Obedezcamos y adoremos solo a Dios
1 Queridos hermanos en Cristo, tengan presente que, cuando nuestros antepasados cruzaron el Mar de los Juncos, Dios los cubrió a todos ellos con una nube. 2 De ese modo, todos fueron bautizados en la nube y en el mar, y así quedaron unidos a Moisés como seguidores suyos. 3 Todos ellos comieron el alimento espiritual que Dios les ofreció. 4 Cristo los acompañaba, y era la roca espiritual que les dio agua para calmar su sed. De esa agua espiritual bebieron todos. 5 Sin embargo, la mayoría de esa gente no agradó a Dios; por eso murieron y sus cuerpos quedaron tendidos en el desierto.
6 De esto que le sucedió a nuestro pueblo, nosotros tenemos que aprender nuestra lección. No debemos desear hacer lo malo como ellos. 7 Ni debemos adorar a los ídolos, como hicieron algunos. Así dice la Biblia: «La gente se sentó a comer y beber, y luego se puso a bailar en honor de los ídolos.» 8 Tampoco debemos tener relaciones sexuales prohibidas, como lo hicieron algunos de ellos. ¡Por eso, en un solo día murieron veintitrés mil! 9 No tratemos de ver cuánto podemos pecar sin que Cristo nos castigue. Algunos del pueblo lo hicieron, y murieron mordidos por serpientes. 10 Tampoco debemos quejarnos, como algunos de ellos lo hicieron. Por eso el ángel de la muerte los mató.
11 Todo eso le sucedió a nuestro pueblo para darnos una lección. Y quedó escrito en la Biblia, para que nos sirva de enseñanza a los que vivimos en estos últimos tiempos. 12 Por eso, que nadie se sienta seguro de que no va a pecar, pues puede ser el primero en hacerlo. 13 Ustedes no han pasado por ninguna tentación que otros no hayan tenido. Y pueden confiar en Dios, pues él no va a permitir que sufran más tentaciones de las que pueden soportar. Además, cuando vengan las tentaciones, Dios mismo les mostrará cómo vencerlas, y así podrán resistir.
14 Por eso, queridos hermanos, no adoren a los ídolos. 15 Ustedes son personas inteligentes, y estoy seguro de que me entienden. 16 En la Cena del Señor Jesucristo, cuando tomamos la copa y pedimos que Dios la bendiga, todos nosotros estamos participando de la sangre de Cristo. Y cuando partimos el pan, también participamos todos del cuerpo de Cristo. 17 Aunque somos muchos, somos un solo cuerpo, porque comemos de un solo pan.
18 Por ejemplo, en el pueblo de Israel, los que comen la carne de los animales que se sacrifican en el altar del templo, participan de ellos con Dios y con los que toman parte en el sacrificio. 19 Eso no quiere decir que yo reconozca algún valor en los ídolos que otros pueblos adoran, o en los alimentos que se les ofrecen. 20 Cuando los que no creen en Cristo ofrecen algo, se lo dan a los demonios y no a Dios. ¡Y yo no quiero que ustedes tengan nada que ver con los demonios! 21 Ustedes no pueden beber de la copa en la Cena del Señor y, al mismo tiempo, beber de la copa que se usa en las ceremonias donde se honra a los demonios. Tampoco pueden participar en la Cena del Señor y, al mismo tiempo, participar en las fiestas para los demonios. 22 ¿O es que quieren que Dios se enoje? ¡Nosotros no somos más fuertes que Dios!
Busquemos el bien de los demás
23 Algunos de ustedes dicen: «Yo soy libre de hacer lo que quiera.» ¡Claro que sí! Pero no todo lo que uno quiere, conviene; ni todo fortalece la vida cristiana. 24 Por eso, tenemos que pensar en el bien de los demás, y no solo en nosotros mismos.
25-26 Dios es dueño de toda la tierra y de todo lo que hay en ella. Por lo tanto, ustedes pueden comer de todo lo que se vende en la carnicería, sin tener que pensar de dónde viene esa carne.
