Pa'i ruvicha kuéra ojukase Jesúspe
(Mt 26.1-5Lc 22.1-2Jn 11.45-53)1 Mokõi ára Páskua, mbuja oñembovu'ỹva oje'uha arete, mboyve, pa'i ruvicha ha Moisés rembiapoukapy mbo'eha oheka mba'éichapa omoñuhã kuaa Jesúspe omyakãsã haguã chupe, ha upéi ojuka. 2 Oĩ he'íva:
—Anínte jajapo arete jave, ani ágã oñepu'ãmba ñande rehe.
Peteĩ kuña oñohẽ Jesús rehe mba'e ryakuã porã
(Mt 26.6-13Jn 12.1-8)3 Jesús oĩ jave Betániape, Simón pe ijai karu vai vaekue rógape, ha oguapy aja mesápe, oguahẽ peteĩ kuña oguerúva mbayru henyhẽva mba'e ryakuã porã ha hepývagui. Ojoka pe mbayru ha oñohẽ pe mba'e ryakuã porã Jesús akãre. 4 Ha upépe oĩva ipochýva, ha he'íva:
—Maerã piko ohundi rei pe mba'e ryakuã repyete? 5 Ikatu vaerã mo'ã oñeme'ẽ 300 pláta pehẽnguére, ha hepykuépe oñepytyvõ mboriahúvape.
Ha oñe'ẽ vai hikuái upe kuñáre. 6 Jesús katu he'i:
—Maerã piko péicha peñe'ẽ hese? Mba'e iporãva niko ko ojapóva che rehe. 7 Mboriahu kuéra niko oiko tapiáta pende apytépe ha ikatúta peipytyvõ peipytyvõse ramo, chéve katu nda che rereko mo'ãi opa ára. 8 Ko kuña ojapo pe ikatu vaekue: omohyakuã porã che rete añeñotỹ mboyve. 9 Añetehápe ha'e peẽme, mamo oñemyerakuãha rupi marandu porã, yvy jerekuévo, oñemombe'úta avei ko kuña ojapo vaekue, ha oikóta hese mandu'a.
Judas oñembopopegua oity haguã Jesúspe
(Mt 26.14-16Lc 22.3-5)10 Judas Iscariote, peteĩ umi 12 Jesús remimbo'e kuérava, oho pa'i ruvicha kuéra rendápe oity haguã Jesúspe ipópe kuéra. 11 Ohendúvo upéva, ovy'a hikuái ha he'i ome'ẽtaha viru Júdaspe. Ha'e oñepyrũ oheka mba'éichapa oitýta Jesúspe ipópe kuéra.
Jesús ombyarete Páskua
(Mt 26.17-29Lc 22.7-23Jn 13.21-301 Co 11.23-26)12 Pe oñepyrũha árape arete oje'uhápe mbuja oñembovu'ỹva, ha ojejukaha pe ovecha Páskua rehegua, Jesús remimbo'e kuéra oporandu chupe:
—Moõpa reipota rombosako'i ndéve Páskua rembyarete haguã?
13 Upérõ omondo mokõi hemimbo'e kuérape, he'ívo:
—Tapeho upe távape. Upépe pejuhúta kuimba'e ogueraháva kambuchi y reheve. Tapeho hapykuéri, 14 ha upe óga oikeha járape peje: “Ore Mbo'ehára oporandu: Mávapa pe koty ahasataha Páskua arete che remimbo'e kuéra ndive?” 15 Ha'e ohechaukáta peẽme koty guasu yvategua oĩmbámava. Upépe pemoĩ ñandéve upe tekotevẽva.
16 Umi hemimbo'e kuéra oho pe távape. Ojuhu opa mba'e Jesús he'i haguéicha ha ombosako'i hikuái Páskua ombyarete haguã. 17 Ka'aru pytũvo, oguahẽ Jesús hemimbo'e kuéra ndive. 18 Okaru aja hikuái, Jesús he'i chupe kuéra:
—Añetehápe ha'e peẽme, peteĩva pende apytégui che moñuhãta hína. 19 Upéva oguapy hese kuéra, ha oñepyrũ oporandu chupe:
—Ndachéi mba'épa hína?
