Jonatán ataca a los filisteos
1-7 Saúl acampó en Migrón, bajo un árbol, en las afueras de Guibeá. Con él estaban seiscientos soldados y el sacerdote Ahías, que era hijo de Ahitub y sobrino de Icabod. Su abuelo era Finees, hijo del sacerdote Elí, que había servido a Dios en Siló.
Jonatán le dijo al joven que le ayudaba a cargar su armadura:

—Ven, acompáñame al otro lado. Vamos a acercarnos al ejército de los filisteos. Aunque somos pocos, con la ayuda de Dios los vamos a derrotar.

Su ayudante le respondió:

—Haga usted lo que mejor le parezca. Por mi parte, yo lo apoyaré en todo.

Jonatán se fue sin que nadie lo supiera, ni siquiera su padre. 8 Cuando se acercaron a donde estaban los filisteos, Jonatán le dijo a su ayudante:

—Ven, vamos a acercarnos a ellos, para que nos vean. 9 Si nos dicen: “Alto ahí; no se muevan hasta que lleguemos a donde están”, así lo haremos. 10 Pero si nos dicen que vayamos a donde ellos están, esa será la señal de que Dios nos ayudará a derrotarlos.

11 Entonces se acercaron. Y cuando los filisteos los vieron, se dijeron unos a otros: «Miren, los israelitas ya están saliendo de sus escondites».
12 Enseguida le gritaron a Jonatán y a su ayudante: «¡Vengan acá, que les vamos a decir algo!»
Jonatán le dijo a su ayudante: «Vayamos, pues Dios nos ayudará a vencerlos». 13 Así que subió ayudándose con pies y manos, y tras él subió su ayudante. A cada soldado filisteo que encontraba, lo hería, y su ayudante lo mataba. 14 En ese ataque, y en un lugar tan estrecho, Jonatán y su ayudante mataron a unos veinte hombres. 15 Además, Dios hizo que temblara la tierra, y el ejército filisteo se asustó mucho.
16 Saúl había puesto en Guibeá de Benjamín unos vigilantes, y cuando estos vieron que el ejército filisteo estaba huyendo en completo desorden 17 fueron a decírselo a Saúl. Entonces él ordenó pasar lista, para ver quién faltaba.
Una vez que se pasó lista, le informaron a Saúl que faltaban Jonatán y su ayudante. 18 Como en esos días los israelitas tenían con ellos el cofre del pacto de Dios, Saúl le dijo al sacerdote Ahías: «Trae el cofre y consulta a Dios qué debemos hacer». 19 Sin embargo, al darse cuenta de que aumentaba la confusión en el campamento de los filisteos, le dijo a Ahías: «Ya no hace falta que lo traigas».
20-23 Los soldados filisteos estaban tan confundidos que se mataban unos a otros. Entonces Saúl reunió a todos sus hombres, y juntos se lanzaron a la batalla. Durante mucho tiempo algunos israelitas habían sido obligados a formar parte del ejército filisteo, pero en ese momento se unieron al ejército de Saúl y Jonatán. Y cuando los israelitas que se habían escondido en los cerros de Efraín supieron que los filisteos estaban huyendo, fueron también a perseguirlos. Así fue como la batalla llegó hasta Bet-avén.
El juramento de Saúl
24 Todos los israelitas estaban muy cansados, pero ninguno de ellos había comido porque Saúl había hecho este juramento: «Todo el que coma algo antes del anochecer, y antes de que me haya vengado de mis enemigos, será condenado a muerte».
25-27 La gente tenía mucho miedo del juramento de Saúl, así que cuando llegaron a un bosque donde había mucha miel, ninguno de ellos se atrevió a probarla. Como Jonatán no estaba enterado del juramento que había hecho su padre, tomó miel con el palo que llevaba en su mano, y en cuanto la probó, cobró nuevas fuerzas.
28 Pero uno de los soldados le dijo:

—Su padre ha hecho un juramento. Cualquiera que coma algo hoy, quedará bajo maldición y será condenado a muerte. Por eso, aunque estamos muy cansados, no hemos comido nada.

