Jesús ha fariséo kuéra oñe'ẽ pytu'uha árare
(Mc 2.23-28Lc 6.1-5)1 Umiha árape, Jesús ohasa ohóvo kokue rupi peteĩ pytu'uha árape. Ha hemimbo'e kuéra iñembyahýigui, oñepyrũ oipo'o trígo ha ho'u. 2 Umi fariséo ohecha upéva he'i Jesúspe:
—Ema'ẽmi, ne remimbo'e kuéra niko ojapo, ojejapo'ỹ arã pytu'uha árape.
3 Jesús katu he'i chupe kuéra:
—Ndapeikuaái nga'u piko mba'épa Ñandejára Ñe'ẽme he'i David ha iñirũ nguéra ojapo hague iñembyahýi ramo guare? 4 Oike hikuái Tupaópe ha ho'u umi mbujape Tupãme oñemboyke vaekue. Ha'e térã iñirũ nguéra ndaikatúi vaekue ho'u umíva, pa'i kuérape guarã añónte vaekue umi mbujape. 5 Ndapeikuaái nga'u piko Moisés rembiapoukapýpe he'iha, pa'i kuéra ndopytu'úi ramo jepe pytu'uha árape Tupaópe, upéva ndojererekoiha chupe kuéra tembiapo vai ramo? 6 Che katu ha'e peẽme, ko'ápe oĩha hína peteĩ mba'e guasuvéva Tupaógui. 7 Peẽ ndapeikuaái mba'épa he'ise Ñandejára Ñe'ẽme he'ihápe: “Che aipota peiporiahurereko pende rapichápe, pemymbajuka*f** rangue chéve.” Upéva peikuaa rire ndapejéi vaerã mo'ã ojapo vai'ỹvare ojavyha. 8 Che, yvypóraicha aju vaekue, areko che pópe ha'évo mba'e-mba'épa ikatu ojejapo pytu'uha árape.
Kuimba'e ipo ypíva
(Mc 3.1-6Lc 6.6-11)9 Jesús oho upégui, ha oike umi judío tupaópe. 10 Upépe oĩ peteĩ kuimba'e ipo ypíva. Ha fariséo kuéra ohekáva omoĩ vai haguã Jesúspe, oporandu chupe:
—Ikatúpa ñamonguera hasývape pytu'uha árape?
11 Jesús he'i chupe kuéra:
—Mávapa pende apytépe pende ovecha peteĩ ho'árõ yvy kuápe pytu'uha árape, ndapehói peguenohẽ haguã? 12 Peteĩ yvypóra niko mba'e guasu eteve ovechágui. Upévare, ikatu jajapo iporãva ñande rapicháre pytu'uha árape.
13 Upépe Jesús he'i pe kuimba'épe:
—Eipyso nde po.
Pe kuimba'e oipyso ipo ha okuera. Opyta hesãi pe ambuéicha. 14 Upéi, fariséo kuéra osẽ oho. Oñepyrũ oñomongeta hikuái mba'éichapa ikatúta ojuka Jesúspe.
Maranduhára he'i vaekue Jesús rehe
15 Jesús oikuaávo ojukaseha chupe hikuái oho upégui, ha heta umi ohóva hapykuéri. Ha omonguerapa umi hasývape, 16 ha he'i chupe kuéra ani haguã imandu'a hese avave renondépe. 17 Upéicha niko ojehu oiko haguã hekoitépe pe Tupã he'i vaekue maranduhára Isaías rupi:
18 Kóva hína che rembiguái
aiporavo vaekue,
upe che ahayhu ha arohorýva.
Amoĩta che Espíritu hi'ári,
ha'e omyerakuãta teko joja opa tetãme.
19 Nopórombohovái mo'ãi
ha ndosapukái chéne,
ha avave nohendu mo'ãi oñe'ẽrõ pe okáre.
20 Ha'e ipo imba'e porãta umi ikangýva ndive,
ha ipy'a porãta umi oikotevẽva ndive
teko joja ohupytyka peve opavavépe,
21 ha hese ojeroviáne opa tetã.
Oje'e Jesús rehe oguerekoha mba'epochy pokatu
(Mc 3.20-30Lc 11.14-23Lc 12.10)22 Ha ojereraha Jesús rendápe peteĩ kuimba'e ohecha'ỹva ha iñe'ẽngúva, oĩva mba'epochy poguýpe. Jesús omonguera chupe, ha pe kuimba'e ohecha ha oñe'ẽ jey. 23 Ha opavave ohecha ramoite pe ojapóva, ha he'i joa:
—Kóva piko ndaha'éi chéne David ra'y mba'e?