20 Jesús he'i chupe kuéra:
—Peteĩ peẽva, imbuja pehẽngue omohe'õva che rembi'úpe, upéva che reitýta. 21 Che, yvypóraicha aju vaekue, amano vaerã voínte, he'iháicha Ñandejára Ñe'ẽ. Ha tojererekóke pe che reitýva umi che rehe ija'e'ỹva pópe. Iporãve vaerã mo'ã chupe ohecha'ỹ rire ára resa.
22 Okaru aja hikuái, Jesús ohupi ipópe mbuja ha ome'ẽ rire ijaguije Tupãme oipehe'ã chupe kuéra, ha he'i:
—Kóva hína che rete.
23 Upéi ohupi ipópe mbayru kaguy ja'uha, ha ojeaguije me'ẽ rire Tupãme, ombohasa chupe kuéra, ha opavave ho'u. 24 Upéi he'i chupe kuéra:
—Kóva niko che ruguy omoañetéva Tupã ñe'ẽ me'ẽ. Kóva hína che ruguy oñeñohẽva hetáre. 25 Ha ha'e peẽme nda'u mo'ã veimaha ko kaguy, oguahẽ peve upe ára ha'u jeývo kaguy Tupã oisãmbyhyhápe.
Jesús he'i Pedro he'ítaha ndoikuaaiha chupe
(Mt 26.30-35Lc 22.31-34Jn 13.36-38)26 Opuraheipa rire hikuái, oho Yvyty Olivotýpe. 27 Jesús he'i chupe kuéra:
—Opavave peẽ che rejapa reíta ko pyharépe. Kóicha niko he'i Ñandejára Ñe'ẽme: “Ajukáta pe ovecha rerekuápe, ha umi ovecha isarambipa reíta.” 28 Aikove jeývo katu pombyaty jeýta Galiléape.
29 Pedro he'i chupe:
—Jepe opavave nde reja rei, che ndoroheja rei mo'ãi.
30 Jesús he'i chupe:
—Añetehápe ha'e ndéve, ko pyharépe voi, gállo osapukái mboyve, nde eréta mbohapy jey nda che kuaaiha. 31 Pedro katu he'i chupe:
—Amano vaerã ramo jepe ne ndive, nda'éi chéne ndoroikuaaiha.
Ha opavave he'i avei upéicha.
Jesús oñembo'e Getsemaníme
(Mt 26.36-46Lc 22.39-46)32 Upéi Jesús oho hemimbo'e kuéra ndive peteĩ hendápe, hérava Getsemaníme. Jesús he'i chupe kuéra:
—Pepyta ko'ápe ha peguapy. Che aháta añembo'e.
33 Ha ogueraha Pedro, Santiago ha Juánpe, ha tuicha oñembyasy ha ojepy'apy. 34 Ha he'i chupe kuéra:
—Ñembyasy che jukátava niko che jopy. Pepyta che ndive ko'ápe, ha ani peke.
35 Ha Jesús oho tenondevemi, oñesũ omboja peve isyva yvýre ha ojerure Tupãme, ikatúta ramo ombohasa haguã chugui pe mba'e pohýi oúva hína. 36 Iñembo'épe he'i: “Abba, che Ru, ndéve niko opa mba'e ikatu. Embohasa che hegui ko ñembyasy tuichaite. Opáichavo, anítei oiko pe che aipotáva, pe nde reipotávante toiko.”
37 Upéi ou jey umi hemimbo'e kuéra oĩháme, ha ojuhu chupe kuéra oke hína. He'i Pédrope:
—Simón, reke piko reína? Sapy'amínte jepe piko ndaikatúi reime reke'ỹre? 38 Ani peke ha peñembo'e ani haguã mba'eve pene py'a ra'ã. Aikuaa pejaposeha iporãva, pende rete katu ikangy.
