Tupã oiporiahurereko Israel guápe
1 Ko'ágã aporandu: Oiméne piko Tupã omboyke ra'e ijehegui hetã guápe? Ahániri katu! Che voi niko Israelgua, Abraham ñemoñare, Benjamín ñemoñare atygua. 2 Iñepyrũha guive, Tupã oguereko vaekue Israelgua kuérape hetãgua ramo. Ha ko'ágã ndojahéiri hese. Ndapeikuaái piko peẽ Ñandejára Ñe'ẽ he'iha, maranduhára Elías rekovekue oñemombe'uhápe, ha'e omoĩ vai hague Israélpe Tupãme oñembo'évo? Ha'e he'i vaekue: 3 “Che Jára, ojuka niko hikuái ne maranduhára kuérape, ha ohundi umi nde altar.*f** Che añoite apyta aikove, ha che jukase avei hikuái.” 4 Tupã katu he'i chupe: “Amboyke chéve guarã 7.000 kuimba'e oñesũ'ỹ vaekue tupã Baal*f** renondépe.” 5 Upéicha avei, opyta ko'ágã peteĩ hembyremi, Tupã, ipy'a porã rupi, oiporavo vaekue. 6 Ha Tupã py'a porã rehe ramo, ndaha'éi mba'eve ha'e kuéra ojapo vaekuére. Upéicha rire, Tupã py'a porã ndaha'e mo'ã véima py'a porã. 7 Aipórõ piko mba'e? Israelgua kuéra ndohupytýi pe ohekáva, ha umi Tupã oiporavo vaekue katu, umíva ohupyty. Umi ambuépe oñembopy'a hatã, 8 he'iháicha Ñandejára Ñe'ẽ: “Tupã ombopy'a hatã chupe kuéra, ha upéicha ko'ágã peve. Ome'ẽ chupe kuéra tesa ohecha'ỹva, ha apysa ohendu'ỹva.” 9 David he'i avei:
“Ikaru guasu kuéragui
toiko pyaha ha ñuhã,
oñepysãnga ha oñenupã
haguã hikuái.
10 Hesa kuéra toñemboty
ha tohecha'ỹ.
Heko asy tombyaturu chupe kuéra
opa ára.”
Umi judio'ỹva oha'arõva
11 Ko'ágã aporandu: Oiméne piko umi judío, oñepysãngávo ho'apaite ra'e? Ahániri upéva! Upéva rangue, umi judío naiñe'ẽ rendúivo, umi judio'ỹva ikatu oñepysyrõ, Israelgua kuéra ipochy haguã. 12 Aipórõ, umi Israelgua ñepysãnga ha iñesẽ vai, ogueru rire mba'e porã ko yvy tuichakuépe umi judio'ỹvape, mba'épa ndoguerúi chéne ojeheko myatyrõ vove umi judío!
13 Ha areko peteĩ mba'e ha'e vaerã judio'ỹvape. Tupã che moĩ aja pukukue amba'apo haguã judio'ỹva apytépe, arohoryeténe ko tembiapo. 14 Aipota umi che retãguáva ipochy pende rehe, ha upéicha aipysyrõ haguã chupe kuéra. 15 Tupã jejahéi judío kuérare ogueru rire jeiko porã jey hendive, mba'e nipo ndoguerúi chéne, Tupã oheja jey ramo oñemoaguĩ hese hikuái: Jeikove jey umi omano vaekuépe guarã! 16 Pe mbuja tenondegua oñemboyke ramo Tupãme guarã, imba'e avei umi hembýva. Ha pe yvyra rapo oñemboykérõ Tupãme guarã, imba'e avei umi hakã.
17 Pe olívogui, umíva judío kuéra hína, oñekytĩ hakã mbovymi ha oñemoinge hese olívo ka'aguy, umíva umi judio'ỹva hína. Upéicha rupi peime hapo peve, upe olívo rekovépe voi. 18 Ani jepe rejererovu ha rejahéi umi hakã ypykuére. Upéicha rejapórõ, ne mandu'áke ndaha'eiha nde pe hapo rejokóva, pe hapo katu ndéve nde joko.