24 Umi fariséo ohendúvo upéva katu he'i:
—Beelzebú, Aña nguéra ruvicha voi niko hína pe ohejáva chupe omosẽ umi mba'epochy kuérape.
25 Jesús oikuaa upe ha'e kuéra he'íva ipy'apýpe, ha he'i chupe kuéra:
—Peteĩ tetã oñemboja'opa ramo ha maymáva opu'ã oñoakãre, oñehundi. Oimeraẽva táva térã óga pegua opu'ãmba ramo ojuehe oñehundi avei. 26 Péicha avei Sataná voi opu'ã ramo ijehe, mba'éicha piko imbarete tapiáta? 27 Peẽ niko peje che amosẽha mba'epochy Beelzebú pokatu rupi. Péicharõ añete, máva piko ome'ẽ pene remimbo'e kuérape pokatu omosẽ haguã chupe kuéra? Pene remimbo'e kuéra ojapóva rupi voi, ojehecha peẽ pejavyha. 28 Che amosẽ ramo mba'epochy Tupã Espíritu rupi, upéva he'ise Tupã sãmbyhy oguahẽmaha peẽme.
29 Avave ndoike mo'ãi peteĩ kuimba'e imbaretéva rógape omonda haguã chupe, ndoipokuái ha ndoipykuái raẽirõ. Péicha ojapo ramo mante ikatúne omonda chugui.
30 Upe che ndive oĩ'ỹva, oñemoĩ che rehe. Ha upe che ndive omono'õ'ỹva, omosarambi.
31 Añetehápe ha'e peẽme, Tupã oheja reitaha opavavépe opaichagua angaipa, ha oñe'ẽ vai haguére hese jepe. Upe Espíritu Santo rehe ojahéivape katu, ndojeheja rei mo'ãi. 32 Tupã oheja reíta oimeraẽvape che rehe jepe, yvypóraicha aju vaekue, oñe'ẽ vaívape. Upe Espíritu Santo rehe oñe'ẽ vaívape katu, ndojeheja rei mo'ãi araka'eve.
Yvyra jaikuaa hi'áre
(Lc 6.43-45)33 “Peteĩ yvyra máta iporã ramo, hi'a porã vaerã. Ivai ramo katu, hi'a vai vaerã. Pe yvyra máta jaikuaa hi'áre. 34 Peẽ mbói ñemoñare! Mba'éicha piko iporãva pejéta, ko peẽ voi pende reko vaíva? Pe ñande py'apýpe jarekóva, ñahenduka ñande juru rupi. 35 Peteĩ ipy'a porãva, mba'e iporãvante he'i, ipy'apýpe voi imba'e porãgui. Ha upe heko añáva katu, ivaívante voi he'i, ipy'apýpe voi oĩgui ivaíva. 36 Che ha'e peẽme, ágã mbojovakeha árape, opavave omombe'u vaerã Tupãme mba'érepa he'i raka'e umi ñe'ẽ rei. 37 Ne ñe'ẽngue voi Tupã oiporúta nde reja rei haguã térã ne rundi haguã.”
Ojejerure Jesúspe ojapo haguã mba'e hechapyrãva
(Mc 8.12Lc 11.29-32)38 Upéi, fariséo kuéra ha umi Moisés rembiapoukapy mbo'eha he'i Jesúspe:
—Mbo'ehára, rohechase niko rejapórõ mba'e hechapyrãva.
39 Jesús katu he'i chupe kuéra:
—Tekove ahẽ Tupãre ojerovia'ỹva ñemoñarénte ojerure ohecha haguã mba'e hechapyrãva. Ndojehechauka mo'ãi peẽme mba'eveichagua mba'e hechapyrãva. Tupã ohechaukáta peẽme maranduhára Jonás rehe ojapo haguéicha. 40 Ha Jonás oĩ haguéicha mbohapy ára ha pyhare pe pira guasu ryépe, péicha avei che, yvypóraicha aju vaekue, apyta vaerã mbohapy ára ha pyhare yvy guýpe. 41 Ágã Tupã ombojovakévo opavavépe, umi Ninivegua pene moĩ vaíta Tupã renondépe pene rembiapo vai haguére. Ha'e kuéra niko oheja vaekue iñangaipa Jonás oñemoñe'ẽ ramo chupe kuéra. Ha che ha'e peẽme, peteĩ mba'e guasuvéva Jonásgui oĩ hína ko'ápe ko'ágã. 42 Pe mburuvicha guasu kuñáva tetã Sebá pegua, opu'ã vaerã avei mbojovakeha árape, ha pene moĩ vaíta Tupã renondépe pene rembiapo vai haguére. Ha'e niko mombyryvégui ou vaekue ohendu haguã Salomón ñe'ẽ arandu. Ha che ha'e peẽme, peteĩ mba'e guasuvéva Salomóngui oĩ hína ko'ápe ko'ágã.