39 Ha oheja jey chupe kuéra upépe, ha oho oñembo'e, oñembo'éma hagueichaite. 40 Ou jeývo, ojuhu hemimbo'e kuéra okepa. Hopehýigui, umi hesa oñemboty reipa chugui kuéra. Ha ndoikuaái mba'épa he'íta chupe hikuái. 41 Mbohapy jevyha ou jeývo, he'i chupe kuéra:
—Pekénte gueteri piko hína? Ko'ágã niko oguahẽma chéve, yvypóraicha aju vaekue, che reitývo ñuhãme iñangaipáva. 42 Pepu'ã, jaha, péina oúma pe che reitýtava ñuhãme.
Jesús oñemyakãsã
(Mt 26.47-56Lc 22.47-53Jn 18.2-11)43 Jesús oñe'ẽ aja gueteri hína, Judas peteĩ umi 12 Jesús remimbo'e kuérava oguahẽ sapy'a. Heta umi hendive oúva kyse puku ha yvyra ipópe kuéra. Ombou chupe kuéra umi pa'i ruvicha, Moisés rembiapoukapy mbo'eha ha myakãhára*f** kuéra. 44 Judas, pe oitýtava Jesúspe ñuhãme he'i umi hendive oúvape: “Upe che ahetũva amomaiteívo, upéva hína. Upéva pemyakãsã.” 45 Ha oñemboja Jesús rendápe ha he'i chupe:
—Mbo'ehára!
Ha ohetũ chupe.
46 Upévo, umi kyse puku ipópe ou vaekue, oñemboja Jesús rehe, omyakãsã chupe ha ogueraha. 47 Peteĩ upépe oĩva katu ohekýi kyse ha oity pa'i guasu rembiguái peteĩre, ha onambi'o chupe. 48 Ha Jesús oporandu chupe kuéra:
—Maerã piko kyse puku ha yvyra pende pópe peju che myakãsã haguã mondahárõ guáicha che? 49 Opa árape niko aguapýva pende apytépe Tupaópe, ha upépe nda che myakãsãi. Opa ko'ã mba'e ojehu hína, oiko haguã hekoitépe Ñandejára Ñe'ẽme he'íva. 50 Upévo hemimbo'e kuéra ohejapa Jesúspe, ha okañymba hikuái. 51 Peteĩ mitã rusu katu, savanámente oñeñuãva, oho hapykuéri. Kóvare ipojái hikuái. 52 Ha'e katu opoi pe savanágui ha okañy opívo.
Jesús karai kuéra renondépe
(Mt 26.57-68Lc 22.54-55Lc 63-71Jn 18.12-14)53 Ogueraha hikuái Jesúspe pa'i guasu renondépe, ha oñembyatypa pa'i ruvicha kuéra, myakãhára ha Moisés rembiapoukapy mbo'eha kuéra. 54 Pedro katu mombyry guive, oho hapykuéri kuéra oike pa'i guasu róga korapy peve. Upépe oike, ha opyta oguapy umi ñorãirõhára Tupao pegua apytépe, ojepe'e tata ypýpe.
55 Ha umi pa'i ruvicha, ha myakãhára kuéra opáichavo oheka omoĩ vai haguã Jesúspe, ha upevakuére Jesús ojejuka haguã. Opáichavo, ndojuhúi hikuái mba'eve. 56 Heta ramo jepe umi oúva ha ijapu hese, ojoavypa oñondive. 57 Oĩ opu'ãva ha omoñe'ẽnguéva chupe he'ívo:
58 —Ore rohendu vaekue he'i ramo: ‘Mbohapy árape niko aitýne pe Tupao omopu'ã vaekue yvypóra, ha mbohapy arahápe amopu'ã jeýne.’
59 Upéicharõ jepe ko'ãva noĩri oñoñe'ẽme. 60 Upépe, pe pa'i guasu opu'ã opavave apytépe, ha he'i Jesúspe:
—Mba'eve piko ndeere mo'ãi? Nerehendúi piko mba'épa he'i nde rehe hikuái?
61 Jesús katu okirirĩnte ha nde'íri mba'eve. Upépe, pe pa'i guasu oporandu jey chupe:
—Nde piko hína pe Mesías, Tupã Imarangatúva Ra'y?
62 Jesús he'i chupe:
—Che ha'e. Ha pe che recháta, chéve yvypóraicha aju vaekue, aguapy ramo pe Ipu'akapáva akatúape ha aju ramo arai ári yvágagui.