19 Ikatu oime ere: “Oñekytĩ niko hakã añembojehe'a haguã upe olívore.” 20 Iporã, umíva oñekytĩ ndojeroviái haguére. Aipórõ, ani rejererovu, ekyhyje uvei. 21 Tupã ndoheja reíri ramo umi hakã ypykuépe, ndéve avei ndo reja rei mo'ãi. 22 Ema'ẽna mba'éichapa Tupã ipy'a porã, ojopy kuaa jepe avei. Ojopy umi oja'yvere vaekue ndive, ha ipy'a porã ne ndive. Ha reiko vaerã opa ára pe ha'e ipy'a porãháre. Upeicha'ỹrõ, nde avei reñekytĩ vaerã. 23 Upéi ave, judío kuéra ohejárõ hembirovia'ỹ, oñembojehe'a jeýne. Tupã niko ipokatu ombojehe'a jey haguã chupe kuéra. 24 Nde, nde ypy guive voi olívo ka'aguy vaekue, upéi reñekytĩ ha reñembojehe'a pe olívo iporãvare. Mba'eichaite peve piko umi judío, olívo porã rakãva hína ha'e kuéra, oñembojehe'a jeýta pe olívo teére!
Tupã oiporiahurereko opavavépe
25 Che pehẽngue kuéra, aipota peikuaa ko Tupã mba'e ñemi, ani haguã peiko peñemoarandu. Israelgua ñembopy'a hatã nda opa ára guarãi, upéva oikóta umi Israelgua'ỹva retakue oñemoaguĩva Tupãre, ohupyty pe ha'e oipotaháicha. 26 Ágã upéva ojehúvo, Israel tuichakue oñepysyrõta. Ñandejára Ñe'ẽ niko he'i:
“Pe oporopysyrõva
Sióngui oúta
ha omboykéta Jacóbgui
teko aña.
27 Ha ame'ẽ
chupe kuéra che ñe'ẽ
aipe'ataha hembiapo vaikuégui.”
28 Judío kuéra nohenduséi marandu pyahu, ha upéva he'ise opu'ãha Tupãre, peẽ judio'ỹva peñemoĩ porã haguã. Ha opáichavo Tupã ohayhu gueteri chupe kuéra, ha'e oiporavo rupi ijypy kuerakuépe. 29 Tupã ome'ẽva ndoipe'ái, ha ndoheja reíri oporohenói ramo. 30 Yma peẽ na pene ñe'ẽ rendúi vaekue Tupãme, ha ko'ágã judío kuéra naiñe'ẽ rendúiva, Tupã pende poriahurereko. 31 Upeichaite avei, ko'ágã naiñe'ẽ rendúi ha'e kuéra, ha upéva Tupã pende poriahurereko haguãnte, ha ko'ágã avei, oiporiahurereko haguã chupe kuéra. 32 Tupã oñapytĩ vaekue opavavépe iñe'ẽ rendu'ỹ haguã, oiporiahurereko joja haguã peteĩcha opavavépe.
33 Tuichaite mba'e piko umi mba'e Tupã oguerekóva, ha pe iñarandu ha iñakã porãngue! Avave ndaikatúi omyesakãvo mba'épa ha'e ojapóta, ha oikuaávo hape kuéra. 34 “Máva piko oikuaa Ñandejára akã ryepy? Máva piko oñemoñe'ẽta chupe? 35 Mávapa omba'e ome'ẽ raka'e chupe, ha'e ko'ágã omyengovia haguã?” 36 Opa mba'e ou Tupãgui, ha oĩ ha'e rupi ha chupe guarã. Tojererohory opa ára Tupãme! Amén.
El remanente de Israel
1 Digo, pues: ¿Ha desechado Dios a su pueblo? En ninguna manera. Porque también yo soy israelita, de la descendencia de Abraham, de la tribu de Benjamín. 2 No ha desechado Dios a su pueblo, al cual desde antes conoció. ¿O no sabéis qué dice de Elías la Escritura, cómo invoca a Dios contra Israel, diciendo: 3 Señor, a tus profetas han dado muerte, y tus altares han derribado; y sólo yo he quedado, y procuran matarme? 4 Pero ¿qué le dice la divina respuesta? Me he reservado siete mil hombres, que no han doblado la rodilla delante de Baal. 5 Así también aun en este tiempo ha quedado un remanente escogido por gracia. 6 Y si por gracia, ya no es por obras; de otra manera la gracia ya no es gracia. Y si por obras, ya no es gracia; de otra manera la obra ya no es obra.
