,
no permitas que ellas nos aparten de ti,
y líbranos del poder del diablo.”

14 »Si ustedes perdonan a otros el mal que les han hecho, Dios, su Padre que está en el cielo, los perdonará a ustedes. 15 Pero si ustedes no perdonan a los demás, tampoco su Padre los perdonará a ustedes.
El ayuno
16 »Cuando ustedes ayunen, no pongan cara triste, como hacen los hipócritas. A ellos les gusta que la gente sepa que están ayunando. Les aseguro que ese será el único premio que ellos recibirán. 17 Cuando ustedes ayunen, péinense bien y lávense la cara, 18 para que la gente no se dé cuenta de que están ayunando. Solo Dios, su Padre, quien conoce todos los secretos, sabrá que están ayunando y les dará su premio.
La riqueza verdadera
(Lc 12.33-36)
19 »No traten de amontonar riquezas aquí en la tierra. Esas cosas se echan a perder o son destruidas por la polilla. Además, los ladrones pueden entrar y robarlas. 20 Es mejor que amontonen riquezas en el cielo. Allí nada se echa a perder ni la polilla lo destruye. Tampoco los ladrones pueden entrar y robar. 21 Recuerden que la verdadera riqueza consiste en obedecerme de todo corazón.
22-23 »Los ojos son el reflejo de tu carácter. Así que, tu bondad o tu maldad se refleja en tu mirada.
El dinero
(Lc 16.13)
24 »Ningún esclavo puede trabajar al mismo tiempo para dos amos, porque siempre obedecerá o amará a uno más que al otro. Del mismo modo, tampoco ustedes pueden servir al mismo tiempo a Dios y a las riquezas.
Las preocupaciones
(Lc 12.22-31)
25 »No vivan pensando en qué van a comer, qué van a beber o qué ropa se van a poner. La vida no consiste solamente en comer, ni Dios creó el cuerpo solo para que lo vistan.
26 »Miren los pajaritos que vuelan por el aire. Ellos no siembran ni cosechan, ni guardan semillas en graneros. Sin embargo, Dios, el Padre que está en el cielo, les da todo lo que necesitan. ¡Y ustedes son más importantes que ellos!
27 »¿Creen ustedes que por preocuparse vivirán un día más? 28 Aprendan de las flores que están en el campo. Ellas no trabajan para hacerse sus vestidos. 29 Sin embargo, les aseguro que ni el rey Salomón se vistió tan bien como ellas, aunque tuvo muchas riquezas.
30 »Si Dios hace tan hermosas a las flores, que viven tan poco tiempo, ¿acaso no hará más por ustedes? ¡Veo que todavía no han aprendido a confiar en Dios!
31 »Ya no se preocupen por lo que van a comer, o lo que van a beber, o por la ropa que se van a poner. 32 Solo los que no conocen a Dios se preocupan por eso. Ustedes tienen como padre a Dios que está en el cielo, y él sabe lo que ustedes necesitan.
33 »Lo más importante es que reconozcan a Dios como único rey, y que hagan lo que él les pide. Dios les dará a su tiempo todo lo que necesiten. 34 Así que no se preocupen por lo que pasará mañana. Ya tendrán tiempo para eso. Recuerden que ya tenemos bastante con los problemas de cada día.
Jesús oñe'ẽ mba'éichapa oñepytyvõ vaerã oikotevẽvape
1 Pejapóvo oimeraẽ mba'e Tupãme pemomba'e guasu haguã ani pejapo opavave rovake pejechauka haguã. Upéicha pejapo ramo pende Ru oĩva yvágape nomyengoviái chéne peẽme mba'evépe.
2 Upévare, peipytyvõ ramo oikotevẽvape ani pemoherakuã opa rupi, ojapoháicha umi hova mokõiva umi tupaoha rupi, térã umi okaháre. Ha'e kuéra péicha ojapo oñeñe'ẽ porã haguã hese kuéra. Añetehápe ha'e peẽme, chupe kuéra niko oñemyengoviapáma oñemyengovia vaerã. 3 Peẽ peipytyvõ ramo oikotevẽvape, ani peheja oikuaa pende rapicha pehayhuvéva. 4 Kirirĩháme pejapo, ha péicha pende Ru ohecháva mba'épa pejapo kirirĩháme, omyengoviáta peẽme pene rembiapokue.
Jesús oñe'ẽ ñembo'ére
(Lc 11.2-4)
5 Peẽ peñembo'e jave, ani peñembo'e umi hova mokõi vaicha. Ha'e kuéra niko ñembo'yhápe oñembo'e umi judío kuéra tupao rupi, térã umi tape ojuasaha rupi ojehechauka haguã opavavépe. Añetehápe ha'e peẽme, chupe kuéra niko oñemyengoviapáma oñemyengovia vaerã. 6 Peẽ peñembo'éta vove katu, peike pende kotýpe, pemboty pene rokẽ, ha peñembo'e pende Rúpe pene añoháme. Ha pende Ru ohecháva mba'épa pejapo pene añoháme, omyengoviáta peẽme pene rembiapokue.
7 Peñembo'e jave ani pene ñe'ẽ heta rei, ojapoháicha umi Tupãre ojerovia'ỹva. Ha'e kuéra niko oimo'ã oñe'ẽ heta haguére Tupã ohendutaha chupe kuéra. 8 Ani pejapo ha'e kuéra ojapoháicha. Pende Ru niko oikuaáma voi pene remikotevẽ, peẽ pejerure mboyve chupe. 9 Upévare, kóicha peñembo'e vaerã:

Ore Ru yvágape reiméva,
toñemomba'e nde réra marangatu.
10 Eju ore sãmbyhy,
tojejapo ne rembipota
yvy ári yvágape guáicha.
11 Eme'ẽ oréve ore rembi'urã
ko árape guarã.
12 Eheja rei oréve
ore rembiapo vaikue,
ore roheja reiháicha
opavave ore rehe
ojapo vai vaekuépe.
13 Aníkena rehejátei
rojepy'a ra'ã.
Ore pe'a uvei ivaívagui.