63 Upéva ohendúvo, pe pa'i guasu omondoro ijao ha he'i:
—Nañaikotevẽ véima avavére he'i vaerã ñandéve mba'eve. 64 Pehendúma niko pe he'íva Tupãre. Mba'épa peje jajapo vaerã hese?
Ha opavave he'i hembiapo vaiha, ha omano mante vaerãha. 65 Ha oĩ oñepyrũva ondyvu hese, ohesa jokua ha oinupã, he'ívo:
—Máva piko upe ne nupãva?
Ha umi ñorãirõhára Tupao pegua ohova pete chupe.
Pedro he'i ndoikuaaiha Jesúspe
(Mt 26.69-75Lc 22.56-62Jn 18.15-18Jn 25-29)66 Pedro oĩ hína pe korapýpe. Ou peteĩ kuña pa'i guasu rembiguáiva, 67 ha ohechávo Pédrope, ojepe'éva hína tata ypýpe, opyta oma'ẽ hese ha he'i chupe:
—Nde niko reiko vaekue avei Jesús Nazaretgua ndive.
68 Pedro he'i:
—Ndaikuaái upe eréva, térã mávarepa reñe'ẽ reína.
Ha osẽ okápe. Upévo, gállo osapukái. 69 Pe kuña ohecha jey Pédrope ha he'i umi upépe oĩvape:
—Kóva hína peteĩ ha'e kuérava.
70 Pedro katu he'i jey nahaniriha. Upe riremínte umi upépe oĩva he'i jey Pédrope.
—Nde niko hína peteĩ ha'e kuérava. Galileagua avei niko nde.
71 Upépe Pedro oñe'ẽ vai ha he'i:
—Tupã rérare ha'e peẽme nda che japuiha. Ndaikuaái upe kuimba'e peẽ peñe'ẽha!
72 Ha upe javete oñehendu jey gállo sapukái. Upépe Pedro imandu'a Jesús he'i hague chupe: “Pe gállo osapukái mokõiha mboyve, nde eréta nda che kuaaiha mbohapy jey.” Pedro osẽ okápe ha hasẽ soro.
El complot para prender a Jesús
(Mt. 26.1-5Lc. 22.1-2Jn. 11.45-53)1 Dos días después era la pascua, y la fiesta de los panes sin levadura; y buscaban los principales sacerdotes y los escribas cómo prenderle por engaño y matarle. 2 Y decían: No durante la fiesta para que no se haga alboroto del pueblo.
Jesús es ungido en Betania
(Mt. 26.6-13Jn. 12.1-8)3 Pero estando él en Betania, en casa de Simón el leproso, y sentado a la mesa, vino una mujer con un vaso de alabastro de perfume de nardo puro de mucho precio; y quebrando el vaso de alabastro, se lo derramó sobre su cabeza. 4 Y hubo algunos que se enojaron dentro de sí, y dijeron: ¿Para qué se ha hecho este desperdicio de perfume? 5 Porque podía haberse vendido por más de trescientos denarios, y haberse dado a los pobres. Y murmuraban contra ella. 6 Pero Jesús dijo: Dejadla, ¿por qué la molestáis? Buena obra me ha hecho. 7 Siempre tendréis a los pobres con vosotros, y cuando queráis les podréis hacer bien; pero a mí no siempre me tendréis. 8 Esta ha hecho lo que podía; porque se ha anticipado a ungir mi cuerpo para la sepultura. 9 De cierto os digo que dondequiera que se predique este evangelio, en todo el mundo, también se contará lo que esta ha hecho, para memoria de ella.
Judas ofrece entregar a Jesús
(Mt. 26.14-16Lc. 22.3-6)10 Entonces Judas Iscariote, uno de los doce, fue a los principales sacerdotes para entregárselo. 11 Ellos, al oírlo, se alegraron, y prometieron darle dinero. Y Judas buscaba oportunidad para entregarle.
