1 Entonces decidí ver qué de bueno ofrecen los placeres, ¡pero tampoco a esto le encontré sentido! 2 Y concluí que las diversiones son una locura, y que los placeres no sirven para nada.
3 Hice luego la prueba de beber mucho vino y de cometer las más grandes tonterías. Quería ver qué de bueno le encuentra la gente a sus pocos años de vida en este mundo. Pero hice esto sabiendo lo que hacía. Nunca perdí el control de la situación. 4 Todo lo hice en grande: construí mis propias casas, planté mis propios viñedos, 5 cultivé mis propios jardines, y en mis huertos planté toda clase de árboles frutales. 6 También mandé construir represas de agua para regar los árboles que allí crecían. 7 Llegué a tener muchos esclavos y esclavas, y también tuve más vacas y ovejas que todos los que reinaron en Jerusalén antes que yo. 8 Llegué a tener montones de oro y plata, y me quedé con las riquezas de otros reyes y de otras naciones. Tuve a mi servicio hombres y mujeres que cantaban para mí, y gocé de todos los placeres humanos, pues tuve muchas mujeres.
9 Entre los que reinaron en Jerusalén antes que yo, nunca nadie fue tan importante ni tan sabio. 10 Hice todo lo que quise, todo lo que se me ocurrió. Disfruté plenamente de todos mis trabajos, pues bien ganado me lo tenía.
11 Luego me puse a pensar en todo lo que había hecho, y en todo el trabajo que me había costado hacerlo, y me di cuenta de que nada de esto tenía sentido; todo había sido como querer atrapar el viento. ¡En esta vida nadie saca ningún provecho!
Nada nos llevamos de este mundo
12 Como yo era el nuevo rey, y no podía hacer más de lo que ya estaba hecho, me puse a pensar en lo que significa ser sabio y ser tonto. 13 Entonces me di cuenta de que ser sabio es como andar en la luz, y que ser tonto es como andar a oscuras, 14 pues el sabio sabe lo que hace, pero el tonto no sabe nada de nada.
Pero también me di cuenta de que todos tenemos un mismo final, 15 así que me puse a pensar: «¿Qué gano yo con ser tan sabio, si al fin de cuentas moriré igual que los tontos? ¡Esto no tiene ningún sentido!» 16 Como los sabios mueren igual que los tontos, y como todo se olvida con el tiempo, después nadie vuelve a acordarse ni de unos ni de otros.
17 Como nada en este mundo me causaba alegría, terminé por aborrecer la vida. Lo cierto es que nada tiene sentido; ¡todo es como querer atrapar el viento!
18 También terminé por aborrecer el haber trabajado tanto en esta vida, pues el fruto de todo mi trabajo tendría que dejárselo a quien reinara después de mí, 19 sin importar que ese nuevo rey fuera sabio o tonto. ¡Realmente no tiene sentido que alguien venga y se quede con todo lo que tanto trabajo nos ha costado llegar a tener!
20 Una vez más me desanimó el haber trabajado tanto en esta vida. 21 Resulta que algunos ponemos a trabajar nuestra sabiduría, nuestros conocimientos y experiencia, ¡tan solo para dejarle todos nuestros bienes a quien nunca hizo nada para ganárselos! ¡Eso está muy mal, y no tiene ningún sentido! 22 Después de tantos trabajos, esfuerzos y preocupaciones, ¿qué nos llevamos de este mundo? ¡Nada! 23 Nuestra vida está llena de dolor y sufrimiento; ni de noche logramos descansar. ¡Eso no tiene sentido!
24 Lo mejor que podemos hacer es comer y beber, y disfrutar de nuestro trabajo. He podido darme cuenta de que eso es un regalo de Dios, 25 pues si no fuera por él, ¿quién podría comer y estar alegre? 26 Cuando Dios quiere a alguien, le da sabiduría y conocimientos, y lo hace estar alegre; en cambio, al que desobedece lo hace trabajar y amontonar mucho dinero, para luego dárselo todo a quien él quiere. ¡Pero eso tampoco tiene sentido! ¡Es como querer atrapar el viento!