27 Si alguien que no cree en Cristo los invita a comer, y ustedes quieren ir, vayan. Coman de todo lo que les sirvan, y no se pongan a pensar si está bien comer o no. 28-29 Pero si alguien les dice: «Esta carne fue ofrecida a los ídolos», entonces no la coman, para evitar problemas. Tal vez tú no tengas problemas en comerla, pero otras personas sí.
A mí realmente no me gusta la idea de no poder hacer algo, solo porque otra persona piensa que está mal, 30 pues si yo le doy gracias a Dios por la comida, ¿por qué me van a criticar por comerla?
31 Siempre que ustedes coman o beban, o hagan cualquier otra cosa, háganlo para honrar a Dios. 32 No les causen problemas a los judíos, ni a los que no son judíos, ni a los que son de la iglesia de Dios. 33 En todo lo que hago, yo trato de agradar a todas las personas. No busco ventajas para mí mismo, sino que busco el bien de los demás, para que se salven.
Ñemomarandu ta'ãnga rei ñemomba'e rehegua
1 Ndaipotái, che pehẽngue kuéra, pende resarái umi ñande ypy kuerakue oñemo'ã hague ku arai guýpe, ha maymáva ohasa hague Mar Rojo. 2 Upéicha rupi, opavave ojoaju vaekue Moisés rehe oñemongaraívo upe arai ha upe yguasúpe. 3 Upéicha avei, opavave ha'e kuéra ho'u pe tembi'u espíritu reheguáva, 4 ha opavave hoy'u pe espíritu rehegua ojey'úvagui. Hoy'u hikuái pe espíritu rehegua itágui, omoirũva chupe kuéra tape pukukue. Ha upe ita upéva Cristo vaekue. 5 Upéicharõ jepe katu, opavave nunga nombohorýi Tupãme, ha upévare hete kuéra opyta ojepyso pe yvy ojeiko'ỹhápe.
6 Opa ko'ã mba'e oiko ñane rembiechaukarã, jaipota'ỹ haguã ivaíva, ha'e kuéra oipota haguéicha. 7 Upévare, ani pemomba'e guasu umi ta'ãnga rei, ha'e kuéra ojapo haguéicha, he'iháicha Ñandejára Ñe'ẽ: “Maymáva oguapy okaru ha omboy'u, ha upéi opu'ã ovy'a.” 8 Aníke ñañeme'ẽ teko vaípe, ojapo haguéicha ha'e kuéra, ha upévare omanomba vaekue 23 mil peteĩ araitépe. 9 Ani avei jaipy'a ra'ã Crístope, oime haguéicha ojapóva, ha upévare omanomba mbói jesu'ukuégui. 10 Ha ani peñe'ẽ guyguy Tupãre, oime haguéicha oñe'ẽ guyguýva, ha upévare ojukapa chupe kuéra Tupã remimbou, oguerúva mano.
11 Opa ko'ã mba'e ojehu ñande ypy kuerakuépe tembichaukarã ñandéve guarã. Ha oñemoĩ vaekue Ñandejára Ñe'ẽme ñane momarandúvo, jaikómagui ára pahávo. 12 Ha upéicha, pe oimo'ãva oĩ hatãha, toñeñangareko ani ho'a. 13 Peẽ ndapehasái jepy'a ra'ã ikatu'ỹva peropu'aka yvypóraicha. Upéva rangue, pejepy'a ra'ãvo, Tupã ohechaukáne peẽme mba'éichapa ikatu pesẽ chugui, ikatu haguã peropu'aka. Ha ikatu peẽ pejerovia Tupãre, na pende rejái chéneva pehasa jepy'a ra'ã ipohyivéva pe ikatúvagui ojereropu'aka. Tupã ome'ẽne avei peẽme tape pesẽ haguã chugui, ikatu haguã peropu'aka.
