Jacob envía mensajeros a Esaú
1 1 (2) Jacob continuó su viaje, y en el camino unos ángeles de Dios salieron a su encuentro. 2 2 (3) Cuando Jacob los vio, dijo: «¡Pero si aquí también acampa Dios!» Por eso llamó a ese lugar «Dos campamentos».
3-4 3-4 (4-5) Después de eso, Jacob envió unos mensajeros a su hermano Esaú, que vivía en la región de Edom. Los mensajeros tenían instrucciones de decirle a Esaú:

«Su hermano Jacob se pone a sus órdenes y le hace saber que todo este tiempo ha estado viviendo con su tío Labán. 5 5 (6) Ahora es dueño de vacas, burros, ovejas y cabras, y además tiene esclavos y esclavas. También le suplica que usted lo reciba con bondad».

6 6 (7) Cuando los mensajeros regresaron, le dijeron a Jacob: «Fuimos y hablamos con su hermano Esaú, y él mismo viene a recibirlo, al frente de cuatrocientos hombres».
7 7 (8) Jacob se asustó mucho, así que dividió a su gente y a su ganado en dos grupos, 8 8 (9) pues pensó: «Si Esaú llega y ataca a uno de los grupos, al menos el otro grupo podrá escapar». 9 9 (10) Y Jacob hizo esta oración:

«Dios mío, tú eres el Dios de mi abuelo Abraham y de mi padre Isaac. Tú me ordenaste regresar a mi tierra, con mis parientes, y me prometiste tu ayuda. 10 10 (11) Siempre me tratas con mucha bondad, aunque no lo merezco, pues soy yo quien debe servirte. Cuando crucé el río Jordán, solo tenía un palo para defenderme, pero ahora tengo gente y ganado para formar dos grupos. 11-12 11-12 (12-13) Tú me prometiste que me iría bien, y que mis descendientes llegarían a ser como la arena del mar, que no se puede contar. ¡Líbrame ahora de mi hermano Esaú! Tengo miedo de que venga y nos ataque a todos».

13 13 (14) Esa noche Jacob durmió en aquel lugar. De los animales que tenía, apartó para regalarle a su hermano 14 14 (15) doscientas cabras, veinte chivos, doscientas ovejas, veinte carneros, 15 15 (16) treinta camellas con sus crías, cuarenta vacas, diez toros, veinte burras y diez burros. 16 16 (17) Entregó a sus sirvientes cada manada por separado, y les ordenó adelantarse y mantenerse a distancia unos de los otros. 17 17 (18) Al guía de la primera manada le ordenó:

«Cuando te encuentres con mi hermano Esaú, y él te pregunte quién eres y a dónde vas, y de quién son todos estos animales, 18 18 (19) le dirás que son míos, pero que yo se los regalo. Dile también que yo vengo detrás de ti».

19 19 (20) Estas mismas instrucciones les dio al segundo y al tercer guía, y a los que iban tras las manadas. A todos ellos los obligó 20 20 (21) a decir que él venía siguiéndolos. Y es que Jacob pensaba: «Voy a calmar a Esaú con estos regalos, y así, cuando me vea, me recibirá bien».
21 21 (22) Luego de enviar esos regalos, Jacob se quedó a pasar la noche en el campamento.
La lucha de Jacob
22-23 22-23 (23-24) Esa misma noche Jacob se levantó, tomó todas sus posesiones, y junto con su familia cruzó el arroyo Jaboc. 24 24 (25) Y luego él solo regresó al otro lado y allí luchó con un desconocido hasta que el sol salió. 25 25 (26) Cuando el desconocido se dio cuenta de que no podía vencer a Jacob, lo golpeó en la cadera, y se la zafó. 26 26 (27) Entonces el desconocido le dijo:

—¡Suéltame! ¡Ya salió el sol!

Pero Jacob le respondió:

—No te suelto si no me bendices.

27 27 (28) El desconocido le preguntó:

—¿Cómo te llamas?

Cuando Jacob le dio su nombre, 28 28 (29) el desconocido dijo:

—Ya no te vas a llamar Jacob. Ahora vas a llamarte Israel, porque has luchado con Dios y con los hombres, y has vencido.

29 29 (30) Entonces Jacob le dijo:

—Ahora te toca decirme cómo te llamas.

Pero el desconocido respondió:

—¡Pues ya debieras saberlo!