29 Jonatán respondió:

—¡Con ese juramento mi padre le ha hecho mucho daño al pueblo! Si yo, con un poco de miel, he recobrado las fuerzas, 30 imagínense cómo habría sido si el ejército hubiera comido hoy de la comida de nuestros enemigos: ¡su victoria habría sido mayor!

31 La batalla se extendió desde Micmás hasta Aialón, y no paró hasta que los israelitas derrotaron a los filisteos. Pero los israelitas terminaron muy cansados, 32 así que esa misma noche tomaron las ovejas, vacas y terneros que les habían quitado a los filisteos, y los mataron, comiéndose la carne con todo y sangre. 33 Pero alguien le dijo a Saúl:

—La gente está comiendo carne con sangre, y Dios nos ha prohibido hacer eso.

Enojado, Saúl dijo:

—¡Ustedes nunca obedecen a Dios! Tráiganme pronto una piedra grande, y díganle a la gente que traiga aquí su toro o su oveja. 34 Que los maten aquí, y se los coman sin sangre. Así no ofenderán a Dios.

Esa misma noche cada uno llevó su propio toro y lo sacrificó allí. 35 En ese lugar Saúl construyó por primera vez un altar para adorar a Dios. 36 Luego les dijo a sus soldados:

—No pasará esta noche sin que acabemos con los filisteos y nos quedemos con todas sus pertenencias.

Y ellos le contestaron:

—Haremos todo lo que usted nos mande.

Pero el sacerdote le dijo:

—Primero debemos consultar a Dios.

37 Entonces Saúl le preguntó a Dios: «¿Puedo perseguir a los filisteos? ¿Nos ayudarás otra vez a vencerlos?» Pero Dios no le contestó, 38 así que Saúl les dijo a los jefes de su ejército:

—Acérquense y díganme por culpa de quién Dios no me responde. 39 Les juro por Dios que morirá, aunque se trate de mi hijo Jonatán.

Pero ninguno le respondió. 40 Entonces Saúl le dijo a todo el pueblo:

—Pónganse ustedes de aquel lado, y mi hijo Jonatán y yo nos pondremos de este otro.

Y el pueblo le respondió:

—Haremos todo lo que usted nos mande.

41 Saúl echó suertes y le pidió al Dios de Israel: «Dime quién tiene la culpa, si Jonatán, el pueblo, o yo».
La suerte recayó sobre Jonatán y Saúl, de modo que el pueblo quedó libre de culpa. 42 Entonces Saúl dijo: «Ahora echemos suertes entre Jonatán y yo».
Como la suerte recayó sobre Jonatán, 43 Saúl le dijo:

—Dime lo que hiciste.

Y Jonatán le respondió:

—Lo único que hice fue probar un poco de miel. ¿Por eso me van a matar?

44 Saúl le contestó:

—¡Jonatán, que Dios me castigue duramente si no mueres!

45 Pero la gente se opuso a Saúl:

—De ninguna manera vamos a permitir que Jonatán muera. Gracias a él, y con la ayuda de Dios, Israel ha alcanzado una victoria total.