14 Upévare, che pehẽngue kuéra ahayhuetéva, pejei pe ta'ãnga rei ñemomba'e guasúgui. 15 Añe'ẽ peẽme añe'ẽ ramo guáicha tekove iñakã porãvape. Peẽ voi pehecha iporãpa térãpa ivai ko'ã mba'e ha'éva peẽme. 16 Jay'u ramo pe kaguy oñemboyke vaekue Tupãme guarãgui, jajehe'a Cristo ruguýre. Ha ja'u ramo pe mbuja ñamboja'óvagui, jajehe'a Cristo retére. 17 Ñande reta ramo jepe, opavave ja'u peteĩ mbujágui, ha upévare opavave ñande, peteĩnte.
18 Pema'ẽ umi Israelguáre: Umi ho'úva tymba ro'okue ojejuka vaekue kuave'ẽmby ramo, oĩ oñondive pe altar pegua tembiapópe. 19 Kóvape nda'eséi pe ta'ãnga rei oimeha mba'épepa iporã, térã pe so'o oñekuave'ẽva upe ta'ãnga reípe iporãveha oimeraẽva ambue so'ógui. 20 Ko ha'éva niko hína, umi heko kuaaha'ỹva oimérõ ome'ẽva kuave'ẽmby ramo, ome'ẽ hína Añáme, ha ndaha'éi Tupãme. Ha ndaipotái peẽ pejehe'a umi Aña rehe. 21 Ndaikatúi pey'úvo Ñandejára kaguýgui ha upe jave avei mba'e pochy kaguýgui. Ha ndaikatúi peguapývo Ñandejára mesápe, ha upe jave avei mba'e Aña mesápe.
22 Térã piko ñambopochyse Ñandejárape? Ñane mbareteve nga'u piko chugui?
Opa pejapóvape pemomba'e guasu Tupãme
23 Oje'e: “Oimeraẽva oiko ijehegui ha ojapo kuaa ojaposéva.” Upéva niko añete, nda opa mba'éinte iporã. Añete, oimeraẽva ojapo kuaa pe ojaposéva, nda opa mba'éinte omombaretéva jerovia. 24 Ndajahekái vaerã niko umi ñandévente iporãtava, jaheka vaerã pe ñande rapichápe iporãtava.
25 Pe'u katu pe so'ohápe ikatúva guive ojejogua, peporandu'ỹre mba'eve pende py'apy mba'e kuaa rehehápe. 26 Ñandejára mba'e niko ko yvy ha opa mba'e oĩva pype.
27 Oime ramo peteĩ heko jeroviaha'ỹva ojerure peẽme peho haguã pekaru hendive, ha peẽ pehose, pe'u katu opa mba'e oñeme'ẽva peẽme, penohẽ'ỹre okápe mba'eve pende py'apýpe peñandúva. 28 Ko'ágã katu, oimérõ he'íva peẽme: “Ko so'o niko kuave'ẽmbyre”, ani pe'u, pehecha kuaávo pe he'i vaekue ha pende py'apýpe peñandúva. 29 Añe'ẽ hína umi ambue ipy'apýpe oñandúvare, ndaha'éi pende py'apýpe peñandúvare.
Che ndaikatúi ahejávo ajehape joko ambue ipy'apýpe oñandúvare. 30 Che aguije ame'ẽ ramo Tupãme pe ha'úvare, mba'ére piko ahejáta oñeñe'ẽ vai chéve upe aguije ame'ẽháre. 31 Opáichavo, peteĩchante pe'u ramo ha pemboy'u ramo, térã pejapo pejapóva, opa pejapóvape pemomba'e guasu Tupãme. 32 Ani pehechauka ivaíva avavépe, judíope ha judio'ỹme, ha upéicha avei umi Tupã Iglésia reheguávape. 33 Che rehe ramo, añeha'ã aporombohory opa mba'épe, aheka'ỹre chéve iporã vaerãnte, ñande rapicha kuérape guarã katu uvei, oñepysyrõ haguã.