14 Peẽ peheja rei ramo pende rehe ojapo vaívapa, pende Ru yvágape oĩva oheja reíta avei peẽme ivaíva pejapo vaekue hese. 15 Ndapehejái reíri ramo katu, umi pende rehe ojapo vaíva, pende Ru oĩva yvágape ndoheja rei mo'ãi peẽme pene angaipa.
Mba'éichapa namomba'e guasu Tupãme ja'u'ỹre mba'eve
16 Ndape'úi jave mba'eve Tupãme pemomba'e guasu haguã, ani peñembohovasy umi hova mokõi vaicha. Ha'e kuéra niko péicha ojapo ojechauka haguã ndo'úi jave hína mba'eve. Añetehápe ha'e peẽme, chupe kuéra niko oñemyengoviapáma oñemyengovia vaerã. 17 Peẽ ndape'úi jave mba'eve Tupãme pemomba'e guasu haguã, pejovahéi ha peñakãkarãi, 18 ani haguã avave ohechakuaa ndere'uiha mba'eve Tupãme remomba'e guasu haguã. Nde Ru añónte ohecháta pe ne añoháme rejapóva. Ha'e ohecha kuaáta ndéve ha omyengoviáta ndéve ne rembiapokue.
Mba'eta yvágape
(Lc 12.33-34)
19 “Ani pembyaty mba'eta ko yvy ári, tigua'ã ho'upahápe ha opa mba'e itujuhápe, ha mondaha oikehápe omonda haguã. 20 Pembyaty uvei mba'e reta yvágape, tigua'ã ho'upa'ỹháme ha opa mba'e ituju'ỹháme, ha mondaha oike'ỹháme omonda haguã. 21 Pe oĩháme ne mba'e reta, upépe avei remoĩta nde py'a.”
Ñande resa, ñande rekove omyesakã
(Lc 11.34-36)
22 Ñande resa niko hína pe ñande rekove omyesakãva. Nde resa hesãi ramo, omyesakãta nde rekove. 23 Nde resa nahesãi ramo katu, nde rekove iñipytũmbáta. Ha pe omyesakã vaerãva ndéve nde rekove iñypytũ ramo, piko mba'eichaiteve hypy'ũta ndéve pe pytũ.
Tupã ha mba'eta jerereko
(Lc 16.13)
24 Avave ndaikatúi ijára mokõivo. Ndaija'éine peteĩre ha ohayhúne pe ambuépe, térã ombojeroviáne peteĩme ha ojahéine pe ambuére. Ndaikatúi ñambojerovia Tupãme ha virúpe oñondive.
Tupã oñangareko ta'ýra kuérare
(Lc 12.22-31)
25 Upévare ha'e peẽme: Ani pejepy'apy mba'épa pe'úta térã mba'épa pemondéta peikove haguã. Ñande rekove nga'u piko namba'e guasuvéi tembi'úgui? Ha ñande rete umi aógui? 26 Pema'ẽ umi guyra árare ovevéva. Ha'e kuéra noñemitỹi, nomono'õi ha noñongatúi mamove. Opáichavo, pende Ru yvágape oĩva omongaru chupe kuéra. Peẽ niko mba'e guasueteve chugui kuéra. 27 Máva piko pende apytégui ojepy'apy haguére ikatúne ombojoapy hekove michĩ ra'ymínte jepe?
28 Maerã piko pejepy'apy pemonde vaerãre? Pema'ẽ umi yvoty ñúme guáre, mba'éichapa okakuaa, omba'apo ha ojapo'ỹre mba'eve. 29 Che ha'e peẽme, mburuvicha guasu Salomón jepe opa ijeguaka reheve naiporãi vaekue umi yvoty iporãháicha. 30 Ha Tupã péicha omondérõ umi ka'avo ñúme opu'ãva ko'ágã, ha ko'ẽrõ ojehapýtava tatakuápe, ko'yteve pene mondéta peẽme, peẽ tekove jerovia'ỹ. 31 Upévare, ani pejepy'apy ha peje: ‘Mba'éiko ja'úta? Mba'éiko ñamboy'úta? Mba'éiko ñamondéta?’ 32 Opa ko'ã mba'ére niko ojepy'apy umi Tupãre ojerovia'ỹva. Peẽ katu niko oĩ pende Ru yvágape oikuaáva peikotevẽha ko'ã mba'ére. 33 Upévare, pejepy'apy uvei Tupã sãmbyhýre pejapo haguã hembipota. Upéi oñeme'ẽta peẽme opa ko'ã mba'e avei. 34 Ani pejepy'apy ko'ẽrõguáre, peheja umíva ko'ẽrõrã. Ani pembojo'a jepy'apy peteĩ árape ijehegui voínte oguerúvape.