7 ¿Qué pues? Lo que buscaba Israel, no lo ha alcanzado; pero los escogidos sí lo han alcanzado, y los demás fueron endurecidos; 8 como está escrito: Dios les dio espíritu de estupor, ojos con que no vean y oídos con que no oigan, hasta el día de hoy. 9 Y David dice:
Sea vuelto su convite en trampa y en red,
En tropezadero y en retribución;
10 Sean oscurecidos sus ojos para que no vean,
Y agóbiales la espalda para siempre.
La salvación de los gentiles
11 Digo, pues: ¿Han tropezado los de Israel para que cayesen? En ninguna manera; pero por su transgresión vino la salvación a los gentiles, para provocarles a celos. 12 Y si su transgresión es la riqueza del mundo, y su defección la riqueza de los gentiles, ¿cuánto más su plena restauración?
13 Porque a vosotros hablo, gentiles. Por cuanto yo soy apóstol a los gentiles, honro mi ministerio, 14 por si en alguna manera pueda provocar a celos a los de mi sangre, y hacer salvos a algunos de ellos. 15 Porque si su exclusión es la reconciliación del mundo, ¿qué será su admisión, sino vida de entre los muertos? 16 Si las primicias son santas, también lo es la masa restante; y si la raíz es santa, también lo son las ramas.
17 Pues si algunas de las ramas fueron desgajadas, y tú, siendo olivo silvestre, has sido injertado en lugar de ellas, y has sido hecho participante de la raíz y de la rica savia del olivo, 18 no te jactes contra las ramas; y si te jactas, sabe que no sustentas tú a la raíz, sino la raíz a ti. 19 Pues las ramas, dirás, fueron desgajadas para que yo fuese injertado. 20 Bien; por su incredulidad fueron desgajadas, pero tú por la fe estás en pie. No te ensoberbezcas, sino teme. 21 Porque si Dios no perdonó a las ramas naturales, a ti tampoco te perdonará. 22 Mira, pues, la bondad y la severidad de Dios; la severidad ciertamente para con los que cayeron, pero la bondad para contigo, si permaneces en esa bondad; pues de otra manera tú también serás cortado. 23 Y aun ellos, si no permanecieren en incredulidad, serán injertados, pues poderoso es Dios para volverlos a injertar. 24 Porque si tú fuiste cortado del que por naturaleza es olivo silvestre, y contra naturaleza fuiste injertado en el buen olivo, ¿cuánto más estos, que son las ramas naturales, serán injertados en su propio olivo?
La restauración de Israel
25 Porque no quiero, hermanos, que ignoréis este misterio, para que no seáis arrogantes en cuanto a vosotros mismos: que ha acontecido a Israel endurecimiento en parte, hasta que haya entrado la plenitud de los gentiles; 26 y luego todo Israel será salvo, como está escrito:
Vendrá de Sion el Libertador,
Que apartará de Jacob la impiedad.
27 Y este será mi pacto con ellos,
Cuando yo quite sus pecados.
28 Así que en cuanto al evangelio, son enemigos por causa de vosotros; pero en cuanto a la elección, son amados por causa de los padres. 29 Porque irrevocables son los dones y el llamamiento de Dios. 30 Pues como vosotros también en otro tiempo erais desobedientes a Dios, pero ahora habéis alcanzado misericordia por la desobediencia de ellos, 31 así también estos ahora han sido desobedientes, para que por la misericordia concedida a vosotros, ellos también alcancen misericordia. 32 Porque Dios sujetó a todos en desobediencia, para tener misericordia de todos.
33 ¡Oh profundidad de las riquezas de la sabiduría y de la ciencia de Dios! ¡Cuán insondables son sus juicios, e inescrutables sus caminos! 34 Porque ¿quién entendió la mente del Señor? ¿O quién fue su consejero? 35 ¿O quién le dio a él primero, para que le fuese recompensado? 36 Porque de él, y por él, y para él, son todas las cosas. A él sea la gloria por los siglos. Amén.