Pe mba'epochy ojevýva osẽ haguégui
(Lc 11.24-26)43 Peteĩ mba'epochy osẽ ramo oimeraẽvagui, oho oiko umi oky'ỹha rupi ohekávo pytu'u. Ndojuhúi ramo he'i: 44 “Aha jeýta che rógape, mamo asẽ haguégui.” Ha ou jeývo, ojuhu pe osẽ haguégui inandi porã, ojetypei ha ipotĩ porã. 45 Upéi, oho ha ogueru ambue 7 mba'epochy heko añavéva chugui ha oike hikuái ipype, ha oiko upépe. Ha péicha, pe yvypóra rekove opyta vaive iñepyrũmbýgui. Peichaite avei ojehúta opa heko añáva ko'ágã guápe.
Jesús sy ha ityvýra kuéra
(Mc 3.31-35Lc 8.19-21)46 Jesús oñe'ẽ jave gueteri hína, oguahẽ ha'e oĩháme isy ha ityvýra kuéra, oñe'ẽséva hendive. Ha opytágui hikuái pe óga rokápe, 47 peteĩ umi upépe oĩva he'i Jesúspe:
—Nde sy ha nde ha ryvy kuéra oime okápe, ha oñe'ẽse nendive.
48 Jesús katu he'i:
—Mávaiko che sy ha máva che ryvy?
49 Ha omañávo, hemimbo'e kuérare he'i:
—Ko'ãva hína che sy. Ko'ãva hína che ryvy. 50 Ha oimeraẽ ojapóva che Ru yvága pegua rembipota, upéva hína che ryvy, che reindy ha che sy.
Los discípulos recogen espigas en el día de reposo
(Mr. 2.23-28Lc. 6.1-5)1 En aquel tiempo iba Jesús por los sembrados en un día de reposo; y sus discípulos tuvieron hambre, y comenzaron a arrancar espigas y a comer. 2 Viéndolo los fariseos, le dijeron: He aquí tus discípulos hacen lo que no es lícito hacer en el día de reposo. 3 Pero él les dijo: ¿No habéis leído lo que hizo David, cuando él y los que con él estaban tuvieron hambre; 4 cómo entró en la casa de Dios, y comió los panes de la proposición, que no les era lícito comer ni a él ni a los que con él estaban, sino solamente a los sacerdotes? 5 ¿O no habéis leído en la ley, cómo en el día de reposo los sacerdotes en el templo profanan el día de reposo, y son sin culpa? 6 Pues os digo que uno mayor que el templo está aquí. 7 Y si supieseis qué significa: Misericordia quiero, y no sacrificio, no condenaríais a los inocentes; 8 porque el Hijo del Hombre es Señor del día de reposo.
El hombre de la mano seca
(Mr. 3.1-6Lc. 6.6-11)9 Pasando de allí, vino a la sinagoga de ellos. 10 Y he aquí había allí uno que tenía seca una mano; y preguntaron a Jesús, para poder acusarle: ¿Es lícito sanar en el día de reposo? 11 Él les dijo: ¿Qué hombre habrá de vosotros, que tenga una oveja, y si esta cayere en un hoyo en día de reposo, no le eche mano, y la levante? 12 Pues ¿cuánto más vale un hombre que una oveja? Por consiguiente, es lícito hacer el bien en los días de reposo. 13 Entonces dijo a aquel hombre: Extiende tu mano. Y él la extendió, y le fue restaurada sana como la otra. 14 Y salidos los fariseos, tuvieron consejo contra Jesús para destruirle.
El siervo escogido
15 Sabiendo esto Jesús, se apartó de allí; y le siguió mucha gente, y sanaba a todos, 16 y les encargaba rigurosamente que no le descubriesen; 17 para que se cumpliese lo dicho por el profeta Isaías, cuando dijo:
18 He aquí mi siervo, a quien he escogido;
Mi Amado, en quien se agrada mi alma;
Pondré mi Espíritu sobre él,
Y a los gentiles anunciará juicio.
19 No contenderá, ni voceará,
Ni nadie oirá en las calles su voz.