Así fue como la gente le salvó la vida a Jonatán.
46-52 Por su parte, Saúl ya no persiguió a los filisteos, así que estos se fueron de regreso a su tierra. A pesar de todo esto, los israelitas estuvieron en guerra con los filisteos mientras Saúl fue rey de Israel. Por eso Saúl siempre tenía en su ejército a los jóvenes más fuertes y valientes.
Después de esto, el rey Saúl siguió luchando contra Moab, Amón, Edom, los reyes de Sobá, los filisteos y los amalecitas. Venció a todos sus enemigos, y alcanzó grandes triunfos. Así fue como libró a Israel de los pueblos que les robaban todo lo que tenían.
Saúl tuvo tres hijos, que fueron Jonatán, Isví y Malquisúa. También tuvo dos hijas; la mayor se llamaba Merab, y la menor, Mical. Su esposa se llamaba Ahinóam, y era hija de Ahimaas. El general de su ejército se llamaba Abner, y era hijo de Ner, tío de Saúl. El padre de Saúl y el padre de Abner eran hermanos.
Jonatán ojapo imombe'upyrã
1 Peteĩ ára Jonatán, Saúl ra'y, he'i iñirũme:
—Eju jahasa ysyry mboypýri ha jaha ñandyry upe filistéo aty rehe oĩva upépe.
Jonatán katu nomombe'úi mba'eve itúvape. 2 Itúva oñemohenda ra'e peteĩ ijyvateha apýpe, peteĩ granáda máta guýpe ojejykyihápe trígo, ha omoirũ chupe 600 ñorãirõhára. 3 Pe efod*f** rerekua vaekue upérõ Ahías. Kóva Ahitub ra'y ha Icabod sovríno; kóva Finees ra'y ha Elí niéto; upéva pa'i vaekue tupao Sílope.
Avave ndoikuaái Jonatán oho hague. 4 Upe aja ha'e oñeha'ã oguahẽ oĩháme upe filistéo aty. Pe ojehasa ha oĩ mokõi ita guasu pa'ũme, hérava Bosés ha Sene, 5 peteĩ nórte gotyo Micmás rovái ha upe ambue sur gotyo, Guibeá rovái. 6 Jonatán he'i iñirũme:
—Jahasa mboypýri oĩháme upe ñande'ỹva aty. Ikatu mba'éko Ñandejára ñane pytyvõ. Chupe guarã niko ndahasýi mba'eve, ta heta térã ta mbovy umi oñorãirõva.
Iñirũ he'i chupe:
7 —Ejapo katu ndéve iporãveháicha. Aime nde ykére ajapo haguã eréva chéve.
8 Jonatán he'i chupe:
—Jahasáta mboypýri oĩháme umi kuimba'e ha jajechaukáta chupe kuéra. 9 He'i ramo ñandéve ñaha'arõ haguã chupe kuéra toguejy ñaĩháme, japytáta ha ndajajupi mo'ãi oĩháme ha'e kuéra. 10 He'i ramo jajupi haguã, jajupíta. Upéva he'iséta Ñandejára omoĩha chupe kuéra ñande pópe.
11 Ha péicha mokõive ojechauka upe filistéo atýpe. Ha'e kuéra ohechávo chupe kuéra he'i ojupe: “Ma'ẽmi, osẽma umi hebréo ikañyhágui!” 12 Ha upérõ osapukái Jonatán ha iñirũme:
—Pejupi ko'ápe, oĩ romombe'uséva peẽme!
Jonatán he'i iñirũme:
—Jaha katu, Ñandejára omoĩta chupe kuéra Israelgua pópe.
13 Jonatán ojapyhara oiporúvo ipy ha ipo, ha iñirũ oho hapykuéri. Umi Jonatán oitývape yvýre, iñirũ ojuka upepete voi. 14 Péicha peteĩ hýupe Jonatán ha iñirũ ojuka 20 kuimba'e rupi peteĩ sapy'aitépe. 15 Opa oĩva tekohápe ha okápe okyhyje eterei. Umi ñorãirõhára aty ha umi ohóva oporomonda okyhyje avei. Upévo avei oiko yvy ryrýi ha tuicha oñemondýi filistéo kuéra.