1 Ha'e avei che jupe: “Ko'ágã ahecháta mba'épa oiko avy'a ramo, teko porã ame'ẽta che jupe”. Upéva nipo tavy reko porúnte avei ra'e! 2 Ha ajuhu, japukáva ra'e tarováguinte ha vy'a katu ndaha'éi mba'eve. 3 Che apytu'ũ arandu meme, aha'ãse mo'ã kaguýpa che mopu'ã, ha ajeity ipype aikuaa potávo, upévapa pe mba'e iporãvéva yvypórape guarã, oikove mbykymi aja ko arapýpe. 4 Heta mba'e tuicháva ajapo. Chéve guarã ajapouka óga guasu-guasu, areko parralty che mba'e teéva. 5 Ajapo che kokuerã ha añotỹ ipype opaichagua yvyra rakã hi'áva. 6 Ajoko ysyry ambo'y porã haguã umi yvyra añotỹva; 7 ajogua tembiguái kuñáva ha kuimba'éva ha areko ave imongakuaapy che rógape voi oikove ypy vaekue; areko avei vaka ha ovecha, hetaiteve oimeraẽva che mboyve oĩ vaekue Jerusalénpegui. 8 Ambyaty heta óro ha pláta, mba'e reta oguereko vaekue ambue kuéra mburuvicha ha ambue henda rupi guare ave. Areko opurahéiva, kuñáva ha kuimba'éva, areko opaichagua vy'a ha heta che kuña. , 9 Yvypóra imomba'e guasuha vaekue che, ha umi che arekóva, hetaiteve umi che mboyve guare oguereko vaekuégui Jerusalénpe. Upéi ave, arandu nda che rejái. 10 Ajaposéva ajapómi, nambotovéiva araka'eve oimehaichagua vy'a. Avy'a che py'aite guive opa che rembiapóre ha upe vy'a upéva che repyme'ẽ. 11 Añemoĩ upéi añamindu'u umi ajapo vaekuére, hasy vaekue chéve ijapo ha ahecha kuaa tavy reko poru reinteha opa mba'e, jajekoséva ramo guáicha yvytu, ha ndaiporiha mba'eve iporãva ko arapýpe. 12 Upéi añemoĩ ahesa'ỹijo mba'épa pe arandu, pe tovatavy ha pe výro. Mba'e nipo ojapovéne pe mburuvicha ramo oikóva che rire, che ajapo'ỹ vaekue? 13 Ha ajuhu arandu iporãveha výrogui, iporãveháicha ára sakã pytũgui. 14 Iñarandúva oiporu porã hesa, yvypóra katu oiko pytũguýpe. Ha upépe ahecha maymávape oha'arõha peteĩ mba'énte, 15 ha ha'e che jupe: “Ivýrovape oha'arõva, che ra'arõ avei chéve, aipórõ, mba'épe iporã chéve pe arandu. Upéva jepeve jatavy poru rei! 16 Ha avave naimandu'a mo'ãi araka'eve iñarandúvare ha ivýrovare ave; ára ohasa ha ohasávo opa mba'égui oiko tesarái, ha iñarandúva ha ivýrova omano peteĩcha.”
17 Ipahávo aguero'yrõ tekove, opa mba'e oikóva ko arapýpe opẽ jeýnte che rehe. Añetehápe, opa mba'énte tavy reko poru rei, ojejokose ramo guáicha yvytu! 18 Ipahávo aro'yrõ, ndacha'evéi avei mba'etaite ajapo vaekue ko árape ahejapaite vaerã jeýnte ajapo vaekue ko arapýpe, ahejapaite vaerã jeýnte che rekoviarépe. 19 Ha peteĩ mba'e oiko vaerã katuete: upe che rekoviare, taiñarandu térã taivýro, oñembojára vaerã opaite arandu ha ñeha'ãme ahupyty vaekuére ko arapýpe. Opa mba'énte voi tavy reko poru rei! 20 Ahechávo umi ajapo vaekue ko arapýpe, ambyasy amba'apo hetaite hague, 21 oime niko omoĩ vaekue arandu, mba'e kuaa ha heta mba'e ohasa vaekue hembiapópe, oheja haguã jeýnte opa mba'e pe nomba'apói vaekue ohupyty haguãme. Ha upéva ha'e tavy reko poru rei ha ñeporomboheko joja'ỹ nde tuicháva! 22 Ipahápe, mba'e piko yvypóra oguenohẽ pe hetaite omba'apógui ha hetaite ojepy'apýgui ko arapýpe? 23 Oikove aja pukukue oiko asy, ipohýi chupe tekove; pyhare jepe ndopytu'úi iñapytu'ũ. Ha upéva avei tavy reko poru rei! 24 Mba'e porãve ojapo vaerã yvypóra, okaru ha omboy'u, ha ovy'a porã hembiapokuére, ajuhu niko upéva avei ouha Tupãgui. 25 Máva piko ikatu okaru ha ovy'a ndaha'éi ramo ha'e rupi? 26 Jahecha Tupã ome'ẽha arandu, mba'e kuaa ha vy'a umi ha'e ohecha porãvape; umi heko ky'ávape katu, oheja oñakã rapu'ã ha ombyaty heta mba'e, ome'ẽ haguã upéi umi ha'e ohecha porãvape. Kóva avei tavy reko poru ha yvytu jokose!