20 La caña cascada no quebrará,
Y el pábilo que humea no apagará,
Hasta que saque a victoria el juicio.
21 Y en su nombre esperarán los gentiles.
La blasfemia contra el Espíritu Santo
(Mr. 3.20-30Lc. 11.14-23)22 Entonces fue traído a él un endemoniado, ciego y mudo; y le sanó, de tal manera que el ciego y mudo veía y hablaba. 23 Y toda la gente estaba atónita, y decía: ¿Será este aquel Hijo de David? 24 Mas los fariseos, al oírlo, decían: Este no echa fuera los demonios sino por Beelzebú, príncipe de los demonios. 25 Sabiendo Jesús los pensamientos de ellos, les dijo: Todo reino dividido contra sí mismo, es asolado, y toda ciudad o casa dividida contra sí misma, no permanecerá. 26 Y si Satanás echa fuera a Satanás, contra sí mismo está dividido; ¿cómo, pues, permanecerá su reino? 27 Y si yo echo fuera los demonios por Beelzebú, ¿por quién los echan vuestros hijos? Por tanto, ellos serán vuestros jueces. 28 Pero si yo por el Espíritu de Dios echo fuera los demonios, ciertamente ha llegado a vosotros el reino de Dios. 29 Porque ¿cómo puede alguno entrar en la casa del hombre fuerte, y saquear sus bienes, si primero no le ata? Y entonces podrá saquear su casa. 30 El que no es conmigo, contra mí es; y el que conmigo no recoge, desparrama. 31 Por tanto os digo: Todo pecado y blasfemia será perdonado a los hombres; mas la blasfemia contra el Espíritu no les será perdonada. 32 A cualquiera que dijere alguna palabra contra el Hijo del Hombre, le será perdonado; pero al que hable contra el Espíritu Santo, no le será perdonado, ni en este siglo ni en el venidero. 33 O haced el árbol bueno, y su fruto bueno, o haced el árbol malo, y su fruto malo; porque por el fruto se conoce el árbol. 34 ¡Generación de víboras! ¿Cómo podéis hablar lo bueno, siendo malos? Porque de la abundancia del corazón habla la boca. 35 El hombre bueno, del buen tesoro del corazón saca buenas cosas; y el hombre malo, del mal tesoro saca malas cosas. 36 Mas yo os digo que de toda palabra ociosa que hablen los hombres, de ella darán cuenta en el día del juicio. 37 Porque por tus palabras serás justificado, y por tus palabras serás condenado.
La generación perversa demanda señal
(Lc. 11.29-32)38 Entonces respondieron algunos de los escribas y de los fariseos, diciendo: Maestro, deseamos ver de ti señal. 39 Él respondió y les dijo: La generación mala y adúltera demanda señal; pero señal no le será dada, sino la señal del profeta Jonás. 40 Porque como estuvo Jonás en el vientre del gran pez tres días y tres noches, así estará el Hijo del Hombre en el corazón de la tierra tres días y tres noches. 41 Los hombres de Nínive se levantarán en el juicio con esta generación, y la condenarán; porque ellos se arrepintieron a la predicación de Jonás, y he aquí más que Jonás en este lugar. 42 La reina del Sur se levantará en el juicio con esta generación, y la condenará; porque ella vino de los fines de la tierra para oír la sabiduría de Salomón, y he aquí más que Salomón en este lugar.
El espíritu inmundo que vuelve
(Lc. 11.24-26)43 Cuando el espíritu inmundo sale del hombre, anda por lugares secos, buscando reposo, y no lo halla. 44 Entonces dice: Volveré a mi casa de donde salí; y cuando llega, la halla desocupada, barrida y adornada. 45 Entonces va, y toma consigo otros siete espíritus peores que él, y entrados, moran allí; y el postrer estado de aquel hombre viene a ser peor que el primero. Así también acontecerá a esta mala generación.
La madre y los hermanos de Jesús
(Mr. 3.31-35Lc. 8.19-21)46 Mientras él aún hablaba a la gente, he aquí su madre y sus hermanos estaban afuera, y le querían hablar. 47 Y le dijo uno: He aquí tu madre y tus hermanos están afuera, y te quieren hablar. 48 Respondiendo él al que le decía esto, dijo: ¿Quién es mi madre, y quiénes son mis hermanos? 49 Y extendiendo su mano hacia sus discípulos, dijo: He aquí mi madre y mis hermanos. 50 Porque todo aquel que hace la voluntad de mi Padre que está en los cielos, ese es mi hermano, y hermana, y madre.