Institución de la Cena del Señor
(Mt. 26.17-29Lc. 22.7-23Jn. 13.21-301 Co. 11.23-26)12 El primer día de la fiesta de los panes sin levadura, cuando sacrificaban el cordero de la pascua, sus discípulos le dijeron: ¿Dónde quieres que vayamos a preparar para que comas la pascua? 13 Y envió dos de sus discípulos, y les dijo: Id a la ciudad, y os saldrá al encuentro un hombre que lleva un cántaro de agua; seguidle, 14 y donde entrare, decid al señor de la casa: El Maestro dice: ¿Dónde está el aposento donde he de comer la pascua con mis discípulos? 15 Y él os mostrará un gran aposento alto ya dispuesto; preparad para nosotros allí. 16 Fueron sus discípulos y entraron en la ciudad, y hallaron como les había dicho; y prepararon la pascua.
17 Y cuando llegó la noche, vino él con los doce. 18 Y cuando se sentaron a la mesa, mientras comían, dijo Jesús: De cierto os digo que uno de vosotros, que come conmigo, me va a entregar. 19 Entonces ellos comenzaron a entristecerse, y a decirle uno por uno: ¿Seré yo? Y el otro: ¿Seré yo? 20 Él, respondiendo, les dijo: Es uno de los doce, el que moja conmigo en el plato. 21 A la verdad el Hijo del Hombre va, según está escrito de él, mas ¡ay de aquel hombre por quien el Hijo del Hombre es entregado! Bueno le fuera a ese hombre no haber nacido.
22 Y mientras comían, Jesús tomó pan y bendijo, y lo partió y les dio, diciendo: Tomad, esto es mi cuerpo. 23 Y tomando la copa, y habiendo dado gracias, les dio; y bebieron de ella todos. 24 Y les dijo: Esto es mi sangre del nuevo pacto, que por muchos es derramada. 25 De cierto os digo que no beberé más del fruto de la vid, hasta aquel día en que lo beba nuevo en el reino de Dios.
Jesús anuncia la negación de Pedro
(Mt. 26.30-35Lc. 22.31-34Jn. 13.36-38)26 Cuando hubieron cantado el himno, salieron al monte de los Olivos. 27 Entonces Jesús les dijo: Todos os escandalizaréis de mí esta noche; porque escrito está: Heriré al pastor, y las ovejas serán dispersadas. 28 Pero después que haya resucitado, iré delante de vosotros a Galilea. 29 Entonces Pedro le dijo: Aunque todos se escandalicen, yo no. 30 Y le dijo Jesús: De cierto te digo que tú, hoy, en esta noche, antes que el gallo haya cantado dos veces, me negarás tres veces. 31 Mas él con mayor insistencia decía: Si me fuere necesario morir contigo, no te negaré. También todos decían lo mismo.
Jesús ora en Getsemaní
(Mt. 26.36-46Lc. 22.39-46)32 Vinieron, pues, a un lugar que se llama Getsemaní, y dijo a sus discípulos: Sentaos aquí, entre tanto que yo oro. 33 Y tomó consigo a Pedro, a Jacobo y a Juan, y comenzó a entristecerse y a angustiarse. 34 Y les dijo: Mi alma está muy triste, hasta la muerte; quedaos aquí y velad. 35 Yéndose un poco adelante, se postró en tierra, y oró que si fuese posible, pasase de él aquella hora. 36 Y decía: Abba, Padre, todas las cosas son posibles para ti; aparta de mí esta copa; mas no lo que yo quiero, sino lo que tú. 37 Vino luego y los halló durmiendo; y dijo a Pedro: Simón, ¿duermes? ¿No has podido velar una hora? 38 Velad y orad, para que no entréis en tentación; el espíritu a la verdad está dispuesto, pero la carne es débil. 39 Otra vez fue y oró, diciendo las mismas palabras. 40 Al volver, otra vez los halló durmiendo, porque los ojos de ellos estaban cargados de sueño; y no sabían qué responderle. 41 Vino la tercera vez, y les dijo: Dormid ya, y descansad. Basta, la hora ha venido; he aquí, el Hijo del Hombre es entregado en manos de los pecadores. 42 Levantaos, vamos; he aquí, se acerca el que me entrega.