Luego bendijo a Jacob, 30 30 (31) y por eso Jacob llamó a ese lugar Penuel, pues dijo: «¡He visto a Dios cara a cara, y todavía sigo con vida!»
31 31 (32) Cuando el sol salió, Jacob se fue de Penuel, pero iba cojeando. 32 32 (33) Por eso hasta el día de hoy los israelitas no comen del músculo que cubre la cadera de ningún animal, porque fue allí donde Jacob fue golpeado.
1 Ko'ẽ mboyve, Labán opu'ã ohetũ itajýra kuéra ha imemby kuérape, ohovasa chupe kuéra ha upéi oho jey hógape.
Jacob ha Esaú ojotopa
2 Jacob oipykúi tape ha osẽ huguãitĩvo Tupã remimbou*f** kuéra. 3 Ha Jacob ohechávo chupe kuéra he'i: “Kóva hína Tupã rekoha”.
Upévare upe oguahẽ hague ombohéra Mahanaim. 4 Jacob omondo henonderã hembijokuái kuéra yvy hérava Seír, Edom retãme, ityke'ýra Esaú rendápe. 5 Ha he'i chupe kuéra:
—Kóicha peje karai Esaúpe: “He'ika ndéve Jacob oiko hague Labán ndive ko'ágã peve ha oho jeymaha itúva rógape. 6 Oguerekoha heta vaka, vúrro, ovecha, hembiguái kuimba'e ha kuñáva, ha ne momarandu oñemoĩ porãségui ne ndive.”
7 Ou jeývo Jacob rembijokuái he'i chupe:
—Roñemboja nde ryke'y Esaú rehe ha rojuhu ouha ndéve 400 kuimba'e reheve.
8 Jacob okyhyje ha ojepy'apy. Omboja'o hogagua kuéra mokõi atýpe ha upéicha avei ijovecha, vaka ha kaméllo kuéra. 9 He'i ipy'apýpe:
“Ojeity ramo Esaú peteĩ atýre, upe ambue ikatúta okañy chugui.”
10 Upéi Jacob oñembo'e kóicha:
“Tupã, che jarýi Abraham ha che ru Isaac Jára, ejapysakami che ñembo'ére. Ere vaekue niko chéve aha jey haguã che retãme ha reimetaha che ndive. 11 Chéve niko ndaijái voi kuri ahupytývo umi mba'e porãita reme'ẽva chéve, ha upe py'a porã reiporúva che ndive. Ahasávo Jordán mboypýri areko vaekue peteĩ yvyra ajekohánte che pópe, ha ko'ágã ajevy mokõi aty guasu reheve. 12 Ani kena che reja ha'a che ryke'y Esaú pópe. Akyhyje ou ramo guarã ore jukapávo, che rembireko kuéra ha che mitã nguérape avei. 13 Ne mandu'áke reme'ẽ hague chéve ne ñe'ẽ osẽ porãtaha chéve opa mba'e, ha reme'ẽtaha chéve ñemoñare ikatu'ỹva ojepapa heta etereígui, yvyku'i ra'ỹi yguasu rembe'ýpe guáicha.”
14-16 Ohasa rire upépe pyhare, oiporavo hymba kuéra apytégui ome'ẽ haguã jopói ramo ityke'ýra Esaúpe: 200 kavara kuña ha 20 máchova, 200 ovecha kuña ha 20 máchova, 30 kaméllo imemby ramóva imemby kuéra reheve, 40 vaka ha 10 tóro, 20 vúrro kuña ha 10 máchova. 17 Upéi omboatýra atýra ha ome'ẽ hembiguái kuérape ogueraha haguã ityke'ýra Esaúpe he'ívo:
—Tapeho che renonderã, ha ani peho oñondivepa.
18-19 Tenonde guápe he'i:
—Nde juhúvo che ryke'y Esaú ha oporandu ndéve mávapa nde jára, mamópa reho ha máva mba'épa umi mymba reraháva, ere chupe: “Ko'ãva Jacob mba'e ha ogueruka ndéve jopói ramo; ha'e voi ou hína ore rapykuéri”.
20-21 Upéicha avei he'i umi hapykuerigua ogueraháva hymba kuérape. Jacob he'i ipy'apýpe: “Ambopochy jeráta chupe ko'ã jopói amondóva che renonderã reheve. Upéicha ramo ikatu ndaipochy véima che ndive aguahẽvo hendápe.”
22 Upévare omondo umi jopói henonderã, ha opyta upe pyhare hekohápe.
Jacob oñorãirõ Tupã ndive
23 Upe pyharépe voi ogueraha mokõive hembireko, mokõive ikuña ha umi 11 ita'ýra ha ombohasa chupe kuéra ysyry Jaboc mboypýri. 24 Ogueraha avei opa mba'e oguerekóva, 25 ha opyta ha'eño tapykuépe. Upérõ ou peteĩ oñorãirõva hendive ko'ẽmba peve. 26 Ha ohechávo ndaipu'akaiha Jacob rehe, oinupã humbýpe ha omokarẽ. 27 Upéi he'i chupe:
—Epoi che hegui, ko'ẽmbáma niko.
Jacob he'i chupe:
—Ndapoi mo'ãi nde hegui nda che rovasái ramo.
28 Upe kuimba'e oporandu chupe:
—Mba'éichapa nde réra?
Ha'e he'i:
—Jacob.
29 Ha upe kuimba'e he'i chupe:
—Na nde réra mo'ãvéi upéicha. Nde rérata Israel, reñorãirõ haguére Tupã ha kuimba'e kuéra ndive, ha nde pu'aka hese kuéra.
30 Jacob he'i chupe:
—Ha ndépa mba'éicha nde réra?
Ha upe kuimba'e he'i:
—Maerãpa reikuaase?
Ha upepete voi ohovasa chupe. 31 Jacob he'i: “Ahecha Tupã rova tee ha namanói.” Upévare ombohéra Penuel upe oñorãirõ hague.
32 Kuarahy osẽ jave, Jacob oguata karẽ ohóvo, Penuélgui osẽvo. 33 Umi Israelgua ko'agãite peve, ho'u ramo so'o ndo'úi humby rajygue, Tupã oinupã haguére humby rupi Jacóbpe ha omokarẽ chupe.