16 Umi ma'ẽhára oĩva Saúl ndive Guibeá Benjamín guápe ohecha filistéo kuéra oñaniha opa gotyo sarambi kuépe. 17 Upérõ Saúl he'i iñirũ nguéra ñorãirõhárape:
—Peipapa, jahecha mávapa ndaipóri ñande apytépe.
Ojejuhu ndaiporiha Jonatán ha iñirũ. 18 Pe árape Tupã efod oĩ Israelgua apytépe ha Saúl he'i Ahíaspe:
—Eru ñandéve Tupã efod.
19 Saúl oñe'ẽ aja upe pa'i ndive, tuichave ohóvo filistéo rekohápe upe sarambi. Ha Saúl he'i pa'ípe:
—Eru'ỹnte.
20 Upérõ Saúl ha iñorãirõhára oñombyaty ha ojeity ñorãirõme. Upe sarambi filistéo apytépe tuicha itereígui ha'e kuéra voi ojojukapa. 21 Avei umi hebréo aréma oikóva filistéo kuéra ndive ha osẽ vaekue oñorãirõ haguã ijyke rehe kuéra, ohasa Israelgua, Saúl ha Jonatánpe omoirũva, ykére. 22 Umi Israelgua okañy vaekue Efraingua yvyty rupi, oikuaávo filistéo kuéra ogueviha, ojepoi hapykuéri kuéra ojuka haguã. 23 Pe ñorãirõ ojepyso Bet-Avén peve, ha Ñandejára omoñakã rapu'ã upe árape Israélpe.
Saúl ome'ẽ Tupã rérape iñe'ẽ pochy
24 Israelgua katu ikuepa upe árape, avave ndo'úi haguére mba'eve. Saúl niko ome'ẽ ra'e iñe'ẽ Tupã rérape he'ívo: “Upe ho'úva oimeraẽ mba'e ñorãirõ opa mboyve, omanóta.” 25 Umi ñorãirõhára oguahẽ peteĩ ka'aguýpe oĩháme eíra. 26 Ýicha osyry rei upe eíra yvýre ha avave ndopokói hese okyhyjégui Saúlgui. 27 Jonatán katu nohendúi ra'e upe ñe'ẽ itúva he'i vaekue ha omoinge peteĩ káva raitýpe upe yvyra ipópe oguerekóva ha ho'u ijeíra. Upérõ pya'e eterei hetia'e jey. 28 Peteĩ Israelgua ñorãirõhára he'i chupe.
—Nde ru he'i ojejukataha ho'úva oimeraẽ mba'e ha upéva rehe opavave ikuepáma ñembyahýigui. 29 Jonatán he'i:
—Che ru ojapo ivai etereíva ñane retãme guarã. Rehecháma mba'eichaitépa che retia'e ha'u rire ko eíra michĩmi, 30 ha ikyre'ỹ eteve vaerã mo'ã opavave ho'u rire upe oipe'a vaekue filistéo kuéragui. Ñahundi ete vaerã mo'ã chupe kuéra.
31 Pe árape Israelgua ipu'aka filistéo kuérare, oñorãirõvo Micmás guive Aialón peve. Ñorãirõhára Israelgua katu ikuepa, 32 ha upéva rehe ipahápe ojepoi umi mba'e ári oipe'a vaekue filistéogui; ojuka upe yvýpente ovecha, vaka ha tóro ra'y ha ho'u ho'o opa huguy reheve. 33 Ha oĩ oho vaekue he'i Saúlpe:
—Ojejapo hína ivaíva Ñandejára renondépe oje'úvo so'o huguy reheve.
Upérõ Saúl he'i umi omomarandúvape:
—Pembyapajeréi chéve ko'a peve peteĩ ita guasu. 34 Upéi tapeho peje chupe kuéra, peteĩ-teĩ togueru chéve itóro térã ijovecha, tojuka ha to'u ko'ápe ha ani iñangaipa Ñandejára renondépe ho'úvo huguy reheve.