Arresto de Jesús
(Mt. 26.47-56Lc. 22.47-53Jn. 18.2-11)43 Luego, hablando él aún, vino Judas, que era uno de los doce, y con él mucha gente con espadas y palos, de parte de los principales sacerdotes y de los escribas y de los ancianos. 44 Y el que le entregaba les había dado señal, diciendo: Al que yo besare, ese es; prendedle, y llevadle con seguridad. 45 Y cuando vino, se acercó luego a él, y le dijo: Maestro, Maestro. Y le besó. 46 Entonces ellos le echaron mano, y le prendieron. 47 Pero uno de los que estaban allí, sacando la espada, hirió al siervo del sumo sacerdote, cortándole la oreja. 48 Y respondiendo Jesús, les dijo: ¿Como contra un ladrón habéis salido con espadas y con palos para prenderme? 49 Cada día estaba con vosotros enseñando en el templo, y no me prendisteis; pero es así, para que se cumplan las Escrituras. 50 Entonces todos los discípulos, dejándole, huyeron.
El joven que huyó
51 Pero cierto joven le seguía, cubierto el cuerpo con una sábana; y le prendieron; 52 mas él, dejando la sábana, huyó desnudo.
Jesús ante el concilio
(Mt. 26.57-68Lc. 22.54-55Lc. 63-71Jn. 18.12-14Jn. 19-24)53 Trajeron, pues, a Jesús al sumo sacerdote; y se reunieron todos los principales sacerdotes y los ancianos y los escribas. 54 Y Pedro le siguió de lejos hasta dentro del patio del sumo sacerdote; y estaba sentado con los alguaciles, calentándose al fuego. 55 Y los principales sacerdotes y todo el concilio buscaban testimonio contra Jesús, para entregarle a la muerte; pero no lo hallaban. 56 Porque muchos decían falso testimonio contra él, mas sus testimonios no concordaban. 57 Entonces levantándose unos, dieron falso testimonio contra él, diciendo: 58 Nosotros le hemos oído decir: Yo derribaré este templo hecho a mano, y en tres días edificaré otro hecho sin mano. 59 Pero ni aun así concordaban en el testimonio. 60 Entonces el sumo sacerdote, levantándose en medio, preguntó a Jesús, diciendo: ¿No respondes nada? ¿Qué testifican estos contra ti? 61 Mas él callaba, y nada respondía. El sumo sacerdote le volvió a preguntar, y le dijo: ¿Eres tú el Cristo, el Hijo del Bendito? 62 Y Jesús le dijo: Yo soy; y veréis al Hijo del Hombre sentado a la diestra del poder de Dios, y viniendo en las nubes del cielo. 63 Entonces el sumo sacerdote, rasgando su vestidura, dijo: ¿Qué más necesidad tenemos de testigos? 64 Habéis oído la blasfemia; ¿qué os parece? Y todos ellos le condenaron, declarándole ser digno de muerte. 65 Y algunos comenzaron a escupirle, y a cubrirle el rostro y a darle de puñetazos, y a decirle: Profetiza. Y los alguaciles le daban de bofetadas.
Pedro niega a Jesús
(Mt. 26.69-75Lc. 22.55-62Jn. 18.15-18Jn. 25-27)66 Estando Pedro abajo, en el patio, vino una de las criadas del sumo sacerdote; 67 y cuando vio a Pedro que se calentaba, mirándole, dijo: Tú también estabas con Jesús el nazareno. 68 Mas él negó, diciendo: No le conozco, ni sé lo que dices. Y salió a la entrada; y cantó el gallo. 69 Y la criada, viéndole otra vez, comenzó a decir a los que estaban allí: Este es de ellos. 70 Pero él negó otra vez. Y poco después, los que estaban allí dijeron otra vez a Pedro: Verdaderamente tú eres de ellos; porque eres galileo, y tu manera de hablar es semejante a la de ellos. 71 Entonces él comenzó a maldecir, y a jurar: No conozco a este hombre de quien habláis. 72 Y el gallo cantó la segunda vez. Entonces Pedro se acordó de las palabras que Jesús le había dicho: Antes que el gallo cante dos veces, me negarás tres veces. Y pensando en esto, lloraba.