Pe pyharépe voi peteĩ-teĩ ogueraha itóro ha ojuka upépe. 35 Saúl omopu'ã upépe altar*f** Ñandejárape, ha upe altar ha'e upe ha'e ojapo raẽ vaekue. 36 Upéi he'i Saúl:
—Jaguejy ko pyharépe voi ñamuña filistéope ha jaike chupe kuéra ñemondápe ko'ẽmba peve, jaheja'ỹ rehe avavépe hekove.
Opavave he'i:
—Ejapo iporãveháicha ndéve.
Pe pa'i katu he'i:
—Ñaporandu*f** raẽna Tupãme.
37 Upérõ Saúl oporandu Tupãme:
—Amuñátapa filistéo kuérape? Reme'ẽtapa chupe kuéra ore pópe?
Ha Tupã nde'íri chupe mba'eve upe árape. 38 Upémarõ Saúl he'i:
—Peñembojáke peẽ mburuvicha kuéra ha peheka mávapa iñangaipa ra'e ko árape. 39 Ame'ẽ vaekue che ñe'ẽ Tupã Israel pytyvõha rérape upéva omanotaha, taha'e jepe che ra'y tee Jonatán.
Avave nde'íri mba'eve. 40 Upévare Saúl he'i opa Israel guápe:
—Peñemoĩ peẽ ko'a gotyo. Che ra'y Jonatán ha che roñemoĩta amo gotyo.
Opavave he'i chupe:
—Ejapo ndéve iporãveháicha.
41 Upérõ Saúl he'i:
Tupã Israel Jára, mba'ére piko nderéi mba'eve ko árape ne rembijokuáipe? Oime ramo che térã che ra'y Jonatán rojapo ra'e ivaíva, roitývo upe po'a, tosẽ Urim.*f** Oime ramo ne retã Israelgua ra'e umi hembiapo vaíva, tosẽ Tumim.
Pe po'a ho'a Jonatán ha Saúl rehe, ha Israel opyta ipotĩ tembiapo vaígui. 42 Upéi Saúl he'i:
—Peity po'a che ra'y Jonatán rehe ha che rehe.
Ha upe po'a ho'a Jonatán rehe. 43 Upévare Saúl he'i Jonatánpe:
—Emombe'u chéve mba'épa rejapo ra'e.
Jonatán he'i:
—Ha'u kuri eíra michĩmi amyakỹvo káva raitýpe peteĩ yvyra arekóva che pópe. Ápe aime. Ndakyhyjéi amano haguã ajapo haguére upéva.
44 Saúl osapukái:
Tupã ta che nupã rasy eterei ne remanói ramo Jonatán!
45 Opa Israelgua katu he'i Saúlpe:
—Ndaikatúi omanóvo Jonatán! Ha'énte voi omoĩ kuri Israel pópe filistéo kuérape! Tereikuaa porã mandi voi: Ñandejára rekovére ro'e ndéve ndo'a mo'ãiha yvýre peteĩ iñakã raguénte jepe! Pe ojapo vaekue ha'e ko árape, ojapo Tupã oĩgui hendive.
Péicha rupi Israelgua ndohejái omano Jonatán. 46 Saúl katu okyhyje omuña haguã filistéo kuérape ha oheja ha'e kuéra oho jey hetãme.
47 Péicha Saúl oñemomba'e Israel retã sã rehe ha opa rupi oñorãirõ Israel rehe ija'e'ỹva ndive. Umíva vaekue: Moab, Amón, Edom, Sobá pegua mburuvicha guasu ha filistéo kuéra. Ha mamo ohohápe, ipu'aka hese kuéra. 48 Ombyaty ñorãirõhára ha ipu'aka Amalec guáre; péicha rupi omopotĩ Israel mondaha atýragui.
49 Saúl ra'y kuéra vaekue: Jonatán, Isví ha Malquisúa. Itajýra mokõ ikatu: Merab upe tuichavéva ha Mical ikypy'y. 50 Saúl rembireko héra Ahinóam, Ahimaas rajy. Iñorãirõhára kuéra ruvicha héra Abner, Ner ra'y. Ner, Saúl tio vaekue. 51 Quis, Saúl ru ha Ner, Abner ru, Abiel ra'y vaekue.
52 Filistéo kuéra oñorãirõ pochy eterei Saúl oikove aja pukukue, ha upévare Saúl oiporavo vaerã ñorãirõrã umi kuimba'e imbareteve ha ipy'a guasuvéva.